[ORIGINALA TITOLO: THE ADVENTURE OF THE COPPER BEECHES]
“Al la amanto de la arto pro øia bono mem,” rimarke diris Þerloko Holmso, flanken¼etante la reklamilon de la Æiutaga Telegrafo, “ofte estas per la plej malgrava kaj plej humila manifestado ke oni derivas la plej fervoran plezuron. Plaæas al mi observi, Vatsono, ke vi komprenas æi tiun veron tiomgrade ke en æi tiuj registretoj de niaj kazoj, kiujn vi bonvole jam verkis, kaj, mi devas diri, kelkfoje ornamis, vi elstarigis ne tiom multe la multajn causes célèbres [1] kaj sensaciajn kortumajn procesojn en kiuj mi partoprenis, sed aliflanke tiujn okazojn kiuj mem eble estis bagatelaj, sed tamen kiuj ebligis la uzadon de tiuj kapabloj deduktaj kaj logikaj, kiujn mi farigis miajn apartajn fakojn.”
“Kaj tamen,” li diris ridetante, “mi povas ne tute malkulpigi min mem de la imputo de sensaciismo al kiu oni taksas miajn registrojn.”
|
“Vi eble eraris,” li observeme diris, alprenante ardan braøeron per la prenilo kaj bruligante la longan æerizolignan pipon, kiu kutime anstataýas lian argilan kiam li havas kontraýan humoron anstataý mediteman— “Eble vi eraris en via klopodo meti koloron kaj vivon en æiujn viajn asertojn anstataý limigi vin mem al la tasko registri tiun akran rezonadon de la kaýzo øis la efiko, kiu estas vere la nura notinda trajto pri la afero.” “Þajnas al mi ke mi pritraktis vin per la plena justeco en la afero.” mi rimarke diris iom malvarme, æar mi estis mallogita per la egoismo, kiun mi kelkfoje observis pri la unika karaktero de mia amiko. “Ne, ne estas la egoismo aý la orgojlo,” li responde diris, kiel kutime, al miaj pensoj anstataý al miaj vortoj. “Se vi pretendas plenan justecon por mia arto, estas pro tio ke tio estas ne persona—afero preter mi mem. La krimo estas ofta. La logiko estas malofta. Sekve vi devus emfazi la logikon anstataý la krimon. Vi jam degradis tion, kio devus esti kurso de lekcioj en serion de rakontoj.” |
|
“Estis malvarma fruprintempa mateno, kaj post kiam ni matenmanøis, ni ambaýflanke sidis apud øojiga fajro en la malnova æambro æe Bakerstrato. Densa nebulo rolis inter la vicoj de grizbrunaj domoj, kaj la kontraýaj fenestroj duonaperis kiel malhelaj, senformaj makuloj tra la densaj flavaj nebulkronoj. Nian lumgason oni lumigis kaj la lumo brilis sur la blankan tablotukon kaj glimbrilon de fajenco kaj metalo æar oni ne jam prilevis la tablon. Þerloko Holmso silente sidadis dum la tuta mateno, daýre legante la reklamrubrikojn de kelkaj ¼urnaloj øis fine laýþajne li æesis sian esploron. Li jam eliøis en ne tre dolæa humoro por riproæi min pri miaj literaturaj difektoj.
“Samtempe,” li diris post paýzo, dum kiu li eksidiøis fumante sian longan pipon kaj fiksrigardante en la fajron. “Oni apenaý povas kulpigi vin per indikto pri sensaciismo, æar el æi tiuj kazoj, en kiuj vi afable interesigis vin mem, multaj tute ne pritraktas krimon, laý leøa senco. La malgranda afero en kiu mi penis helpi al la reøo de Bohemio, la kurioza okazo de f-ino Maria Sudlando, la problemo alligita kun la viro kun la tordita lipo, [2] kaj la incidento de la nobela fraýlo estis æiuj aferoj ekstere de la limo de la leøo. Sed mi timas ke evitante la sensacian vi limigis vin al la bagatela.”
“La fino eble estu tiele,” mi respondis, “sed la metodoj, kiujn mi uzas, estas originalaj kaj interesigaj.”
“Ts, mia kara ulo, kio gravas pri la pli subtilaj nuancoj de dedukto al la publiko, la granda neobservema publiko, kiu apenaý ne povas distingi la teksa¼iston per la dento [3] aý la kompostiston per la maldekstra dikfingro! [4] Sed ja se vi bagatele verkas, mi ne povas kulpigi vin, æar pasintaj estas la tagoj de grandaj kazoj. La homo, aý almenaý la krimema homo, jam perdis æiun entreprenon kaj originalecon. Rilate al mia propra apliketo, þajnis jam degeneri øis retrovagento por perditaj skribiloj aý disdonanto de konsilo al pensionlernejaninoj. Tamen mi opinias ke mi fine nadiriøas. Æi tiu noto, kiun mi ricevis, markas mian nulpunkton, mi kredas. Legu øin!” li ¼etis æifitan leteron al mi.
Øi datiøis la antaýan vesperon æe Placo Montaguo, kaj tekstis:—
ESTIMATA S-RO HOLMSO:—Mi deziras konsulti kun vi pri tio, æu mi devus aý ne akcepti guvernistinan oficon, kiun oni proponis al mi. Mi vizitos vin je duono post la deka morgaý, se mi ne øenos al vi.—Via sincere,
“VIOLA HUNTERO.”
“Æu vi konas la junulinon?” mi demandis.
“Ne mi.”
“Estas nun duono post la deka.”
“Jes, kaj mi ne dubas ke þi ¼us nun sonoris.”
“Eble estu pli interesa ol vi opinias. Vi memoru ke la afero pri la blua karbunklo, kiu unue þajnis nura kaprico, iøis grava enketo. Estu ankaý simile pri æi tiu kazo.”
“Nu, ni esperu. Sed tre baldaý oni solvos niajn dubojn, æar jen, krom se mi eraras, estas la koncerna persono.”
Dum li parolis, la pordo malfermiøis kaj juna sinjorino eniris. Þi estis malpompe sed nete vestita, kun hela, sprita vizaøo efelidigita kiel ovo de pluvio, kaj kun vigla maniero de virino, kiu devas gajni sian propran vivrimedon.
“Vi pardonos ke mi øenas al vi, mi certas,” þi diris, dum mia kunulo ekstariøis por saluti þin, “sed mi travivis tre stranga¼on, kaj pro tio ke mi ne havas gepatrojn aý aliajn parencojn tiajn de kiuj mi povas peti konsilon, mi opiniis ke eble vi komplezeme diru al mi tion, kion mi devus fari.”
“Bonvolu eksidiøi, f-ino Huntero. Mi feliæe servos al vi iel ajn.”
Mi povis konstati ke la maniero kaj la parolo de lia nova kliento favore imponis Holmson. Li esplore rigardis þin, kaj tiam kvietigis sin mem, kun la lipoj velkitaj kaj la fingropintoj kunpremitaj, por aýskulti þian historion.
“Dum kvin jaroj mi estas guvernistino,” þi diris, “en la familio de Kolonelo Spenco Munro, sed antaý du monatoj la kolonelo ricevis komision en Halifakso, Nov-Skotio, kaj transloøigis siajn infanojn en Ameriko, tiel ke mi trovas min sen ofico. Mi reklamis, kaj mi respondis al reklamoj, sed sensukcese. Finfine la iometa mono, kiun mi jam savis, ekelæerpiøas, kaj mi ne scias kion fari.
“Estas konata agentejo por guvernistinoj en la Okcidenta Kvartalo, nomita la Vestvoja, kaj tie mi kutime vizitis æiusemajne por trovi, æu aperis ia kia konvenas al mi. Vestvojo estas la nomo de la fondinto, sed f-ino Stopero fakte estras la aferojn. Þi sidadas en sia propra oficejo kaj la por dungo seræantinoj atendas en antaýæambro, kaj oni unope enkondukas ilin. Þi konsultas siajn registrojn por determini æu estas io taýga.
