|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
การใช้และการผดุงรักษา
หัวโขนแต่ละศีรษะซึ่งได้รับการสร้างทำขึ้นเป็นเครื่องสวมศีรษะผู้แสดงมหรสพประเภทหนึ่งที่เรียกว่า"โขน"ต่างได้รับการสร้างสรรค์ให้มีรูปลักษณ์ตั้งแต่ส่วนใบหน้าแสดงออกบุคลิก
ระบุเพศ วัย เผ่าพงศ์ และอารมณ์ต่าง ๆ ตลอดจนส่วนเครื่องศิราภรณ์ลักษณะต่าง
ๆ แสดงความสำคัญแห่งศักดิ์และฐานะ ด้วยกระบวนการทางช่างประณีตศิลป์ต่าง
ๆ และวิจิตรด้วยความสามารถในฝีมือของช่างไทยผู้ชำนาญปกติหัวโขนได้รับการสร้างขึ้นสำหรับใช้สวมศีรษะผู้แสดงโขนแต่ละคนเพื่อให้เป็นที่รู้ได้ว่าผู้แสดงเป็นบุคคลใดในเรื่องที่แสดงโดยเฉพาะเรื่องรามเกียรติ์
ซึ่งเป็นเรื่องที่ได้รับความนิยมมากกว่าวรรณกรรมไทยเรื่องอื่น
หัวโขนบางศีรษะได้รับการสร้างขึ้นให้มีรูปลักษณ์เสมือนหนึ่งศีรษะเทพยดาอันเป็นที่ควรเคารพนับถือเนื่องมาแต่ไสลัทธิ
หัวโขนศีรษะเทพยดาจึงได้รับความนับถือว่าเป็น "ของสูง"มีศักดิ์และความสำคัญเหนือกว่าหัวโขนทั่วไป
ดังนี้หัวโขนศีรษะเทพยดาต่าง ๆ จึงได้รับการยกย่องให้เป็น
"มงคลวัตถุ" สำหรับความเชื่อและความนับถือในบรรดานักแสดงโขนมาแต่อดีตจนกระทั่งปัจจุบันหัวโขนเป็นสิ่งประดิษฐกรรมอันประณีตวิจิตร
เป็นสิ่งควรทะนุถนอมและเก็บรักษาให้คงสภาพดีอยู่เสมอหัวโขนที่ใช้สวมศีรษะออกแสดงโขนนั้น
นอกเวลานำออกใช้แสดงแล้วมักได้รับการเก็บรักษาไว้ในภาชนะชนิดนหึ่งเรียกว่า
" ลุ้ง" ประกอบด้วยตัวลุ้ง ฝาครอบสำหรับป้องกันหัวโขนที่เก็บรักษาไว้ภายในมิให้ชำรุดลุ้งสำหรับใส่หัวโขนนี้
มักทำเป็นรูปทรงกระบอกเตี้ย ๆ ตรงกลางตัวลุ้งตั้ง
"ทวน" คือหลักเตี้ยมีแป้นกลมสำหรับรองรับหัวโขนและชฎา
ส่วนฝาลุ้งนั้นถ้าเป็นลุ้งสำหรับเก็บหัวโขนอย่างหัวกลมเช่นศีรษะลิงโล้น
ยักษ์โล้น มักทำฝาหลังตัดตรง ถ้าเป็นลุ้งหัวโขนที่มียอดทงมงกุฎหรือชฎาก็มักทำฝาเป็นรูปกรวยกลมทรงสูงบ้างเตี่ยบ้าง
เพื่อให้มีที่วางพอเหมาะแก่ขนาดสูงของเครื่องยอดชนิดนั้น
ๆ ลุ้งสมัยก่อนทำด้วยเครื่องจักสานลงรัก ต่อมานิยมทำด้วยสังกะสีต่อเป็นลุ้งดังกล่าว
และมักทาสีภายนอกลุ้งต่าง ๆ สีการรักษาหัวโขนถ้าไม่เก็บไว้ในลุ้งหากประสงค์จะแต่งไว้สำหรับดูชม
จะต้องมี "มีทวน" ตั้งขึ้นเทินหัวโขนให้สูงขึ้นจากพื้น
ทำด้วยไม้ท่อนกลึงเป็นหลักทวน มีแป้นกลมเป็นฐานตอนโคนทวนกับมีแป้นกลมตรงปลายทวนสำหรับรองรับหัวโขน
ทวนคันหนึ่ง ๆ ขนาดสูงประมาณ 10-12 นิ้ว เมื่อนำเอาหัวโขนสวมตั้งบนทวนเช่นนี้แล้ว
หัวโขนจะลอยเหนือพื้นพอสมควรอนึ่ง หัวโขนที่ใช้สวมในการแสดงโขนยังได้รับความนับถือ
ไม่วางไว้ที่ต่ำ ไม่ทำตกลงบนพื้น ไม่ข้ามกราย เป็นต้น
เนื่องด้วยถือว่าเป็นของสูง ซึ่งเป็นประเพณีที่ดีและความประพฤติอันเรียบงามเป็นวิสัยปกติสำหรับคนไทยที่ถือปฎิบัติเนื่อง
ๆ มา
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
Copyright March 2003. All Right Reserved. Contact
US E-mail : Tula1407@hotmail.com |
|
|
