ERZURUM VE SİVAS KONGRELERİ
Biz ki Istanbul sehriyiz,
iste, arzederiz halimizi
Turk halkinin yuce katina.
Mevsim yazdir,
919'dur.
Ve tesrinlerinde gecen yilin
dort duvele teslim ettiler bizi,
gozu kanli dort duvele
anadan dogma cirilciplak.
Ve kurumustu
ve kan icindeydi memelerimiz.
***
Biz ki Istanbul sehriyiz,
Fransiz, Ingiliz, Italyan, Amerikan
bir de Yunan,
bir de zavalli Afrika zencileri
yer bitirir bizi bir yandan,
bir yandan da kendi kopek dollerimiz:
Vahdettin Sultan,
ve Damat Ferit
ve Ingiliz muhipleri
ve Mandacilar,
Biz ki Istanbul sehriyiz,
yuce Turk Halki,
malumun olsun cektigimiz acilar...
***
Erzurum'da on dort gun surdu Kongre:
orda, mazlum milletlerden bahsedildi
butun mazlum milletlerden
ve emperyalizme karsi dovusenlerinden onlarin.
***
Orda, bir Surayi Milli'den bahsedildi,
Iradei Milliyeye mustenit bir Surayi Milli'den.
Buna ragmen
<<Asi gelmeyelim>> diyenler vardi,
<<makami hilafet ve saltanata.>>
Hatta casuslar vardi icerde.
Buna ragmen
<<Butun aksami vatan bir kuldur>> denildi.
<<Kabul olunmaz,>> denildi,
<<Manda ve Himaye...>>
Buna ragmen
Istanbul'da bircok hanimlar, beyler, pasalar,
Turk halkindan kesmislerdi umudu.
Yagdirildi telgraflar Erzurum'a:
<<Amerikan mandasi altina girelim,>> diye.
<<Istiklal, diyorlardi, sayani arzu ve tercihtir, amma
bugun bu, diyorlardi, mumkun degil,
birkac vilayet, diyorlardi, kalacak elde,
su halde, diyorlardi, su halde,
Memaliki Osmaniye'nin cumlesine samil
Amerikan mandaterligini talep etmegi
memleketimiz icin en nafi
bir sekli hal kabul ediyoruz.>>
FAKAT BU SEKLI HALLI KABUL ETMEDI ERZURUMLU.
ERZURUM'UN KISI ZORLUDUR, BALAM,
BUZ TUTAR YIGITLERIN BIYIGI.
ERZURUM'DA KASKATI, DIMDIK OLUR ADAM,
KABULLENMEZ YILGINLIGI...
***
Istanbul'da hanimlar, beyler, pasalar,
tul perdeler, kravatlar, apoletler, siseler,
citi piti dilleri ve pamuk gibi elleri
ve bicare telgraf telleri
devretmek icin Amerika'ya Anadolu'yu
soyle diyorlardi Erzurum'dakilere:
<<Bizi bir basimiza biraksalar,
tarafgirlik, cehalet
ve cok konusmaktan baska muspet
bir hayat kuramayiz.
Iste bu yuzden Amerika cok isimize geliyor.
Filipin gibi vahsi bir memleketi adam etti Amerika.
Ne olacak,
Biz de on bes, yirmi sene zahmet cekeriz,
sonra Yeni Dunya'nin sayesinde
Istiklali kafasinda ve cebinde tasiyan
bir Turkiye vucuda geliverir.
Amerika, icine girdigi memleket ve millet hayrina
nasil bir idare kurdugunu
Avrupa'ya gostermek ister.
Hem artik isi uzatmaga gelmez.
Cok tehlikeli anlar yasiyoruz.
Serguzest ve cidal devri gecmistir:
Turkiye'yi genis kafali birkac kisi belki kurtarabilir.>>
***
Ve boylece, bin dereden su getirdi Istanbul'dan gelen zevat.
Sivas, mandayi kabul etmedi fakat,
<<Hey gidi deli gonlum,>>
dedi,
<<Akilli, umutlu, sabirli deli gonlum, ya ISTIKLAL, ya olum!>>
dedi.
Nazım HİKMET