Τσερνομπίλ

[Κεντρική σελίδα] > [Επιμέρους θέματα ευαισθητοποίησης] > [Oι Xρήσεις της Πυρηνικής και οι Συνέπειές της] > [Τσερνομπίλ]

(Τσερνομπίλ)

Oι πρώτες ημέρες του εφιάλτη ξεκίνησαν στη μονάδα 4 του πυρηνικού συγκροτήματος παραγωγής ηλεκτρισμού στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας. Με τέσσερις πυρηνικές μονάδες σε λειτουργία και άλλες δυο υπό κατασκευή ήταν ένα από τα ισχυρότερα συγκροτήματα στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Όμως στις 25 Απριλίου 1986 και ώρα 1. 00 τη νύχτα έγινε η πρώτη παράβαση των κανόνων ασφαλείας και δυστυχώς θα την ακολουθήσουν και άλλες. Την ίδια ημέρα στις 11. 10 το πρωί, οι μηχανικοί απέσυραν σχεδόν όλες τις ράβδους ελέγχου παραβαίνοντας κάθε κανόνα ασφαλείας. Στις 26 Απριλίου και ώρα Ι. 03 τη νύχτα αναγκάστηκαν να αποσυνδέσουν το σύστημα ειδοποίησης μεγάλου κινδύνου. ‘Έτσι την ίδια ημέρα στις 1. 22 τη νύχτα θέλοντας να κάνουν τη δοκιμή άφησαν ένα μόνο σύστημα έκτακτης ανάσχεσης, ενώ στη συνέχεια το αποσύνδεσαν και αυτό βλέποντας ότι πρόκειται να τους διακόψει τη δοκιμή. Μέσα σε τέσσερα δευτερόλεπτα η ισχύς ξεπέρασε την ικανότητα του αντιδραστήρα και όταν οι μηχανικοί επιχείρησαν να κατεβάσουν τις ράβδους ελέγχου, ήταν αργά. Ακολούθησε μια τεράστια έκρηξη που σήμανε την αρχή της καταστροφής.

Μια στρατιά ανθρώπων και μηχανημάτων άρχισε αμέσως να δουλεύει πυρετωδώς μέρα και νύχτα. Έφτιαξαν αναχώματα για να συγκρατήσουν τα νερά της βροχής. Οι επανορθωτές καθάρισαν τα ραδιενεργά συντρίμμια από την περιοχή του πυρηνικού συγκροτήματος και τα έθαψαν σε αρκετό βάθος με μετρητές Γκάιγκερ και τηλεκατευθυνόμενους εκσκαφείς. Απομάκρυναν καθετί που είχε μολυνθεί, επιφανειακό χώμα, δέντρα, ακόμα και φύλλα ενταφιάζοντάς τα σε επιλεγμένες περιοχές που δεν παρουσίαζαν κίνδυνο μόλυνσης των υπόγειων υδάτων. Επίσης υδροφόρα φορτηγά ξέπλυναν τα φυλλώματα των δένδρων, ελικόπτερα ράντισαν τα εδάφη με ειδικές πλαστικές ουσίες για να εμποδίσουν τη μεταφορά της ραδιενεργούς σκόνης από τα νερά και πολλά από αυτά βομβάρδισαν τον αντιδραστήρα με άμμο, άργιλο και δολομίτη για να πνίξουν τη φωτιά, με βόριο για να απορροφηθούν τα νετρόνια και με μόλυβδο που είχε το ρόλο της ασπίδας για τη ραδιενέργεια.

Η πρώτη χώρα που αντέδρασε ήταν η Σουηδία, ενώ η Σοβιετική ‘Ένωση παραδέχτηκε το ατύχημα δυο ημέρες αργότερα. Τα ραδιενεργά κατάλοιπα διασκορπίστηκαν από τη Σκανδιναβία ως την Αφρική, ενώ στην Καλιφόρνια ανιχνεύτηκε κάποια μικρή αύξηση της ραδιενέργειας. 0 πανικός ήταν η πρώτη αντίδραση. Μονάδες της πολιτοφυλακής επιστρατεύτηκαν, νωπά προϊόντα αποσύρθηκαν και ο φόβος καθώς και η δυσπιστία των καταναλωτών γονάτισαν οικονομικά τον κλάδο των νωπών προϊόντων διατροφής Θησαυρίζοντας τις εταιρίες των κατεψυγμένων προϊόντων. Όμως σε μερικές χώρες οι αντιδράσεις ήταν συγκρατημένες, επειδή οι κυβερνήσεις φοβήθηκαν την αντίδραση της κοινής γνώμης για τα δικά τους πυρηνικά προγράμματα.