“Nu, kiam mi venis lastan semajnon, oni kondukis min en la etan oficejon laýkutime, sed mi trovis ke f-ino Stopero ne estas sola. Grandega dika viro kun tre ridetema mieno kaj grande peza mentono, kiu ruliøis falde sur faldon super la gorøo, sidis æe þia kubuto. Kun okulvitroj surnaze li tre serioze rigardis dum la sinjorinoj eniris. Kiam mi eniris li eksaltetis sur sia seøo kaj turniøis rapide al f-ino Stopero.
|
“‘Tiu sufiæas,’ li diris; ‘mi ne povas peti ian pli bone. Unuarange! unuarange!’ Li þajnis entuziasma kaj kunfrotis la manojn laý la plej bonkora maniero. Li estis tiom komforta viro, ke oni þatis rigardi lin. “‘Æu vi seræas oficon, fraýlino?’ li demandis. “‘Jes, sinjoro.’ “‘Kiel guvernistinon?’ “Jes, sinjoro.’ |
|
“‘Kaj kiom salajron vi petas?’
“‘Mi havis kvar pundojn monate en mia lasta ofico æe Kolonelo Spenco Munro.’
“‘Ho, tju, tju! Þvitlaboro!’ li kriis, ¼etante la dikajn manojn en la aeron, kiel viro kun bolanta pasio. ‘Kiel iu povus proponi tiom magran sumon al sinjorino tiel allogema kaj tiel lerta?’
“Miaj lertecoj, sinjoro, estu pli malgrandaj ol vi imagas,’ mi diris. ‘Iomete da la franca, da la germana, da la muziko kaj da la desegnado—’
“‘Tju, tju!’ li kriis. “Tio estas tute ekstercela. Temas pri tio æu vi havas aý ne la mienon kaj konduton de sinjorino? Jen la kerno. Se ne, vi ne taýgas por la edukado de infano, kiu iam prenu ian konsiderindan rolon en la historio de la lando. Se jes, nu, kiel ia sinjoro petas ke vi degnu akcepti ian malpli ol tri ciferojn? Via salajro æe mi, sinjorino, komencus je cent pundoj jare.
“Vi imagu, s-ro Holmso, ke al mi, tiom senhava, tia oferto þajnis preskaý nekredinda. La sinjoro, tamen, eble vidante la aspekton de nekredemo sur mia vizaøo, malfermis monbiletujon kaj elprenis bileton.
“‘Mi ankaý kutimas,’ li diris, bonkore ridetante øis liaj okuloj estis nur du etaj brilantaj fendetoj inter la blankaj faldoj de lia vizaøo, ‘antaýpagi al miaj junulinoj duonan salajron, tiel ke ili pagu ian ajn elspezeton pro la vojaøo kaj pro sia vestaro.’
“Þajnis al mi ke mi neniam renkontis tiel fascinan kaj tiel penseman viron. Æar mi þuldis jam al miaj komercistoj, la antaýpago estis oportunega kaj tamen estis io nenatura pri la tuta afero, kiu igis min deziri ke mi sciu iom plu antaý ol mi ekkonfidas min mem.
“‘Æu mi rajtas demandi kie vi loøas, sinjoro?’ mi diris.
“‘Hampþiro. Æarma kampara loko. La domo “La Sangofagoj”, ok kilometrojn preter Vinæestro. Øi estas belega kamparo, mia kara junulino, kaj la plej kara malnova kampara domo.’
“‘Kaj miaj devoj, sinjoro? Mi þatas scii tion, kion mi farus.’
“‘Unu infano—unu kara bebeto ¼us sesjaraøa. Ho, se vi povus vidi lin mortigi blatojn per pantoflo! Þmak! þmak! þmak! Tri mortigitaj antaý ol vi povas palpebrumi.’ Li malantaýen klinis sur sia seøo kaj ridegis.
“Mi ete ekkonsterniøis pri la naturo de la amuza¼oj de la infano, sed la ridado de la patro pensigis min ke li þercas.
“‘Miaj solaj devoj,’ mi demandis, ‘estas varti unu infanon, æu?’
“‘Ne, ne, ne la solaj, ne la solaj, mia kara sinjorino,’ li kriis. ‘Via devo estus, kiel mi certas, ke via bona prudento sugestus, obei iujn ajn etajn ordonojn de mia edzino, kondiæe ke ili estas tiaj ordonoj, kiujn sinjorinoj eble obeu. Vi antaývidas neniun malfacila¼on, æu?’
“‘Plaæas al mi igi min utila.’
“‘Øuste. Nu, laý vestoj, ekzemple. Ni estas kapricemoj, vi scias—kapricemaj sed bonkoraj—se oni petas al vi porti iun ajn robon, kiun ni donus al vi, vi ne kontraýus al nia eta kaprico, æu?...’
“‘Ne,’ mi diris, grandege mirfrapita pro liaj vortoj.
“‘...aý sidi æi tie aý sidi tie, tio ne ofendus al vi?...”
“‘Ho, ne.’
“‘...aý tondi vian hararon tre kurta antaý ol vi venos al ni?’
“Mi apenaý povis kredi je la oreloj. Kiel vi rimarku, s-ro Holmso, mia hararo estas iom abunda, kaj de tre nekutima kaþtankoloro. Oni konsideris øin arta. Mi ne povas revi ke mi foroferas øin laý tia senpripensa maniero.
“‘Mi timas ke estas tute neeble,’ mi diris. Li avide rigardis min per siaj malgrandaj okuloj, kaj mi povas vidi ke ombro pasas antaý lia vizaøo kiam mi parolis.
“‘Mi timas ke estas tute deviga,’ li diris. “Tio estas kaprico de mia edzino, kaj la sinjorinan kapricon, vi scias, sinjorino, oni devas konsulti. Kaj do æu vi ne tondos vian hararon?’
“‘Ne, sinjoro mi vere ne povas tion,’ mi firme respondis.
“‘Ho, nu; do tio decidas la aferon. Estas domaøe, æar iurilate vi tre taýgas. Tiuokaze, f-ino Stopero, mi devas inspekti kelke da aliaj sinjorinoj.’
“La estrino jam sidadis dumtempe senvorte okupata pri siaj paperoj, sed þi ekrigardis min per tia æagrenita mieno, ke mi ne povis ne suspekti ke þi jam perdis bonegan procenta¼on pro mia malakcepto.
“‘Æu vi deziras ke mi retenu vian nomon en miaj registroj?’ þi demandis.
“‘Jes, bonvole, f-ino Stopero.’
“‘Nu, vere, þajnas tute senutila, pro tio ke vi malakceptas la plej bonegan oferton per tia maniero,’ þi akre diris. ‘Vi apenaý povas esperi ke mi penas trovi alian tian oficon por vi. Adiaý, f-ino Huntero.’ Þi frapis surtablan gongon kaj paøio kondukis min eksteren.
