Je bent belandt op Joël's Tuning Site. Hier is een uitgebreide handleiding te vinden over het tunen van Honda Camino's. Over een niet al te lange tijd ondergaat deze pagina een metamorfose. (niet meer alles achter elkaar) Dan komt er ook Scooter Tuning, waar mijn optisch en motorisch verfraaide Gilera Runner te zien zal zijn. So stay tuned!

jselder@hotmail.com

Foto 1: Mijn Camino. Let op de expansiekamer in de middenkap.

Foto 2: Mijn Camino in evo-uitvoering

Over Honda Camino's is op het Internet niks te vinden (voor zover ik weet) en daarom heb ik deze site samengesteld voor de Camino-rijders onder ons. De Honda Camino is een leuk stukje techniek. Het is een van de eerste damesbrommertjes met een Variomatic. De Honda PX 50 (nog ouder) had dit overigens ook al. Variomatic is een systeem wat zo'n beetje in elke hedendaagse scooter wordt toegepast. Het is een systeem wat traploos de overbrengingsverhouding naar het achterwiel variëert. Hierdoor kan de motor zijn toerental hoog houden, zodat het vermogen hoog blijft gedurende het optrekken. Dit heeft als voordeel, dat je snel kan optrekken en toch hard rijden. Dit in tegenstelling tot het Monomatic-systeem (Vespa) wat met een enkele overbrenging je de keuze stelt tussen snel optrekken of hard rijden.

De meeste mensen weten dat opgevoerde Camino's niet zo'n goede naam hebben wat betreft duurzaamheid. Camino's met 70cc zouden altijd vastlopen en sleutelen aan je Camino zou een dagtaak worden. Dit valt allemaal wel mee. Als je er voor zorgt dat je Camino technisch in goede staat verkeert, dan is dit echt niet het geval. Sterker nog, dan kun je er erg veel plezier van beleven. Geeft het niet een kick om met een Camino langs een opgevoerde scooter bij het stoplicht te wachten voor een stoplichtsprintje, de scootereraar daarbij minachtend laten kijken naar jouw Camino en jou ook eruit laten trekken vanuit stilstand, en vervolgens de scootereraar bij 30 km/h met oorverdovende toeren gruwelijk voorbij te blazen? Niet dat mijn Camino herrie maakt, helemaal niet zelfs. Bij lage toeren klinkt-ie zelfs gevaarlijk origineel. Maar bij 30 km/h maakt de motor een piek in toeren en schreeuwt-ie het uit. Hij naait er overigens ook hard uit, dan. Kijk maar eens naar de prestaties: 30-50 in 2 seconden!! Machtig gewoon. Ik zou eigenlijk eens een cameraatje op mijn Camino moeten zetten om al die verbaasde gezichten te filmen die verschijnen zodra ik het gas opendraai.

Aangezien Camino's al een aantal jaren niet meer worden gebouwd, adviseer ik degenen die een 2^e handse Camino kopen en deze willen opvoeren (70cc) deze helemaal uit elkaar te halen. Alleen als je zeker weet dat de Camino door de vorige eigenaar perfect is onderhouden is het niet nodig. Maar of dit het geval is, is meestal ook maar de vraag. Een Camino in een niet perfecte staat van onderhoud uitrusten met een 70cc cilinder leidt nu eenmaal tot problemen. Een in motorisch perfecte staat verkerende Camino die is opgevoerd is overigens ook altijd sneller dan een gare Camino die met dezelfde snelle spullen is uitgerust; ook al zijn de snelle spullen zelf wel in goede staat. Ikzelf heb mijn Camino he-le-maal uit elkaar gegooid en hem tevens voorzien van een nieuwe laklaag. Zie onderstaande foto's. Is je Camino motorisch in goede staat en tevens zwaar opgevoerd, dan wordt je frame natuurlijk zwaarder belast. Het gedeelte van het frame wat het zwaarste wordt belast is de achterbrug. De motor wil als het ware de achterpoelie "naar zich toe trekken". De achterbrug wordt hierdoor op buiging belast. Nu is zo'n achterbrug van zichzelf al vrij sterk, maar wat verstevigen is zeker geen slecht idee. Door stalen T-profielen te puntlassen over de lengte van de achterbrug wordt de buigsterkte aanzienlijk verhoogd. Let wel op dat de V-snaar deze profielen niet raakt, anders kun je elke week een nieuwe V-snaar aanschaffen als gevolg van enorme slijtage. Hieronder is verder nog een checklist te vinden waarin staat waar je allemaal op moet letten als je je Camino motorisch in perfecte staat wilt krijgen.

