Kamu Binalarının Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik
BİRİNCİ
KISIM
Genel
Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,Kapsam
ve Tanımlar
Amaç
Madde:1-Bu
yönetmeliğin amacı,kamu kurum ve kuruluşları tarafından kullanılan binaların
yangınlara karşı korunması için yangın öncesinde ve esnasında alınacak
tedbirleri,can ve mal kaybının en aza indirilmesi konusunda yapılacak iş ve
işlemler ile görevlileri belirtmektir.
Kapsam
Madde:2-Bu
yönetmelik,genel ve katma bütçeli daireler,iktisadi devlet teşekkülleri,özel
idare ve belediyeler,döner sermayeli kuruluşlar,özel kanunlarla kurulan kurum
ve kuruluşlar ile bunların %50 den fazla sermaye iştiraki suretiyle
oluşturulmuş her türlü ortaklık tarafından malik,kiracı,tahsis ve sair
sıfatlarla kullanılan tüm binaları kapsar.
Silahlı
kuvvetlerce kullanılan binaların yangından korunması,bu yönetmelik esaslarına
uygun şekilde hazırlanan Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Yönetmeliğine göre
yapılır.
Tanımlar
Madde:3-Bu
yönetmelikte geçen bazı kavramların tanımları aşağıda gösterilmiştir.
a. Umuma
açık kullanım:Binanın,önceden kimliği bilinen kişilerin yanısıra işi olan
herkesin giriş-çıkışına açık olarak kullanılmasıdır. Otel, ceza infaz kurumu ve
tutukevi, sinema, tiyatro, hastane, okul, yurt, lokal, işyeri, eğitim ve
dinlenme tesisi ve benzeri binalar, umuma açık olarak kullanılırlar.
b. Kaçış
yolu:Binanın herhangi bir noktasından yer seviyesindeki cadde veya sokağa kadar
olan ve hiçbir şekilde engellenmemiş bulunan yolun tamamıdır. Oda ve diğer
müstakil hacimlerden çıkışlar, katlardaki koridor ve benzeri geçişler,kat
çıkışları,zemin kata ulaşan merdivenler ve bina çıkışına giden yollar bu
kapsamdadır.
c. Yangın
Merdiveni:Yangın vukuunda binadaki insanların tahliyesi için özel olarak
yapılan merdivenlerdir. Kaçış yolları bütünün bir parçası olup diğer kaçış yolu
bölümlerinden bağımsız olarak tasarlanamazlar.
d. Ex-proof:
LPG, doğalgaz veya tehlikeli maddelerle çalışan yerlerde kullanılan tesisat ve
elektrik elemanlarının niteliği olup,"patlama güvenlikli"
anlamındadır.
e. Yangın
Mukavemet Süresi:Yanma hızı 0.8 mm/dakika kabul edilmek suretiyle,ahşap
elemanın bu şekilde azalan kesitiyle ve güvenlik katsayısı 1.00 e eşit alınarak
üzerine gelen gerçek yükü taşıyabildiği süre olup;ahşap elemanların yangın
mukavemet hesaplarında dikkate alınır.
f. Otomatik Spirinkler: Bir mekandaki sıcaklığın belli
seviyeye çıkması üzerine kendiliğinden su püskürterek yangını önleyen sistemdir.
g. Yüksek
Bina:Kat sayısı 7'den fazla olan binadır.
h. Yırtılma
Yüzeyi:Doğalgaz kaçağından olabilecek patlama riskine karşı,kapalı bölümün yan
duvarında her 1 metreküp için 20 santimetrekare genişliğinde inşa edilecek
yüzeydir.
Kapı
Numaraları
Madde:4-Bina
içindeki kapılar numaralanır ve anahtarlarına 3x3 cm. ebatında madeni numara
plakası takılır. Anahtarlar binanın uygun bir yerindeki kilitli camlı dolapta
saklanır.
Çok katlı
binalarda oda anahtarlarını koymak üzere her katta "anahtar dolabı"
tesis edilebilir. Bu takdirde,katlardaki dolapların anahtarları da birinci
fıkrada belirtilen camlı dolapta muhafaza edilir.
Sigara
Yasağı Olan Yerler
Madde:5-Sigara içilmesi sakıncalı olan yerler,levhalarla belirtilir ve
yasağa uyulması hususu takip edilir.
Sigara
İçilen Yerler
Madde:6-Sigara içilmesi serbest olan yerlerde sigara tablaları ve içinde
su,ıslak kum veya toprak bulunan madeni kutular bulundurulur. Sönmemiş
sigaraların,kağıt sepeti ve kağıt varillerine atılması önlenir. Sigara tabla ve
kutuları sık sık temizlenir.
Kağıt
toplama,kırpma ve yakma
Madde:7-Her
odada etrafı kapalı madeni kağıt sepeti ve binanın belli yerlerinde kağıt
varilleri bulundurulur. Buralarda toplanan kağıtlardan hurda olarak depolanması
sakıncalı olanlar,öncelikle kırpılarak hurda haline getirilir;mümkün
değilse,çalışma saati bitiminde bina dışındaki bu işe mahsus yerde toplu halde
yakılır. Yakılmasına gerek görülmeyen ve kırpıntı haline getirilen kağıtlar
ise,hurda olarak değerlendirilmek üzere özel bir depoya konulur.
Personel
adresleri
Madde:8-Personelin konut adresleri ve telefon numaralarını gösteren
genel bir listenin, gerektiğinde çağırılmak üzere görevliler tarafından kolayca
görülebilecek bir yerde;dairesince lüzum görülenlerin adreslerinin de ayrıca o
mahallin emniyet veya jandarma karakollarında bulunması sağlanır.
Güvenlik
nedeniyle adres ve telefon numaralarının açıkta kalması sakıncalı olan
personele ilişkin bilgiler,sadece görevlinin nüfuz edebileceği bir mahalde
saklanır.
Çatı
Güvenliği
Madde:9-Çatılarda yangına karşı koruma gereçlerinden başka bir
eşya,yanıcı-parlayıcı madde ve saire bulundurulmaz.
Çatı,depo ve
arşiv olarak kullanılamaz;çatı aralarında insan yatmasına kesinlikle izin
verilmez.
Asansörlerin
makine dairelerine çatı aralarından geçilerek ulaşılan düzenlemeler yapılamaz.
Bitişik
çatılar,bölüm duvarları ile yangına karşı birbirinden ayrılır.
Umumun
kullanımına açık binalarda,çatı malzemesinin ahşap olmaması tercih edilir.
Çatı araları
periyodik olarak kuş gübresi ya da rüzgarın getirdiği pisliklerden temizlenir.
Evrak
Güvenliği
Madde:10-Binalarda yangından ilk kurtarılacak kıymetli ve önemli evrak
için yeteri kadar kilitli çelik dolap ve kasa temin edilip anahtarları
sorumlulara verilir. Bu dolap ve kasalara "YANGINDA İLK ÖNCE
KURTARILACAKTIR"etiketi konulur.
Ahşap
malzeme güvenliği
Madde:11-Boyatılacak veya yeniden yapılacak binalardaki ahşap kısımların
ateşe mukavim boya ile boyatılması tercih edilir.
Ahşap tavan
üzerine elektrik armatürü,balast ve transformatör gibi zamanla ısınan cihazlar
monte edilemez.
Arşiv
güvenliği
Madde:12-Arşivlere,ancak arşiv memurunun beraberinde ve sadece
gündüzleri girilebilir. Burada sigara içmek,yanıcı madde bulundurmak kesinlikle
yasaktır.
Bina önü
güvenliği
Madde:13-Yangına müdahaleyi kolaylaştırmak bakımından,kamu binalarının
ana girişi ve civarında,itfaiye araçlarının rahatlıkla yanaşmasını temine
yönelik "park yasağı" ihdas edilir ve bu husus trafik levha ve
işaretleriyle gösterilir.