“Nu, s-ro Holmso, kiam mi revenis al mia loøejo kaj trovis nur iometan en la manøoþranko kaj du-tri fakturojn surtable; mi komencis demandi de mi mem æu mi estas tre sensaøa. Post æio, se tiuj æi homoj havas strangajn furorojn kaj devigas obemon je la pli eksterordinaraj aferoj, ili almenaý emas pagi por tia strangeco. Tre malmultaj guvernistinoj en Anglio gajnas po cent pundojn jare. Krome kian utilas mia hararo al mi? Ofte la aspekton oni plibonigas per tondita hararo, kaj eble mi devus esti tia. Sekvantan tagon mi emis opinii ke mi eraris, kaj je la dua tago mi certis. Mi preskaý venkis mian fierecon øis tio ke mi emas reveni al agentejo por enketi pri tio æu la ofico estas ankoraý havebla, kiam mi ricevis æi tiun leteron de la sinjoro mem. Jen øi, mi legas øin al vi:—
“LA SANGOFAGOJ, APUD VINÆESTRO
“ESTIMATA F-INO HUNTERO:—“F-ino Stopero tre bonvole donis al mi vian adreson, kaj mi skribas por demandi, æu vi jam rekonsideris vian decidon. Mia edzino deziras ke vi venu, æar þi multe þatas mian preskripton pri vi. Ni volonte donos al vi po cent dudek pundojn jare. Por rekompenci al vi pro iu ajn eta maloportuno, kiun niaj furoroj kaýzu al vi. Post æio ili estas ne tre devigaj. Mia edzino þatas specialan koloron de elektra bluo, kaj þatus ke vi portu tian robon en la domo dummatene. Ne devigas tamen ke vi aæetu tian robon pro tio ke ni havas iun, kiu apartenas al nia kara filino Alica (nun en Filadelfio), kiu, mi opinias, sidus tre bone al vi. Do, rilate al tio ke vi sidas æi tie aý tie aý ke vi amuzas vin mem laý ia indikita maniero, tio ne bezonas kaýzi al vi maloportuna¼on. Rilate al via hararo, sendube estas domaøe, precipe æar mi ne povas ne rimarki øian belecon dum nia intervjuo, sed mi timas ke mi devas resti firme pri tiu æi punkto, kaj mi nur esperas ke la pliigita salajro rekompensu al vi pro la perdo. Viaj devoj, rilate al la infano, estas tre facilaj. Nu, penu veni, kaj mi renkontos vin kun la æaro en Vinæestro. Sciigu min pri la tempo de via vagonaro.—Fidele via,
“ØEFRO RUKASTELO.”
“Tio estas la letero, kiun mi ¼us ricevis, s-ro Holmso, kaj mi jam decidiøis ke mi akceptos. Mi opinias, tamen, ke antaý ol mi klopodas kontakti s-ron Rukastelon, mi devas kunsulti vin.”
“Nu, f-ino Huntero, se vi jam decidiøis, tio finaranøis la aferon.” diris Holmso, ridetante.
“Sed æu vi konsilu min refuzi?”
“Mi konfesas, ke øi ne estas la ofico, kiun mi elektus por mia fratino.”
“Kion signifas tio, s-ro Holmso?”
“Ha, mi ne havas datenojn, mi ne povas determini. Eble vi mem jam formis ian opinion?”
“Nu, þajnas al mi ke estas nur unu eblo. S-ro Rukastelo þajnas esti tre øentila, bonhumora viro. Æu estas neebla ke lia edzino estas freneza, ke li deziras kvietigi la aferon pro timo ke oni venigis þin en frenezazilo, kaj ke li indulgas þiajn kapricojn iel por eviti ikton?”
“Tio estas ebla solvo—fakte, tiurilate, tio estas la plej øusta. Sed æiuokaze tio ne estas taýga hejmo por junulino.”
“Sed la mono, s-ro Holmso, la mono!”
“Nu, jes, kompreneble la pago estas bona—tro bona. Tio igas min maltrankvila. Kial ili donos al vi po cent dudek pundojn jare, kiam ili povas dungi la plej bonan por kvardek pundoj? Devas esti ia grava subkialo.”
“Mi opinias ke se mi diras al vi la cirkonstancojn, vi komprenos poste se mi deziros vian helpon. Mi sentos iom pli trankvile se mi sentas ke vi subtenas min.”
“Ho, vi povas forporti æi tiun senton kun vi. Mi certigas vin ke via eta problemo promesas esti la plej interesiga, kiu jam venas al mi dum kelkaj monatoj. Estas io aparte kurioza pri iuj el la trajtoj. Se vi trovos vin en dubo aý danøero—”
“En danøero! Kian danøeron vi antaývidas!”
|
Holmso serioze kapneis. “Æesas la danøero, se ni povas øin difini.” li diris. “Sed en kiu ajn momento, tage aý nokte, telegramo venigos al vi la helpon.” “Tio sufiæas.” Þi ekleviøis de sia seøo, kun la anksieco forbalaita de la vizaøo. “Mi iros al Hampþiro tre trankvile nun. Mi skribos al s-ro Rukastelo tuj, foroferos mian kompatindan hararon æi-vespere, kaj ekiros al Vinæestro morgaý.” Kun kelkaj dankemaj vortoj al Holmso, þi adiaýis al ni ambaý kaj forhastis. “Almenaý,” li diris dum mi aýdis þiajn rapidajn firmajn paþojn malsuprenirantaj, “þi þajne estas junulino, kiu povas bone gardi sin mem.” |
|
“Kaj þi bezonos singardi,” diris Holmso grave. “Mi tre eraras se þi ne kontaktos nin antaý ol multaj tagoj pasos.
Estas ne tre longe antaý ol la prognozo de mia amiko estis plenumita. Semajnduo pasis, dum mi ofte trovis ke mi pensis pri þi kaj mi scivolis, en kian strangan flankstrateton de homa travivaøo æi tiu soleculino forvagis. La nekutima salajro, la kuriozaj kondiæoj, la facilaj devoj, æiuj indikis iun malnormalan, kvankam æu kaprico aý komploto, æu la viro estas filantropo aý fiulo, estas preter mia determinpovo. Rilate al Holmso, mi observis ke li ofte sidis dum duona horo kun kuntirita brovo kaj abstrakta mieno sed li forbalais la aferon per mansvingo kiam mi øin menciis. “Dateno! dateno! dateno!” li kriis malpacience. “Mi ne povas fari brikojn sen argilo.” [5] Kaj tamen li æiam finis murmurante ke neniu fratino lia iam ajn akceptus tian oficon.
La telegramo, kiun ni fine ricevis, venis malfrue iun nokton ¼us kiam mi preparis enlitiøi kaj Holmso komencis unu el siaj noktolongaj kemiaj esploroj, kiun li ofte faris, kiam mi postlasis lin klinanta super retorto kaj provtubo nokte kaj trovis lin same, kiam mi malsupreniris por matenmanøo. Li malfermis la flavan koverton, ekrigardis la mesaøon, kaj trans¼etis øin al mi.
“Trovu vagonaron en la horaro.” [6] li diris, kaj returnis sin al sia kemia esploro.
La alvoko estis mallonga kaj urøa—
“Bonvolu esti æe la Hotelo Nigra Cigno en Vinæestro, meztage morgaý,” øi tekstis. “Venu! Mi ne scias kion fari.
“HUNTERO.”
“Æu vi venu kun mi?” demandis Holmso, ekrigardante supren.
“Mi deziras tion.”
“Do seræu.”
“Estas vagonaro je 9:30,” mi diris, ekrigardante mian horaron. “Øi estas atendata je 11:30.”
“Øuste. Eble mi devus prokrasti mian analizon de la acetonoj, [7] æar ni devas esti plej freþaj matene.”—
Je la dekunua morgaý ni estis bone survoje al la malnova angla æefurbo. Holmso estis enterigita en la matenaj ¼urnaloj dum la tuta vojaøo, sed post kiam ni pasis la limon de Hampþiro li flanken¼etis ilin kaj komencis admiri la pejzaøon. Estis ideala printempa tago, palblua æielo, makulita per lanecaj blankaj nuboj transdrivantaj orienten. La suno brilegis kaj tamen la vigligeta aero akrigis la energion de la homo. Æie en la kamparo fore en la direkto de la rulantaj montetoj æirkaý Alderþoto [8] la etaj ruøaj kaj grizaj tegmentoj de la farmdomoj ekvatis el la helverda foliaro.
“Æu ili ne estas freþaj kaj belaj?” mi kriis entuziasme kiel viro ¼us venanta de la nebuloj æe Bakerstrato.
Sed Holmso kapneis grave.
“Æu vi scias, Vatsono,” diris li, “ke estas malbeno de tia menso kiel la mia, ke mi devas rigardi æion rilate al mia propra fako. Vi rigardis tiujn sporadajn domojn kaj vi imponiøas per ilia beleco. Mi rigardas ilin, kaj mia nura penso estas pri tio ke estas sento de izolado kaj ke oni povas senpunece krimi tie.
“Je l’ æielo!” mi kriis, “kiu kunmetus la krimon kun æi tiuj karaj malnovaj hejmbienoj?”
