[Κεντρική σελίδα] > [Επιμέρους θέματα ευαισθητοποίησης] > [Τα απειλούμενα ζώα στην Ελλάδα] > [Nυχτερίδες]
(ΟΙ ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ)
“Όλη μέρα οι νυχτερίδες ξεκουράζονται στον πύργο του παλιού κάστρου. Κρέμονται ώρες ατέλειωτες από την οροφή και περιμένουν το ηλιοβασίλεμα. Τότε ξυπνούν και πεινασμένες όπως είναι ξεκινούν για την αναζήτηση τροφής. Από το στόμα τους βγάζουν διαπεραστικούς ήχους για να βρίσκουν το δρόμο τους στο σκοτάδι.”
Θα απορείτε τι μας έκανε να επιλέξουμε ως θέμα τις νυχτερίδες. Η έκπληξή μας ήταν μεγάλη όταν μάθαμε ότι εκτός από τα ζώα που κινδυνεύουν και είναι γνωστά σε όλους μας,κινδυνεύουν και οι νυχτερίδες.
Υπάρχουν σχεδόν 2000 είδη νυχτερίδες σε όλο τον κόσμο. Από τα 32 που υπάρχουν στην Ευρώπη, 28 υπάρχουν στην χώρα μας, αλλά πολλά χαρακτηρίζονται ως κινδυνεύοντα ή τρωτά. Είναι τα μόνα θηλαστικά που έχουν την ικανότητα να πετούν και τρέφονται κυρίως με έντομα που βγαίνουν τη νύχτα, ψάρια, νέκταρ, γύρη ή και αίμα.
Οι νυχτερίδες είναι όμως ζώα που δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο από όλους τους λαούς της γης. Για παράδειγμα στην Κίνα θεωρούνται σημάδι ευτυχίας, ενώ σε άλλες χώρες αντιμετωπίζονται με φόβο και απέχθεια, εξαιτίας της φημολογούμενης ύπαρξης βαμπίρ. Βαμπίρ υπό την έννοια των νυχτερίδων με τις ανθρώπινες διαστάσεις δεν υπάρχουν, παρά μόνο αιματοφάγοι νυχτερίδες, που εμφανίζομαι στη Ν.Αμερική και τρέφονται με αίμα αγελάδων ή άλλων ζώων. Οι περισσότερες πάντως νυχτερίδες είναι μικρές και αβλαβείς.
Στην Ελλάδα, παρ’ όλο που παραμένει ανεπηρέαστη από τέτοιου είδους, δοξασίες συχνά σε κάποιες περιοχές, συναντάμε φαινόμενα χρήσης τους σε μαγικές τελετουργίες: Κατά τις συνταγές των μάγων, η νυχτερίδα, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στις αισθηματικές υποθέσεις με διάφορους τρόπους για το ερωτικό φίλτρο. Σύμφωνα με αυτές, άλλοτε χρησιμοποιούσαν το αίμα της νυχτερίδας και άλλοτε τα κοκάλα της, ακολουθώντας μια σειρά από τελετουργικά στάδια.
Στην Ήπειρο χαρακτηριστικά, όποιος ήθελε να αγαπηθεί από μια κοπέλα, την άγγιζε με το “κόκαλο μαγιάτικης νυχτερίδας”. Σε διάφορα άλλα μέρη, πιστεύουν ότι αν κάποιος κρύψει το κόκαλο της σε ένα σταυροδρόμι και ύστερα το πάρει και το κρατήσει επάνω του, θα έχει πάρα πολλές επιτυχίες.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τα κυριότερα είδη που εμφανίζονται στην Ελλάδα: Ο νυχτονόμος, o μεσορυνόλοφος, η παρδαλονυχτερίδα, ο μεγάλος νυκτοβάτης -το μεγαλύτερο είδος νυχτερίδας στην Ευρώπη-, ο νυκτοβάτης, η νανονυχτερίδα, η πτερυγονυχτερίδα και ο μπαρμπαστέλλος.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των παραπάνω νυχτερίδων εντοπίζονται στο μέγεθος του σώματος, τα ρουθούνια - που σε ορισμένα είδη διευρύνονται προς τα πάνω-, τα βλέφαρα, στο σχήμα και στο μέγεθος των αυτιών- που σε κάποιες περιπτώσεις σχηματίζουν λεπτή και ανακυρτωμένη γωνία-, στο χρώμα και στους συνδυασμούς του, καθώς και στην υφή του τριχώματος τους. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουν κόκκινο- καφέ ή γκρι χρώμα, να είναι άσπρες ή κίτρινες.
Οι νυχτερίδες κατοικούν σε λόφους και σε βράχους κοντά στις ακτές, σε δασώδεις περιοχές και συγκεκριμένα στα κοιλώματα των δέντρων, σε σπηλιές κοντά σε λίμνες ή αγροτικές περιοχές, λιβάδια και θαμνώδεις εκτάσεις. Το καλοκαίρι τις συναντάμε κυρίως σε παλιά κτίρια και στα κοιλώματα των δέντρων ενώ το χειμώνα κυρίως σε σπηλιές, από όπου κρέμονται ανάποδα.
Από το 1970 όμως, έχει παρατηρηθεί ραγδαία μείωση στους πληθυσμούς των χειροπτέρων, κυρίως των σπηλαιόβιων και δενδρόβιων ειδών. Ο κύριος κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι νυχτερίδες, είναι αυτός της έλλειψης κατάλληλων καταφυγίων. Η τουριστική αξιοποίηση των σπηλαίων και το ότι κανείς δεν μεριμνά για την εξασφάλιση καταφυγίων αποτελεί σημαντικό κίνδυνο. Κύριος τρόπος εξόντωσης των σπηλαιόβιων ειδών, είναι το κάπνισμα των σπηλαίων, που γίνεται είτε από φόβο των απληροφόρητων περαστικών και βοσκών είτε για αστείο. Όμως γενικότερα όλα τα καταφύγια είναι δυσπρόσιτα στις νυχτερίδες, ακόμα και τα γέρικα δέντρα που γίνονται όλο και πιο σπάνια καθώς και τα παλιά κτίρια,που τώρα πια αντικαθιστώνται από καινούργια.
Ακόμα πρόβλημα αποτελεί η καταστροφή των μικροβιοτόπων. Τέλος,μια επιπλέον απειλή αποτελεί η μείωση των εντόμων, τα οποία αποτελούν βασική τροφή για τις νυχτερίδες. Μια μείωση που προκύπτει από την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων, καθώς και από τους ψεκασμούς των ελαιώνων.
Καταλήγοντας, ο άνθρωπος οφείλει να καταλάβει ότι αποτελεί μέρος της φύσης, γι’ αυτό και δεν μπορεί να την ορίζει απόλυτα. Ακόμη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι όλα τα είδη έχουν κάποιο λόγο ύπαρξης και ότι δεν έχει το δικαίωμα με την αδιαφορία του να συντελεί στην εξαφάνιση κάποιου είδους, μόνο και μόνο επειδή αυτό δεν συμβαδίζει με τα αισθητικά του κριτήρια.
[Κεντρική σελίδα] > [Επιμέρους θέματα ευαισθητοποίησης] > [Τα απειλούμενα ζώα στην Ελλάδα] > [Nυχτερίδες]