Cau Chuyen Nha Su

Home Thuyet Phap TTDongChanh99 Tho, Van ... Hoi Vien Gia Dinh Phat-Tu English Sutras Diem Sach Book Review Dharma Talks Diem Bao NEFBA Feedback Our Members Our Activities Ngoai Dien Kinh Tieng Viet Sinh Hoat Hoi PGDBF Tin Tuc Phat-Giao

:::: Nguyễn Bá Học ::::

Câu chuyện nhà sư

 




Ngày tháng 6 năm 1906, vừa độ các trường nghỉ hè, tôi cũng đi thăm một vị sư ở chùa hàng Bưởi, về hạt Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh. Đến nơi th́ bản sư cùng tăng chúng đi đọc hạ (1) bên chùa Thiên Thai, từ mấy hôm trước. Bấy giờ trời đă gần hôm, tôi phải nghỉ lại đó. Một ḿnh ngồi trong pḥng khách trông sang hiên tây, vắng ngắt không có người đi lại. Bóng chiều phản chiếu, lá cây lẫn với rêu sân một màu nhàn nhạt, trong cảnh thanh tịch hiện ra một cái vẻ thê lương, khiến cho ḷng kẻ khách du ngao ngán nỗi mây ngàn hạc nội.

Trong một cái pḥng sâu và tối, nghe có tiếng người ho khoải khắc (2). Hỏi ra mới biết là một vị hành tăng (3) tạm trụ cảnh chùa để xem kinh và dưỡng bệnh. Tôi liền tới nơi, có ư cùng sư nói mấy câu chuyện nhà chùa cho khuây cơn sầu tịch.

Bước vào, vừa thấy một người chừng năm mươi tuổi, mặt xanh ḿnh gầy, ngồi tựa lưng vào cột, nét mặt đăm đăm, trông ra cửa sổ, thỉnh thoảng thở dài một cái, như đem bao nhiêu cái uất cái năo đă chất chứa trong óc nhờ hơi thở để tiết ra bên ngoài. Tôi sẽ lên tiếng mà chào:

- A di đà Phật! Tôi là người có quyến thuộc với sư bản tự (4) đến chào người.

Người kia nh́n tôi lúc lâu, rồi nói một tiếng nặng nề rằng:

- Thầy hăy đứng xa tôi ra. Tôi là một người có tội: tôi là người sắp xuống địa ngục. Thầy hỏi tôi làm ǵ?

Tôi nghe nói phát lạnh cả người, như ḿnh đứng bên ma quỷ. Tôi nói:

- Tội nghiệp thay, người ở cảnh nào? Người có bệnh ǵ? Sao người không vào nhà thương mà uống thuốc?

Người kia nói:

- Tôi không có nơi thường trụ. Bệnh tôi đă lâu, không có thể chữa khỏi, mà cũng không ai có thể chữa khỏi; chẳng bao lâu mà tôi sẽ ra người dưới cửu trùng địa ngục. Thôi, thầy về pḥng khách mà nghỉ.

Nói rồi cứ đăm đăm trông ra cửa sổ.

Tôi lui về pḥng khách, cứ một ḿnh ḿnh nghĩ: người này hẳn có oan nghiệt ǵ đây, cho nên cái lương tâm nó cứ dơi theo mà cắn giắt (5), ấy là một sự h́nh phạt rất nặng. Than ôi sinh, lăo, bệnh, tử là bốn nghiệp của loài người, đă có thân phải có nghiệp. Ḱa người đă xả thân diệt tục c̣n phải mang lấy nghiệp vào ḿnh, huống chi người túng dục tứ t́nh (6), biết bao giờ cho ra khỏi bến mê bể khổ.

Đương ngồi đương nghĩ thấy thoáng có bóng người vào cửa, như có hơi gió lạnh thổi lọt vào ḿnh, sởn cả gai ốc. Trông ra th́ là người bên tây hiên, bước vào kéo ghế mà ngồi. Tôi cũng vội vàng đứng lên mà chào hỏi. Người kia liền nói:

- Hẳn thầy đang nghĩ ngợi về việc tôi. Nếu tôi không nói chuyện cho thầy nghe, để cái nghi đoan (7) bận trí khôn cho thầy cũng không phải. Vả lại, chẳng bao lâu mà tôi sẽ bỏ cái thế giới này, cũng nên đem chuyện ḿnh để làm gương cho thiên hạ. Tôi xem thầy cũng là người văn sĩ, cũng nên kư lấy những nỗi khắt khe ở đời, điều hay để mà khuyên, điều dở để mà răn, cũng không phải là sự vô ích.

Tôi nói:

- Người ta ai cũng có điều hay điều dở, hễ biết dở ấy là người hay. Cho nên đạo Thích ca cho chúng sinh sám hối, đạo Thiên chúa cho con chiên rửa tội. Nếu người đă sẵn ḷng nói thật, tự ḿnh không phụ với lương tâm, trời Phật nào chẳng chứng minh cho ḷng người ngay thật.

Người kia ngồi đối diện với tôi mà nói:

- Tôi họ Trần, hiệu là Nguyễn Khuê, người Hà Đông. Cha mẹ mất sớm ở với chị, cũng cho ăn đi học. Năm 15 tuổi chị chết, anh rể lấy vợ khác, thế không ở được, phải bỏ mà đi. May gặp một bà họ Lư, ở một làng bên, thấy con nhà khốn khó, đem về mà nuôi. Bà không có con trai, chỉ nuôi một người cháu gái tên là Lư cô. Bà thấy tôi đă lớn, cho lên tỉnh vào tràng (8) Pháp Việt mà học.

Nghĩ tôi có khác ǵ chiếc lá ĺa rừng, con chim lạc tổ; sao cho khỏi sa ngă ch́m đắm đă là khá, c̣n mong ǵ sự học hành, dù có thiên tư thông tuệ thế nào, cũng phải đoạ lạc ra con nhà thất giáo (9). Nay thân trầm luân đă được nhờ tay tế độ, được ấm no, có giáo dục tưởng cái ân cái nghĩa ấy, biết lấy ǵ mà trả cho phu (10).

Một hôm nhân ngày nghỉ học, tôi về thăm Lư bà. Bà lấy mẹ con mà xưng hô, t́nh âu yếm, cách ôn tồn, đă cảm động ḷng tôi cho đến rơm rớm hai hàng nước mắt. Tôi nói: "Tôi là một đứa con nhà bạc đức, đă không cha không mẹ lại không anh không em. Trời đất sinh tôi ra có ư đày đoạ vào một đời khốn cùng khổ nhục, dù bà có ḷng từ thiện thế nào, không tô điểm đất bùn cho nên tượng được". Lư bà nói: "Già hiếm hoi, thèm chút con hiền cháu thảo, thấy con cũng là con nhà lương thiện, coi người dĩnh ngộ, có vẻ thông minh, để già sớm khuya bầu bạn và tin cậy về sau. Con ôi, đường sinh phúc con c̣n dài, việc ǵ mà lỗi chí (11). Từ nay mẹ khuyên con phải phấn phát tinh thần, học hành tấn tới cho bằng người, cho khỏi phụ ḷng mẹ đă thương con ngày nay". Nói rồi Lư bà gọi Lư cô đến mà bảo: "Nay Trần sinh đă là người trong một nhà, cháu phải lấy đạo anh em mà xử, không có điều ǵ phải hiềm nghi, phải giúp anh mày những việc mà mày có thể làm được". Lư cô nghe nói, sẽ ngoảnh lại mà chào tôi, rồi cứ cúi đầu mà đứng. Tôi vô ư cứ chú mắt mà nh́n, làm cho Lư cô thẹn đỏ cả tai cả cổ. Lư bà biết ư gọi Lư cô ra ngoài nói sang chuyện khác. Tôi cũng ngơ ngẩn hồi lâu, rồi xin trở về trường học.

Tự bấy giờ Lư cô thường đem tiền gạo cho tôi ở nhà trọ, vá may giặt gịa đều là việc Lư cô. Lần kia tôi phải đau ở nhà trọ, một tay Lư cô thuốc thang cơm nước; thực là một người có nữ công, có đức hạnh; con nhà khuê tú chưa dễ đă có mấy người. Vả từ thuở nhỏ đă quen ăn cần ở kiệm, không nhiễm một chút ǵ là thói đăng t́nh kiêu.