Στη χώρα μας τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα χάρη στη μεγάλη απόσταση της από το Τσερνομπίλ και στον άνεμο 0 οποίος έπνεε προς την αντίθετη κατεύθυνση. ‘Έτσι μόνο το 5% της συνολικής δόσης που δέχτηκε ο μέσος Έλληνας προήλθε από την εισπνοή ισοτόπων του ραδιενεργού νέφους.

Ο τόπος Όμως που είχε τις μεγαλύτερες συνέπειες ήταν η γύρω περιοχή του εργοστασίου. Πεντακόσια άτομα μπήκαν στο νοσοκομείο με συμπτώματα οξείας ακτινοπάθειας, ενώ οι γνωστοί νεκροί έφταναν τους τριάντα ένα από τους οποίους οι περισσότεροι ήταν πυροσβέστες. Οι υπόλοιποι ήταν εργάτες, ένας γιατρός, δύο νοσοκόμοι και μια γυναίκα φύλακας. Επίσης, ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και αρκετοί οδηγοί που απομάκρυναν τον πληθυσμό των γύρω χωριών.

Μπορεί οι άμεσοι Θάνατοι από ραδιενέργεια να ήταν λιγοστοί αλλά οι συνέπειες του ατυχήματος βασανίζουν ακόμα τον πληθυσμό της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας. Ο παιδικός καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα έχει παρουσιάσει αύξηση στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, όπου έχουν παρατηρηθεί τριακόσιες περιπτώσεις παιδιών που πάσχουν από καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα. Τα παιδιά αυτά βρίσκονταν κοντά στην περιοχή που συνέβη το πυρηνικό ατύχημα. Επίσης, σύμφωνα με κάποιες μελέτες, o κίνδυνος για λευχαιμία ή για άλλες μορφές καρκίνου είναι αυξημένος. Προς το παρόν Όμως το στρες και η κατάθλιψη είναι οι σοβαρότερες ασθένειες που υπάρχουν οφείλονται στο φόβο για τη ραδιενέργεια και μπορούν να δημιουργήσουν χρόνια βρογχίτιδα, προβλήματα του πεπτικού συστήματος και υψηλή πίεση. Ακόμη, πολλές γυναίκες που ήταν έγκυες επέλεξαν να κάνουν έκτρωση, σύμφωνα με τις συμβουλές γιατρών ή μελών της οικογένειας, που όπως αποδείχτηκε, δεν ήταν αναγκαία. Τέλος, o αλκοολισμός και ο αριθμός των αυτοκτονιών παρουσίασαν αύξηση και αυτό οφείλεται στο ότι πολλοί από τους εργαζομένους πίστεψαν ότι είχαν πάθει μεγάλη ζημιά και κινδύνευαν, ενώ στην πραγματικότητα τίποτα απ’ αυτά δεν συνέβαινε.

Τώρα, δέκα χρόνια αργότερα, στον τόπο της καταστροφής, οι επιπτώσεις του ατυχήματος είναι ακόμα πολύ μεγάλες. Ερημωμένα χωριά, κτίρια με έντονα σημεία φθοράς από την εγκατάλειψη και περιβόλια που τα πνίγει η άγρια βλάστηση, δίνουν την πρώτη θλιβερή εντύπωση. Έπειτα, εισχωρώντας βαθύτερα στην περιοχή, παρατηρούμε ότι η πόλη Τσερνομπίλ συνεχίζει να ζει παρά τη ραδιενέργεια. Στη Θέση των 50. 000 κατοίκων που απομακρύνθηκαν, ζουν τεχνικοί, εργάτες και αργόμισθοι γραφειοκράτες που εργάζονται στους πυρηνικούς σταθμούς.

Η οικονομία της Ουκρανίας έχει φορτωθεί τα έξοδα για τον καθαρισμό του περιβάλλοντος, για την κατασκευή έργων προστασίας, για τον ενταφιασμό του αντιδραστήρα και γενικότερα για ο,τι αφορά τις συνέπειες της έκρηξης του 1986.

Δεν μπορεί κάποιος να πει ότι η διάρκεια του πυρηνικού ατυχήματος έχει λήξει. Θα κρατήσει όσο θα ακτινοβολούν τα ραδιενεργά ισότοπα που διέφυγαν από το φλεγόμενο αντιδραστήρα, δηλαδή εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια.

Το ατύχημα του Τσερνομπίλ απέδειξε ότι οι επιπτώσεις του ούτε χρονικά ούτε τοπικά μπορούν να περιοριστούν. Άρα το θέμα της ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών δεν είναι μόνο υπόθεση μιας χώρας αλλά των περισσότερων και κυρίως των γειτονικών χωρών.

ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΡΟΥΛΑ