Li Tc ca Nng Dn
Vng аng Bng Sng Cu Long - Nguyn B Lc
Cuc i ca nhng ng߶i nng dn Vit Nam hng trm nm qua vn tm ti! Ng߶i nng dn gn lin qu nhiu vi nhng ni thng trm ca lch s. H nhn chu nhiu nhc nhn, kh au, v c li rt t nim vui v lc phc. 80% dn s Vit Nam l nhng ng߶i dn sng nng thn. Nm 1997, nng dn vng аng Bng Sng Cu Long (BSCL) sn xut ra c trn 14 triu tn la v trong xut cng c gn 3 triu tn go em v cho Vit Nam gn 800 triu m kim. Nhng tht ng kinh ngc, ng߶i nng dn BSCL ch nhn c c 16% ca s tin do xut cng go, cn 44% i vo cc cng ty quc doanh xut cng go, 16% cho cc trung gian thu mua la go, v c quan nh n߾c khc.(Theo Bo Vin ng Kinh t, Far Eastern Economic Review thng Ging 1998). Gi la go ti min Ty qu thp so vi chi ph v cng sc ng߶i nng dn b ra. Cuc sng ca ng߶i nng dn BSCL qu thp, qu thit thi so vi cc thnh th hay vng khc ca Vit Nam. Thc vy theo bo co ca Ngn Hng Th Gii (World Bank) nm 1992 vi con s trong cuc nghin cu BSCL ni ln iu : T 1982-1989. T l li tc nng dn gia tng ch c 1.3%, trong khi t l ca ng߶i ngoi nng dn tng 6.4%. V tiu th in BSCL ch c 38kwh/ng߶i/nm trong khi trung bnh ton quc l 140Kwh. V gio dc 0.15% dn s BSCL vo hc i hc, t l ny ca ton quc l 0.36%. V y t BSCL c 18 gi߶ng bnh/trn 10.000 ng߶i dn, trung bnh trn ton quc l 35 gi߶ng. Nhn s qua, chng ta thy v l. V rng BSCL sn xut 60% la go ca ton quc. Nm 1997, BSCL sn xut c trn 14 triu tn la. Ngoi 800 triu m kim do xut cng go cn hng trm triu m kim khc do xut cng tm c, heo, tri cy. Trong khi dn s ca BSCL ch chim 20% ca ton quc.
V ph߽ng din kinh t cng nh x hi, li tc ca nng dn rt quan trng cho cuc i h v cho c cuc sng ca ton n߾c. 80% dn chng lun m chm trong ngho nn, mi lc tht thp, th lm sao cc khu vc nh ng (k ngh) v tam ng (dch v) m mang tt p c, ch tr tr߶ng hp phi "p" h nhn chu s thit thi hai khu vc hot ng kia thu li. Theo tp ch Cng Sn (Ca ng CSVN) thng 10/97 (ng li kt qu cuc nghin cu ca Tr߶ng i Hc Cn th - 1996), th c 59% nng dn BSCL thiu go n t 4-5 thng trong nm; 74.5% nh tranh vch t.
V khung cnh nng thn Vit Nam m ni, th giai on 20 nm qua ang l phi tt hn so vi qu kh 100 nm tr߾c, khi thc dn Php cai tr trong tinh thn bc lt, v khi cuc chin dai dng v c lit ca nhng nm t 1963 n 1975 qua. Ti c dp gp li nhng ng߶i nng dn BSCL, sau 1975. i a s c cuc sng thp hn tr߾c 1975, v tt c u cm thy chn nn. Ni chung, ng߶i nng dn no cng ch mong c c cuc sng bnh d, h khng thch ua i. T th h ny qua th h khc, ln ln, sanh con ci, chia nhau nhng mnh rung, ming v߶n c gii hn, m dn s th ngy mt ng, do li tc tng u ng߶i vn thp (d߾i 50 m kim/nm) th khng tng, c khi suy gim dn, nu khng c nhng k hoch pht trin nng thn hu hiu. Trong thi k tr߾c 75, nhiu gia nh nng dn, nht l nhng ng߶i kh gi, con ci c mc hc kh, h vo sng cc thnh ph trnh tai nn chin tranh, v mu tm cuc sng tt p hn. T sau 75, c nhiu gia nh nng dn, v qu kh cng phi ri ni chn nhau ct rn, hy vng tm mt cht nh sng cho cuc i mnh. T nhiu nm nay, nhiu nng dn n thnh ph tm vic lm. Nhng v t hc, li khng c ai gip , th h ch c c nhng cng vic thp km, i khi gp phi nhng la o, nhng b v. Cng bng m ni, nhng ng߶i nng dn BSCL cn c s gip nhiu hn v nhiu mt. y l vn quan trng ca t n߾c.