Patlayıcı-parlayıcı
madde bulunduranlar
Madde:14-Patlayıcı ve parlayıcı silah ve mühimmatı beraberinde
bulundurmak mecburiyetinde olan kurumlarda 7/7551 sayılı
"Parlayıcı,Patlayıcı,Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan
işyerlerinde ve işlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük" ile 87/12028
sayılı "Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve
Benzerlerinin Üretimi,İthali,Taşınması,Saklanması,Depolanması,Satışı,
Kullanılması,Yokedilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük"e
ve varsa mahalli itfaiye müdürlüğünün yangından korunma yönetmeliğine uygun
olarak yönerge hazırlanır ve buna göre hareket edilir.
İtfaiyeye
Yardım ve İşbirliği
İtfaiye
amirinin talimatlarına uyma zorunluluğu
Madde:15-Gerek
bina itfaiye görevlilerinin,gerekse olaya müdahale eden itfaiye ekiplerinin
görev yaptıkları esnada,yetkili itfaiye amirinin can ve mal güvenliği korumaya
yönelik vereceği karar ve talimatlar,diğer kamu görevlilerince aynen yerine
getirilir.
İtfaiye
emrine girmek
Madde:16-Binada yangın çıkması halinde olaya müdahale eden bina
sorumluları,mahalli itfaiye teşkilatı amirinin olay yerine gelmesinden itibaren
onun emrine girerler ve kendisine her konuda yardım etmek zorundadırlar.
İtfaiye
ile işbirliği
Madde:17-Kamu görevlileri,itfaiye ekiplerinin görevlerini yerine
getirmesini güçleştirici davranışlarda bulunamazlar ve yangın söndürmede
kullanılacak malzemeleri görev harici bırakamazlar.
İtfaiye
telefonları
Madde:18-Bütün
kamu binalarında,itfaiye müdürlüğü komuta merkezi,bölge itfaiye gurup amirliği
ve acil ilk yardım gibi olağanüstü durumlarda görev yapan kuruluşların telefon
numaraları,herkes tarafından görülecek şekilde asılı bulundurulur.
Genel
Yasaklar
Yangın
söndürücü cihaz ve tesisler
Madde:19-Binalardaki sabit ve seyyar yangın söndürme cihaz ve tesisatını
bozmak, kırmak, karıştırmak, sökmek,içine kağıt paçavra gibi yabancı maddeler
koymak ve bunları kullanılmayacak hale getirmek veyahut bozuk bir halde
tutmak,her ne suretle olursa olsun yangın musluklarının önünü
kapatmak,itfaiyenin geçişini güçleştirecek şekilde araç park etmek,bina önüne
ip çekmek,tente astırmak, sergi kurdurmak ve benzeri hareketler yapmak
yasaktır.
Yangın söndürücü tesis ve malzeme,amacı
dışında kullanılamaz.
Umuma
açık ahşap bina
Madde:20-Ahşap malzeme ile yapılmış kamu binaları,umuma açık olarak
kullanılamaz. Ancak özel önlemler alınmak ve mahalli itfaiye teşkilatının
tavsiyelerine uyulmak kaydıyla;
a)Müze ve
arşiv olarak,
b)Tek
katlı,bağımsız biçimde ve en yakın komşu binaya uzaklığı yüksekliğinin iki
katından fazla ise kır kahvesi,büfe,kafeterya,kantin ve benzeri yerler olarak,
kullanılabilir.
Atık sular
Madde:21-Kamu binalarının eki olarak veya bağımsız biçimde yapılmış
kademe binası,açık veya kapalı otopark,akaryakıt deposu ve istasyonu,parlayıcı
ve yanıcı madde üretimi yapan,kullanılan veya depolayan fabrika ve sair
kuruluşların atık sularını arıtmadan sokağa veya genel kanallara vermeleri
yasaktır.
Sorumluluk
Madde:22-Bu
Yönetmeliğin "BİRİNCİ KISIM" başlığı altındaki maddelerinde yer alan
yangın güvenliği,itfaiyeye yardım ve yasaklarla ilgili hususların
uygulanması,binadaki en büyük amirin sorumluluğundadır.
İnşaat
Esnasında Alınacak Tedbirler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Projede
Dikkat Edilecek Hususlar
İtfaiye
yönetmeliğine uygunluk
Madde:23-İnşaatın betonarme,kagir veya çelik konstrüksiyon şeklinde yapılması,kat
sayısı,kat alanı,çatı özelliği ve bölmeleri gibi hususları kapsayan
projenin,mahalli itfaiye yönetmeliğine uygun olması gerekir. Böyle bir
yönetmelik yoksa,imar mevzuatının konuya ilişkin hükümleri uygulanır.
Yangın
Mukavemet Süresi Hesapları
Madde:24-Bina taşıyıcı sistem ve elemanlarının,yangın esnasında
insanların tahliyesine ve yangının söndürülmesine imkan verecek sürede stabil
kalması şarttır. Bunun için adı geçen sistem ve elemanlar,istenilen süreyi
sağlayacak şekilde boyutlandırılır. Yangın mukavemet süresi hesaplarına yer
vermeyen projeler uygulanamaz.
TS 4065
standardı
Madde:25-Betonarme ve öngerilmeli betondan mamul taşıyıcı sistem
elemanlarında TS standardına uyulur.
Çelik
yalıtım
Madde:26-Tek
katlı ve çevresinin açık genişliği 35 metreyi geçmeyen çelik endüstri
yapılarının dışındaki bütün binalarda,çeliğin uygun şekilde sıcaktan
yalıtılması şarttır. Yalıtım,çevreyi sarma, kutuya alma ve kütlesel yalıtım
biçimlerinde yapılmalıdır.
Duvarlar
Madde:27-Bitişik nizam yapıların duvarları,yangına en az 90 dakika
dayanıklı olarak projelendirilir. Bölme aralıkları 40 metreden fazla olamaz.
Çatıda yangın duvarı,çatı düzeyinden en az 60 cm. yükseklik sağlanarak yapılır.
Döşemeler
Madde:28-Döşemeler,yangına en az 10 dakika dayanıklı ve yangın kesici
nitelikte,bodrum tavanı ise her durumda yangına 90 dakika dayanıklı olmak
zorundadır.
Dış
kaplama
Madde:29-Bina dış kaplamasının,özel koruma tedbirleri alınmış durumlar
dışında,yanmaz malzemeden olması esastır.
Çatı
bölmesi ve bacalar
Madde:30-Çatı ile bina arasındaki yatay bölmenin,yangına en az 120
dakika mukavemet gösterebilmesi ve alevlerin geçebileceği boşluklar
bulundurmaması sağlanır.
Bacaların TS
2165 standardına uygun olması şarttır.
Detaylar
Madde:31-Su,elektrik,ısıtma,havalandırma ve benzeri tesisatın yangın
bölmesinden geçmesi durumunda,bölmede yangın mukavemetini azaltmayacak denenmiş
uygun detaylar kullanılır.
Elektrik
Tesisatında Dikkat Edilecek Hususlar
Elektrik
iç tesisat yönetmeliği ve şartnamesine uygunluk
Madde:32-Binaların televizyon,telsiz,telefon,kablolu yayın,zil ve
benzeri elektrik tesisleri, 04.11.1984 gün ve 18565 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği ve Fenni Şartnamesi hükümlerine göre
yapılır. Mevcut tesisata ek yapılması zorunluluğu varsa mahallin elektrik
işletmesinin muvafakatı alınmak ve ruhsatlı elektrikçiler istihdam edilmek suretiyle
gereği yerine getirilir.
Yönetmelik
Öncesi Binalar
Madde:33-Elektrik iç tesisat yönetmeliği ve Fenni Şartnamesinin
yürürlüğe girmesinden önce yapılmış binaların elektrik tesislerinde de önce
mahalli elektrik işletmesinden muvafakat alınır ve sonra işletmenin vereceği
süre içinde noksanlıklar giderilir.
Tesisatın
düzeltilmesi için daire amirlerince istenen ödenek,yetkili makam tarafından
gecikmeksizin yerine getirilir. Özellikle gece iş gören daire ve kurumların
ışıksız kalmaması için gerekli tedbirler alınır.
Elektrik
Planı
Madde:34-Her
binada,iç tesisatı gösteren bir "elektrik planı" olur ve camlı bir
dolap içinde,elektrik sayacına yakın bir yerde muhafaza edilir. Büyük yapılarda
detay projeler,özel dolabında saklanır.