“Ili æiam plenigas min kun certa teruro. Mi kredas, Vatsono, bazite sur mia sperto, ke la plej aæaj kaj fifamaj stratetoj en Londono ne prezentas pli terurigan registron de la peko ol la ridetanta kaj bela kamparo.”
“Vi teruras min!”
“Sed la kaýzo estas tre memklara. La premo de publika opinio povas fari en la urbo tion, kion la leøo ne povas efektivigi. Estas neniu vojeto tiel abomena ke la kriego de terurita infano aý la sono de bato de la ebriulo ne kaýzas simpation kaj indignon inter la najbaroj, kaj tiam la tuta maþinaro de justeco estas æiam tiom proksima ke vorto de plendo povas efektivigi aferojn, kaj estas nur unu paþo inter krima¼o kaj la akuzitejo. Sed rigardu æiujn tiujn solecajn domojn— æiun el ili en la propra kampo, plenigitan plejparte kun la kompatindaj, sensciaj homoj, kiuj scias nur iomete pri la leøo. Pensu pri la agoj de infera krueleco, la kaþita malvirto kiu daýras jaron post jaro, en tiaj lokoj, kaj neniu pli konscia. Se æi tiu petegantino povas iri al Vinæestro, mi neniam timas pri þi. Estas la ok kilometroj da kamparo kiu endanøeras. Tamen, estas klara ke þi ne estas persone endanøerigita.”
“Ne. Se þi povas veni al Vinæestro por renkonti nin, þi povas foriri.”
“Jes ja. Þi estas libera.”
“Do, kio misas? Æu vi povas proponi neniun klarigon?”
“Mi jam elpensis sep apartajn klarigon, æiu el ili klarigas la sciitajn faktojn. Sed kiu el ili estas øusta, oni povas nur determini per freþa informo, kiu sendube atendas nin. Nu, jen la turo de la katedralo, kaj ni lernos æion, kion f-ino Huntero diros.”
La Nigra Cigno [9] estas konata gastejo en la Altstrato, ne malproksime de la stacidomo, kaj tie ni trovis la junulinon atendanta nin. Þi rezervis salonon, kaj la matenmanøo atendas nin surtable.
|
“Øojigas min ke vi venas,” þi serioze diris. “Vi ambaý estas tiel afablaj; sed mi ja ne scias kion fari. Via konsilo estos entute netaksebla al mi.” “Bonvolu diri al ni, kio okazis.” “Mi diros tiele, kaj mi devas rapide, æar mi promesis al s-ro Rukastelo ke mi revenos je la tria. Mi akiris lian permeson veni en la urbeton æi-matene, kvankam li ne sciis mian celon.” “Ni aýdu pri æiuj laýorde.” Holmso þovis siajn longajn maldikajn krurojn en la direkto de la fajro kaj kvietigis sin por aýskulti. “Unuavice, mi devas diri ke mi spertis, øenerale, neniun mistraktadon de ges-roj Rukastelo. Estas nur justa tion diri pri ili. Sed mi ne povas kompreni ilin, kaj mi ne estas trankvila pri tio.” “Kion vi ne povas kompreni?” |
|
“La kialojn por ilia konduto. Sed mi diras æion al vi kiel øi okazis. Kiam mi alvenis, s-ro Rukastelo veturigis min per sia æaro al La Sangofagoj. Øi estas, kiel li diris, bele lokita, sed la domo mem ne estas bela, æar øi estas granda kvadrata domo kalkolakta, sed æie makuligita kaj striita per humideco kaj aæa vetero. Æe tri flankoj estas arbaroj, kaj æe la kvara estas kampo, kiu deklivis suben al la Sudhamptona þoseo, kiu kurbas proksimume cent metrojn preter la æefpordo. La tereno antaýa apartenas al la domo, sed la arbaroj apartenas al la æasbesta konservejo de Lordo Sudertono. Amaso de sangofagoj tuj antaý la æefpordo donis la nomon al la domo.
“Min veturigis mia æiam afabla dunganto, kaj li prezentis min tiuvespere al sia edzino kaj la infano. Ne estas vera tio, kion ni konjektis en viaj æambroj en Bakerstrato, s-ro Holmso. S-ino Rukastelo ne estas freneza. Mi trovis ke þi estas silentema, palvizaøa virino, pli multe juna al sia edzo, ne pli ol tridekjaraøa, mi opinias, dum li estas almenaý malpli ol kvardekkvinjaraøa. De ilia interparolo mi konkludis ke ili jam geedziøas proksimume sep jarojn, ke li estis vidvo, kaj ke lia sola infano de la unua edzino estas filino, kiu iris Filadelfion. S-ro Rukastelo private diris al mi ke la kialo por þia foriro estas neracia antipatio al þia duonpatrino. Æar la filino ne povas esti malpli ol dudekjaraøa, mi certe povas imagi ke þia rilato al la edzino de þia patro devas esti ne komforta.
“S-ino Rukastelo þajnas al mi senkolore en menso kaj ankaý en aspekto. Þi imponas al mi nek favore nek malfavore. Þi estas neniulo. Oni bone komprenas ke þi estas pasie sindona al kaj sia edzo kaj sia eta infano. Þiaj helgrizaj okuloj vagas de unu al la alia rimarkante æiun etan mankon kaj se eble øin antaýevitas. Li estas afabla al þi ankaý laý sia bruska, brua maniero, kaj entute ili þajnas feliæa paro. Kaj tamen æi tiu virino havas ian sekretan doloron. Þi ofte perdiøis en profunda pensado, kun la plej malfeliæa aspekto survizaøe. Pli ol unufoje mi ektrovis þin larmanta. Iam mi opinias ke estas la dispozicio de þia infano, kiu øenas þian menson, æar mi neniam renkontis tiel tute trodorlotan kaj tiel malafablan etan esta¼on. Li estas malgranda por sia aøo, kun kapo, kiu estas misproporcie granda. Sian tutan tempon li pasas en alternado inter sovaøa kolerþtormo kaj malgaja paýto. Þajnas ke li øojas dolorigi æiun kreita¼on pli malfortan ol li, kaj li montras tre rimarkindan talenton pri la planado kaj kaptado de musoj, etaj birdoj kaj insektoj. Sed mi preferas ne paroli pri la kreita¼o, s-ro Holmso, kaj, certe, li ne estas grava al mia historio.”
“Øojigas min aýdi æiujn detalojn,” rimarke diris mia amiko, “æu ili þajnas rilataj aý ne.”
“Mi penos ne ellasi æiun gravan. La unu malplaæa afero pri la domo, kiu tuj trafis min, estas la aspekto kaj konduto de la geservistoj. Estas nur du, viro kaj lia edzino. Tolero, tio estas lia nomo, estas maløentila kruda viro, kun grizaj haroj kaj vangoharoj kaj kun la konstanta odoro de alkohola¼o. Dufoje de post mi estas æe ili, li estis tre ebria, kaj tamen s-ro Rukastelo þajne ne rimarkis. Lia edzino estas tre altstatura kaj estas forta virino kun maldolæa mieno tiel silentema kiel s-ino Rukastelo kaj multe malpli afabla. Ili estas tre malplaæa paro, sed feliæe mi pasas plej multe da mia tempo en la infanæambro kaj mia propra æambro kiuj estas apudaj en angulo de la domo.
“Dum du tagoj post mia alveno al La Sangofagoj, mia vivo estis tre kvieta; je la tria tago, s-ro Rukastelo malsupreniris post la matenmanøo kaj flustris ion al sia edzino.
“‘Ho, jes!’ diris li turnante en mia direkto, ‘ni estas dankema al vi, f-ino Huntero, æar vi konformiøis al niaj kapricoj ke vi fortondis vian haron. Mi certigas vin, ke tio ne distris ne eæ la plej malgrandan joton de via aspekto. Ni vidos kiel la elektra-blua robo plibeligis vin. Vi trovos øin sur la lito en via æambro, kaj se vi bonvolu surmeti øin, plaæegas al ni ambaý.’