Trong bi kho cu nh ny, chng ti trnh bi 2 phn:
Phn I: Li tc nng dn BSCL
Phn II: Bin php gip gia tng li tc nng dn.
PHN I Li Tc Nng Dn vng BSCL:
Li tc nng dn chnh yu l t la v v߶n tc. Mt s nng dn c thm li tc nh chn nui
thm heo, g, vt hay i lm thu cho ng߶i khc. Tuy nhin, min Ty c vi trm ngn ng߶i sng
vi ng nghip, c bit l hi ng nghip cc vng Kin Giang, Rch Gi, Bc Liu, C Mau, G
Cng, Bn Tre. Nhng ng߶i ny t߽ng i c li tc cao gp t 2 n 3 ln nng dn lm rung.
A. Li Tc nng dn tr߾c 1975:
1. C cu nng thn:
Tr߾c 1975 cu trc nng thn vng BSCL c th tm tc nh sau:
Ni tm li, c cu ca nng thn ca vng DBSCL tr߾c 1975 nh chng ti va trnh by trn y phn nh tnh cht cu thuc a va c tnh phong kin, va c i thay trong chnh th Dn Ch T do phi thai ca min Nam trong bi cnh va xy dng v va b hy hoi bi chin tranh rt phc tp. n߾c no cng vy, qu trnh pht trin khu vc nng thn cn bn vn l lm bt s cch bit gia thnh th v nng thn, thnh th ho mt phn nng thn, k ngh ho v tn tin ho mt phn khu nng nghip, v chuyn mt s nhn lc nng thn vo khu vc k ngh v th߽ng mi cc th ln. Tr߾c 1975 nng thn vng DBSCL thay i c cu, chuyn bin theo chiu h߯ng tt, tuy nhin kt qu hy rt hn ch. i a s nng dn vn ngho v mc sng cn thp.
2. Cuc sng nng thn:
a/ Tr߾c khi c chin tranh (Tr߾c 1962):
Nng thn min Nam c kh hn v nhiu mt so vi
thi cn thuc Php, v ph߽ng din kinh t, t ai c khai thc rng thm, mi gia nh nng
dn c trung bnh hai mu rung v mt ming v߶n nh. Nh thm s gip v k thut canh tc
mi. D nng c cha c l bao, nhng c phn bn ha hc v thuc st trng. Cho nn nng
sut la cao hn tr߾c. Mt s vng t tt, nng dn lm hai ma, nh vng иnh T߶ng, Long An,
Vnh Long, Bn Tre, G Cng.... Ging la Thn Nng bt u xut hin vi nng sut cao.
Chnh sch ca Chnh ph:
Trong nhng nm 1956 n 1963, Vit Nam c gng tin ti nn kinh t t tc: nh y mnh xut cng, hn ch nhp cng hng xa x phm, cn bng gia pht trin nng nghip v k ngh. V chnh sch cho nng thn, chnh ph lp c quan Nng tn cuc, Tng Ph y Dinh in, ch߽ng trnh thu nng (nhiu con kinh mi vng Ci Sn, Kin Giang). Lp Hip Hi nng dn khp cc qun. Tr cp xut cng. Chnh sch ci cch in a, hn ch ti a 100 mu cho in ch.
Thu nhp ca nng dn:
Trong tnh trng t߽ng i c tin b, d khng nhiu, nng dn min BSCL c kh hn v ph߽ng
din vt cht. Sau khi tr la a t cho ch in (khong 20% tng s thu hoch), nng dn trung
bnh cn li la n quanh nm v cng thm s la d bn ra 30% chi dng trong nh hay
cho vic chun b ma la mi. D nhin, c mt s nng dn, hoc v hon cnh, hoc v din tch
la qu t, h khng c la bn ra. Nhng ng߶i ny phi i lm thu cho cc ch in, hay cc
ngnh sn xut khc c tin tiu xi cho gia nh.
b/ Thi gian chin tranh Vit Nam: (1962-1975)
Nng thn b xo trn mnh. Bn cnh nhng tiu cc, cng c mt tch cc v tin b. Nu khng
c chin tranh th min Nam Vit Nam c nn kinh t t tc rt d dng. Thc vy, nu so vi i
Loan v i Hn vo nhng nm , th min Nam c iu kin kinh t v tim nng kinh t tt hn
hai n߾c rt nhiu. Sau khong 20 nm nh chng ta bit, hai n߾c ny tr thnh hai "con
rng kinh t".
Cc yu t tiu cc: Tr߾c ht l s hy hoi do chin tranh , bi v nng thn l a bn quan
trng ca chin tranh ny. Gn 1/3 din tch canh tc tr߾c b b hoang v bm n, nhng ng߶i
nng dn vng ny phi di tn vo cc vng nng thn an ninh hn, chia x t ai vi b con h,
hay vo thnh th lm cng nhn.
