Mekong Forum Homepage
 




FACTS ABOUT THE MEKONG RIVER AND ITS BASIN




NGOs' DECLARATION ON THE MEKONG BASIN DEVELOPMENT AGREEMENT - Vietnamese Translation by Tom Le and Pham Phan Long

Bän Phát bi¬u cüa T± ChÑc Ngoài Chính Phü (NGO) v« Sñ Hþp Tác ð¬ Phát Tri¬n Væng Ch¡c cüa Lßu Vñc Sông Mekong- Bän d¸ch ra tiªng Vi®t do Tom Qu¯c Lê và PhÕm Phan Long

Ngày 4 tháng 4 nåm 1995, Chiengrai, Thái Lan.

Vào ngày 5 tháng 4 1995, chính phü các nß¾c hÕ lßu sông Mekong g°m Cambodia, Lào, Thái và Vi®t Nam s¨ tham dñ ký kªt vào Hi®p иnh: Hþp Tác ð¬ Phát tri¬n Væng Ch¡c cüa Lßu Vñc Sông Mekong.

Nhân d¸p này chúng tôi, nhæng t± chÑc ngoài chính phü (NGOs) ký tên dß¾i ðây trân tr÷ng ð® nÕp Bän phát bi¬u này ðªn chính phü Thái Lan ð¬ chuy¬n ðªn thành viên các nß¾c tham dñ nhæng quan ngÕi thành th§t cüa chúng tôi.

Sông Mêkong dài 4.200 cây s¯ là cµi ngu°n cüa n«n vån minh lúa gÕo. Thñc ph¦m cung c¤p b·i 795.000 cây s¯ vuông trong lßu vñc sông Mekong này r¤t quan tr÷ng cho thª gi¾i. Mµt di®n tích l¾n r×ng c± · ðó là ð¥u ngu°n cüa hàng tråm phø lßu l¾n lçn nhö chäy vào Mekong và ðã l§p thành n½i sinh s¯ng cüa nhi«u thú v§t hiªm quý nhß rùa (Kouprey) và bò (Vu Quang).

H® th¯ng sinh thái cüa lßu vñc sông Mekong bao g°m nhæng cánh r×ng b¸ ng§p nß¾c theo mùa, Bi¬n H° · Cambodia và vùng Châu Th± Mekong · Vi®t Nam. T¤t cä cµng lÕi, lßu vñc sông Mekong ch¤t chÑa mµt trong nhæng t§p th¬ ðµng v§t và thäo mµc ða dÕng nh¤t thª gi¾i. Nhæng loài cá s¯ng trong dòng sông Mekong di chuy¬n hàng loÕt theo mùa, kiªm ån và sinh sän kh¡p n½i trong lßu vñc sông Mekong. Khoa h÷c gia vçn còn ðang tìm ra thêm nhæng loÕi cá m¾i và ß¾c ðoán có h½n 1.000 chüng loÕi trên dòng sông Mêkong. Cá là ngu°n ch¤t ðÕm chính cüa cß dân s¯ng trên lßu vñc sông Mêkông.

Lßu vñc sông Mêkong cûng là mµt trung tâm cüa nhi«u n«n vån hóa ða dÕng, th¬ hi®n mµt th×a kª ðµc nh¤t và giá tr¸ l¾n cho thª gi¾i. Truy«n th¯ng sinh s¯ng cân b¢ng và hòa hþp giæa nông thôn v¾i h® sinh thái là n«n täng và ti«m nång ð¬ phát tri¬n kinh tª nông nghi®p.

1.Chúng tôi, nhæng ng߶i ð°ng ký tên, üng hµ nguyên t¡c hþp tác bình ðÆng giæa nhæng nß¾c ven sông Mekong b¢ng sñ tham gia bình ðÆng cüa công dân các nß¾c Mekong.

Trong quá khÑ trѽc khi các nß¾c trên Mêkong b¸ chia r¨ b·i các triªt thuyªt chính tr¸, dòng sông Mekong vçn luôn luôn và s¨ tiªp tøc là bi¬u tßþng cüa nhæng m¯i quan h® m§t thiªt cüa nhæng ng߶i s¯ng trong lßu vñc sông Mêkong. Gi¶ ðây trong th¶i ðÕi phát tri¬n kinh tª công nghi®p, Mêkong ðßþc coi nhß mµt tài nguyên chßa khai thác mà chính phü các nß¾c ven sông cÕnh tranh lçn nhau ð¬ thñc hi®n vi®c phát tri¬n kinh tª b¢ng cách kÛ ngh® hóa. Ь ch¡c ch¡n chiªm ðßþc chü quy«n trên ngu°n tài nguyên này, nhæng chính phü có nhi«u quy«n lñc chính tr¸ và kinh tª có khuynh hß¾ng gây áp lñc trên chính phü và dân chúng nhæng nß¾c nghèo láng gi«ng, do ðó sñ ðøng chÕm quy«n lþi r¤t có th¬ xäy ra.

Trong ba nåm v×a qua, nhæng khó khån trong vi®c ði«u ðình giæa nhæng chính phü Mêkông ð¬ phøc h°i œy Ban 4 qu¯c gia sông Mêkong ðã bi¬u lµ khuynh hß¾ng ch¯ng ð¯i nhau h½n là hþp tác, m£c dù có ðßþc mµt Hi®p иnh nhân nhßþng s¨ kªt thúc trong tu¥n này.

