LEPIDOPTERA PALAEO-TROPICAE

(LPT)

 

 Türkiye için esşiz ve çok değerli olan bu araştırma programı, bir makaleyle Koçak tarafından 1995 yılında yayımlanarak bilim dünyasına duyurulmuştur (Koçak, A. Ö., 1995, "Lepidoptera Palaeo-Tropicae" Araştırma Programı Hakkında (LPT). Cent. Ent. Stud., Misc. Pap. 22: 1-5).

 

LPT araştırma programı çerçevesinde Türk bilim hayatına Türkçe yazılmış birçok uluslararası bilimsel yayın kazandırılmıştır. Türkiye için LPT programı büyük bir şans iken, araştırma programlarımız bazı Türk akademik çevrelerinin kasitli engellemelerinden son derece büyük zarar gördüğünden devam ettirilememiştir [A.Ö.Koçak,1999].

 

Back to: CESA Home Page CESA Research Programs CESA SLOW Program Background and Future of CESA

 

Abstract

 Lepidoptera Palaeo-Tropicae (LPT), Orta Asya'dan Orta Doğu ülkeleri ve Batı Afrika ve Balkan ülkelerine kadar uzanan bölge içerisinde yapılacak Lepidoptera araştırmalarını kapsayan büyük bir projedir. Bu proje, dünyada hiç bir kurum ve kişinin halen yürüttüğü aynı, ya da benzeri bir faaliyet değildir. Tamamen öz kaynaklarımız kullanılarak (CESA) gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu araştırmalar hakkında aşağıda bazı bilgiler sunulmuştur.

 

KAPSAMI

Konu: Lepidoptera Takımının, Taksonomik, Faunistik, Coğrafik ve Ekolojik Yönden Araştırılması.

 

Coğrafik İlgi Alanı:

Avrupa: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Sırbistan, Romanya, Makedonya, Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Türkiye.

Asya: Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Iran, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan, Çin (Uygur Özerk Bölgesi), Keşmir, Hindistan (Kuzeybatı Eyaletleri), Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Irak, Suriye, Kıbrıs, Lübnan, Ürdün, Israil, Suudi Arabistan, Yemen, Sokotra.

Afrika: Somali, Etiyopya, Kenya, Uganda, Sudan, Mısır.

 

 

PROJENİN BİLİMSEL ARA VE ANA HEDEFLERİ

 

Ara Hedefler:

1. Bölge ülkelerini kapsayan Lepidoptera Bibliyografyasının yazılması ve yayınlanması. Ancak daha önce bazı ülkeler için daha küçük boyutlarda bibliyografik çalışmalar planlanmaktadır. Bu arada, Koçak & Seven tarafından 1994'te yayınlanan Türkiye ile ilgili ilk bibliyografik yayın da, bu projenin bir parçası sayılabilir.

 

2. Bölge ülkelerini kapsayan Lepidoptera taksonları için bir check-list hazırlanması ve yayınlanması. Bunun gerçekleşmesi için önce her ülke için ayrı ayrı kontrol listelerinin hazırlanması planlanmıştır. Ilk kontrol listesi Türkiye ile ilgili olacak ve çok yakın bir tarihte yayınlanacaktır.

3. Bölge ülkelerini kapsayan Lepidopter taksonları için bir referans kataloğu hazırlanması ve yayınlanması. Bu da önceden çeşitli ülkeler için hazırlanarak yayınlanacak, daha sonra kapsamlı katalog çalışmalarına geçilecektir.

 

4. Bölge ülkelerini kapsayan Lepidopter taksonlarının Besin Bitkileri Kataloğu'nun hazırlanması ve yayınlanması. Yukarıdaki faaliyetlerde olduğu gibi, bu konuda da bilgisayar programlarımızda besin bitkilerine yönelik uluslararası düzeyde bilgi kaynağımız bulunmaktadır. Öncelikle küçük boyutlarda, daha sonra tam boyutlarıyla besin bitkileri katalogu hazırlanacaktır.