“La robo, kiun mi tie trovis, estis de kurioza blua koloro. Øi estis farita de bonega þtofo, speco de mola drapo, kaj certe oni antaýe portis øin. Øi ne povus sidi al mi pli bone, se oni mezurus min por øi. Pro la aspekto ges-roj Rukastelo ambaý esprimis ravon, kiu þajnis troige fervora. Ili atendis min en la salono, kiu estas granda æambro etendante laýlonge de la tuta antaýo de la domo, kun tri longaj fenestroj etendantaj suben øisplanke. Oni metis seøon proksime al la centra fenestro, kun la malantaýo turnita en ties direkto. Oni petis ke mi eksidiøu sur øi, kaj tiam s-ro Rukastelo, irante jen kaj jen en la kontraýa flanko de la æambro, komencis rakonti al mi serion de la plej humuraj rakontoj, kiun mi iam aýdis. Vi ne povas imagi kiel komika li estis, kaj mi ridadis øis tuta lacigo. S-ino Rukastelo, tamen, kiu laýþajne havas nenian senson de humuro ne eæ ridetis, sed sidis kun manoj en sino kaj maløoja anksia mieno. Post æirkaý horo, s-ro Rukastelo subite diris ke estas tempo ke oni komencas la æiutagajn devojn, kaj ke mi þanøu mian veston kaj iru al eta Edvardo en la infanæambro.
|
“Post du tagoj sama prezento okazis sub precize similaj cirkonstancoj. Denove mi þanøis mian veston, denove mi sidis æe fenestro, kaj denove mi ridis tre entuziasme pro la humuraj rakontoj, de kiuj mia dunganto havis grandegan repertuaron, kaj kiujn li rakontis neimiteble. Tiam li transdonis al mi flavkovritan romanon, kaj flanketen movante mian seøon por tio ke mia propra ombro ne falu sur la paøon, li petis ke mi laýtlegu al li. Mi legis proksimume dek minutojn, komencante meze en la æapitro, kaj tiam subite, meze en frazo li ordonis ke mi æesu kaj þanøu veston. “Vi povas facile imagi, s-ro Holmso, kiom kurioza mi iøis pri tio, kio povas esti la signifo de æi tiu eksterordinara prezento. Mi observis, ke ili æiam zorgeme turnis mian vizaøon for de la fenestro, por ke min igis konsumita per la deziro vidi tion, kio okazas malantaý mi. Komence þajnis neeble, sed mi elpensis planon. Mia manspegulo jam rompiøis, do feliæa penso kaptis min, kaj mi kaþis spegulan pecon en mia naztuko. Je la sekvanta okazo, meze de mia ridado, mi almetis la naztukon al la okuloj, kaj povis sukcese vidi æion malantaý mi. Mi konfesas ke mi desapontiøis. Estis nenio. Almenaý tio imponis min unuavide. Sed duavide, tamen, mi perceptis ke estis viro staranta en la Sudhamptona þoseo. Li estis malgranda barbita viro en griza kompleto, kiu þajne rigardis supren en mia direkto. La vojo estas grava þoseo, kaj estas kutime homoj tie. Æi tiu viro, tamen, apogis sin sur la barilo æe la limo de nia kampo, kaj serioze supren rigardis. Mi mallevis la naztukon kaj ekrigardis s-inon Rukastelon kaj trovis ke þiaj okuloj fiksiøis sur mi per plej esplorema rigardo. Þi diris nenion, sed mi certas ke þi divenis ke mi havas spegulon en la mano, kaj ke mi vidas tion, kio estis malantaý mi. Þi ekleviøis tuj. “‘Øefro,’ þi diris, ‘estas arogantulo sur la vojo tie, kiu fiksrigardas f-inon Hunteron.’ |
|
“‘Æu neniu amiko via, f-ino Huntero?’ li demandis.
“‘Ne, mi konas neniun en æi tiu loko.’
“‘Ho ve! Kiom tre impertinenta! Bonvolu æirkaýturni kaj formangesti al li.’
“‘Certe estas pli bone ne rimarki.’
“Ne, ne, li æiam lantos æi tie. Bonvolu turni kaj fore mangesti al li.’
“Mi faris laýordone, kaj samtempe s-ino Rukastelo tiris la rulkurtenon. Tio estis antaý semajno, kaj de tiu tempo mi neniam sidis æe la fenestro, nek portis la bluan robon, nek vidis la viron en la vojo.”
“Bonvolu daýrigi,” diris Holmso, “via rakonto promesas esti tre interesiga.”
“Mi timas ke vi trovos ke øi estas tre malkonekta, kaj eble estas nur iometa rilato inter la variaj okaza¼oj pri kiuj mi parolas. Je mia unua tago æe La Sangofagoj, s-ro Rukastelo kondukis min al dometo apud la kuireja pordo. Dum ni alproksimiøis, mi aýdis la akran klakadon de æeno, kaj la sonon de la movado de granda besto.
“Vidu tien!” diris s-ro Rukastelo, montrante al mi fendeton inter du tabuloj. “Æu li ne estas belulo?”
“Mi trarigardis kaj konsciis du ardajn okulojn, kaj malklaran figuron kunpremitan en la mallumo.
“Ne timu,” diris mia dunganto ridante pro mia eksalto. “Estas nur Karlo, mia dogo. Mi diras ‘mia,’ sed vere aæa Tolero, mia grumo estas la sola viro, kiu povas regi lin. Ni nutras lin nur unufoje æiutage, kaj ne tiom multe, por ke li estu æiam atakema. Tolero liberigas lin æiunokte, kaj Dio helpu la transpaþanton, kiun li kaptos per siaj dentegoj. Por via propra bono ne iru ekstere dumnokte pro iu ajn kialo, æar kostos al vi la vivon.”
“La averto ne estis malsincera, æar post du noktoj mi okaze rigardis el mia dormæambra fenestro æirkaý la duan matene. Estis belega lunlumita nokto kaj la gazono antaý la domo estis arøenteca kaj preskaý brila kiel dumtage. Mi staris ravite per la paca beleco de la sceno, kiam mi konsciis ke io movis sub la ombro de la sangofagoj. Kiam øi eliøis en la lunlumon, mi vidis tion, kio øi estas. Estis giganta hundo, tiel granda kiel bovido, flavbruna, kun pendanta vangego, nigra muzelo, kaj enormaj disstreæitaj ostoj. Øi malrapide iris trans la gazono kaj malaperis en la ombron æe la kontraýa flanko. Tiu teruriga gardanto sendis al mia koro timegon, kiun, mi opinias, neniu rabisto povus.
“Kaj nun mi devas diri al vi ion tre strangan. Kiel vi scias, mi jam fortondis mian hararon en Londono, kaj metis øin en granda volvo æe la fundo de mia kofro. Iun vesperon, post kiam mi enlitigis la infanon, mi komencis amuzi min per esplorado de la meblaro en mia æambro kaj per la aranøado de miaj hava¼oj. En la æambro estas malnova komodo, la du supraj tirkestoj malplenaj kaj malþlositaj, la malsupra þlosita. Mi jam plenigis la du suprajn per miaj tola¼oj, por tio ke mi ankoraý devis formeti multe da la ceteraj, mi nature øeniøis ke mi ne povas uzi la trian tirkeston. Trafis min ke øi estis erare þlosita, do mi alprenis mian þlosilaron, kaj provis øin malþlosi. La unua mem malþlosis, kaj mi malfermis la tirkeston. Øi enhavis nur unu aferon, sed mi certas ke vi ne povas diveni, kio estas tio. Estis mia harara volvo.