Otomatik
Sigorta
Madde:35-Kamu binaları elektrik tesisatı ışık ve priz linyelerinde
otomatik sigorta kullanılması esastır. Büşonlu veya bıçaklı sigorta
kullanılması gerekiyorsa,sigorta bağlantısının orijinal olması gerekir.
Hat Akımı
Koruma Anahtarı
Madde:36-Yıldırımlık tesis edilen binalar ile tarihi yapı,saray,devlet
arşivi gibi önemli binalarda hat akımı koruma anahtarı kullanılır.
Yıldırımlık
Tesisi
Madde:37-Patlayıcı maddelerle kibrit,petrol,alkol, LPG, doğalgaz gibi
kolay yanıcı maddelerin üretimi ve depolanması için kullanılan
binalarda;tiyatro, sinema, ibadethane, hastane,okul,sergi binası,ceza infaz
kurumu ve tutukevi,güçlü trafo,haberleşme merkezi,banka,silo,otel,eğitim-dinlenme
tesisi,su tevzi merkezi ve benzeri yerlerde TS 622'ye uygun yıldırımlık
tesisatı yapılması zorunludur.
Yangın
riski yüksek cihazlar
Madde:38-Ayrı bir ısıtma sistemi bulunan bürolarda,elektrik
sobası,ocağı,ütüsü;benzin,ispirto,gaz veya LPG ocağı gibi yangın riski yüksek
cihazlar kullanılamaz. Laboratuvar ve atölyeler bu yasanın dışındadır.
Kuvvetli
akım tesisatı
Madde:39-Kuvvetli akım tesisatının kuruluşu ve işletilmesi sırasında
"Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik Tesislerinde
Topraklama Yönetmeliği" nin ilgili maddelerine uyulur.
Transformatör
Madde:40-Bina içinde yağlı transformatör kullanılması gerektiğinde:
a)
Transformatörün bulunduğu hacim en az 90 dakika süreyle yangına dayanıklı
malzemeden yapılır.
b) Yağ
toplama çukuru tesis edilir.
c)
Konuşlandırmanın,yangın halinde transformatörden çıkan duman ve alevin,binadaki
kaçış yollarında serbest hareketi engellemeyecek şekilde olması sağlanır.
d) Otomatik
alarm ve gazlı söndürme sistemi kurulur.
Yangın
emniyet şalteri
Madde:41-Neon tesisatının transformatörlerinin primer devrelerini
besleyen hat üzerine,yangın emniyet şalteri konulması zorunludur. Şalterin
yeri,itfaiye ekiplerinin yangın anında elektrik akımını kesebilmelerini temin
için,bina giriş kapısının sağ veya sol kısmında,zeminden en çok 4 metre
yükseklik olarak seçilir. Kullanım kolaylığı için şalter kolunda bir halka ve
üzerinde "Yangın Şalteri" yazısı bulundurulur.
Yüksek
binalarda ek tedbir
Madde:42-Yüksek binaların yangın merdiveni aydınlatma ve yangın su
sistemi,genel elektrik tesisatından ayrı şekilde özel olarak yangına karşı
korunmaya alınmış bir tesisatla ve genel akım kesildiğinde otomatik olarak
devreye giren jeneratöre bağlı şekilde dizayn edilir.
Elektrik
Tesisatının Kontrolü
Madde:43-Elektrik tesisatın devamlı kontrol altında tutulması
bakımından,tesisatın işletme,bakım ve işlerliği için mahallinde kadrolu teknik
eleman istihdamı esastır. Kadro ve yetkili teknik eleman bulma imkansızlığı
veya binanın durumu icabı bir teknik eleman bulundurmanın mümkün olmaması
hallerinde il veya ilçedeki diğer devlet dairelerinde bulunan teknik elemana;o
yerin en büyük mülki amirinin alacağı tertip ve vereceği emre göre binalardaki
elektrik tesisleri muayene ettirilir.
Hiçbir
kadrolu teknik elemanın bulunmadığı küçük yerleşim birimlerindeki binaların
elektrik tesisatı, mahallin elektrik işletmesinin yetkili elemanı tarafından
muayene ettirilir.
Kontroller
yetkili teknik eleman tarafından yılda bir defa yapılır ve kontrol sonucunda
rapor hazırlanır. Halihazır durum,varsa arızaların niteliği,keşif cetveli ve
alınması gereken tedbirleri içeren bu rapor,iç hizmetler müdürü veya daire
amirine bir yazıyla bildirilir. Raporlardaki noksan ve arızalar,en kısa zamanda
giderilir. Konuya ilişkin evrak ve raporlar bir dosyada saklanır.
Yangın
Merdiveni Tesisi
Yangın
Merdiveni Zorunluluğu
Madde:44-Lojmanlarda,giriş katından
itibaren bir genel merdiven bulunur. Yangın merdiveninin;
a) Giriş
katındaki daireler hariç,20'den fazla dairenin faydalandığı binalarda ve zemin
hariç 5 veya daha çok katlı lojmanlarda,
b) Asma kat
hariç bodrum ve zemin kat dahil,katların toplamı 600 metrekareden büyükse,kat
sayısı ne olursa olsun her türlü büro tipi binada,
c) İkiden
fazla katı varsa,lojman ve bürolar haricindeki okullar,hastaneler ile umuma
açık binalarda,
yapılması zorunludur.
Yapının
olağan merdivenlerinden yangında kullanılabilecek özelliklere sahip olanları
varsa,bunlar yangın merdiveni olarak kabul edilir.
Yangın
Merdiveninin Özellikleri
Madde:45-Yangın merdiveni ile genel koridor,aynı kotda olur. Yangın
hangi noktada çıkarsa çıksın,o kattaki bütün insanların çıkışlarının sağlanması
bakımından kaçış yolları ve yangın merdivenleri,birbirlerinin alternatifi
olacak şekilde yapılır;ancak,yanyana olmamasına dikkat edilir. Genel
merdivenden geçilerek yangın merdivenine ulaşılması şeklindeki düzenlemelere
kesinlikle yer verilmez. Yangın merdivenleri,genel çıkıştan mutlaka ayrı olarak
yangından korunmuş bir kaçış yolu ile dışarıya ulaşımı sağlar.
Merdivene,bir güvenlik sahanlığından geçerek girilmesi tercih edilir.
Umuma açık binaların iç konumlu merdivenlerinde ise bu bir zorunluluktur.
Yangın
merdiveninin yapılışı
Madde:46-Bina içinde veya dışında,zemin kat hariç 5 kata kadar olan
binalarda açık veya kapalı;daha yüksek binalarda tamamen kapalı olarak ve
yangına karşı 2 saat dayanıklı malzemeden yapılan yangın merdivenleri,çift
kollu,çift sahanlıklı veya tek kollu-çift sahanlıklı olabilir.
Yuvarlak tip
yangın merdivenlerine yalnızca,zemin hariç 5 kata kadar olan konut tipli
binalarda izin verilir. Bu tip merdivenlerin basamak uzunluğu 120 cm
olup,girişin bir sahanlıktan olması şarttır.
Tamamen dışa
yapılan açık sahanlıklı çelik konstrüksiyon merdivenler,bina dış yüzeyinin
camsız kor cephesine yerleştirilir. Mümkün olmazsa,camlı kapı ve pencerelerin
merdivene olan uzaklığı 3.5 metre olur ve bu merdivenin bu yüzeyi izole edilir.
Açık tip
merdivenler,tercihen bölgenin hakim rüzgar yönünde kurulur ve kış koşullarına
karşı tedbir alınır.
Merdivenlerin duvar,taban ve tavanlarında hiçbir yanıcı malzeme
kullanılmaz. Bu malzemede standart,yangına en az 2 saat dayanıklılıktır.
Merdiven
basamaklarının her iki tarafında küpeşte bulunur. Basamakların genişliği 25 cm
den az,yüksekliği 18 cm den fazla olamaz.
Pozitif
hava verme merkezi
Madde:47-Çok
katlı binalarda merdiven kovalarına ve asansör kuyularına basınç sağlayan bir
hava verme sisteminin tesisi esastır. Merdiven kovalarından hiçbir tesisat
geçirilmez.