Foto 3: mijn Camino in onderdelen.

Om te beginnen: Haal de hele achterbrug los van het frame. Hiervoor moet je de achterveren los draaien en de grote bout die de achterbrug met het frame verbindt los halen. Ook moet je de gas-, decompresseur- en achterremkabel los maken. Nu kun je veel beter bij het motorblok en kun je relaxed je gang gaan. Hoe je verder alle onderdelen van elkaar los moet halen ga ik niet vertellen, dat lijkt me te voor de hand liggend. Gooi gewoon alles los.

Foto 4: mijn Camino bij een tuning-beurt.

Als je denkt dat je motor helemaal in orde is, kun je voelen of hij een goede compressie heeft. Dit doe je door aan het vliegwiel te draaien (rechtsom). Hoe groter de kracht die je moet zetten om het vliegwiel rond te krijgen, hoe hoger de compressie. Een hogere compressieverhouding zorgt voor een intensere verbranding van het benzine-lucht mengsel in de cilinder, waardoor de motor meer vermogen levert, maar ook de cilinder heter maakt. Bij een watergekoelde cilinder mag de compressie dan ook hoger liggen dan bij een luchtgekoelde cilinder. Een te hoge compressieverhouding kan de motor laten pingelen of de cilinder te heet maken waardoor hij vastloopt. Zorg daarom ook altijd bij een 46 mm cilinder dat er ook een 46mm kop op zit. (Je kan een 40 mm kop ook uitdraaien naar 46 mm) Deze heeft een lagere compressieverhouding dan een 50cc kop op een 70cc cilinder, maar voorkomt hierdoor wel dat de temperatuur in de cilinder te hoog oploopt. Hoef je bijna geen kracht te zetten om het vliegwiel rond te draaien, dan is je compressie te laag en dit is ook niet goed. Waarschijnlijk heb je ergens een lek zitten. Hoe hoger je compressie is, hoe groter je kans is op lekken. Plaatsen waar het snelst compressieverlies kan optreden: zuigerveren, decompresseur-klep, bougie en cilinderpakkingen.

Foto 5: het overspuiten van het frame gebeurde in onze oude badkamer.

Foto 6: een scooteronderdelen-zaak in Italië

Nu dat je Camino motorisch in orde is, is het tijd hem op te voeren (misschien had je voor de revisie al snelle onderdelen gebruikt). Onderdelen die je kunt gebruiken om je Camino sneller te maken zijn:

• Cilinder (50cc snel,65cc,70cc,70cc watergekoeld)
• Carburateur (21mm) en/of spruitstuk
• Expansie-uitlaat
• Variateurdeksel / rolletjes
• Expansiekamertje(of Powerbox) of Vacuümpompje
• Membraam(plaatjes)

Veelverkochte merken zijn Polini en Malossi. Polini heeft voor Camino's cilinders, uitlaten, expansiekamertjes (Powerbox) en membraanplaatjes (carbon). Malossi heeft cilinders, carburateurs, uitlaten en vacuümpompjes. Het variateurdekseltje + rolletjes en een expansiekamertje worden ook gemaakt door Fast Arrow. Fast Arrow levert overigens ook 46 mm cilinderkoppen, die passen op elke 70cc cilinder voor Camino. Leovinci en Proma zijn zo'n beetje de bekendste uitlaatmerken.