Một bữa, Lư cô bưng thuốc đến, tôi lấy lời cảm tạ mà bảo Lư cô rằng: "Lư cô đă khó nhọc với tôi là biết dường nào! Tôi là con nhà bạc đức, sống thác có kể chi mà cái ân cho toàn, nghĩa trân trọng của Lư cô tôi biết lấy ǵ mà đền bù cho xứng đáng?" Lư cô nói: "Việc giúp đỡ anh em cũng là việc trong nhà, có ǵ mà kể ân kể nghĩa". Tôi nói: "Tôi thương Lư cô hết ḷng, không biết Lư cô có thương tôi như thế không?" Lư cô nói: "Anh em thương nhau là lẽ tự nhiên". Tôi nói: "Tuy nhiên, chẳng những tôi thương Lư cô v́ t́nh anh em, và thương Lư cô v́ t́nh ...:". Nói đến đây tôi ngừng lại. Lư cô lại hỏi: "C̣n v́ t́nh ǵ?" Tôi nói: "V́ t́nh ân ái". Lư cô nh́n tôi một cách nghiêm nghị mà nói: "Tôi không hiểu lời anh nói. Thôi anh uống thuốc đi kẻo nguội, tôi cũng phải về kẻo cô mong".

Nói rồi thảo thảo (12) ra về, đến cửa c̣n trông lại.

Bấy giờ tinh thần tôi chuyên chú vào ḿnh Lư cô. Lư cô mới mười sáu tuổi, kém tôi hai tuổi. Như trăng c̣n non, như hoa c̣n tụ, chưa có thể lấy t́nh động, lấy ư dụ. Vả Lư bà đă hứa nhận ḿnh là con nuôi, hẳn không có ư cho ḿnh là cháu rể. Nếu nghe Lư cô kể lại những lời thô bỉ của ḿnh vừa rồi, có khi bao nhiêu ḷng âu yếm xưa nay sẽ đổi ra t́nh yếm bạc (13). Tôi cứ nghĩ quanh nghĩ quẩn, nửa thẹn nửa buồn. Sau thấy Lư cô vẫn đi lại như thường, mới yên ḷng dần dần. Từ đó không c̣n dám giở thói khinh bạc ra nữa. ấy là sự giao thiệp lần thứ nhất của tôi với người họ Lư; mà chính là điều ân sâu t́nh nặng đă in sâu vào óc đă nhuộm vào ḷng, không bao giờ tôi quên đi cho được.

Năm 20 tuổi, tôi thi đỗ thông ngôn (14), 21 tuổi bổ lên thượng du. Vừa được bảy tháng thuỷ thổ bất phục (15), phải cáo mà về. Lần ấy Lư cô lại vất vả nuôi tôi hơn là lần trước.

Một tối tôi đang băn khoăn dằn dọc v́ mối t́nh riêng, Lư bà liền lại mà hỏi rằng: "Nay bệnh con đă thanh thả, sao c̣n trằn trọc canh khuya! Nay con đă đến ngày khôn lớn, mà mẹ cũng một tuổi một già, mong cho con trẻ sớm thành gia thất, để già được yên ḷng. Nay Lư cô là con nhà có nết, có thể giúp cho con trong việc tảo tần, thực đă hoa vừa thắm cánh, trăng vừa tṛn gương; để đợi ngày lành tháng tốt, mẹ hăy định liệu cho chúng con thành duyên phu phụ".

Tôi nghe nói như thừa ngọc sắc (16) tự chín tầng mây trời chuyền xuống, mừng mừng tủi tủi, không biết lấy ǵ mà h́nh dung.

Chẳng bao lâu nguyện xưa đă vẹn, duyên mới càng nồng, thực là cái hạnh phúc mà sinh b́nh tôi mới được hưởng là lần thứ nhất. Bây giờ Lư bà đă nên vật hóa (17), Lư cô cũng c̣n phải trầm oan. Trời ơi! Biết bao giờ...

Đến đấy tiếng thổn thức làm cho dứt câu nói, cứ gục đầu xuống cánh tay mà khóc, nước mắt ṛng ṛng, không ngẩng đầu lên được.

Chưa biết câu chuyện kết cục ra làm sao, mà cái t́nh đau đớn của người này đến cực điểm. Một lúc nhà sư lại ngồi ngay lên, hai tay ôm lấy ngực, lông mày chau lại thành một cái rănh giữa trán, vai so lên tận tai. Trông bộ gớm ghiếc, như một người tù bị giam đă lâu nay đem ra mà hỏi án.