V ph߽ng din chnh quyn th khng c nhng chnh sch, ch߽ng trnh y ym tr cho
nng dn. Lnh o chnh quyn cc cp l nhng qun nhn, h khng c hiu bit nhiu v
nhng yu t kinh t. H tranh th vi Cng sn trn mt trn chnh l qun s, nhng nng dn th
vn ngho kh, thiu thn. l mi trng Cng sn d d nng dn lm cuc "gii phng" cho
chnh cuc i ca h, c mt ngy mai t߽i sng hn. Nng thn chia ra lm 3 vng: Vng an
ninh, vng "xi u", v vng hon ton bt an ninh. i sng vt cht v tinh thn ca ng߶i nng
dn mi vng rt khc nhau.
Cc yu t tch cc:
B. LI TC NNG DN VNG BSCL SAU 1975:
Sau 30-4-1975, nng thn min Nam hon ton thay i v ph߽ng din kinh t ln x hi. Cng Sn
Vit Nam em m thc X hi Ch Ngha p dng min Bc vo p dng min Nam. Фt-Tri
v con ng߶i vn cn vi vng Cu Long, nhng tt c phi theo mt mc tiu mi. T 1976,
min Nam c m x v ph߽ng din kinh t phi i theo hai cuc ci to: Ci to cng th߽ng
nghip v ci to nng nghip.
Nhng im chnh trong ci to nng nghip min Nam l:
Trong 10 nm u CSVN p dng cch mnh m cc bin php ni trn v lm cho ng߶i nng
dn vng DBSCL mc li tc thp nht trong lch s Vit Nam. Cuc sng ng߶i nng dn ni
chung rt thp v rt thiu thn.
Sau 10 nm (1976-1986) v khng thnh cng trong m thc kinh t X hi Ch Ngha cho nng thn,
CSVN c nhng thay i quan trng: Mt ch thuyt kinh t mi: "Nn kinh t th tr߶ng c nh
h߾ng X hi ch ngha", n c p dng cho nn kinh t nng thn, t 1986 n nay. Li tc
nng dn c thay i kh hn, nhng hy cn qu thp. Cc tr ngi cho vic pht trin nng thn
vn cn.
Trong phm vi bi nghin cu nh ny, chng ti ch kho cu kha cnh li tc nng dn xuyn qua
cc bin php ߶ng li pht trin nng thn trong 20 nm qua.
1. Giai on 1976-1986:
Khu hiu lc l ton ng ton dn phi tin nhanh ln ch ngha x hi, cho nn CSVN p dng
nhng bin php rt cn bn ca ch thuyt kinh t . Hu qu l li tc nng dn mc qu
thp. Nng thn khng c sinh kh khng thy g i thay quan trng, ngoi cc con kinh o, vt
bng tay v cuc xng.
Cc im chnh ca cc bin php l:
Hu qu l:
V c cu nng thn lc ny nh sau:
2. Giai on t 1987-1997:
Ni chung trong 10 nm ny, CSVN c nhiu thay i trong ߶ng li chnh sch kinh t. Ch tr߽ng
nn kinh t th tr߶ng c iu h߾ng ca x hi ch ngha (oriented market Economy). Vi ߶ng li
kinh t mi ny, nng thn min Nam c c t thay i tt hn 10 nm tr߾c, song li tc nng
dn DBSCL vn cn qu thp so vi tr߾c 1975 v so vi c dn thnh ph.
A. Mt s bin i tt hn:
H thng t th߽ng cng ngy cng ln rng ra, t trung tm bn s Saigon Chln n cc tnh l
qun l v x p.
So lng go xut cng gia tng kh nhanh chng: T tnh trng thiu n nm ba nm tr߾c ,
Vit Nam xut cng go ng hng ba, hng nh trn th gii (nm 1997 xut trn 3 triu tn
go khong 800 triu M kim. Nh xut cng nhiu v nh gii to gi c, nng dn gia tng v
ma (t 2 n 3 v mt nm). Do thu nhp nng dn kh hn. Sn lng la go trong 3 nm
qua lin tc gia tng. Vit Nam d tr tng xut cng go ln 3,5 triu tn nm 1998.
Vi con s thng k v sn lng la v gi la:
BAN SO DO,br> 1985 1990 1993 1996 1997 * Sn lng la BSCL (1.000 tn) * Gi la ( min Ty) * Gi go th trng quc t * Go VN xut cng (1.000 tn) 6.887 9.500 1.080/kg US$230/tn 1.428 12.500 1150/kg 1661 13.000 1280/kg US$330/tn 2.800 14.000 1550/kg US$255/tn 3.000 (Ngun Gc: Vin nghin cu Gi c v Th trng, Vit Nam)
B. Nhng kh khn ln cn tn ti: (Con tiep).