Nhß l¶i phát bi¬u cuä Bµ Trß·ng Môi Sinh Cambodia: Nhìn theo m£t chính tr¸, ðây là bß¾c ð¥u thúc ð¦y sñ thäo lu§n và hþp tác giæa nhæng nß¾c thuµc lßu vñc sông Mekông. L¶i phát bi¬u này hàm chÑa ý nói r¢ng nªu không có mµt thöa thu§n nhân nhßþng, nhæng nß¾c giàu mÕnh s¨ làm ði«u gì h÷ mu¯n mà không c¥n thäo lu§n v¾i nhæng nß¾c ven sông khác.

Chúng tôi ð°ng ý và s¢n sàng üng hµ bß¾c tiªn ð¥u tiên ð¬ thành l§p mµt di­n ðàn thäo lu§n cho nhæng nß¾c Mekong. Nhßng ði«u này không chßa ðü, phäi có bäo ðäm r¢ng sñ thäo lu§n s¨ ðßþc dña trên sñ bình ðÆng và quá trình làm vi®c hß¾ng t¾i sñ ðoàn kªt.

Khi Hµi аng sông Mekong ðang soÕn thäo nhæng dñ án hay nhæng công trình phát tri¬n, h÷ c¥n phäi nghiên cÑu tï mï t¤t cä nhæng nguy hÕi ti«m ¦n, ph± biªn rµng rãi các tài li®u có ð¥y ðü ý nghîa và tin c§y ðßþc, và tiªp nh§n góp ý ð«u ð£n cüa dân chúng, qua ðó m¯i quan tâm cüa nhæng ng߶i ð¸a phß½ng và nhæng gi¾i quan tâm khác ðßþc lu§n xét.

Vi®c ch¤p thu§n mµt dñ án phäi b¢ng sñ ð°ng thu§n và tham gia cüa m÷i thành ph¥n ð¸a phß½ng, qu¯c gia t¾i c¤p mi«n.

Chúng tôi ch¯ng ð¯i tß thª phøc vø chính tr¸ và chü nghîa kinh tª qu¯c gia ðang th¬ hi®n trong các thß½ng thäo hi®n nay, ði«u này chï tÕo thêm nhi«u xung ðµt. M²i cuµc h÷p thành viên phäi làm vi®c v¾i nhau trên cån bän thành th§t và thi®n chí, không th¬ hành ðµng gây tác ðµng x¤u cho môi tr߶ng tñ nhiên hay ðªn kª sinh nhai cüa nhæng ng߶i dân ðang s¯ng trên lßu vñc sông Mekong.

T× tài li®u ph± biªn t× chß½ng trình phát tri¬n liên hi®p qu¯c (UNDP), Hi®p иnh này cån bän dña trên mµt mô hình quän lý sông ngòi ðã b¸ phª thäi v¯n ðã không có sñ thay ð±i cån bän nào trong su¯t b¯n th§p niên qua. Nhß v§y, t¤t cä nhæng kª hoÕch ðem ra c¥n sØa lÕi r¤t nhi«u trong khuôn kh± c·i m· và trong sáng và b¢ng mµt quá trình mà t¤t cä thành viên s¨ phäi ch¸u trách nhi®m cho các dñ án cüa mình có änh hß·ng ðªn dân cß trên lßu vñc sông Mekong.

2. Chúng tôi, nhæng ng߶i ð°ng ký tên dß¾i ðây, phän ð¯i änh hß·ng cüa các hãng kÛ ngh® xây dñng ð§p thüy ði®n vào sñ thäo lu§n, l§p kª hoÕch và xác ð¸nh møc tiêu cüa Hi®p иnh, mà l§p ra mµt khái ni®m v« vi®c phát tri¬n dña vào sñ quän lý t§p trung.

Sñ phát tri¬n lßu vñc sông Mekong ðã ðßþc ð¸nh nghîa trên 40 nåm qua là vi®c xây dñng nhæng ð§p l¾n, các cäi tiªn ði lÕi cüa tàu bè, công nghi®p ðánh cá và bäo ðäm môi sinh là chêm vào mà møc ðích chính là xây ð§p. Nhæng chuyên viên qu¯c tª v« ð§p ðã khäo sát lßu vñc sông Mêkong ðã ð« ngh¸ ra trên 200 ð§p thüy ði®n v¾i t±ng công su¤t dñ ðoán ðªn 60,000 MW. Tình hình chính tr¸ trong quá khÑ ðã chï cho phép thñc hi®n vài công trình. Hi®n nay, dß¾i áp lñc khi xác ð¸nh Hi®p иnh giæa các nß¾c, sñ xây dñng nhæng ð§p l¾n và kª hoÕch chuy¬n nß¾c là nhæng ßu tiên cao nh¤t trong l¸ch trình phát tri¬n Mekong.

Dña trên nhæng tài li®u t× (UNPD) v« Hi®p иnh có câu viªt r¢ng: "Dòng chäy tñ nhiên cüa sông Mekong r¤t tai hÕi; trong mùa mßa, sông Mekong gây løt; trong mùa khô, nó không cung c¤p ðü nß¾c; nªu không có nhæng ð§p ngån, nß¾c sông Mekong s¨ chäy ra phía bi¬n". Ði«u này là ð¬ nói lên nhu c¥u cho nhæng ð§p l¾n trên lßu vñc sông Mêkong và ðã minh h÷a vi®c xây dñng ð§p ngay trong nµi dung cüa Hi®p иnh.

Trѽc khi thöa hi®p ðßþc phê chu¦n, khi chßa có sñ thöa thu§n chính tr¸ giæa các chính quy«n chü quän ð¤t ðai d÷c theo lßu vñc sông, Ban Thß Ký Mekong ðã tái l§p ð« án sông Mekong và công b¯ mµt kª hoÕch thüy ði®n c§p nh§t có t¾i 11 ð§p thüy ði®n vî ðÕi.

Cùng thi ði¬m này Ngân Hàng Phát Tri¬n Á châu (ADB), t± chÑc UNPD, chính phü Nh§t và các qu¯c gia công nghi®p hóa khác ðã ðÑng ra t± chÑc và bäo trþ hàng loÕt nhæng bu±i hµi thäo ð¬ c± vû kÛ ngh® xây ð§p t× cüa các nß¾c công nghi®p hóa. Các thành viên dñ các bu±i hµi thäo này ðã áp lñc nhæng nß¾c thuµc lßu vñc sông Mekong hß·ng Ñng vi®c xây c¤t nhæng ð§p l¾n nhß mµt chiªn lßþc phát tri¬n kinh tª. Trong quá khÑ, nhæng dñ án xây dñng ð§p trên sông Mekong ðã ðßþc c± vü là ðem lÕi nhi«u lþi ích nhß --thüy ði®n, ch¯ng løt lµi, dçn thüy nh§p ði«n và tàu bè ði lÕi. Ngày nay lþi ích trong vi®c phát tri¬n sông Mekong chü yªu là cung c¤p cho công nghi®p Thái Lan phát tri¬n mÕnh. Nhæng dñ án xây ð§p này s¨ là c½ hµi có th§t nhi«u lþi tÑc cho các chuyên viên, công ty, các con buôn g², ngân hàng tài chính và n«n kÛ ngh® xây dñng ð§p. Trong khi nhæng tác hÕi lÕi xäy ra trên cß dân và môi tr߶ng thiên nhiên · lßu vñc sông Mekong.

3. Chúng tôi, ký tên dß¾i ðây, phän ð¯i nhæng kª hoÕch chuy¬n nß¾c sông Mekong cüa chính phü Thái Lan.

Hai dñ án dçn nß¾c Khong-Chi-Mool vaà Kok-Ing-Yom-Nan ð« ra có møc ðích dçn nß¾c ð¬ y­m trþ cho vi®c dçn thüy nh§p ði«n. Nhßng Kok-Ing-Yong-Nan lÕi cung c¤p nß¾c cho h° chÑa ð§p Sirikit v¯n khô cÕn quanh nåm ð¬ cung c¤p nß¾c xu¯ng hÕ lßu sông Cho-phrya và Bangkok. Riêng ð« án cüa Khong-Chi-Mool s¨ dñ chi trên 200.000 tri®u BÕt m¾i hoàn thành. Nåm 1992, giai ðoÕn I cüa dñ án KCM ðã ðßþc ch¤p thu§n, m£c dù thành viên có chÑc nång duy®t lÕi ð¯i tßþng cüa dñ án ðã phän ð¯i phí t±n cüa dñ án, phê bình ph¥n th¦m ð¸nh änh hß·ng ðªn môi tr߶ng (EIA) là thiªu xót, và ð« ngh¸ hüy bö giai ðoÕn II và III cüa ð« án. Nhân dân Thái c¥n biªt r¢ng ð« án KCM b¸ sai l®ch là trách nhi®m cüa C½ Quan Xúc Tiªn và Phát Tri¬n Nång Lßþng n¢m ngay trong bµ Khoa H÷c KÛ Thu§t và Môi Tr߶ng, bµ này ch¸u trách nhi®m thi hành lu§t bäo v® môi tr߶ng cüa Thái Lan, trong ðó ðòi höi r¢ng EIA ðßþc ch¤p thu§n trß¾c khi tiªn hành.

Trong Hi®p иnh Mekong, chính Giám Яc C½ Quan Quan Xúc Tiªn và Phát Tri¬n Nång Lßþng, ng߶i ðã üng hµ ð« án KCM, lÕi là mµt trong nhæng trß·ng toán thß½ng lßþng. Trong lúc nµi dung cüa cuµc thäo lu§n và møc tiêu bän thöa hi®p ð«u là làm giäm b¾t sñ xung kh¡c giæa các nß¾c ven sông, KCM ðã ðßþc ð« su¤t thành mµt ph¥n chính cüa thöa hi®p và ðã gây sñ va chÕm. V« lãnh th± Thái Lan, giai ðoÕn I cüa ð« án KCM ðã phá hüy n£ng các giäi r×ng lü løt hàng nåm và làm m£n hóa các nông trÕi · Ðông B¡c Thái Lan và ð« án này ðã ðßþc ch¤p thu§n m£c dù không có bäo ðäm lþi ích cho dân chúng . Quan ði¬m ð¸a phß½ng, ð« án KCM v¾i các änh hu·ng môi tr߶ng thiên nhiên và dân ð¸a phß½ng, ðã b¸ phê phán, giai ðoÕn II và III cüa KCM ðã b¸ các nß¾c khác chï trích n£ng n« vì ti«m nång gây hÕi cho dòng nß¾c sông Mekong.

4. Chúng tôi, ký tên dß¾i ðây, yêu c¥u ch¤m dÑt kÖ nguyên hüy di®t môi sinh và b¡t ð¥u kÖ nguyên nuôi dßÞng không gây thi®t hÕi cho môi tr߶ng thiên nhiên và ðem lÕi lþi ích cho các cµng ð°ng nhân loÕi.

Nhæng bài h÷c tranh ch¤p v« chính tr¸ và th¤t bÕi cüa phát tri¬n kinh tª công nghi®p, ðã bi¬u lµ rõ sñ hüy di®t môi tr߶ng s¯ng và m÷i khó khån xäy ra trong xã hµi. Nhæng bài h÷c này ðòi höi sñ tìm tòi nuôi dßÞng cho lßu vñc sông Mekong, và ðßa ðªn sñ nhìn nh§n công khai nhæng giá tr¸ cüa sinh h÷c và vån hóa ða dÕng mà sñ phát tri¬n væng ch¡c phäi l¤y làm cån bän. Phß½ng cách phân quy«n và cµng ð°ng ðiÕ phß½ng phäi ðßþc thay thª cho quan ni®m quän lý t§p trung trong chính quy«n, vì quan ni®m ðó ðã b¸ chï trích và t× bö trên thª gi¾i. Vai trò cüa các chuyên viên, kÛ ngh® thüy ði®n, các c½ s· tài chánh trong vi®c hüy di®t sông ngòi, r×ng rú và ð¶i s¯ng dân chúng ðang ðßþc công chúng lßu tâm theo dõi. Vì thª nhæng v¤n ð« gây ra do vi®c xây ð§p nh¡m vào phát tri¬n kÛ ngh® ðang d¥n d¥n tr· nên rõ nét kh¡p n½i trên thª gi¾i.

5. Chúng tôi, nhæng ng߶i ð°ng ký tên dß¾i ðây, kªt lu§n r¢ng, lßu vñc sông Mekong có giá tr¸ to l¾n và ti«m nång ð¬ có mµt kÖ nguyên nuôi dßÞng m¾i. Công nh§n ði«u này là mµt bß¾c tiªn quan tr÷ng ð¬ hß¾ng ðªn hoà bình lâu dài và mµt cuµc s¯ng t¯t ð©p h½n cho m÷i dân tµc ðang s¯ng trên lßu vñc.

1. Friends of the People Group 2. NGO Coordinating Committee on Development 3. NGO Coordinating Committee on Development (North) 4. NGO Coordinating Committee on Development (Northeast) 5. Villagers' Committee for the Recovery of Livelihood and Community in the Moon River Watershed. 6. Committee of 16 Intitutes for the Conservation of Natural Resources and The Environment 7. Isam Natiral Resource and Environment Working Group 8. River Protection Network 9. Conservation of the Phrom River Watershed Project 10. Conservation and Recovery of the Phong Watershed Project 11. Community Forest Project, Surin Province 12. Community Forest Development Project 13. Lao Watershed Development Project 14. Kok Watershed Conservation and Recovery Project, Chiengmai Province 15. Thammool Project, Surin Province 16. Peoplés Organisation Network for Conservation of Watersheds 17. Local Development Institute 18. Union for Civil Liberty 19. Creative Association for Life and Environment, Chiengrai Province 20. Association for Study and Culture of Akha People 21. Isam Farmers Union 22. Wildlife Fund Thailand, Under the Royal Patronage of Her Majesty the Queen

Ghi chú cüa MDF: Sau ðây là nµi dung Bän Hi®p иnh Hþp Tác Phát Tri¬n Lßu Vñc Sông Mekong ð¬ ð÷c giä tham khäo thêm. Ðây là mµt Hi®p иnh mà Chính Phü, Cambodia, Lào, Thái Lan và Vi®t Nam ký nåm 1995 mà không ðo l߶ng ðßþc tai hÕi cho môi sinh và cho ð¶i s¯ng cüa dân chúng trong lßu vñc Sông Mekong. Các t± chÑc Ngoài Chính Phü (NGO) nêu trên ða s¯ thuµc Thái Lan trong lúc các nß¾c Ðông Dß½ng còn lÕi không khuyªn khích hoÕt ðµng cüa NGO.

HIŽP ИNH H”P TÁC PHÁT TRIŒN L¿U V¹C SÔNG MEKONG

Hµi ð°ng chính phü cuä Vß½ng Qu¯c Cam B¯t, Cµng Hòa Nhân Dân Lào, Vß½ng Qu¯c Thái Lan, và Cµng Hòa Xã Hµi Chü Nghîa Vi®t Nam, cùng ß¾c v÷ng tiªp tøc hþp tác trên tinh th¥n xây dñng và t¤t cä ð«u có lþi cho sñ phát tri¬n væng ch¡c, vi®c sØ døng, bäo t°n và quän lý lßu vñc sông Mekong và nhæng tài nguyên trong vùng, ðã quyªt ð¸nh ký kªt Hi®p иnh này ð¬ ðßa ra khuôn kh± hþp tác cüa t¤t cä các nß¾c tham dñ nh¢m ðÕt nhæng møc tiêu t¯i h§u ðó, vì møc ðích này, các ðÕi di®n toàn quy«n sau ðây ðã ðßþc chï ð¸nh:

1. Vß½ng Qu¯c Campuchia: H.E. Mr. Ing Kieth Phó Thü Tß¾ng và Bµ Trß·ng Công Chánh và Giao Thông
2.Cµng Hòa Nhân Dân Lào: H.E. Mr. Somsavat Lengsavað Bµ trß·ng Bµ NgoÕi Giao
3. Vß½ng Qu¯c Thái Lan: H.E. Dr. Krasae Chanawongse Bµ trß·ng Bµ NgoÕi Giao
4. Cµng Hòa Xã Hµi Chü Nghîa Vi®t Nam: H.E. Mr. Nguy­n MÕnh C¥m Bµ trß·ng Bµ NgoÕi Giao

Nhæng ng߶i ðÕi di®n trên ðã thäo lu§n v¾i nhau v« th¦m quy«n cüa t×ng ng߶i và công nh§n tß cách cüa nhau ð¬ ð°ng ý nhß sau:

CH¿´NG I. L–I T¹A
NH‡N ИNH r¢ng œy Ban Liên Hþp ði«u tra hÕ lßu sông Mekong ðã ðßþc l§p ra t× ngày 17 tháng 9 nåm 1957 giæa nhæng nß¾c tham dñ b¢ng Quy Chª ðã ðßþc công nh§n b·i Liên Hi®p Qu¯c.

GHI NH‡N tinh th¥n hþp tác ð£c bi®t và giúp ðÞ lçn nhau ðã ðßþc ð« ra cüa œy Ban Liên Hþp Ði«u Tra hÕ lßu sông Mekong và nhæng thành công mà ðã g£t hái ðßþc xuyên qua sñ c¯ g¡ng cüa h÷.

TH»A NH‡N sñ thay ð±i l¾n v« chính tr¸, kinh tª, và xã hµi tÕi các nß¾c trong vùng này và ðã ðªn lúc c¥n xem xét và ð¸nh hß¾ng lÕi nhæng n² lñc ðó và l§p ra n«n täng cho sñ hþp tác tß½ng lai.

CÔNG NH‡N r¢ng lßu vñc sông Mêkong và nhæng tài nguyên liên h® và môi tr߶ng là tài sän có giá tr¸ bao la cho t¤t cä các nß¾c ven sông phát tri¬n kinh tª, xã hµi và tiêu chu¦n s¯ng cüa ng߶i dân tÕi nhæng nß¾c này.

TÁI KHÅNG ИNH sñ cß½ng quyªt tiªp tøc hþp tác và phát huy trong tinh th¥n xây dñng và lþi ích chung vi®c phát tri¬n væng ch¡c, sØ døng, bäo t°n và quän lý nß¾c, và nhæng tài nguyên khác cüa ð°ng b¢ng sông Mekong cho møc ðích hàng häi và ngoài hàng häi, cûng nhß cho sñ phát tri¬n xã hµi và kinh tª cüa t¤t cä nhæng nß¾c ven sông, phù hþp v¾i vi®c c¥n phäi bäo v®, duy trì, nâng cao, và quän lý môi sinh và thüy trÕng, và ð¬ duy trì cân b¢ng sinh thái cho lßu vñc dòng sông này.

KHÅNG ИNH vi®c phát huy hay giúp ðÞ phát huy sñ tång trß·ng liên ð¾i v¾i nhau trong cùng mµt vùng Mekong, phäi k¬ vào lþi nhu§n có th¬ thu vào lçn thi®t hÕi c¥n tránh ði ho£c giäm xu¯ng, trong các hoÕt ðµng trong lßu vñc sông Mekong n¢m trong khuôn kh± hþp tác này.

TH»A NH‡N sñ c¥n thiªt l§p ra mµt c½ quan có chÑc nång, hi®u quä và thích Ñng ð¬ thi hành Hi®p иnh này và thñc hi®n nhæng dñ án, chß½ng trình và hoÕt ðµng ðßa ra, trong tinh th¥n hþp tác, và ði«u hþp các nß¾c thành viên và cµng ð°ng thª gi¾i, và ð¬ bàn lu§n và giäi quyªt nhæng v¤n ð« khó khån có th¬ xäy ra do vi®c sØ døng và phát tri¬n nß¾c sông Mekong và nhæng tài nguyên khác trong tình thân hæu, ðúng lúc, v¾i cung cách cüa nhæng nß¾c láng gi«ng t¯t.

CÔNG B? thêm nhæng chi tiªt møc tiêu, nguyên t¡c, cån bän pháp lý và nhæng ði«u khoän phø thuµc tuân theo nhæng møc ðích và nguyên t¡c cüa Hiªn Chß½ng LHQ và lu§t l® qu¯c tª:

CH¿´NG II. ИNH NGHÎA CÁC Tÿ NGÿ S¼ D?NG

Trong phÕm vi cüa Hi®p аng này, ð¸nh nghîa cüa các t× ngæ ðßþc gÕch dß¾i sau ðây s¨ ðßþc áp døng ngoÕi tr× khi nó không phù hþp v¾i mÕch vån:

Hi®p иnh trong Ði«u khoän 5: Mµt quyªt ngh¸ cüa œy Ban Liên Hþp sau khi tham khäo trß¾c và cÑu xét b¤t kÏ dñ án sØ døng nào ð¬ chuy¬n nß¾c liên lßu vñc t× dòng sông cái trong mùa mßa, cûng nhß ð¬ dùng riêng nµi trong cùng mµt lßu vñc, hay chuy¬n nß¾c liên lßu vñc trong mùa khô. Møc tiêu cüa hi®p ð¸nh này là ð¬ nh¢m thu ðßþc hi®u quä t¯i ða trong vi®c sØ døng nß¾c và ngån ch£n lãng phí nß¾c b¢ng sñ ð°ng thu§n mµt cách thñc tª và nång ðµng phù hþp v¾i nhæng Qui Lu§t SØ Døng Nß¾c và Chuy¬n Nß¾c Liên Lßu Vñc ðßþc nói rõ trong Ði«u Khoän 26.

Lßu lßþng t¯i thi¬u tñ nhiên ch¤p nh§n ðßþc hàng tháng: Lßu lßþng t¯i thi¬u tñ nhiên ch¤p nh§n ðßþc hàng tháng vào mùa khô.

Sñ chäy ngßþc tñ nhiên ch¤p nh§n ðßþc: Lßu lßþng vào mùa mßa trên sông Mekong · Kratie sao cho nß¾c h° Tonle Sap chäy ngßþc lÕi khiªn mñc nß¾c Bi¬n H° s¨ giæ mµt mÑc t¯i ßu giao ß¾c trß¾c.

Kª HoÕch Phát Tri¬n Lßu Vñc: Kª hoÕch t±ng quát và trình tñ mà œy Ban Liên Hþp s¨ xØ døng nhß ð° án ð¬ xác ð¸nh, phân loÕi, và xªp thÑ tñ ßu tiên nhæng dñ án và nhæng chß½ng trình ð¬ tìm vi®n trþ thñc hi®n kª hoÕch trên c¤p lßu vñc.

Môi tr߶ng: Ði«u ki®n tài nguyên cüa nß¾c và ð¤t, không khí, thñc v§t, ðµng v§t ðang sinh s¯ng trong vùng.

Thông Báo: Các nß¾c ven sông phäi thông báo cho œy Ban Liên Hþp các tin tÑc ðúng lúc v« nhæng dñ án sØ døng nß¾c cüa h÷ theo th¬ thÑc, nµi dung, và thü tøc ð« ra trong Qui Lu§t SØ Døng Nß¾c và Chuy¬n Nß¾c Liên Lßu Vñc trong Ði«u Khoän 26.

Tham v¤n trß¾c: Thông báo ðúng lúc kèm theo nhæng s¯ li®u và nhæng tin tÑc ðªn œy Ban Liên Hþp theo ðúng Qui Lu§t SØ Døng Nß¾c và Chuy¬n Nß¾c Liên Lßu Vñc trong Ði«u Khoän 26, theo ðó s¨ cho phép nhæng nß¾c ven sông khác thäo lu§n và cÑu xét tác ðµng cüa dñ án sØ døng nß¾c này ð¯i v¾i vi®c dùng nß¾c cüa chính h÷ và nhæng änh hß·ng khác, làm cån bän ði ðªn mµt hi®p ð¸nh. Tham v¤n trß¾c không có nghîa là mµt nß¾c có quy«n phü quyªt quy«n sØ døng nß¾c, nhßng cûng không có nghîa là có quy«n ð½n phß½ng sØ døng nß¾c mà không ðªm xïa ðªn quy«n lþi cüa nhæng nß¾c lân c§n.

Dñ án sØ døng: B¤t kÏ mµt ð« án sØ døng nß¾c sông Mekong cüa b¤t kÏ mµt nß¾c ven sông nào, ngoÕi tr× nhæng vi®c sØ døng nhö trong nß¾c không änh hß·ng có tác dµng änh hß·ng l¾n ðªn dòng sông cái.

CH¿´NG III . MžC TIÊU VÀ ÐI‹U LŽ CœA HIŽP ¿•C

Nhæng nß¾c tham dñ ð°ng ý:

Ði«u l® 1. Nhæng Lãnh Vñc Hþp Tác

Hþp tác trong t¤t cä các ngành cüa sñ phát tri¬n, sØ døng, quän lý và bäo t°n nß¾c và nhæng tài nguyên liên h® trên lßu vñc sông Mekong, nhßng không chï gi¾i hÕn trong vi®c tß¾i tiêu, thüy nång, hàng häi, ngån løt, ngß nghi®p, thä cây trôi sông, giäi trí và du l¸ch, nh¢m phát huy ti«m nång ða døng và lþi ích chung cüa t¤t cä nhæng nß¾c ven sông, và giäm thi¬u t¯i ða nhæng tác hÕi do thiên nhiên và cä sinh hoÕt con ng߶i gây ra.