Tôi trông mặt cầm ḷng không đậu, bảo hăy ngồi yên mà nghỉ cho khỏi mệt. Nhà sư mỉm cười miễn cưỡng làm bộ mạnh mẽ, cho tôi khỏi chán. Rồi cứ tiếp tục mà nói: "Chúng tôi cùng hưởng cái lạc cảnh đoàn viên trong gia đ́nh được hơn một năm, sinh được một đứa con trai, rồi tôi lại bổ ra làm thông ngôn dưới tàu trận (18), nay đóng cửa này, mai ra bể nọ. Từ bấy giờ lại kẻ ra hồ thỉ bốn phương, người chịu sớm hôm chiếc bóng, sum họp có ít biệt ly th́ nhiều; thương thay! Sự sinh hoạt của chúng tôi nó đă tiêu ma mất bao nhiêu là cái thanh niên hạnh phúc!

Sáu năm sau tôi mới lại được đổi về toà Sứ ở trung châu, th́ Lư bà mất đă hết việc (19), bao nhiêu di sản cũng để lại cho vợ chồng tôi. Đứa con trai tôi cũng đă biết đi học. Làm việc ở toà Sứ như tôi cũng là bậc có danh giá, từ tỉnh quan cho đến phủ huyện ai cũng tới lui, cho nên bổng lộc cũng nhiều mà chi tiêu cũng lắm. Tưởng ngày nào vợ c̣n cắp từng rổ khoai, đội từng thúng gạo đi nuôi chồng, nay đă dù che ngựa cưỡi, ăn trắng mặc trơn, sự hy vọng của chúng tôi, tưởng thế đă là măn nguyện.

Ai ngờ no đủ sinh ra dâm dật, quyền quư sinh ra kiêu căng; sự tai hoạ ở đời thường phát đoan (20) từ những khi đắc chí.

Một hôm tôi vừa ở nhà hầu ra thấy có cái xe sừng sực (21) trước mặt đi lại, một người trong xe bước xuống mà nói: "Thầy quên tôi rồi ư? Tôi đă đến mấy hôm nay, cứ đi t́m thầy măi". Tôi cũng mừng rỡ mà nói: "Chào cô Ba". Cô Ba nói: "Quan lớn tôi đă về, có khi không sang đất thuộc địa nữa". Tôi vừa cười vừa nói: "Thế th́ cô Ba càng được tự do". Cô Ba nói: "Phải, chẳng thế sao tôi được đến đây mà t́m thầy?"

Nguyên người này là vợ một viên quan ở tàu trận. Vẫn ở trên bộ, trước có dan díu cùng tôi. Ngày nay lại gặp, không kịp tính gần tính xa, cứ đón rước về nhà, nhận là người quen thuộc cũ.

Đại để những người đă lũa (22) đường giao thiệp, không quen lấy lễ phép buộc ḿnh, từ lời ăn tiếng nói cho đến nết đứng nết ngồi, đều đủ cho người ta chỉ trích. Trong bấy nhiêu ngày cô Ba lui tới ở nhà tôi th́ Lư cô miệng nói không ra, mà thực như đanh đóng trong con mắt.

Sau tôi phải thuê một cái nhà khác cho cô Ba ở, mà một ḿnh tôi cứ tả xung hữu đột, như ông chiến tướng đứng giữa trùng vi. Một là tránh cho khỏi tiếng ch́ tiếng bấc trong gia đ́nh, hai là dê béo rượu nồng; ai thấy của trời mà chẳng tiếc. Thân thế tôi bấy giờ chẳng khác ǵ Tiết Đinh Sơn đă hăm vào mê hồn trận, lên, lui, tả, hữu, chẳng c̣n bước nào là một bước quang minh. Mấy nơi ca quán, mấy chỗ để trường, không chỗ nào là không có tôi với cô Ba làm khai mạc chủ.

Một hôm canh đă tàn, rượu đă tỉnh, cô Ba ngần ngại mà nói với tôi rằng: "Sự hành lạc của chúng ta nay sắp đến ngày thu cục (23), vậy phải liệu mà tính cách duy tŕ, cuộc cạnh tranh có nhanh chân, nhẹ bước mới hơn người, nếu ngồi chờ nước đến chân có khi nhỡ bước. Tôi ngắm anh cũng có vẻ phát đạt, sao anh không liệu thế mà ra làm quan? Cứ lấy tài lực tôi mà xem, tưởng cũng là việc dung dị (24)". Mới nghe thấy hai chữ "làm quan" th́ tôi rộn rịp cả tâm thần, như ai đă mở lá cờ trong bụng, xưa nay chỉ tơ tưởng quan lớn, bây giờ hóa ra sự thực th́ biết đâu? Tôi vội vàng hỏi: "Nói chơi hay nói thật? Đường sĩ hoạn bây giờ mỗi ngày một hẹp; có phải đồ trong túi đâu để tuỳ ư ḿnh vơ vét". Cô Ba tủm tỉm mà nói: "Không phải nói chơi. Nếu mấy tay cốt yếu với ḿnh đă là người quen; nhất sắc nhị tài (25), thiên hạ c̣n có sự ǵ là khó!".