Een groter cilinder geeft meer trekkracht aan je brommer en hierdoor is ook een hogere topsnelheid mogelijk. Een 70cc waterkoeling (Polini) is hiervan de duurste maar ook beste keuze. Door de vloeistofkoeling is een hogere compressie mogelijk, en dit resulteert in meer vermogen. Wat betreft de cilinders zijn Polini en Malossi de bekendste merken. Over het algemeen kun je zeggen dat Polini cilinders meer trekkracht onderin hebben en Malossi cilinders meer vermogen in de hoge toeren. Met een 46mm Malossi cilinder zal je brommer waarschijnlijk iets harder lopen als met een 46mm Polini, terwijl Polini het vermogen over een breder toerenbereik gunstig houdt. Het is maar waar je voorkeur naar uit gaat.

Foto 7: De watergekoelde cilinderkit van Polini

Met een snelle uitlaat kan je motor meer toeren maken en krijg je vooral in de hogere toeren meer vermogen. Dit resulteert in een hogere topsnelheid en betere acceleratie. Als je overstapt van originele uitlaat naar een snelle, moet je ook je variorollers verlichten of vervangen door lichtere. Dan benut je pas echt de uitlaat voor het verbeteren van de acceleratie. Het kan zijn dat de acceleratie vanuit stilstand iets minder is, omdat Camino's dan over het algemeen laag in toeren zitten. Vooral in combinatie met een grotere cilinder is het verschil zeer goed merkbaar.

Proma heeft verschillende modellen uitlaten voor Honda Camino. Een Proma replica, met twee kleine dempertjes boven elkaar, een proma low-boy en een Proma Circuit. Deze laatste uitlaat is ook verkrijgbaar met een "APC". Dit laatste staat voor "Adjustable Power Chamber". Hiermee kun je de tegendruk van je uitlaat regelen door aan een moer te draaien. Hoge tegendruk is voor vermogen in de lage toeren, en lage tegendruk voor vermogen in de hoge toeren. In combinatie met een 70cc is lage tegendruk en lichte rollers (hoge toeren) het beste voor de prestaties. Leovinci heeft de duurste uitlaat van allemaal (ca. fl.140,=) maar dan heb je wel waar voor je geld.

Een grotere carburateur (bv. 21mm Malossi) geeft de motor meer vermogen, maar meer in de hogere toeren. Een 21mm carburateur moet je niet alleen gebruiken, maar altijd combineren met een snelle uitlaat en/of een grotere cilinder. Malossi heeft 21mm carburateurs compleet met spruitstuk. Ikzelf heb nog nooit een 21mm carburateur op mijn Camino gehad, maar het vermogen zal in combinatie met 70cc en een snelle uitlaat ongetwijfeld een stuk hoger worden.

Expansiekamertjes zijn er van Polini en Fast Arrow. Ze zien er precies hetzelfde uit, alleen bij Polini noemen ze het een "Powerbox". Voor zover ik weet, is er geen verschil in effectiviteit tussen de beide apparaatjes. Wat expansiekamertjes eigenlijk doen is het volgende: ze zuigen benzinedamp bij gas terug aan, zodat bij gas geven een extra hoeveelheid benzinedamp je cilinder in wordt gezogen. Dit moet dan een extra stoot vermogen leveren, ofwel de reactie op het gas moet verbeteren. Een duidelijk verschil is er niet met zo'n apparaatje, hoewel ik het idee heb dat de reactie op het gas na gas terug gedaan te hebben iets is verbeterd bij lage toerentallen. (Bij hoge toeren is de reactie op het gas bij mijn Camino al zeer goed.) Het is belangrijk dat het kamertje in de goede positie zit, zoals aangegeven op de tekening achter op de verpakking. Hiervoor heb ik een apart buisje moeten maken die uit mijn rechter-middenkap steekt. Dit is te zien op foto 1.

Een vacuümpompje werkt ongeveer met hetzelfde principe, maar het effect hiervan is ook niet echt voelbaar. Het ziet er wel mooi uit, zo'n pompje van Malossi.