Aydınlatma
Madde:48-Yangın merdivenlerinde,normal aydınlatmanın yanı sıra,her iki
katta bir akülü aydınlatma sistemi tesis edilir.
Yangın
merdiveni kapıları
Madde:49-Yangın merdivenlerinin kapı genişliği en az,lojmanlarda
80,umuma açık kapılarda 120 santimdir. Kapıların kanatları,daima kaçış yönüne
doğru açılır,kendiliğinden kapanır,duman sızdırmaz niteliktedir.
Yangın
merdiveni ve kaçış yolu kapılarında panik bar tipinde,basarak veya kolu sağa
çevirerek sadece iç taraftan açılan bir mekanizma kurulur. Kapıya asla kilit
takılmaz. Kapı üzerinde sürekli aydınlatılan ve aküden beslenen kaçış işareti
bulundurulur.
Kapılarda
yüksek ısıya dayanıklı olmayan veya kolay kırılan cam,alüminyum,sunta veya
benzeri malzeme kullanılamaz. Doğal aydınlatma yapılacaksa,yüksek ısıya
dayanıklı özel cam kullanılabilir.
Havalandırma
Sistemi ve Asansörler
Havalandırma
sistemi
Madde:50-Yangının yayılması bakımından elverişli konumdaki havalandırma
tesisatının baca ve kanalları;yangın bölmeleri hizasında ve tesisat dışında
olmak üzere çift taraflı sacla kapatılır ve araları yalıtılır.
Aynı hava
santralı ile birden fazla mahallin havalandırması veya iklimlendirmesi
yapılıyorsa, bölümler arası geçişlerde,dönüş ve toplama kanallarında otomatik
yangın damperi kullanılır.
Doğalgaz,
LPG veya tehlikeli maddelerle çalışılan yerlerde kullanılan havalandırma
motorlarına ex-proof olması zorunludur.
Asansörler
Madde:51-Asansörlerin,herhangi
bir tehlikenin önlenmesi veya arıza nedeniyle elektriklerin kesilmesi halinde
zemin kata ulaşıp kapılarını açacak bir sisteme sahip olması esastır.
Yüksek
binalardaki asansörlerden birinin,yangına en az bir saat dayanıklı malzemeden
yapılmış şaft içinde,kapısı duman sızdırmaz nitelikte ve aynı sürede yangına
dayanıklı olması zorunludur. İtfaiye amaçlı olarak ta kullanılacak olan bu
asansör,kesintisiz bir güç kaynağından beslenecek şekilde tesis edilir.
Kullanım
Esnasında Alınacak Tedbirler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Soba ve
Bacalar
Soba
Kurulması
Madde:52-Isıtma aracı olarak soba kullanılan yerlerde soba kullanılan
yerlerde soba,tahta ve boyalı kısımlara zarar vermeyecek şekilde,altına 10 cm.
yükseklikte metal kaplı tabla veya 15 cm. yükseklikte,içi kum dolu sandık
konularak kurulur. Taban beton ise,bu tedbir zaruri değildir.
Bağdadi
duvardan boru geçirmek mecburiyeti hasıl olursa,duvarın yağlı boya veya ahşap
gibi çabuk yanıcı kısmına künk veya büz yerleştirilir ve boru bu delikten
geçirilir.
Odada baca
yoksa soba borusu,sac konan pencereden çıkarılıp,saçaktan 25 cm açıkta ve 50 cm
uzakta,ucunda şapka kullanılarak kurulur.
Boruların
birleştiği yerler çemberle kapatılıp,bu çemberden duvar ve tavana bağlanmak
suretiyle bir birinden ayrılması ve devrilmesi önlenir.
Kullanım
Madde:53-Kullanım esnasında soba kapakları açık bırakılmaz,altında ve
yanlarında odun, çıra, kömür, kibrit,benzin,gaz ve benzeri yanıcı ve parlayıcı
madde bulundurulmaz. İçindeki ateş, gerektiğinde kapalı mangala alınır.
Sobanın,kullanılmadığı mevsimde kaldırılması gerekir. Sobanın
kaldırılmadığı yerlerde,kapaklar açılma yacak şekilde telle bağlanır.
Borusuz soba
kullanılmaz. Ancak zorunlu hallerde geçici olarak ve gerekli tedbirler
alındıktan sonra gazyağı ve LPG sobaları kullanılabilir.
Temizlik
Madde:54-Odun ve kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı
taktirde borular ayda bir, bacalar iki ayda bir;diğer yakıtlar kullanıldığında
borular iki ayda bir,bacalar üç ayda bir temizlenir.
Baca
temizliği,mahallin itfaiye teşkilatı tarafından yapılır. Ancak,bu konuda
itfaiye teşkilatından aldığı izinle ve belediye encümeninin belirlediği fiyat
tarifesi üzerinden faaliyet gösteren özel firmalar varsa,temizlik onlara da
yaptırılabilir.
Kazan
Daireleri ve Yakıt Depoları
Standardlar
Madde:55-Kazan dairesinin TS 1257,TS 2192 ve TS 2736 standardlarına
uygun olması gerekir.
Kazan
Dairesi
Madde:56-Kazan dairesi,binanın diğer kısımlarından,yangına en az 120
dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir yerde ve bütün halinde
bulunur. Bina dilatasyonu kazan dairesinden geçmez. Kazan daire sinde kazan ve
ocakların bulunduğu yer;kagir,kapısı en az 60 dakika yangına dayanıklı
malzemeden yapılmış bir bölme ile müstakil hale getirilir.
Kazan
dairesi kapısı,yangın merdiveni veya genel kullanım merdivenlerine direkt olarak
açılmayıp, mutlaka bir emniyet sahanlığına açılır.
Yakıt
dökülmesi
Madde:57-Kazan dairesi tabanına yakıt dökülmemesi için tedbir alınır ve
dökülen yakıtın kolayca boşaltılacağı bir kanal sistemi gerçekleştirilir.
Doğal gaz
kullanımı
Madde:58-Doğal gaz tesisatı bulunan kazan dairelerinde ve umuma açık
binaların mutfaklarında,elektrik açma-kapama düğmeleri ve prizler hacim dışına
yapılır. Buralardaki aydınlatma armatürleri ve diğer elektrikli cihazlar
x-proof özelliklidir. Tavana ve cihazlara yakın yerlere gaz alarm dedektörleri
takılır.
Öncelikle
doğalgazlı kazan kullanıcılarının ve bilahare buralardaki
yöneticilerin,doğalgaz konusunda eğitim görmüş kişiler olması zorunludur.
Kömür
deposu
Madde:59-Kömürlük,kazan dairesine bitişik,taban kodu elle veya stokerle
yükleme ve boşaltmaya elverişli olarak tesis edilir.
Akaryakıt
depoları
Madde:60-Akaryakıt depoları çift cidarlı,yatık,silindirik tanklar
halinde yapılır. Bu sağlanamazsa, sade ce, depo olarak ayrılmış ve yangına
dayanıklı bölmelerle korunmuş bir hacme yerleştirilir. Yakıt deposu ile kazan
daire sinin 120 dakika yangına dayanıklı bir bölme ile ayrılmış olması esastır.
Depo kapısının da yangına 60 dakika dayanıklı olması şarttır.
Akaryakıt depoları,merdiven
altına,boşluğuna;mutfak,banyo,yatak odası, teras ve balkon gibi yerlere
konulamaz. Lojmanlarda en çok 100 lt miktarında ve kapalı bir yere konulur.
Günlük yakıt
deposunun havadar bir mekana açılması sağlanır ve taşma halinde ana depoya gidecek
bir sisteme bağlanır.