Tôi mới nghe, mặt nóng lên bừng bừng, sau lạnh như nước đổ vào lưng, bao nhiêu ư khí tiêu ma đi đâu mất cả. Nghĩ ḿnh với người này chẳng qua là duyên gặp gỡ, có lư ǵ lấy trinh bạch mà buộc nhau. Và xem tính t́nh cô Ba như chim ngoài lồng, như thú sổ cũi, hồ dễ chịu cho ai lung lạc hay cơ my (26), của tam bảo chỉ để bố thí cho thập phương ai có duyên th́ hưởng. Tôi làm bộ ngẩn ngơ mà nói: "Tôi coi cô Ba mày cao trán rộng, đường đường một vị phu nhân, mà trong số tôi quan lộc có đào hồng lại là số công danh phải nhờ nội trợ. Không biết cô Ba sẽ liệu ra cách nào?". Cô Ba nói: "Muốn ăn lăi th́ phải bỏ vốn. Thầy cần phải chuộc về cho tôi mấy bọn đồ vàng là đồ cần dùng của tôi, c̣n việc ǵ nữa th́ cứ mặc tôi tuỳ cơ ứng biến".

Tôi vội vàng về nhà vơ vét được bao nhiêu đưa cả cho cô Ba mà cô Ba vẫn c̣n chưa đủ dụng. Nghĩ đi nghĩ lại chỉ c̣n mấy bức văn tự của di sản Lư bà để lại và c̣n ở tay Lư cô, phải lập thế mà lấy cho được, thế là hết.

Tối hôm ấy về nhà, thấy Lư cô đang ngồi dưới bóng đèn mà vá áo. Tôi ghé lại mà bảo rằng: "Nay v́ chút công danh nên phải tiêu cũng tốn. Tôi muốn mượn mấy bức văn tự của Lư bà để lại. Rồi đây có bổng có lộc lại kiếm ra bằng trăm bằng ngh́n bấy nhiêu, bấy giờ cũng của chồng công vợ chớ đi đâu mất mà sợ". Lư cô vội gạt lời tôi đi mà nói: "Thôi, lâu nay tôi đă biết thân phận mẹ con tôi rồi. Công danh phú quư cũng xin nhường cả cho ai. Thầy hăy xem tôi bây giờ đă ḿnh trần tay trắng c̣n có cái ǵ mà cho ai nhờ được nữa".

Nghe mấy tiếng châm phong (27), tôi đă tím gan tức ruột phải bấm bụng mà lui ra. Vừa gặp cô Ba vồn vă mà hỏi: "Này, đây vừa có tin may mắn lắm, thật là cái dịp tốt cho ḿnh. Nào khoản tôi bảo thầy biện đă đủ chưa? Sợ chậm ra th́ nhỡ cả".

Nhiệt trường của tôi bấy giờ lại nóng như lửa đốt. Nghĩ đến mấy bức văn tự phải dùng vũ đoán mới xong. Tối hôm ấy lại về nhà, không thấy Lư cô ngồi ngoài. Hỏi con ở nói Lư cô đau bụng, từ mấy bữa không ăn, phải uống thuốc mới vào pḥng nghỉ.

Tôi biết ngay Lư cô thóai thác: vợ con như thế, c̣n nhờ nhau lấy ǵ! Tôi vào ngay chỗ nằm mà hỏi: "Mấy bức văn tự cô để đâu? Nếu cô chối tôi một lời là có sự chẳng lành đến tính mệnh". Lư cô c̣n tưởng là nói doạ, cứ thủng thỉnh mà nói: "Văn tự nào của thầy mà cứ tra hỏi?". Nói rồi lại cứ nằm vật xuống. Tôi căm quá, vừa bước ra rít lên một tiếng. Như có người giẫy lại, hai con mắt nóng như kéo màng, bao nhiêu mạch máu trong ḿnh sưng lên hết. Bấy giờ tôi trông thấy Lư cô như người đi săn đè được con thú dữ, cố đánh cho thật phải phục xuống kẻo chạy thóat đi chăng. Khi đă móc được cuốn văn tự ở trong lưng Lư cô, th́ Lư cô không c̣n một hơi thở. Tôi cũng bước rảo ra mà đi thẳng. Đem cuộn văn tự kư lấy mấy trăm đồng bạc mà đưa hết cho cô Ba.