 

5. Bölge ülkelerinin Lepidoptera faunası kataloğunun hazırlanması ve yayınlanması. Belki de en ağırlıklı program olan fauna kataloğu çalışmalarımız yaklaşık üç yıldan beri bilgisayara veri girişi şeklinde devam etmektedir. Sonuçları, yukarıda belirtilen diğer programlardaki gibi olacaktır.

 

6. Bölge ülkelerindeki Lepidopterlerin taksonomik revizyon çalışmalarının yapılması ve yayınlanması. Bu, gerek materyal, gerekse literatür kaynaklı bir araştırma olup çeşitli taksonlar (cins, tribus gibi) ele alınarak proje alanı itibariyle değerlendirilecektir.

 

7. Bölge ülkelerindeki Lepidopterlerin ekolojik açıdan araştırılması ve sonuçların yayınlanması. Faunistik araştrmalara paralel yürütülmektedir. Veri girişleri devam eden bir araştırmamızdır.

 

8. Coğrafik araştırmalarımızın temelini, bölgede tespit edilmiş Lepidopterlerin dağılış haritalarının işlenmesi ve yayınlanması oluşturmaktadır. Bunun için gerekli bütün haritalar çizilmiştir. Lokalitelerin tespiti çalışmalarımız sürmekte olup tamamlandığında, Bölgedeki Lepidoptera Lokalitelerinin Kataloğu hazırlanarak yayınlanacaktır. Daha ileriki aşamalarda Lepidopterler coğrafik elementler olarak değerlendirilecektir.

Yukarıda ana hatlarıyla belirtilen ara hedefleri içeren araştırma konularının herbiri için en az 20-30 ara yayın yapılması beklenmektedir. Fauna ve taksonomi araştırmaları için ise bir sayı tahmini mümkün değildir.

 

Ana Hedef:

 

Bölge ülkelerinin Lepidoptera taksonomisi, fauna, coğrafya ve ekolojisi'nin tek bir eser olarak Türkçe yayınlanması.

 

PROJENİN SÜRESİ

 

Proje çalışmalarına oluşturulan alt yapı çalışmaları da dikkate alınırsa 1966 yılında başlamıştır denebilir. Tabii ki, o zaman böyle bir son hedef belirlenmiş değildi. Ancak, o tarihlerde dahi yapılan araştırmaların ara hedefleri ile bugün adı konan hedeflerin aynı olduğunu burada açıklamalıyım. Proje'nin geleceğine ve süresine bir tarih belirleyerek sınır koymak yanlış olur. Bu çalışmaları durdurabilecek tek unsur, araştırıcının ölümüdür. Ancak, araştırmalarımızın yaşaması, geleceği, artık bir kişinin değil bugün bu projeyle bir ekibin ömrüne indekslenmiştir.

Bilimsel araştırmalarla tabiattaki bilinmeyenler hakkında bilgiler toplanır, birkitirilir ve değerlendirilir. Bir anlamda, elde edilen ham bilgiler, bilim adamının beyninde işlenmiş ürün haline dönüştürülür. Bu bilgiler, yayınlanarak insanlığa kazandırılır. Bilim adamının serveti, araştırmalarıyla elde ettiği, bu zengin bilgi hazinesidir. Bunun değerini de, ancak bu konuda çalışan bir bilim adamı anlayabilir. Bilim adamları bilirler ki, tabiat tükenmez bir bilgi hazinesidir, bunu insanlığa kazandırabilmek ise sadece bilim adamlarındaki yetenek ve sorumluluk anlayışıyla olur. Biz, ekip olarak kendimizi bu konuda sürekli yetiştiriyor, sorumluluğumuzu idrak ediyoruz. Araştırmalarımızın süresi bu bakımdan sınırlanamaz. Ancak devamlılığın, gelecek nesillerde uyandırabileceğimiz heves ile onlara aktarabileceğimiz bilgilere bağlı olduğunu da biliyoruz.

 

 

ARAŞTIRMALARIN YÖNTEMLERİ

 

Prensip olarak, adı geçen bilim dallarında yapılacak araştırmalar, her branşın kendi bilimsel metotlarıyla ve uluslararası kurallarıyla gerçekleştirilecektir. Değerlendirmeler konusunda ise imkan dahilinde en uygun ifade ve açıklama yolları kullanılacaktır. Bilgi toplanması, arazi çalışmalarıyla ya da ilgili literatürden yapılacak, değerlendirmeler ise kendi çalışma ortamlarımızda gerçekleştirilecektir.

Taksonomik, faunistik, ekolojik araştırmalar, kendine özgü güçlükleri olan, büyük fedakarlık, bazen cesaret isteyen arazi çalışmalarını içeren büyük bir programdır. Tabiattaki ilk ham bilgiler, bu çalışmalar sırasında toplanır. Daha sonra, elde edilen bilgiler literatürdeki verilerle karşılaştırılarak değerlendirilir. Varılan sonuçlar çeşitli araştırma makaleleri halinde kaleme alınarak yayınlanır. Böylece bilim aleminin bilgisine sunulur.

Değerlendirilen hiçbir materyalin, yayınlandıktan sonra dahi değeri kaybolmaz. Bu materyaller aslında bilim adamının ileri sürdüğü bilgilerin birer kanıtıdır ve bu kanıtların muhafazası, o bilim adamının bilimsel sorumluluğundadır. Bu araştırma projesinde de ileri sürülen her fikir, kanıtlarıyla birlikte (bilgisayar kayıtları ve materyaller), daima yazarlarının hak ve sorumluluğunda kalacaktır.

 

 

ARAŞTIRMALARIN YAYIN DİLLERİ

 

Türkçe, Almanca, İngilizce veya diğer diller.

Diller insanların en önemli haberleşme aracıdır. Ulusal çerçevede insanların kendi dillerini kullandığı gibi, uluslarası boyutlarda, konu bilim de olsa, insanların yine kendi dilleri bir iletişim aracı olarak ortaya çıkmaktadır. Bilimsel platformda, bazı dillere tanınmak istenen öncelikler, buna karşılık, örnek olarak Türkçe'nin bu amaçla kullanımda yetersiz kalacağı düşüncelerinin memleketimizde sık sık konu edildiği bir gerçektir.

Biz bugün biliyoruz ki, bir Türk olarak ta eğer bilim alemine kendimizi kabul ettirmiş isek, kullanacağımız dilin araştırmamızın bilimsel kalitesine hiçbir katkısı olmayacaktır. Batı dünyası da bu düşüncededir. Batı, taksonomik Lepidoptera araştırmalarında, İngilizce, Almanca, Fransızca dillerini, kendi ana dili olduğu için kullanmıştır. Yine doğuda, Japon, Çin veya Rus bilim adamları kendi dillerinde bilimsel fikirlerini açıklama özgürlüğünü kullanmaktadırlar. Bütün dünya bilim adamları da hangi dilde yazılmış olursa olsun, bütün çalışmalara aynı objektif açıdan bakarak değerlendirmekte, dil seçimi konusunda bir tercihi konu etmemektedirler. Bu durumda ve diğer taraftan Türkçe'nin bilim dilleri arasına girmesi arzusu içimizde varken, bunu gerçekleştirmek için yapılacak tek şey, ilk adımı cesaretle atmaktır. Yüksek nitelikli, doğru bilgileri içeren bir çalışma, yazıldığı dile de dünya ulusları arasında yüksek bir itibar kazandırır.

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız düşüncelerimizden de anlaşılabileceği gibi, araştırma projemizin çeşitli ara ve son yayınında kendi dilimizi kullanma hakkımızdan bu defa feragat etmeyeceğiz. Adı geçen bölge ülkelerinin Lepidoptera literatürüne kazandırılacak en modern ve en yeni çalışmaların temel dilinin Türkçe olması bizim gurur kaynağımız, hatta araştırmayı gerçekleştirmekteki hedeflerimizden birisidir. Diğer diller yayınlarımızda daha çok öz ve özet dili olarak tercih edilecektir.

 

ARAŞTIRMALARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDEKİ KAYNAKLAR

 

 

BİLİMSEL

 

Bilim Ekibi:

Ahmet Ömer Koçak, Selma Seven, Yusuf Hüseyinoğlu.

Ekibimiz, bu konuda yalnız Türkiye'de değil, projenin kapsamı içerisinde alınan bütün ülkelerde dahi tartışmasız en bilgili ve yetenekli olanıdır. Çeşitli özel Lepidoptera gruplarının değerlendirilmesinde ihtiyaç duyulduğu takdirde, bilgisi ve tecrübesine güvendiğimiz bilim adamları da (yerli, yabancı), bu araştırmanın ekibine dahil edilebilir.

Literatür:

Kendi bilgi kaynaklarımızla (maddi kaynaklarla değil), son onüç yıldan beri temin edilen kırktan fazla sayıda batının en seçkin Entomolojik dergılerin yanısıra, çok sayıda makale, ve kitaplardan oluşan zengin bir kütüphanemiz (CESA), böyle bir projenin literatürünü oluşturacak niteliktedir. Bu kaynaklardan sağladığımız ve hala üzerinde çalışmayı sürdürdüğümüz bilgisayar programlarımızdaki çok zengin ve tam manasıyla güvenilir veri tabanımız, bu programın en önemli yanını oluşturmaktadır.

 

Materyal:

1966-1994 yılları arasında yapılan bilimsel seyahatler sırasında ve önemli bir bölümü yurt dışından toplanan, bilimsel standartlarda hazırlanan materyalimiz, proje bölgesindeki hiçbir ülkenin kurumlarında dahi olmayan bir bilgi hazinesidir. Amacımız, bunun kapsamını önümüzdeki yıllarda da genişletmektir.

 

 

FiZiKSEL

 

Finans:

Bu araştırma projesi kapsamına alt yapı olarak giren bilimsel araştırmaların (1966-1994 yılları arasında) yayınlanmış makaleleri ek listede sunulmuştur. Bunların hiçbirisi bugüne kadar herhangi bir kurum tarafından finanse edilmemiş, tamamı kendi imkanlarımızla gerçekleştirilmiştir. Yirmisekiz yıldan bu yana, kendi cebimizdeki parayla gelinen bu noktadan da öteye, her türlü güçlüğe karşı konularak araştırmalar sürdürülecektir.

 

Araç ve Gereçler:

Projedeki bilimsel materyalin araziden başlayarak toplanması, hazırlanması, teşhisinden, verilerin girişine ve değerlendirilmesine kadar gerekli donanım (IBM bilgisayarlar, yazıcılar ve benzeri ve diğer teçhizat) elimizde mevcuttur.

 

Yayınlar:

Bu araştırma projesi kapsamında, zaman zaman yukarıda da bahsedildiği bigi, ara yayınlar yapılacaktır. Baskısının masrafları karşılanabildiği takdirde, ana hedef olan oldukça kapsamlı son eseri hazırlamak ve Türkçe yayınlamak arzusundayız.

Çalışmalar, kapasitelerine göre, Priamus, Miscellaneous Papers veya Memoirs içerisinde yayınlanacaktır. Bilindiği gibi bu yayınlar maddi sıkıntılarımız dolayısıyla çok az sayıda basılmakta ve sadece çok önemli ve değerli bilimsel dergilerle (entomolojik veya lepidopterolojik) mübadele edilmektedir. Bu yayınların sadece bilimsel değeri vardır, ticari bir metah değillerdir. Dolayısıyla da bu yayınlardan hiçbir maddi gelirimiz olmayıp, kazancımız sadece mübadele yoluyla sağlanan bilimsel dergilerdir.

 

Back to:

CESA Home Page CESA Research Programs CESA SLOW Program Background and Future of CESA

 

Updated May 24th, 1999 CESA