Akaryakıt
depo kapasiteleri
Madde:61-Kalorifer yakıtı,aşağıdaki şekil ve miktarlarda depolanabilir:
a) 1.000
-litreye kadar,bodrumda ve varil içinde,
b) 3.000
-litreye kadar,bodrumda,ocak ve kazanların bulunduğu saç mahallerde,sızıntısız
saç kaplarda,
c) 12.000
-litreye kadar,yangına 10 dakika dayanıklı kagir odada,sızıntısız saç
depolarda; sızıntısız yeraltı ve yerüstü tanklarında,
d) 50.000
-litreye kadar,yeraltı ve yerüstü tanklarında.
e) Stok
ihtiyacının 50.000 -litreden fazla olması halinde,yakıt tankları meskun
mahalden ayrı bağımsız bir binaya yerleştirilir ve gereken emniyet tedbirleri
alınır.
f) 10.000
-litreden büyük akaryakıt depoları,statik elektriğe karşı topraklanır.
Kaçış
Yolları
Kaçış
yolunun ayrılması
Madde:62-Kaçış yolu,üç veya daha az katlı binalarda 60,dört ve daha
fazla katlı binalarda 120 dakika süreyle yangına dayanıklı bölmelerle ayrılır.
Kaçış
yoluna bağlanma
Madde:63-Umuma açık binalarda her oda veya müstakil hacim bir koridora
en az bir kapı ile bağlanır. Dışarıya bağlantısı olmayan,yalnız birinden
diğerine geçilen odalara izin verilmez.
Azami
uzaklık
Madde:64-Bir
hacimden,korunmuş bir yangın kaçış yoluna uzaklığın,azami 30 metre olması
şarttır. Otomatik sprinkler sistemi olan hacimlerde bu mesafe 45 metreye
çıkartılabilir.
Kaçış
yolunun güvenliği
Madde:65-Yangından korunmuş kaçış yollarında LPG tüpü ya da benzeri hiç
bir yanıcı malzeme ve yangına yol açabilecek tesisat veya kaçışı engelleyici
bir şey bulunamaz,çıkışların önü kapatılamaz. Kaçış yolu,hiçbir kısmında
daraltılamaz.
Kaçış
yolu sayısı
Madde:66-Büyük hacimlere,hacmin insan kapasitesi ile orantılı olarak,2'
den az olmamak üzere kaçış yolu tesis edilir. Kaçış yolu girişlerinden en az
birinin,salonun her bir noktasından görülebilmesi esastır.
Otoparklardaki rampalar,hiçbir şekilde kaçış yolu olarak değerlendirilemez.
Kaçış
yolu kapısı
Madde:67-Kaçış yolu kapıları,yanlardan menteşeli olur ve kaçış yolu
istikametinde açılır.
Kapalı tip
otoparkların büyüklüğüne göre en az bir adet yangından korunmuş,emniyet
sahanlığına açılan kaçış kapısı olur.
Aydınlatma
Madde:68-Kaçış yolunda sürekli aydınlatma yapılmalıdır.
Süreklilik,güvenli,şarjlı kaynaklardan sağlanır. Bütün kaçış
unsurları;köşeler,koridor kesişmeleri,merdiven sahanlıkları ve çıkış
kapıları,en az 10 lux derecesinde aydınlatılır. Bir lamba sönmekle hiç bir yer
karanlıkta kalmaz.
İşaretler
Madde:69-Kaçış yolu,işaretlerle gösterilir. Bu yapılırken;
a)
İşaretlerin,en kötü görüş şartlarında bile rahatlıkla farkedilebilir nitelikte,
b)Görüş
mesafesinin her bir işaret için en fazla 30 metre,
c)"ÇIKIŞ" veya "EXIT" levhalarındaki harf
büyüklüklerinin en az;yükseklik 15,aralık 1,genişlik 5 cm ölçüsünde,
d)Durulan
her noktadan kolaylıkla okunabilir büyüklükte,
e)Fon ve
renk beraberliğinin tüm levhalarda sağlanmış,
olması
zorunludur.
Binanın
Mesai Dışı Kullanımı ve Temizliği
Binanın
mesai dışı kullanımı
Madde:70-Akşam,mesai saatinden sonra nöbetçi olan ve mesai yapan
görevlilerden başka hiç kimse binada kalamaz. Bina kapalı iken çalışmak zorunda
olanlar yetkili amirin iznini gösteren belgeyi bu yönetmelik gereğince
hazırlanan yönergeyi uygulamakla görevli amire ibraz etmek suretiyle binada
kalabilirler. Tatil günlerinde ise bu belgenin nöbetçiye verilmesi suretiyle
oda anahtarı alınarak binaya girilebilir.
Yabancıların
ve izin belgesi olmayan memur ve hizmetlilerin mesai saati dışında binaya
girmesine müsaade edilmez.
Temizlik
sırasında dikkat edilecek hususlar
Madde:71-Binanın genel temizlik işleri
mesai dışında yapılır. Odaların temizliği sırasında;
a)Sobalarda
ateş varsa kapalı mangala alınır ve iyice söndürüldükten sonra bina dışındaki
fırın,ocak veya varillerde toplanır.
b)Kağıt
sepeti ve varillerdeki hurda kağıtlardan yakılması gerekenler bina dışındaki
fırın,ocak veya varilde yakılır. Diğerleri hurda kağıt deposuna konulur.
c)Elektrikler,pencere ve pancurlar kapatılır. Odalar kilitlenerek
anahtarları özel dolaptaki yerlerine asılır ve nöbetçiye bilgi verilir.
Temizlik
işleri bittikten sonra binanın ana kapısından başka diğer bütün
kapılar,koridorlardaki pencere ve pancurlar kapatılarak uygun aralıklarla
elektrik lambaları söndürülür.
Yangın
İhbar ve Müdahale Sistemleri
BİRİNCİ
BÖLÜM
Genel
Olarak
Sulu
sabit boru sistemi
Madde:72-Eğitim kurumları,yuva ve kreşler,hastaneler,huzurevleri,sinema,
tiyatrolar,spor salonları, oteller, eğitim dinlenme tesisleri,işhanları,iş
merkezleri,yüksek binalar ve benzerleri,kapalı kullanım alanı 500 m2
den büyük olan her türlü alış-veriş ve münferit iş merkezi ve 10 kattan daha
yüksek lojmanlar sulu sabit boru sistemi ile techiz olunur.
Özellikle
çok katlı yüksek binalardaki sulu yangın söndürme sistemleri dıştan itfaiyenin
su verebileceği bir sistem olarak yapılırlar.
Boru
çapları
Madde:73-Yüksekliği 21 metreye kadar olan 7 ve daha az katlı binalarda,
yatay ve düşey borular 2";yüksekliği 22 metre ve daha fazla veya
yüksekliği ne olursa olsun 7 kattan fazla binalarda,düşey borular 2.5",
branş man borular 2" çapında olur. Hidrolik hesaplar,çok katlı yüksek
binalarda 2.5" dan az olmama esasına göre yapılır.
Yangın
dolapları
Madde:74-Üzerinde,kırmızı zemine beyaz renkte "YANGIN" yazılı
olan yangın dolap ve kabinleri, hortum,lans ve vanaların döşenmesine yetecek
büyüklükte gerçekleştirilir.
Kapalı
kullanım alanı 500 m2 den büyük binalarda, her 500 m2 lik
alan için bir adet olmak üzere yangın musluğu ve dolabı tesis olunur. Bunların
her katta yangın duvarları ile ayrılmış olması ve her bölümde aralarındaki uzaklık
30 metreyi geçmeyecek şekilde yerleştirilmiş olması gerekir. Yüksek
binalar,müzeler,kütüphaneler,milli saraylar, sinemalar,tiyatrolar,kolay yanıcı
madde depoları,umumi ambarlar,antrepo ve benzerlerinin kullanım alanı 500 m2
den küçük olsa bile,her katta bir yangın musluğu ve dolabının bulunması şarttır.
Yangın
dolabı,mümkün olduğu kadar koridor çıkışı veya merdiven sahanlığı
yakınına,kolayca görülecek şekilde yerleştirilir.
TS 2217
standardına uygunluk
Madde:75-Yangın dolaplarında ve tesisatta kullanılan hortum bağlantı
elemanlarının,itfaiye teşkilatında geçerli TS 2217 standardına uygun ve
çaplarının da 2" olması zorunludur.
Su basıncı
Madde:76-Su
devresinin basıncı,musluklarda 500 lt / dak'lık debi varken en kritik noktadaki
lansın girişinde statik basınç 4 bar olacak şekilde ayarlanır.
Yangın
dolabının içi
Madde:77-Yetişmiş yangın söndürme görevlisi bulundurmak zorunda olan
umuma açık,alış-veriş merkezi, endüstriyel kurum ve çok katlı yüksek
binalarda;15 m uzunluğunda,yassı tip,16 bar basınca dayanıklı,içi kauçuk, dışı
fiziksel şartlara elverişli,örgü kaplı,genişliği 85 mm ve anma çapı 53 mm olan
hortum ve hortuma sürekli takılı,TS 3145'e uygun lans bulundurulur.
Hortum
serme-bağlama gibi becerilere sahip itfaiye görevlisi olmayan binalarda ve
konutların sahanlıkları gibi dar alanlarında makaralı tip,1"
çapında,yuvarlak,yüksek basınca dayanıklı(içten PVC, polietilen, polipropilen
kaplı; dıştan bez örgüden lastik kaplamalı) hortumlar tercih edilir.
Kuru
sabit boru sistemi
Madde:78-Yüksek binalar ve itfaiye araçlarının giremeyeceği kadar dar
olan bölgelerde kuru sabit boru sistemi tesis edilir. Bu sistem üzerinde
bulunan bütün hortum bağlantıları,itfaiyenin kullandığı TS 2217 standardına
uygun halde bulundurulur.
Diğer
sistemler
Madde:79-Söndürmede su kullanılması halinde daha büyük hasara yol açma
endişesinin taşındığı santral, bilgi-işlem merkezi gibi binalarda en kısa
zamanda ve en az zararla söndürme sağlayacak sistemler tesis edilir.
Su
depoları
Madde:80-Milli saraylar,müzeler,umuma açık büyük yerler ve alış-veriş
merkezleri,büyük dinlenme ve eğitim tesisleri,çok katlı yüksek
binalar,endüstriyel kuruluşlar ve benzerleri,250 tondan başlamak üzere ve
itfaiye biriminin proje aşamasında belirleyeceği kapasitede su deposuna sahip
olmak zorundadırlar.
Lojman ve
büro nitelikli küçük daireler,köy okulları gibi az sayıda insana hizmet veren
binalarda;çatıya yerleştirilecek 10 ton su kapasitesine sahip depolar
yeterlidir.
Binanın
kullanım amacına uygun olarak belirlenen su depolarının 1/3
kapasitesinin,yangın rezervi olarak muhafazası esas olup;tüketim sisteminin,bu
rezervin üstündeki kısma montesi sağlanır.
Hidrofor
tesisatı
Madde:81-Projesinde öngörülmek şartıyla,binanın büyüklüğüne ve kullanım
amacına uygun olarak müstakil veya müşterek kullanım için hidrofor tesisatı
yapılır.
Hidrofor
tesisatının elektrik bağlantısı,yangın alanında elektriği kesen şalterden ayrı
olarak yapılır veya hidrofor motorlarından birinin dizel olması sağlanır.
İhbar ve
Alarm Sistemleri
Manuel
sistem
Madde:82-Kapalı kullanım alanı 200 ile 1000 m2 arasında olan her türlü işyeri ve büroda el
ile uyarmalı ve sesli ikaz verecek bir yangın ihbar sistemi kurulur.
Otomatik
sistem
Madde:83-Umuma açık ahşap ve yüksek binalar,hastaneler,huzurevleri,sinemalar,tiyatrolar,spor
salonları,oteller,işhanları,iş merkezleri,eğitim-dinlenme
tesisleri,misafirhaneler ve benzerleriyle kapalı kullanım alanı 500 m2 den büyük olan her türlü alış-veriş
merkezleri ve kapalı otoparklar ile itfaiye
teşkilatı tarafından gerekli görülen diğer binalarda
dedektörlü otomatik yangın ihbar ve alarm sistemleri tesis edilir.
Kamu
binasının yakınında,itfaiye teşkilatı tarafından kurulmuş "yangın ihbar
kutusu" varsa,kamu binasındaki ihbar sistemi,bu kutu ile irtibatlandırılır.
Hassas
binalar
Madde:84-Sabotaj veya suikast ihtimali yüksek olan önemli ve değerli
binalarda,başta monitörlü sistemler olmak üzere otomatik ihbar,alarm ve
söndürme sistemleri tesis edilir.
Müdahale
sistemleri
Taşınabilir
söndürücüler
Madde:85-Her bağımsız bölüm için bir adet olmak üzere,beher 200 m2
lik taban alanı için bir adet ilave edilerek uygun tipte ve yeterli sayıda
yangın söndürücü bulundurmaları esastır. Çok katlı yüksek binalar ve
endüstriyel yapılarda her 100 mı için bir adet 6 kg.lık yangın söndürücü
bulundurulur. Yangın söndürücünün cins ve miktarı konusunda mahalli sivil
savunma veya itfaiye teşkilatının görüşü alınır.
Yangın söndürücü
olarak zehirli halon gurupları kullanılamaz.
Dolum
Madde:86-Çok az bir kısmı kullanılmış olsa da,yangın söndürücüler her
kullanımdan sonra TS 862 standardına uygun şekilde belgeli firmalara
doldurtulur. İtfaiye teşkilatınca yılda en az bir defa,teşkil olunan bir
komisyon marifetiyle dolumu yapılan ve yeni satın alınan söndürücülerden numune
alınarak"kullanılabilirlik deneyi" yapılır.
Bakım
kartı
Madde:87-Yangın söndürücülerin üzerinde bulunan bakım kartında;imal,en son
bakım ve numune kontrol tarihleri,total ağırlığı,en son bakımı yapanın ve
cihazın kullanıma hazır tutulmasından sorumlu kişinin adı yazılır.
Kuru tozlu
söndürücülerde cihazı kullanıma hazır tutmaktan sorumlu kişi,topaklanmayı
önlemek için haftada bir,tüpü alt-üst etmekle mükelleftir.
Kapalı
otoparklar
Madde:88-Araç kapasitesi 20'den fazla olan kapalı tip otoparklarla
kapasitesine bakılmaksızın çok katlı otoparklarda otomatik spirinkler ve ihbar
dedektörü sistemi tesis edilir.
Bina içi
hidrantı
Madde:89-Kapalı veya açık tip bütün otoparklarda araç sayısına
bakılmaksızın,bina içi hidrantı ve yangın dolabı gibi sulu söndürme sistemleri
tesis olunur.
Mutfak
ve çay ocakları
Madde:90-Görevlilerin sosyal ihtiyaçlarının karşılanması bakımından
yemek pişirme yeri ve çay ocağı, bu Yönetmelikteki fenni esaslara uymak
suretiyle, daire amirinin müsaade ve sorumluluğu altında açılabilir. Büyük tip
mutfakların davlumbazlarında otomatik gazlı söndürme sistemi,kullanılan gazın
özelliklerine göre gaz algılama cihazları ve kapalı sistem gaz tesisatı
kurulur. Mutfakların bodrumda olması halinde,kullanılan gaz LPG ise tavandan
ex-proof havalandırma sistemleri yapılır. Buralarda LPG'nin,ikinci bir çıkış
tesis edilmeden tüp halinde kullanılması yasaktır.
Mutfak ve
çay ocakları,binanın diğer kısımlarından en az 120 dakika süreyle yangına
dayanıklı bölmeler ile ayrılmış biçimde konuşlandırılır. Bölme olarak ahşap ve
diğer yanıcı maddeler kullanılamaz.
Yangın merdiveni kapıları,bir emniyet
sahanlığı bulunmazsa mutfak ve çay ocaklarına açılamaz.
Örgütlenme
BİRİNCİ
BÖLÜM
Görevliler
Yönerge
hazırlanması
Madde:91-Mahallin itfaiye teşkilatının görüşü alınarak,binadaki personeli
ve yangın güvenlik önlemlerini, bina içindeki birimlerin birbirleriyle ve
itfaiye ile organizasyonunu kapsayan bir yönerge hazırlanır. Yönergede,bu yönetmelikte
yer alan hususlardan yangına müdahale ekiplerinin miktarı,isim ve
görevleri,nöbet cetveli tanzimi ve nöbetçilerin uyması gereken
esasları,aletlerin kullanma usulleri, eğitim,ilk yardım,periyodik bakım
hususları ağırlıklı olarak düzenlenir.
Yönerge,üzerine(yangın telefonu,çatı kapısı ve aletlerin konulduğu
bölümün anahtarlarıyla ilgili) ek bilgiler ilave edilerek herkesin göreceği bir
yere asılır.
Yönergenin
yürütülmesi
Madde:92-Yangın yönergesi,idari ve mali işler Birim Amiri tarafından
yürütülür. Bu unvana sahip görevlisi bulunmayan yerlerde görev,dairenin en
büyük amirinin uygun görmesi halinde,Sivil Savunma Amirine verilir.
93,94 ve 95
inci maddelerde yer alan nöbet hizmetleri de,yönergeyi yürütmekle görevli amir
tarafından düzenlenen ve en büyük amir tarafından düzenlenen ve en büyük amir
tarafından onanan nöbet çizelgesine göre yürütülür. Gece bekçileri ve
hizmetliler,bu görevleri bakımından yönergeyi yürütmekten sorumlu amirin
emrinde olup,nöbet boyunca başka işle görevlendirilemezler.
Mesai içi nöbet
Madde:93-Çalışma saatleri içinde görevli
sayısına ve o binadaki en büyük amirin takdirine göre, binanın her katı,bölmesi
veya tamamı için görevliler arasında nöbet tutulur.
Nöbetçi,çalışma saatinin başlangıcından bitimine kadar sorumlu olduğu bölümde,yangına
karşı korunma tedbirlerini kontrol etmek ve aldırmakla yükümlüdür.
Gece
bekçisi
Madde:94-Her binada bir gece bekçisi bulunması asıldır. Gece bekçisi
temin edilemeyen yerlerde:
a)Hizmetli sayısı 2'den fazla değilse,durum
en yakın polis veya jandarma karakoluna bir yazıyla bildiri lir ve binanın
devriyeler tarafından sık sık kontrol edilmesi sağlanır.
b)Hizmetli
sayısı 2'den fazla ise ve asıl görev aksatılmadan yürütülebilecekse hizmetliler
sırayla gece nöbeti tutarlar ve ertesi günü istirahat ederler. Nöbet izni
nedeniyle asıl görevin aksaması söz konusuysa ve hizmetli sayısı 5'i geçmiyorsa
(a) bendine göre hareket edilir.
Tatil
nöbeti
Madde:95-Merkez
daireleriyle il hükümet konaklarında ve en büyük amirlerince lüzum görülecek diğer
daire ve kurumlarda resmi tatil ve bayram günlerinde de mevcut hizmetlilerce
sırayla nöbet tutulur. Nöbetçi personele, fazla mesai ücreti ödenemediği takdirde
nöbet tuttuğu saat kadar mesai günlerinde izin verilir.
Ekipler
Madde:96-Daire ve kurumlarda,yangınla mücadele amacıyla memur,işçi
sözleşmeli ve hizmetli personelden aşağıdaki ekipler oluşturulur:
a)Söndürme
ekibi,
b)Kurtarma ekibi,
c)Koruma
ekibi,
d)İlkyardım ekibi.
Ekipler,yönergeyi yürütmekle görevlendirilen amirin belirleyeceği
ihtiyaca göre,en büyük amirin onayıyla kurulur. Söndürme ve kurtarma ekipleri
en az 3'er,koruma ve ilkyardım ekipleri ise en az 2'şer kişiden oluşur.
Kurumda
sivil savunma servisleri kurulmuşsa;sözkonusu ekiplerin görevleri,bu
servislerce yürütülür.
Ekipbaşı
Madde:97-Her ekipte bir ekipbaşı bulunur. Ekipbaşı aynı zamanda yönergeyi
uygulamakla görevli amirin yardımcısıdır.
Ekiplerin
görevleri
Madde:98-Binalarda oluşturulan ekiplerin görevleri şunlardır:
Söndürme
ekibi:Binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek söndürmek veya
genişlemesine mani olmak,
Kurtarma
ekibi:Yangın vukuunda can ve mal kurtarma işlerini yürütmek,
Koruma
ekibi:Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak,yangın nedeniyle
ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,
İlkyardım
ekibi:Yangın nedeniyle yaralanan ve hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.
Ekiplerin
birbirleriyle işbirliği yapmaları ve karşılıklı yardımlaşmada bulunmaları
esastır.
Ekiplerin
sevk ve idaresi
Madde:99-Ekiplerin
yangın anında sevk ve idaresi,itfaiye gelinceye kadar yönergeyi uygulamakla
görevli amir veya yardımcılarına aittir. Bu süre içinde ekipler,ancak dairenin
en büyük amiri veya mahallin en büyük amiri veya mahallin en büyük mülki
amirinden emir alırlar. İtfaiye gelince,söndürme ve kurtarma ekipleri derhal
itfaiye amirinin emrine girerler.
Donatım
Bulundurulacak
malzeme
Madde:100-Bakanlık,müsteşarlık,genel müdürlük,başkanlık,hükümet
konağı,öğrenci sayısı 200'den fazla okul ve yurtlar,üniversite,hastane,huzurevi
gibi daire ve müesseseler,umuma açık binalar ile bunların dışındaki diğer
binalarda bulundurulması zorunlu olan araç gereç ve malzeme içişleri
bakanlığınca ayrı ayrı belirlenir.
Malzemede
birbirine uygunluk
Madde:101-Bulundurulacak malzemenin temin sırasında,belediye itfaiye
teşkilatındakilere paralellik sağlanması bakımından,itfaiye teşkilatının görüşü
alınır.
İtfaiye
araç-gerecini bakımı
Madde:102-Araç-gereç ve malzemenin bakımı ve korunması,Yönergeyi
uygulamakla görevli amirin sorumluluğu altında görevliler tarafından yapılır.
Demirbaştan düşüm işlemleri,ayniyat talimatnamesi hükümlerine göre
gerçekleştirilir.
Ödenekler
Ödenek
Madde:103-Yönetmelikle
belirtilen sistem ve tesisatın yapımı ile araç-gereç ve malzemenin temini;
a)İl ve
İlçelerdeki hükümet konakları için içişleri ve maliye Bakanlıklarının ilgili
birimlerince tespit edilerek maliye bakanlığı bütçesine konulan ve içişleri
bakanlığı tarafından belirlenen tahsis şekline göre il emvaline gönderilen,
b)Genel
bütçeye dahil diğer dairelerin merkez ve taşra örgütleri için ilgili bakanlık
ve dairelerin kendi bütçelerine konulan,
c)Katma
bütçeli daireler,iktisadi devlet teşekkülleri,döner sermayeli kuruluşlar,özel
kanunla kurulan teşekküller,özel idare ve belediyeler için kendi bütçelerine
onulan,
ödeneklerle sağlanır.
Sarf
yeri
Madde:104-Binaların yangından korunması için yıllık bütçelerle konulan
ödeneğin,yönetmelikte öngörülen sistem ve tesisatın yapımı ve kontrolü ile
araç-gereç ve malzeme alımı dışında sarfı yasaktır.
Eğitim
Personel
eğitimi
Madde:105-Kurumda oluşturulan ekiplerin personeli binaların yangından
korunması,yangının söndürülmesi,can ve mal kurtarma ile ilk yardım faaliyetleri
ve itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması konularında;gerekirse
itfaiye teşkilatından yararlanılarak eğitilir ve yapılan tatbikatlar ile bilgi
ve becerileri artırılır. Ayrıca bütün görevliler ve gece bekçileri,binadaki
yangın söndürme alet ve edevatının nasıl kullanılacağı ve en ısa zamanda
itfaiyeye nasıl ulaşılacağı konularında tatbiki eğitimden geçirilir.
Özel
yangın eğitimi
Madde:106-Belediye itfaiye teşkilatının
yöneticileri ile bünyesinde itfaiye birimi bulunduran kamu kurum ve kuruluşları
ve müesseselerinin itfaiye amirleri,sivil savunma genel müdürlüğünce,diğer
personel ise kendi kurumlarınca eğitilirler.