Foto 8: Polini membraamplaatjes

Membraamplaatjes vind je in het membraam. Het membraan zit tussen het inlaatspruitstuk en het blok. Een membraaminlaat zorgt ervoor dat je bij lage toerentallen en vol gas niet de maximale inlaatopening hebt. Dit werkt positief voor het vermogen bij lage toerentallen. Zou je bij lage toerentallen een maximale doorlaat hebben, dan zou de motor niet goed presteren. Dit heeft de maken met de stroomsnelheid. Bij lage toeren stroomt er minder benzinedamp je cilinder in. Zou de doorlaat dan maximaal zijn, dan zou de stroomsnelheid veel te laag zijn. Door de doorlaat kleiner te maken, wordt de stroomsnelheid hoger. Snelle membraamplaatjes zijn er in verschillende diktes te krijgen. Hoe dikker, hoe beter geschikt voor hoge toerentallen. Als je brommer veel meer toeren maakt dan origineel, en je hebt een grotere carburateur, dan staan het membraam veel sneller open dan goed is. De opening van het membraam moet evenredig zijn met het toerental. Die snelle plaatjes zorgen hiervoor. Het moet resulteren in een lager verbruik en meer vermogen bij lagere toerentallen. Bij toptoerentallen heeft het geen effect, omdat dan de membraamplaatjes toch maximaal open staan. Of deze gevallen echt helpen je motor sterker te maken betwijfel ik. Ik heb ze van Polini voor mijn scooter (Gilera Runner) aangeschaft. Wat ik bij m'n Camino heb gedaan is het volgende: de membraamplaatjes worden tegengehouden door een metalen plaatje in de vorm van een "U". Door dit plaatje wat verder open te buigen wordt de inlaatopening bij hoge toerentallen groter, waardoor je iets meer piekvermogen krijgt. Maar doe het openbuigen zorgvuldig, want als je het plaatje te veel openbuigt, dan zal dit de krukas raken. Zorg er ook voor dat het plaatje in een mooie bocht blijft, en dus geen "knik" heeft. De membraamplaatjes moeten bij het openstaan over de gehele lengte contact maken met het metalen plaatje, anders kunnen ze omknikken en afbreken. Dit heeft mindere gevolgen voor je blok en cilinder. Dit buigen van je plaatje kun je het beste doen door hem tegen een ronding te houden en hem dan met een hamertje gelijk te tikken. Ik gebruikte een vliegwiel als aambeeld. (natuurlijk niet mijn eigen) Er zijn overigens ook snelle 3-kleps membranen te krijgen. Nog niet getest.

Een hoger variateurdekseltje drukt de V-snaar op de voorpoelie wat hoger, waardoor de overbrenging naar het achterwiel iets langer wordt, zodat je Camino minder toeren maakt en (waarschijnlijk) harder loopt. Je Camino trekt wel een stuk minder snel op. Leuk, maar een snelle variateur is veel beter.

Maar wat nou de "bottleneck" is bij opgefokte Camino's is de variateur. Camino's met 70cc trekken dan wel snel, maar op topsnelheid laten ze het afweten. Ze zitten bij 70-75 km/h al zo hoog in toeren dat er niet kan worden doorgetrokken naar een hogere top, terwijl het vermogen waarschijnlijk genoeg is om een hogere topsnelheid mogelijk te maken. Een manier om dit wel mogelijk te maken is een andere variateurdeksel. Fast Arrow heeft deze, compleet met 3 grams rolletjes. Je Camino rijdt wel harder (5 á 10 km/h met 70cc) maar de trekkracht vanuit stilstand is behoorlijk afgenomen. Wat je dus moet hebben, is een snellere variateur. Deze handhaaft de trekkracht vanuit stilstand en voegt hier een hogere topsnelheid aan toe. Voor scooters zijn er genoeg te krijgen, van allerlei merken: Polini, Olympia, Malossi, DR, enzovoort. Voor Camino's is er helaas geen te krijgen. Dit vraagt om eigenhandige aanpassingen. Hiervoor heb ik een werkhandleidinkje samengesteld. Na de modificering goed uitgevoerd te hebben zal de top (met 70cc en snelle uitlaat) zo'n 15 km/h hoger moeten liggen ten opzichte van je originele variateur. Niet slecht, al zeg ik het zelf. Als je al zo'n ander variateurdekseltje had, is het verschil in topsnelheid natuurlijk kleiner. Het enige (kleine) addertje onder het gras is dat je ergens een dood punt hebt. Bij mij was dit bij 60 km/h. Dan daalt het motortoerental even, om vervolgens weer op te bouwen naar een toptoerental. Dit probleem heb je niet als je zware rolletjes gebruikt, omdat dan het toerental overal lager is. Maar ja, als je echt een flinke trekkracht wilt hebben, zijn lichte rolletjes het beste. Maar terug naar dat dode punt. Is dit op te lossen? Het antwoord is ja. Als je de drukveer in de achterpoelie stugger kan maken, zal dit dode punt aanmerkelijk afnemen. Het is er nog wel een beetje, maar met 70cc trekt je Camino hier toch zo overheen. Dit stugger maken kun je doen door wat ringen met dezelfde diameter als de veer in je achterpoelie te leggen, onder de veer. De veer staat hierdoor strakker en de motor zal meer toeren maken. Je V-snaar slijt wel wat sneller omdat hij strakker gespannen staat.