Ði«u l® 2. Nhæng Kª HoÕch, Chß½ng Trình và Dñ án

Phát huy, üng hµ, hþp tác và ph¯i hþp sñ phát tri¬n toàn bµ ti«m nång v¾i lþi ích lâu dài cüa t¤t cä các nß¾c ven sông và vi®c tránh sØ døng lãng phí ngu°n nß¾c cüa sông Mekong, v¾i ßu tiên cho các kª hoÕch và chß½ng trình phát tri¬n liên hþp hay nh¡m cho toàn lßu vñc qua vi®c soÕn thäo kª hoÕch phát tri¬n toàn lßu vñc dùng trong vi®c li®t kê, xªp loÕi và thÑ tñ ßu tiên nhæng dñ án và chß½ng trình c¥n vi®n trþ và thñc hi®n trên c¤p lßu vñc.

Ði«u l® 3. Bäo V® Môi Sinh và Cân B¢ng Sinh Thái

Bäo v® môi sinh, tài nguyên thiên nhiên, sinh v§t và tình trÕng nß¾c, và sñ cân b¢ng sinh thái cüa lßu vñc sông khöi ô nhi­m ho£c hay ch¸u các tác hÕi khác do các kª hoÕch phát tri¬n và sØ døng nß¾c và các tài nguyên có th¬ gây ra trong lßu vñc .

Ði«u l® 4. Sñ Bình ÐÆng Chü Quy«n Và Toàn V©n Lãnh Th±

Hþp tác trên cån bän bình ðÆng và nguyên v©n lãnh th± giæa các qu¯c gia trong vi®c sØ døng và bäo v® tài nguyên v« nß¾c cüa lßu vñc sông Mekong.

Ði«u l® 5. SØ Døng Hþp lý và Công B¢ng

Vi®c sØ døng nß¾c trên h® th¯ng sông Mekong phäi hþp lý và công b¢ng dña trong vòng lãnh th±, tuân theo m÷i yªu t¯ và tình trÕng liên h®, Qui Lu§t SØ Døng Nß¾c và Chuy¬n Nß¾c Liên Lßu Vñc trong Ði«u Khoän 26 và hai ði«u khoän A và B dß¾i ðây:

A. Trên các phø lßu sông Mekong, k¬ cä Tonle Sap, vi®c sØ døng nß¾c riêng trong m²i lßu vñc và sñ chuy¬n nß¾c liên lßu vñc phäi ðßþc thông báo cho œy Ban Liên Hþp.

B. Trên dòng sông cái Mekong:

1. Trong mùa mßa:
a) Vi®c sØ døng nß¾c nµi trong m²i lßu vñc s¨ phäi thông báo cho œy Ban Liên Hþp.
b) Vi®c chuy¬n nß¾c liên lßu vñc s¨ phäi có tham v¤n trß¾c và c¥n ký mµt hþp ð°ng v¾i œy Ban Liên Hþp.

1. Trong mùa khô:
a) Vi®c sØ døng nß¾c nµi trong m²i lßu vñc phäi có tham v¤n và c¥n ký mµt hþp ð°ng v¾i œy Ban Liên Hþp.
a) B¤t kÏ mµt công trình dçn nß¾c liên lßu vñc nào cûng phäi ðßþc sñ ð°ng ý cüa œy Ban Liên Hþp b¢ng hi®p ð¸nh riêng cho m²i dñ án trß¾c khi chuy¬n nß¾c. Tuy nhiên, nªu có nß¾c dß nhi«u h½n lßþng nß¾c c¥n cho các thành viên sØ døng trong mùa khô, ki¬m chÑng ðßþc và t¤t cä ð«u ð°ng ý và œy Ban Liên Hþp nhìn nh§n nhß thª, sñ chuy¬n nß¾c th£ng dß vçn có th¬ thñc hi®n nhßng c¥n có tham v¤n trß¾c.

Ði«u l® 6. Gìn Giæ Lßu Lßþng Dòng Sông Cái

Hþp tác trong vi®c gìn giæ lßu lßþng dòng sông cái khöi b¸ chuy¬n hß¾ng, xä nß¾c dñ træ, ho£c nhæng hành ðµng có tính cách th߶ng trñc; ngoÕi tr× trong tr߶ng hþp hÕn hán ho£c lû løt n£ng có tính cách l¸ch sØ:

A. Không dß¾i mÑc chäy tñ nhiên th¯i thi¬u có th¬ ch¤p nh§n ðßþc trong m²i tháng cüa mùa khô;

B. Cho phép sñ chäy ngßþc tñ nhiên ch¤p nh§n ðßþc cüa Tonle Sap trong mùa mßa

C. Ngån ch£n mÑc chäy cao ði¬m hàng ngày khöi vßþt quá mÑc trung bình tñ nhiên trong mùa lû.

œy Ban Liên Hþp s¨ thông qua nhæng tiêu chu¦n v« ð¸a ði¬m và lßu lßþng chäy, sau ðó theo dõi và hành ðµng khi c¥n thiªt ð¬ bäo hành nhæng tiêu chu¦n ðã ð« ra theo Ði«u khoän 26.

