SESİN OLUŞMASI
SESİN MEYDANA GELİŞİ,
YAYILMASI ve HIZI
Sesin Meydana Gelişi
Ses veren her madde veya
cisim bir ses kaynağıdır. Ses kaynakları titreşerek
ses meydana getirir. Titreşim, bir cismin ileri geri
gidip gelme harekitidir. Ses veren her şey titreşir.
Titreşen cisimler ses oluşturur. Ses veren cisimler
esnektir. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana
getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir.
Sesin Yayılması ve Hızı
Ses dalgaları titreşim kaynağından enerji taşırlar.
Bu enerji, çeşitli ortamlar tarafından iletilir. Bu
esnada ortam yer değiştirmez, hareket eden madde
değil, hareket enerjisidir.Su yüzeyindeki dalgalar ile
havada yayılan ses dalgaları farklıdır. Su
dalgalarını gördüğümüz halde, ses dalgalarını
göremeyiz. Ses dalgaları havada küresel
olarak yayılır. Cisimlerin titreşmesi ile meydana
gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses
kaynağı ile kulağımız arasında katı-sıvı-gaz
gibi esnek bir ortamın bulunması gerekir.
Sesin
hızını değiştiren etkenler:
1. Ortam sıcaklığı ( Sıcaklık
arttıkça sesin yayılma hızı artar)
2. Ortamın cinsi (Katı-sıvı-gazlarda
değişik) Ses saniyede 340m hızla yayılır. (Ses, en
yavaş gazlarda, sora sıvılarda, en hızlı katılarda
yayılır.)
Bir binanın önünde oluşan ses, arkada duyma olayı,
yan binalardan yansımasıyla olmaktadır. Sesin yayılma
özelliğinden yararlanılarak okyanusların derinliği
ölçülebilir.
Yankı,
ses dalgalarının bir engele çarpıp geri dönmesidir.
SESİN ÖZELLİKLERİ VE
REZONANS
Sesleri
birbirinden ayırmak için; sesin:
Şiddetini,
Yüksekliğini (frekansını),
Tınısını bilmek gerkir.
1. Sesin Şiddeti: Ses kaynağına
uzaklık. Hafif sesi kuvvetli sesten ayıran özellik.
2. Sesin Yüksekliği (Frekansı): Ses
kaynağının 1 saniyedeki titreşim sayısı
frekanstır. Yani ince sesi kalın sesten ayıran
özellik (erkek-kadın sesi). Frekansı büyük olan ses
kaynağından kalın, frekansı küçük olan ses
kaynağından ince ses verir.
Titreşen
telin frekansı ile telin kaynağı ve cinsi arasındaki
ilişki:
Sonuç: Kalınlıkları farklı, diğer
özellikleri aynı olan telin verdiği seslerin
frekansları farklıdır.(İnce telin [B] verdiği ses
daha incedir, frekansı büyüktür.) Cinsleri farklı,
diğer özellikleri aynı iki telin verdiği seslerin
frekansı farklıdır.
Titreşim bir telin verdiği seslerin frekansı telin
yapıldığı maddenin cinsine bağlıdır.
Rezonans: Frekansları aynı olan ses
kaynaklarından biri titreştiğinde, diğer ses
kaynağının etkiyle titreşmesine rezonans denir.
İŞİTME
İşitme
organımız kulaktır.
resmi büyült
Kulağımız,
aynı zamanda denge organımızdır.
Gürültü ve Çevre Sağlığı
Ses şiddeti birimi desibeldir (dB). İşitilebilen en
hafif şiddetindeki ses 0 (sıfır) desibel olarak kabul
edilir. Buna işitme eşiği denir. Normal konuşma sesi
30-60 dB arasındadır. İnsan kulağı, frekansı 20
titreşim/saniyeden küçük olan sesleri işitmez fakat
bu seslerden olumsuz etkilenir. Sesaltı denilen bu
titreşimlerin etkisinde uzun süre kalan insanlarda
sağırlıklar görülmektedir.
SES YALITIMI
Ses
Yalıtımı ve Yalıtım Teknikleri
Gürültüyü oluşturan ses olduğuna göre sesi
geçirmeyen ve daha az geçiren maddelerin kullanılması
gürültüyü önler.
Gürültü,
şehirlerde daha çok rahatsız edicidir. Günümüzde
ses yalıtımı sağlayan malzemeler üretilmektedir.
SES KAYDI
Ses Kaydeden Araçlar
İlk ses kaydı "fonograf" denen bir araçla
yapılmıştır. (Thomas Edison tarafından 1877'de icat
edilmiştir) Zamanla bu alanda çeşitli araçlar
geliştirilmiştir. Gramafon, teyp ve modern
stüdyolardaki kayıt araçlarıdır. İlk ses kaydı
fonografta sesler, mum silindirlere kayıt yapılıyordu.
Dönen taş plaklara kaydedilir.
Sesin banda
kaydedilmesiyle ses kaydı gelişti. Sesli bir filmde
ses, filmin kenarına kaydedilir.
Müzik kasetleri, sesin kaset içinde banda
kaydedilmesiyle istediğimiz zaman, kaset çalarla tekrar
sese dönüştürmemizi sağlar.
------------------------------------------------------------------
|