Voordat je begint wil ik even mededelen dat het modificeren van je variateur zoals hieronder beschreven geheel op eigen risico is en dat ik mij niet verantwoordelijk acht voor het verkl*ten van je variateur.

Okee, genoeg gezeurd. Voor het beste resultaat moet je variateur in goede conditie verkeren. Let hierbij op het loopvlak waartegen de V-snaar moet liggen. Dit vlak moet perfect schuin zijn, dus zonder platte stukken of hobbels. Een nieuw Honda-variateurtje kost 50 à 60 gulden, dus als je oude variateur slecht is en je toch geld teveel hebt, kun je dit kopen. Je ziet in je variateur 6 baantjes waar de rolletjes in komen. De bedoeling is, dat we deze baantjes naar buiten toe verlengen, zodat er meer variatie mogelijk is. Dit doen we door simpelweg de delen van de variateur die de rolletjes tegenhouden naar buiten te vliegen, weg te halen. Hieronder wordt de werkvolgorde beschreven.

Foto 11

Je variateur is nu klaar. Als variateurdeksel moet je de originele (Honda) gebruiken. Om te voorkomen dat de rolletjes naar buiten vliegen tijdens het rijden moet je een origineel stofkapje gebruiken. Heb je dit niet, dan moet je het kopen. Het stofkapje houdt namelijk de variateurdeksel tot op een bepaalde hoogte tegen, en de variateurdeksel houdt de rolletjes tegen. Komt de variateurdeksel te hoog, dan worden de openingen te groot en vliegen de rolletjes naar buiten. Deze kunnen ook nog eens de zijkap beschadigen. (Zoals mij is overkomen) Om de juiste eindoverbrenging te krijgen, moet je het stofkapje op hoogte afstellen. Dit kun je doen door kleine ringetjes van ong. 1 mm hoog tussen de variateur en het stofkapje in te leggen. (Zie foto 12 onderaan, midden) Hoe meer ringetjes, hoe meer variatie, en hoe harder je Camino rijdt. Een te grote variatie is ook niet goed. (Dan daalt je toptoerental, waardoor je Camino weer langzamer gaat) Voor een Camino met 70cc en snelle uitlaat adviseer ik 2 ringetjes per bevestigingspunt te gebruiken, dus 6 in totaal. Meer als 4 ringetjes per bevestigingspunt zou ik niet gebruiken omdat dan de openingen aan de zijkant van de variateur te groot worden. Ook je achterpoelie kan niet verder variëren. Maakt je Camino op topsnelheid toch nog teveel toeren, dan moet je kijken of je de achterpoelie nog een stuk naar achter kan schuiven in je achterbrug. Dit resulteert ook in minder toeren. Als rolletjes heb ik 4 grams (gemiddeld) gepakt voor een constant hoog toerental en dus een zeer goede trekkracht. Ik adviseer om zelf verschillende rolletjes uit te proberen, en te bepalen wat je het fijnste vind rijden. Op de topsnelheid hebben de rolletjes geen invloed, alleen als je veel te lichte (bv. 1 gram) of veel te zware (bv. 12 gram) gaat gebruiken: dan gaat de topsnelheid in beide gevallen omlaag. Op foto 12 is mijn variateur zichtbaar. Nu de Variomatic aangepast is aan het extra vermogen, is het tijd om te blazen.

Foto 12: de gemodificeerde vario van mijn Camino.