Waar allang geen trams meer komen: de 1177 op het Cromvlietplein (foto Gerard Scheltens).

Gaan we er van uit dat de vaak herhaalde anecdote over misselijke trampassagiers waar is - in mijn inleiding heb ik van vele onverdachte getuigen er drie ten tonele gevoerd - dan kom ik tot de volgende voorzichtige (!) conclusie.

De HTM, vooral gespitst op het vinden van een professioneel ontworpen eenmanbediening waarbij de handelingen van de bestuurder goed op elkaar waren afgestemd, koos een voor Nederland revolutionair tramtype met een geraffineerde technologie, waarvan dankzij de vooruitziende blik van de toenmalige technici nu nog steeds wordt geprofiteerd.

Maar misschien door toeval kwam er voor het Haagse net, toch gezegend met goed liggende trambanen, een torsieslap draaisteltype (B3) dat speciaal rekening hield met rijden op slecht spoor. En bovendien met de verkeerde wielen. Amerikanen werden in overgrote meerderheid vervoerd op draaistellen met vast frame (B2), op redelijk goed spoor. Vermoedelijk was het de combinatie van een B3 draaistel met goed spoor, die in de beginjaren zorgde voor het deinende rijgedrag. Daarbij kwam dan nog de onwennigheid van het Haagse publiek, dat niet op zachte vering was afgericht. 

Daarom werden Hagenaars wel, en Amerikanen niet onwel.

Dat zou - ik blijf voorzichtig - het antwoord kunnen zijn op Frits van Dams impliciete vraag.

En al die boze Haagse ingezonden-brievenschrijvers? Die hebben zich uiteindelijk - niet misselijk meer - in hun lot moeten schikken. Zonder eenmanbediening hadden ze helemáál geen tram meer gehad.

Niet misselijk meer! De 1019 verkent in 1966 nog eens de route van de al opgeheven lijn 14 (foto Gerard Scheltens).

Pagina gewijzigd: Sunday 12 November 2000 .