|
“Mi alprenis øin kaj kontrol-esploris. Øi estis de la sama nekutima koloro, kaj la sama abundo. Sed tiam imponis min ke tio ne estas eble. Kiel mia hararo povis esti forþlosita en tirkesto? Kun tremantaj manoj mi malfermis mian kofron, kaj eltiris la enhava¼ojn, kaj de la fundo eltiris mian propran hararon. Mi kune kuþigis la du buklojn, kaj mi certigis vin, ke ili estis identaj. Æu tio ne estas eksterordinara? Mi tute ne povas kompreni kion tio signifas. Mi retirkestigis la strangan hararon, kaj diris nenion pri la afero al la geRukasteloj æar mi sentis ke mi maløuste malfermis la þlositan tirkeston. “Mi estas observema, kiel vi jam rimarku, s-ro Holmso, kaj baldaý mi bone sciis la planon de la tuta domo. Estas unu alo, en kiu oni þajne ne loøis. Pordo kontraý tiu, kiu kondukis al la loøejo de la geToleroj, kondukis al tiu æi æambraro, sed øi estis æiam þlosita. Iun tagon, tamen, kiam mi supreniris, mi trafis s-ron Rukastelon eliranta æi tiun pordon kun þlosilaro en mano. Li aspektis malsimila al la dika, gaja viro, kiun mi kutime konas. Liaj vangoj estis ruøaj, lia brovo estis æifita per kolero, kaj la vejnoj estis etenditaj æe la tempioj pro pasio. Li malþlosis la pordon kaj hastis preter min senvorte kaj senrigarde. |
|
“Tio kuriozigis min, do kiam mi eliris por promeni en la bieno kun la infano, mi promenis al la flanko de kiu oni povas vidi la fenestrojn de tiu parto de la domo. Tie estis kvar fenestroj laývice. Tri estis nur malpuraj, dum la kvara estis þutrizita. Æiu evidente estis senhoma. Dum mi promenis jen kaj jen, ekrigardante ilin kelkfoje, s-ro Rukastelo eliris al mi aspektante gaja kaj joviala kiel kutime.
“‘Ha!’ diris li, ‘vi devas taksi min maløentila, se mi pasis vin senvorte, mia kara junulino. Mi estis antaýokupita pri aferoj.’
“Mi certigis lin, ke mi ne ofendiøis. ‘Parenteze,’ diris mi, ‘vi þajne havas grandan æambraron supre, kaj unu æambro estas þutrizita.
“Li aspektis surprizite, þajnis al mi, kaj li eksaltetis pro mia rimarko.”
“‘Fotografio estas unu el miaj þatokupoj,’ diris li. ‘Mi estigis mian mallumæambron tie. Sed, ho ve! Kian observeman junulinon ni venigis. Kiu kredus tion?’ Li þerce parolis, sed liaj okuloj malþerce rigardis min. Li estis suspekta, kaj æagrenita, sed ne þercema.
“Nu, s-ro Holmso, de post la momento kiam mi komprenis ke estas iu pri tiu æambraro, kiun mi ne devas scii, mi estis fervorega iri tie. Ne estis nura scivolemo, kvankam mi havas mian porcion de tiu. Estis plue senso de devo—senso ke oni igu ian bonon, se mi penetrus tiun lokon. Oni parolas pri la virina instinkto; eble ekzistas virina instinkto, kiu donis al mi tiun senson. Æiuokaze, mi havas øin, kaj mi avide seræadis iun ajn oportunon eniri la malpermesitan pordon.
“Estis nur hieraý ke mi havis la oportunon. Mi devas diri al vi, ke krom s-ro Rukastelo, la geToleroj vizitas æi tiujn senhomajn æambrojn, kaj mi unufoje vidis ke Tolero portis grandan nigran tolsakon tra la pordo. Lastatempe li jam multe drinkis, kaj hieraýan vesperon li estis tre ebria; kiam mi iris supren, estis þlosilo en la seruro. Mi tute ne dubas ke li postlasis øin tie. Ge-sroj Rukastelo ambaý estis malsupre kun la infano, tiel ke mi havis bonegan oportunon. Mi mallaýte malþlosis, malfermis kaj eniris la pordon.
“Estis eta koridoro neornamita, kiu orte turnis æe la fora fino. Æirkaý la angulo estis tri pordoj laývice. La unua kaj la tria estis malfermitaj. Æiu kondukis en malplenan æambron polvan kaj malgajan: du fenestroj en unu kaj unu en la alia tiom malpuraj ke la vespera lumo trabriletis duonhele. La centra pordo estis fermita, kaj oni transligis larøan trabon de fera lito, pendserurigitan al ringo en la muro, kaj ligitan æe alia fino per forta þnuro. La pordon mem oni ankaý þlosis, kaj la þlosilo mankis. Æi tiu barikadita pordo respondis al la þutrizita fenestro ekstere, kaj tamen mi povis vidi pro lumeto sub la pordo ke la æambro ne estas malluma. Evidente estis luko, kiu lasis lumon en la æambron. Dum mi staris en la koridoro, fiksrigardante la minacan pordon kaj scivolante pri tio, kio estas ties sekreto, subite mi aýdis paþsonon ene de la æambro kaj vidis ombron pasanta kontraý la fendeto sub la pordo. Freneza, senracia teruro kaptis min pro tiu vida¼o, s-ro Holmso. Miaj streæitaj nervoj fiaskis al mi subite, kaj mi turnis min kaj kuris kvazaý ia fia mano estis malantaý mi kaj alkroæis la randon de mia robo. Mi hastis laý la koridoro, tra la pordo, kaj rekte en la brakojn de s-ro Rukastelo, kiu ekstere atendis.
“‘Do,’ diris li ridetante, ‘estis vi. Mi opiniis tiele, kiam mi ekvidis la malfermitan pordon.’
|
“‘Ho, mi estas tiom terurita!’ mi anhele diris. “‘Mia kara junulino! mia kara junulino!—’ vi ne povas scii kiom tenera kaj trankviliganta estis lia maniero—; ‘kio teruris vin, mia kara junulino?’ “Sed lia voæo estis øuste tro trankviliganta. Li tro trankviligis. Mi gardis min mem kontraý li. ‘Mi estis sufiæe sensaøa eniri la senhoman alon,’ mi respondis. ‘Sed estas tiel soleca kaj mistera en la duonhela lumo, ke mi teruriøis kaj forkuris. Ho, estas tiom terure senmova tie!’ “‘Æu nur tio?’ li diris rigardante min akre. “‘Nu, kion vi pensas?’ mi demandis. “‘Kial vi opinias ke mi þlosas æi tiun pordon?’ “‘Mi certas, ke mi ne scias.’ “‘Por ke mi ekskludu tiujn, kiuj ne rajtas eniri. Æu vi komprenas?’ li ankoraý ridetis plej afable. “‘Mi certas ke se mi jam sciis—’ |
|
“‘Nu, vi scias nun. Kaj se vi iam ajn transiros tiun sojlon denove’—tuj la rideto iøis larøa rideto de kolero, kaj li furioze rigardis min per demona mieno—‘mi for¼etos vin al la dogo.’
“Mi estis tiel terurita ke mi ne sciis kion mi faris. Mi supozas ke mi hastis preter li al mia æambro. Mi memoras nenion øis mi trovis min kuþanta sur lito tremegante. Tiam mi pensas pri vi, s-ro Holmso. Mi ne povis plu resti tie sen ia konsilo. Mi teruriøis pro la domo, pro la viro, pro la virino, pro la geservistoj, eæ pro la infano. Ili æiuj teruris min. Se mi povus venigi vin, æio estos bone. Kompreneble mi eble povis forfuøi la domon, sed mia scivolemo estis preskaý tiel forta kiel mia teruriøo. Mi baldaý decidis ke mi sendos telegramon. Mi surmetis æapelon kaj mantelon, kaj iris al la telegrafa kontoro, kiu estas kilometron for de la domo, sentante min ja pli bone. Teruriga dubo venis en mian kapon, kiam mi alproksimiøis al la æefpordo, ke la hundo estas libera, sed mi memoris ke Tolero drinkigis sin senkonscia tiun vesperon, kaj mi sciis ke li estas la sola ulo en la domanaro kiu povas regi tiun sovaøan beston, aý kiu kuraøas liberigi øin. Mi þteliris en la domon kaj sendorme kuþis dum duono de la nokto pro mia øojo, ke mi vidos vin. Ne estis malfacile akiri la permeson foriri por veni Vinæestren æi-matene, sed mi devas reveni antaý la tria, æar ge-sroj Rukastelo foriros por viziti, kaj forestos dum la tuta vespero, do mi øojus se vi povas diri al mi la signifon de la eventoj, kaj antaý æio, kion mi devas fari.”