Mấy hôm sau, lén về nhà, vừa đến cửa đă thấy rộn rịp kẻ vào người ra, nghe nói Lư cô phải chứng băng huyết đă mấy hôm nay nguy lắm. Thấy nói chột dạ mà ḿnh không mặt nào dám vào trông thấy Lư cô, cứ bàng hoàng thất thế, như người không hồn không vía. Dù xin phép ở nhà nuôi vợ ốm, cũng cứ lẩn lút một nơi, bưng mặt mà khóc.

Một hôm thấy thằng con chạy lại, mắt hoe hoe đỏ nói: "Mẹ cứ gọi thầy măi, xin thầy vào". Tôi liền theo đứa con mà vào. Lư cô c̣n trông tôi miệng muốn nói mà không nên tiếng nữa. Tôi đứng chân không vững, dựa ḿnh vào vách, hai tay bưng lấy mặt, tưởng ḿnh như một đứa tù nặng đưa ra mà xử án. Thấy có người vực tôi ra ngoài rồi mê thẳng đi. Việc Lư cô mất rồi tống táng ra làm sao không biết ǵ nữa.

Bâng khuâng tưởng ḿnh ra khỏi cửa lại t́m đến nhà cô Ba. Trông lên nhà gác, không có bóng đèn, đă hồ nghi. Hỏi người ở nói: "Cô đi chơi ngay từ hôm thầy không ở đó". Hỏi cô đi với ai? Người ở nói: "Cô đi với một ông khách lạ". Tôi tưởng chẳng có lẽ thấy anh vừa dốc túi mà chị đă đổi ḷng; hẳn cô này đi vận động câu chuyện của ḿnh, hăy chờ lâu thế nào cũng có giai tín. Cô này những lúc biếng son nhạt phấn, tóc xoă ngang vai áo che nửa ngực, cũng đủ cho người ta điên đảo, huống lại vàng đeo ngọc giắt, gấm bọc hoa cài, th́ sắt nào mà chẳng ngây, đá nào mà chẳng chuyển.

Tôi lại thơ thẩn đi ra, vừa đến cửa nhà hát, thấy suưt qua một cái xe ngựa. Người trong xe chính là cô Ba ngồi với một người luật sư, nhác thấy tôi ngoảnh mặt làm thinh, giục đứa đánh xe ra roi cho ngựa tế.

Tôi cứ đứng đực một bên đường, rồi đến nhà một người chị em mà hỏi chuyện, vừa đến, người chị em đưa cho tôi cái thư của cô Ba để lại. Tôi bóc tuột cái thư ra mà xem. Thư rằng: "Anh Phán, khi anh đọc cái thư này, th́ tôi đă thuộc về tay một người khác. Duyên kỳ phùng chúng ta có thế mà thôi, không c̣n bồi tiếp với anh được nữa. Xin anh về hà mà hưởng cái hạnh phúc vợ hiền con thảo, bấy giờ sẽ quên có biết một người con gái tên là cô Ba. Cái khoản anh đă gửi cho tôi cũng đủ chi son phấn. Cảm ơn anh lắm".

Đọc cái thư rồi, mắt nẩy đom đóm, tay run cầm cập, như con thú dữ phải cái tên thuốc mà phát điên. Muốn hét lên một tiếng: "Ai ngờ?" giật ḿnh thành ra một cơn ác mộng.