Ði«u l® 7. Ngån ch£n và ch¤m dÑt nhæng änh hß·ng tác hÕi

Làm m÷i cách ð¬ ngån ch£n, hÕn chª t¯i ða và giäm b¾t nhæng änh hß·ng tác hÕi mà có th¬ gây ra trên môi tr߶ng, ð£c bi®t là s¯ lßþng và ph¦m ch¤t nß¾c, tình trÕng nß¾c và cân b¢ng sinh thái cüa h® th¯ng sông ngòi, t× sñ phát tri¬n và sØ døng ngu°n nß¾c, ho£c thäi ra ch¤t thäi và nhæng dòng chäy ngßþc. Mµt khi các nß¾c ðßþc thông báo v¾i b¢ng chÑng thích Ñng và có cån cÑ r¢ng h÷ ðang làm hÕi l¾n cho nhæng nß¾c ven sông khác t× vi®c sØ døng và thäi nß¾c trên sông Mekong, nhæng nß¾c ðó phäi ngßng ngay l§p tÑc nhæng nguyên nhân tác hÕi cho ðªn khi nhæng nguyên nhân này ðßþc th¦m ð¸nh theo Ði«u khoän 8.

Ði«u l® 8 Trách nhi®m qu¯c gia cho sñ hß hÕi

Khi có tác ðµng gây ra thi®t hÕi n£ng ðªn mµt ho£c nhi«u nß¾c ven sông do vi®c sØ døng ho£c thäi nß¾c trên sông Mekong b·i mµt qu¯c gia ven sông, m÷i nß¾c có liên h® s¨ cùng th¦m ð¸nh t¤t cä nhæng yªu t¯ liên h®, nguyên nhân, t¥m mÑc hß hÕi và trách nhi®m cüa qu¯c gia ðó dña theo nhæng nguyên t¡c cüa lu§t qu¯c tª v« trách nhi®m Qu¯c Gia, và ð¬ giäi quyªt t¤t cä nhæng v¤n ð«, sñ b¤t ð°ng và tranh ch¤p trong tính cách hæu ngh¸, nhanh chóng và b¢ng các phß½ng thÑc hoà bình nhß ðã ðßþc ð« ra trong Ði«u khoän 34 và 35 cüa Hi®p иnh này, và trong sñ phù hþp v¾i Hiªn Chß½ng LHQ.

Ði«u l® 9. Tñ do hàng häi

Trên cån bän cüa bình ðÆng quy«n lþi, tñ do hàng häi phäi ðßþc ð°ng tình ch¤p nh§n d÷c theo dòng sông cái cüa Mekong mà không phân bi®t biên gi¾i, cho vi®c giao thông và giao d¸ch ð¬ phát huy hþp tác khu vñc và ð¬ thñc hi®n tr÷n v©n nhæng dñ án ð« ra trong Hi®p ð¸nh này. Sông Mekong s¨ ðßþc giæ tñ do ð¬ không b¸ mµt chß¾ng ngÕi, bi®n pháp, hành sØ có th¬ trñc tiªp hay gián tiªp làm ch§m tr­ vi®c giang hành, cän tr· quy«n tñ do này ho£c th߶ng xuyên gây ra khó khån. Vi®c sØ døng hàng häi không ðßþc bäo ðäm là có ßu tiên h½n nhæng vi®c sØ døng khác, nhßng s¨ ðßþc kªt hþp cÑu xét trong m÷i dñ án trên dòng chính. Nhæng nß¾c ven sông có th¬ ðßa ra nhæng qui lu§t cho nhæng khúc sông Mekong chÕy trên lãnh th± cüa h÷, ð£c bi®t trong v¤n ð« v® sinh, quan thuª, và nhæng v¤n ð« di trú, phòng cänh và an ninh nói chung.

Ði«u l® 10. Nhæng tr߶ng hþp kh¦n c¤p

Khi mµt nß¾c biªt ðßþc b¤t kÏ v¤n ð« gì v« lßu lßþng và ph¦m ch¤t có tính kh¦n c¤p c¥n hành ðµng l§p tÑc, h÷ phäi thông báo và tham v¤n trñc tiªp v¾i nhæng nß¾c liên h® và UÖ Ban Liên Hþp không ðßþc ch§m tr­, ð¬ hành ðµng sØa chæa k¸p th¶i.

CH¿´NG IV. KHUÔN KH‘ T‘ CHºC

A. H“I Ð?NG SÔNG MEKONG

Ði«u l® 11. Tình trÕng pháp lý

Khuôn kh± t± chÑc ð¬ hþp tác trong lßu vñc sông Mekong theo Hi®p иnh này ðßþc g÷i là Hµi аng Sông Mekong và s¨, vì møc ðích thñc hi®n nhæng chÑc nång cüa nó, thø hß·ng tình trÕng cüa mµt c½ chª qu¯c tª, bao g°m vi®c ký kªt hi®p ð°ng và có b±n ph§n v¾i nhæng nß¾c vi®n trþ hay cµng ð°ng thª gi¾i.

Ði«u l® 12. C¤u trúc cüa Hµi аng Sông Mekong

Hµi аng Sông Mêkong s¨ bao g°m ba c½ quan th߶ng trñc:

  • - Hµi ð°ng
  • - UÖ Ban Liên Hþp
  • - Ban Thß Ký

Ði«u l® 13. Tài sän, b±n ph§n và quy«n hÕn

Hµi аng s¨ làm chü t¤t cä tài sän, quy«n hÕn và b±n ph§n cüa œy Ban Ði«u Tra HÕ Lßu Sông Mekong và Ban Thß Ký Mekong.

Please click for:Article 14 of the 1995 MRCC Agreement.


VISITOR no 
Please inform    of any broken links. Thanks.

GraphicsAndy's Art Attack!-Your one Stop Web Design Resource