Sorumluluk
Madde:107-Bu "KISIM" daki örgütleme,donatım,ödenek ve eğitim
hususlarının gerçekleştirilmesinden,dairenin en büyük amiri sorumludur.
Söndürme
ve Kurtarma
BİRİNCİ
BÖLÜM
Yangının
Mesai Saatleri İçinde Olması
Haber
verme
Madde:108-Yangını ilk gören şahıs,mevcut haber verme sistemini(çan,
zil,telsiz,telefon,fax vb.) harekete geçirmekle beraber,önce telefonla
itfaiyeye,itfaiye bulunmayan yerlerde varsa kurum itfaiyelerine yoksa
belediyeye haber verilir.
Görevlilerin
hareket tarzı
Madde:109-Yangın haberini alan yangına karşı mücadele
ekipleri,kendilerine ait araç-gereçleri alarak derhal olay yerine hareket
ederler. Olay yerinde;
a)Söndürme
ekipleri:Yangın yerinin alt,üst ve yanlarındaki odalarda gereken tertibatı
alır,yangını söndürmeye veya genişlemesini önlemeye çalışırlar.
b)Kurtarma
ekipleri:Varsa önce canlıları kurtarırlar. Daha sonra yangında ilk kurtarılacak
evrak,dosya ve diğer eşyayı büro memurlarının da yardımı ile ve büro şeflerinin
nezareti altında mümkünse çuvallara ve torbalara koyarak boşaltılmaya hazır
hale getirirler. Çuval ve torbalar,büro şeflerinin lüzum görmesi halinde
binanın henüz yanma tehlikesi olmayan kısımlarına taşınır. Yanan binanın genel olarak
boşaltılmasına olay yerine gelen itfaiye amirinin veya en büyük mülki amirin
emriyle başlanır.
c)Koruma
ekipleri:Boşaltılan eşya ve evrakı,güvenlik güçleri veya iç hizmetler müdürünün
göstereceği yerde muhafaza altına alır ve yangın söndürüldükten sonra o
dairenin ilgililerine teslim ederler.
d)İlkyardım ekipleri:Yangında yaralanan veya hastalananlar için
ilkyardım hizmeti verirler.
Yangının
Mesai Saati Dışında Olması
Haber
verme
Madde:110-Yangını ilk gören şahıs,mevcut haber verme sistemini harekete
geçirmekle beraber, bulunulan yerdeki telefonla önce şehir veya kurum
itfaiyelerine,itfaiye yoksa belediyeye ve polis ve jandarma makamlarına
bildirir. Ayrıca ihbar telefonu yanındaki listeye bakarak yönergeyi uygulamakla
görevli amir ve diğer ilgilileri telefon ve sair vasıta ile olay yerine çağırır.
Görevlilerin
hareket tarzı
Madde:111-Yangından haberdar olan yönergeyi uygulamakla görevli amir ile
yangınla mücadele ekip personeli,en seri şekilde görev başına
gelip,söndürme,kurtarma ve koruma işlerini yürütürler.
Yangın
yerinde bulunması gereken görevlilere telefonla ulaşılamıyorsa bunların
haberdar edilmesi, yönergeyi uygulamakla görevli amir tarafından isim ve
adresleri gösteren listenin en yakın polis veya jandarma karakollarına
bildirilmesi suretiyle yapılır.
Daire
yakınındaki yangın
Madde:112-Yangın,resmi dairenin yakınında meydana gelmişse:
a)Haber
verme işiyle birlikte,tehdit altında bulunan kısımdaki oda pencerelerinde
bulunan perde ve storlar çıkartılır ve camlar kapatılır. Personel tarafından
evrak ve dosyalar çuvallara konarak eşya ile birlikte tehlikeden uzak kısımlara
taşınır.
b)Çatıda
koruma tedbirleri alınır. Bu meyanda,hortum veya kovalarla çıkarılan su
kullanılarak çatı ve damlara düşen kıvılcımlar söndürülür ve henüz kıvılcım
yoksa bile çatı bol su ile ıslatılarak yangına karşı mukavemeti artırılır.
Denetim
Denetimin
konusu
Madde:113-Bu yönetmelik hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı,haberli
veya habersiz olarak denetlenir; uygulamada ortaya çıkan aksaklıklar ile çözüm
önerileri belirlenir.
Denetim
yetkisi
Madde:114-Denetimler:
a)Kurum
amiri,görevlendireceği kişi veya heyet,
b)Mülki
amir veya görevlendireceği heyet,
c)Kurumun
bağlı veya ilgili olduğu bakanlık,müsteşarlık,genel müdürlük veya başkanlık
müfettişleri veya kontrolörleri,
d)Hükümet
konakları bakımından,içişleri bakanı adına sivil savunma müdürü veya
görevlendireceği kişi veya heyetler ile mülkiye müfettişleri,
tarafından
yapılır.
Denetim
sonucu
Madde:115-Denetim yetkisini haiz kişiler,kurum,kuruluş ve müesseselerin
denetim sonuç raporlarını; bağlı veya ilgili olduğu bakanlık,müsteşarlık,genel
müdürlük veya başkanlıklarına;bu makamlar ise,yönetmeliğin uygulan masından
kaynaklanan sorunlar ile çözüm önerilerini her yıl Mart ayı sonuna kadar
İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma ge nel müdürlüğüne gönderirler.
Çeşitli
Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Uygulamada
Dikkat Edilecek Hususlar
Birlikte
uygulama
Madde:116-Bu Yönetmeliğin uygulanmasında aşağıdaki mevzuat hükümleri de
dikkate alınır:
a)27/11/1973 tarihli ve 7/7551 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Parlayıcı, Patlayıcı,Tehlikeli ve
Zararlı Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler
Hakkında Tüzük,
b)14/8/1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla
yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve
Benzerlerinin Üretimi,İthali,Taşınması, Stoklanması, Depolanması,Satışı
Kullanılması Yokedilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük,
c)4/12/1973 tarih ve 7/7583 sayılı
Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü,
d)İmar
kanununa istinaden çıkarılmış yönetmelikler,
e)Koruyucu
güvenlik özel talimatları,
f)Varsa,mahallin "itfaiye yangından korunma yönetmeliği".
Yönetmeliğe
Aykırı Hareket
Cezai
sorumluluk
Madde:117-Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında
idari emirlere riayet etmemek fiilinden,verilen görevi zamanında yapmayanlar
hakkında da fiilin derecesine göre görevi ihmal veya suistimalden soruşturma
açılarak gereği yapılır.
Kaldırılan
Hükümler
Madde:118-13.08.1966 tarih ve 6/6851 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğe konulan Devlet Tarafından Kullanılan Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Geçici
Hükümler
Geçici
Madde:1-Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce inşa edilmiş
binalar,kullanım amacı değişikliği,esaslı onarıma tabi tutulma gibi durumlarda
da Yönetmelikteki esaslara uygun hale getirilir. Bunlar umuma açık kullanımdaki
binalardan ise,yürürlük tarihinden itibaren 5 yıl içinde gerekli değerlendirme
yapılarak yangın güvenliği tedbirlerinin alınması sağlanır. Yönetmeliğin
uygulama imkanının bulunmadığı hallerde,binanın kullanım amacı değiştirilir
Umuma açık
olmayan binalarda Yönetmeliğin öngördüğü tadilatın önemine ve yapılabilirliğine
göre,Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 5 yıl içinde gerekli
değerlendirme yapılır ve projeler hazırlatılarak mühendisi bulunan itfaiye
teşkillerinin görüşü alınarak uygulanması sağlanır.
Geçici
Madde:2-Kiralanmış binalarda,bu Yönetmelikte konu edilen sistem ve tesislerin
taraflarca ne şekilde ve ne kadar bir süre içinde ele alınıp yaptırılabileceği
ve taraflara ne gibi vecibeler yüklemiş olduğu,Yönetmeliğin yürürlüğe
girmesinden itibaren 1 yıl içinde düzenlenecek bir "ek kontrat" ile
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Yürürlük
ve Yürütme
Yürürlük
Madde:119-Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde:120-Bu Yönetmelik Hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.