Biết chính ḿnh đă phạm một tội rất lớn là tội giết người, biết Lư cô đă chịu khuất nhục đau đớn mà chết; biết cái ḷng tham dục ḿnh nó đă đưa dắt ḿnh vào những đường tội lỗi, biết nhân t́nh thế lợi chẳng qua là một cảnh chiêm bao, bấy giờ óc tôi không sao mà chứa cho hết những điều hối hận. Thôi! Ḿnh đă vị một người xấu xa, rất hèn hạ, mà phụ với một người đáng quư hóa, đáng ơn nghĩa; mặt mũi nào c̣n đối với mọi người? Lư cô có biết cũng tha thứ cho tôi chăng? Đa mang phóng túng cũng là cái thông bệnh của người đàn ông, c̣n tội ngộ phạm của người nóng, cũng như người điên, hoặc có thể nguyên t́nh mà khoan giảm. Tuy nhiên cái lương tâm tôi nó càng nghiêm nhặt, nó bắt tôi nhớ măi cái tội tôi, rửa cũng không phai, mài cũng không sạch, đă mười năm nay, tôi bỏ hết mọi sự ái luyến ở đời, đă quy y đầu Phật, đội đức từ bi, mở đường tế độ, cho tôi gặp lại bạn tôi cùng về chính giác. Đứa con tôi cũng theo chúng bạn mà đi Sài G̣n. Khi đi có gửi lại cho tôi một cái thư, xin thầy hăy đọc cái thư này, th́ biết can tràng con trẻ...".

Nói rồi đưa tôi một cái thư gói kỹ lưỡng lắm, rồi cứ dựa ghế mà ngồi, hoặc sa nước mắt hoặc cau đôi mày, t́nh thái thê lương, lâu lâu thiu ngủ.

Tôi đem cái thư đến bóng đèn mà đọc.

Thư rằng:

"Thưa cha. Tôi là một đứa con trẻ rất khốn nạn (28). V́ chính mắt con đă làm chứng một cái thảm kịch đáng kinh hăi đă diễn ra ở trong gia đ́nh. Cái ác cảm ấy không bao giờ cho con khuây đi được. Thù mẹ khôn trả, nghĩa cha chưa đền, thực con không đáng kể là một người trên thế giới. Nếu con chưa t́m đến non cao vực thẳm cũng v́ không nỡ để cha thêm nặng tội t́nh. Xin cha hăy quên có sinh đứa con tên là X... hăy sẵn ḷng mạnh mẽ ăn năn cải hối. Sự sum họp của chúng ta ở nơi chín suối, ngày hăy c̣n dài".

Tôi vừa đọc cái thư xong th́ nhà sư cũng vừa thức dậy; hỏi tôi đọc đă xong chưa. Tôi nói:

- Sự t́nh thuộc thực, th́ cái thương tâm của người cũng là quá đáng.

Khi về nhà nhân kư đầu đuôi như thế. Năm sau có người nhà chùa về hội Phủ Giầy, hỏi thăm, th́ nói: Vị hành tăng ấy đă tịch tại chùa Thiên Thai ngày tháng Chạp năm ấy.

Tạp chí Nam Phong,
số 26, Tháng 8 - 1919.


--------------------------------------------------

1. Mỗi năm, sư tăng phải tập trung học tập kinh sách một thời gian, vào mùa hạ, nên gọi là "kết hạ", "đọc hạ".
2. Như khúc khắc.
3. Vị sư đi vân du nơi này nơi khác.
4. Chùa sở tại.
5. Cắn rứt.
6. Buông thả t́nh dục.
7. Mối ngờ.
8. Trường.
9. Như thất học.
10. Có lẽ là phủ hoặc phù: vừa, đủ.
11. Bại chí.
12. Tất tả, qua loa.
13. Khinh rẻ.
14. Phiên dịch
15. Không hợp thuỷ thổ.
16. Nhận được sắc chỉ quư báu.
17. Hóa thành vật khác, tức đă chết.
18. Tàu chiến.
19. Măn tang.
20. Bắt nguồn.
21. Như sừng sững.
22. Lũa: thạo, sành.
23. Kết cục.
24. Dễ dàng.
25. Thứ nhất là sắc đẹp, thứ nh́ là tiền tài.
26. Cơ my hay ky my là dây giàm ngựa, ḅ, ư là ràng buộc.
27. Như mũi kim chích vào ḿnh.
28. Chữ khốn nạn ở đây chỉ có nghĩa như khốn khổ. Nguyễn Văn Vĩnh thời ấy dịch Những người khốn khổ là Những kẻ khốn nạn.

Posted November 20, 2001

Up Cua Tung Doi ... Di Chua Di Vao Coi Tho Hai Vi Thien Su Piano Sonata 14 Ngay Xua Hoang Thi Cau Chuyen Nha Su Em Le Chua Nay Di Chua Huong