Ni soræate aýskultis æi tiun rakonton. Mia amiko leviøis nun kaj paþis laý la æambro, mane en poþo, kaj kun mieno de la plej profunda graveco.
“Æu Tolero ankoraý ebrias?” li demandis.
“Jes. Mi aýdis lian edzinon diri al s-ino Rukastelo ke þi ne povas fari ion kun li.”
“Bone, kaj la geRukasteloj estos for æi-vespere?”
“Jes.”
“Æu ekzistas kelo kun forta seruro?”
“Jes, la vinkelo.”
“Þajne vi agadis en la tuta afero kiel kuraøa kaj prudenta junulino, f-ino Huntero. Æu vi opinias ke vi povas efektivigi unu alian brava¼on? Mi ne petus tion de vi se mi ne opinias ke vi estas tute escepta virino.”
“Mi penos. Kion mi devas fari?”
“Ni estos æe La Sangofagoj je la sepa, mia amiko kaj mi. Je tiu tempo la geRukasteloj estos for, kaj Tolero, ni esperas, estos senkonscia. Nur restas s-ino Tolero, kiu eble alarmos. Se vi povas sendi þin en la kelon pro ia irtasko, kaj forþlosi þin tie, vi grandege faciligos aferojn.”
“Tion mi faros.”
“Bonege! Ni øisfunde esploras la aferon. Kompreneble estas unu sola taýga klarigo. Oni venigis vin tien por enpersonigi iun kaj la veran personon oni malliberigis en æi tiu æambro. Tio estas evidenta. Rilate al la idento de la malliberulo, mi ne dubas ke þi estas la filino, f-ino Alica Rukastelo, se mi øuste memoras, kiu supozeble vojaøis Ameriken. Sendube oni elektis vin, pro tio ke vi similas al þi laý staturo, figuro kaj harkoloro. Þian hararon oni fortondis, eble pro ia malsano, kaj tial, kompreneble, la vian oni ankaý devis foroferi. Pro ia kurioza hazardo vi malkovris þian hararon. La viro sur la vojo sendube estas iu amiko þia—eble þia fianæo. Sendube pro tio ke vi portis þian veston kaj tiom similas al þi, li konvinkiøis pro via ridado, kiam li vidis vin, kaj poste pro via forgesto, ke f-ino Rukastelo estas tute feliæa, kaj þi ne plu deziras lian atenton. La hundon oni liberigis æiunokte por malebligi ke li penu kontakti þin. Tio estas sufiæe klara. La plej grava punkto en la kazo estas la temperamento de la infano.
“Kio diable rilatas al tio?” mi ekkriis.
“Mia kara Vatsono, kiel kuracisto, vi daýre gajnas lumon pri la inklino de la infano per la studado pri la gepatroj. Æu vi ne komprenas ke la malo estas egale valida. Mi ofte gajnis mian unuan veran ekkomprenon pri la karaktero de la gepatroj per la studado pri la infanoj. La temperamento de æi tiu infano estas nenormale kruela. Li estas kruela por krueleco mem, kaj æu li derivas tiun de sia ridanta patro, kiel mi devas suspekti, aý de sia patrino, aýguras malicon por la kompatindulino en ilia povo.
“Mi certas ke vi pravas, s-ro Holmso,” kriis nia kliento. “Mil aferoj revenas al mi, kiuj certigas min ke vi pravas. Ho, ni lasu perdi ne unu momenton venigi helpon al æi tiu povrulino.”
“Ni devas esti diskretaj æar ni traktas ruzegulon. Ni ne povas agadi øis la sepa. Je tiu horo, ni estos æe vi, kaj ne estas longa antaý ol ni solvos la misteron.”
Ni plenumis nian promeson, æar estis ¼us la sepa kiam ni atingis La Sangofagojn, formetinte nian kabrioleton æe vojflanka drinkejo. La aro de arboj kun malhelaj folioj brilantaj kiel brilpolurita metalo en la lumo de la malleviøanta suno, sufiæe montris la domon eæ se f-ino Huntero ne ridante staris sursojle.
“Æu vi sukcesis?” demandis Holmso.
Bruego venis de ie malsupre. “Jen estas s-ino Tolero en la kelo,” þi diris. “Þia edzo ronkante kuþas sur kuireja tapiþo. Jen liaj þlosiloj, kiuj estas kopioj de tiuj de s-ro Rukastelo.”
“Vi ja agadas bone!” kriis Holmso entuziasme. “Nun montru la vojon, kaj ni baldaý vidos la finon de æi tiu fiafero.”
Ni supreniris, malþlosis la pordon, iris laý koridoro kaj trovis nin antaý la barikado, jam priskribita de f-ino Huntero. Holmso tranæis la þnuron kaj forigis la transversan bara¼on. Li provis la variajn þlosilon sed sensukcese. Nenia sono venis el la æambro, kaj pro la silento la mieno de Holmso ombriøis.
“Mi esperas ke ni ne tro malfruas,” li diris. “Mi opinias, f-ino Huntero, ke ni devas eniri sen vi. Nun, Vatsono, metu la þultron kontraý la pordon kaj ni trovos æu ni povos eniri.
Øi estis malnova, kaduka pordo kaj malfermis tuj pro niaj kunmetitaj fortoj. Kune ni hastis en la æambron. Øi estis senhoma. Ne estis mebloj krom eta litaæo, eta tablo kaj korbo de tola¼oj. La luko malfermiøis, kaj la malliberulino foriris.
“Estis ia fiafero æi tie.” diris Holmso; “æi tiu kanajlo divenis la intencon de f-ino Huntero kaj forportis sian viktimon.”
“Sed kiel?”
“Tra la luko. Ni baldaý komprenos kiel li sukcesis.” Li svinge ascendis al la tegmento. “Ha, jes,” li kriis, “jen la fino de longa malpeza eskalo kontraý la alero. Jen lia eskapilo.”
“Sed estas neeble,” diris f-ino Huntero; “la eskalo ne estis tie kiam foriris la geRukasteloj.”
“Li revenis kaj metis øin. Mi diras al vi ke li estas sprita kaj danøera ulo. Mi ne supriziøus se tiuj, kiujn ni aýdas, ne estas liaj paþoj suprenirante. Mi opinias, Vatsono, ke estas bone se vi pretigas vian pistolon.”
Li preskaý ne diris la vortojn antaý ol viro aperis æe la pordo, tre dika kaj solidkorpa viro, kun peza bastono enmane. F-ino Huntero kriegis kaj retiriøis kontraý la muron pro la vida¼o de la viro, sed Þerloko Holmso eksaltis antaýen kaj alfrontis lin.
|
“Vi kanajlo!” diris li, “kie estas via filino?” La dikulo æirkaýseræis, kaj tiam supren rigardis la malfermitan lukon. “Mi devas ja demandi tion de vi,” li kriegis, “Vi þtelistoj! Spionoj kaj þtelistoj! mi jam kaptis vin, æu ne? Vi estas en mia povo. Mi procesos kontraý vi!” Li turniøis kaj brue malsupreniris tiom rapide kiom eble. “Li venigas la hundon!” kriis f-ino Huntero. “Mi havas mian pistolon,” diris mi. |
|
“Ni prefere fermu la æefpordon,” kriis Holmso, kaj ni æiuj kune malsupreniris. Ni apenaý atingis la halon, kiam ni aýdis la bojadon de hundo kaj tiam la doloregan kriegon kun teruriga luktanta sono. Ruøvizaøa maljunulo kun necertaj kruroj þancelis el la flankpordo.
“Je Dio,” li kriis. “Iu liberigis la hundon. Oni ne nutris øin dum du tagoj. Ek, ek aý ni tromalfruos!”
|
Holmso kaj mi rapidis eksteren kaj æirkaýiris la domon, kun Tolero malantaý ni. Estis la enorma malsatega bestaæo kun nigra muzelo enterigita en la gorøo de Rukastelo, kiu kontraýbaraktis kaj kriegis sur la tero. Tien alkurante, mi forpafis la cerbon de la besto kaj øi falis kun akraj blankaj dentoj ankoraý sinkitaj en la grandaj faldoj de lia kolo. Per multe da penado ni disigis ilin kaj portis lin, vivantan sed terure mutilitan, endomen. Ni kuþigis lin sur la salonan sofon, kaj sendante la malebrian Toleron por porti la nova¼on al lia edzino, mi faris kion eblan por malþarøi lian doloron. Ni kuniøis æirkaý li kiam la pordo malfermiøis kaj altstatura marasma virino eniris. |
|
“S-ino Tolero!” kriis f-ino Huntero.
“Jes, sinjorino. S-ro Rukastelo liberigis min, kiam li revenis antaý ol li supreniris. Ho, sinjorino, estas domaøe ke vi ne sciigis min pri tio, kion vi planadis, æar mi dirus al vi ke via penado estas vana.”
“Ha!” diris Holmso akre rigardante þin. “Estas klare ke s-ino Tolero scias pli pri la afero ol iu ajn alia.”
“Jes, ja, sinjoro, kaj mi sufiæe emas diri tion, kion mi scias.”
“Do, eksidiøu kaj aýdigu nin, mi petas, æar estas kelkaj punktoj pri kiuj mi ankoraý ne scias.
“Baldaý mi klarigos æion al vi,” þi diris “kaj tion mi povis tiele antaýe se mi povis eliøi de la kelo. Se temas pri kortumafero, vi memoru, ke estas mi, kiu estas via amiko kaj mi estas ankaý amiko de f-ino Alica.
“Þi neniam estis feliæe æehejme, ne estis f-ino Alica, ek de la edziøo de la patro. Þi estis þajnneglektita kaj ne havis voæon pri io ajn, sed aferoj malboniøis por þi øis post þi konatiøis kun s-ro Faýlero æe domo de amiko. Laý mia kompreno, f-ino Alica havas propra¼on sian per testamento, sed þi estis tiel kvieta kaj pacienca, þi estis, ke þi neniam diris eæ unu vorton pri tio, sed lasis æion en la mano de s-ro Rukastelo; sed kiam estis eble ke þi havos edzon, kiu petos æion kion la leøo rajtigas lin, tiam þia patro opiniis ke estas tempo halti tion. Li deziris ke þi subskribu paperon, tiel ke æu þi edziniøos aý ne li povos uzi la monon. Kiam þi ne subskribis, li ade øenis þin øis kiam þi malsaniøis per cerbfebro, kaj dum ses semajnoj þi estis mortmalsana. Tiam þi resaniøis, þi þlifiøis øis ombro, kaj kun sia belega hararo fortondita; sed tio igis neniun þanøon en la junulo, kaj li algluiøis al þi kiel iu ajn vera viro.”
“Ha,” diris Holmso, “mi opinias, ke tio, kion vi bonvole diris al ni, bone klarigas la aferon, kaj mi povas dedukti la ceteran. S-ro Rukastelo do, mi supozas, estigis tiun malliberecon?”
“Jes, sinjoro.”
“Kaj venigis f-inon Hunteron de Londono por forigi la malagrablan persistadon de s-ro Faýlero.”
“Jes, ja, sinjoro.”
“Sed s-ro Faýlero, persistemulo, kiel iu ajn bona maristo devas esti, blokadis la domon, kaj trafante vin, sukcesis, per argumentoj metalaj kaj aliaj, konvinki vin ke viaj koncernoj estas same kiel la liaj.”
“S-ro Faýlero estas tre øentila, bonfarema sinjoro,” diris s-ino Tolero serene.
“Kaj per tio li sukcesis ke havigas al via bona viro sufiæe da alkohola¼o, kaj ke eskalo pretiøos en tiu momento, kiam la mastro forestos.”
“Vi pravas, sinjoro, øuste tiele.”
“Mi certas ke ni devas pardonpeti al vi, s-ino Tolero,” diris Holmso, “æar vi certe klarigis æiujn enigmojn. Kaj jen la kampara kirurgo kaj s-ino Rukastelo. Mi opinias, Vatsono, ke ni devas prefere eskorti f-inon Hunteron al Vinæestro, æar laý mi nia locus standi [10] nun estas dubinda.”
Kaj tiele oni solvis la misteron de la minaca domo kun la sangofagoj antaý la æefpordo. S-ro Rukastelo postvivis, sed li estis de tiam kadukulo, kaj oni vivigis lin per la zorgo de lia dediæata edzino. Ili ankoraý vivas kun siaj maljunaj geservistoj, kiuj eble scias tiom multe pri la antaývivo de la geRukasteloj ke Rukastelo hezitus maldungi ilin. S-ro Faýlero kaj f-ino Rukastelo geedziøis per speciala licenco en Sudhamptono en la tago post sia forflugo, kaj li nun registrare oficas en Maýricio. Pri f-ino Viola Huntero, mia amiko Holmso, tute al mia desaponto, ne plu manifestis interesiøon, kiam þi fine æesis esti centro de unu el liaj enigmoj, kaj þi nun estras privatan lernejon en Valsalo, kie þi trafis, mi kredas, konsiderindan sukceson. [11]
Notoj:
Notoj eltiritaj el The Annotated Sherlock Holmes (La prinotita Þerloko Holmso), William S. Baring-Gould.[1] “causes célèbres” — France, famaferoj.
[2] Legu la rakonton “La viro kun la tordita lipo” æi-tie.
[3] “...la teksa¼iston per la dento” — Laý profesoro Remsen ten Eyck Schenk en “The Effect of Trades Upon the Body” [La efiko de la metioj sur la korpo] getajloroj, kiuj kutime tranæas fadenojn per la incizio, faras V-forman noæon en la dento.
[4] “...la kompostiston per la maldekstra dikfingro” — La maldekstra dikfingro de la kompostisto ofte karakteriøis per kalo æe la pinto kaj per ekskoriacia haýto.
[5] “Mi ne povas fari brikojn sen argilo” sugestas Eliro 5:7 “Ne donu plu pajlon al la popolo por la farado de la brikoj, kiel øis nun; ili mem iru kaj kolektu al si pajlon.” Æar oni faras brikojn de argilo, Holmso nur asertis fakton.
[6] “...la horaron” — Angle Holmso diris, “Bradshaw’s Guide” [Vagonara gvidlibro de Bradshaw]. Tiutempe øi estis konata gvidilo pri vagonaroj en Britio.
[7] “...mian analizon de la acetonoj” — pro tio ke acetono estas nur unu kemia¼o (CH3COCH3), Holmso kompreneble analizis iun alian. S-ro D. A. Redmond en “Some Chemical Problems in the Canon” [Iuj kemiaj problemoj en la rakontaro] sugestis ke Holmso fakte estis analizonta la “acetonajn korpojn” de la sango. Tiuj kemia¼oj indikas ion pri la metabola stato de la korpo.
[8] Alderþoto — [Angle, Aldershot] poste Holmso kaj Vatsono vizitis æi tiun urbeton en “The Adventure of the Crooked Man” [La aventuro de la kriplulo]. Oni legu æi tiun rakonton æi tie. Æi tiu urbo estas longtempe milita deponejo.
[9] “La Nigra Cigno” — En “Baedeker’s Guide to Britain” [La Baedekera gvidlibro pri Britio] (1897) oni rekomendis ke la Nigra Cigno estas bona gastejo por la vizitanto en historika Vinæestro.
[10] “locus standi” — [Latine, justa pozicio] leøa termino.
[11] La patrino de Arthur Conan Doyle sugestis al li rakonton pri junulino kun belegaj orkoloraj haroj, kiun oni forkaptas; kies hararon oni fortondas kaj kiun oni igas enpersonigi alian junulinon samharkoloran. Sub la plumo de Conan Doyle la orkolora hararo iøis la malpli spektakla kaþtankoloro kaj la forkaptado iøis dungado en minaca domego.
