[ Home ] [ ประวัติหน้ารู้ ] [ แนะนำบุคลากร ] [ มรรยาทไทย ] [ ธรรมเพื่อชีวิต ] [ สาระ และ ข่าว ] [ เกี่ยวกับผู้สร้าง ]
| |
มรรยาทไทย
- หมายเหตุ..การถวายความเคารพนั้น
ให้ผู้เสด็จตามความเหมาะสมแก่เครื่องแบบและเพศของตน
- การเดินตามเสด็จ
- การเดินตามเสด็จ
ทั้งชายและหญิงให้เดินเบื้องหลังพระองค์ท่าน
ในลักษณะที่สำรวมไม่ยิ้มหัว
ทักทายหรือทำความเคารพผู้อื่น
ถ้ามีลาดพระบาทผู้ที่ตามเสด็จต้องไม่เดินบนลาดพระบาท
- การเดินผ่านผู้ใหญ่
การเดินผ่านผู้ไหญ่ไม่ควรเดินลงส้น
หรือมีเสียงดังและต้องผ่านให้ระยะห่างพอสมควร
- ขณะผู้ใหญ่ยืน
ทั้งชายและหญิงให้เดินผ่านในลักษณะสำรวม
ปล่อยมือไว้ข้างตัว
ค้อมตัวพร้อมย่อเข่าเมื่อใกล้ถึงผู้ใหญ่
- ขณะผู้ใหญ่นั่งเก้าอี้
ทั้งชายและหญิงให้เดินผ่านในลักษณะสำรวมปล่อยมือไว้ข้างตัว
ค้อมตัวพร้อมกับย่อเข่าเมื่อใกล้ถึงผู้ใหญ่นั่งเก้าอี้อยู่
แต่ถ้าในบ้านจะเดินเข่าก็ได้
- ขณะผู้ใหญ่นั่งหรือนอนกับพื้น
ทั้งชายและหญิงให้เดินผ่านในลักษณะสำรวมเมื่อถึงที่ผู้ใหญ่นั่งอยู่ให้ทรุดตัวลงเดินเข่า
เมื่อผ่านผู้ใหญ่ไปแล้ว
ค่อยลุกขึ้นเดิน
- การนั่ง
- การนั่งพับเพียบ
- การนั่งพับเพียบต่อหน้าผู้ใหญ่
อาจนั่งในท่าใดท่าหนึ่งตามความเหมาะสม
แต่ไม่ควรเท้าแขน
สายตาทอดลงเล็กน้อย
และไม่จ้องผู้ใหญ่จนเสียกิริยา
การนั่งลักษณะนี้ใช้ได้ทั้งหญิงและชาย
- นั่งพับเพียบตัวตรง
เก็บปลายเท้าโดยเบนปลายเท้าเข้าหาสะโพก
มือทั้งสองข้างประสานกันวางไว้บนหน้าขา
ถ้านั่งพับเพียบขาขวา ทับขาซ้าย
วางมือที่ประสานบนหน้าขาซ้ายถ้านั่งพับเพียบข้าซ้ายทับขาขวา
วงมือที่ประสนบนหน้าขาขวา
หรือบริเวณหน้าขาจุดใดจุดหนึ่งที่เหมาะสมสวยงาม
- วิธีประสานมือ ให้ปฏิบัติอาการสำรวม
อาจใช้อย่างใดอย่างหนึ่งดังนี้
- ใช้มือซ้ายหงาย
หรือขวาคว่ำทับ
หรือมือขวาหงายมือซ้ายคว่ำทับ
- ใช้มือทั้งสองคว่ำทับกัน
จะเป็นมือใดทับมือใดก็ได้
- สอดนิ้วระหว่างช่อนิ้วของแต่ละมือ
คล้ายการประนมมืออย่างหลวม ๆ
- ถ้าเป็นการเข้าพบผู้ใหญ่เพื่อนำสิ่งของไปให้
หรือเมื่อสนทนากับผู้ใหญ่
แล้วผู้ใหญ่ให้ของ
ควรจะนั่งพับเพียบขาขวาทับขาซ้ายเพื่อสะดวกในการรับของจากผู้ใหญ่เพราะเราจะส่งของหรือรับของกันด้วยมือขวา
- การนั่งหมอบ
นั่งพับเพียบเก็บปลายเท้า
หมอบลงไปให้ศอกข้างใดข้างหนึ่งลงถึงพื้น
ถ้าขาข้างใดแนบพื้นก็ให้ศอกทั้งสองข้างนั้นลงถึงพื้นด้วย
มือประสานกัน
ไม่ก้มหน้าสายตาทอดต่ำ
- การแสดงความเคารพ
- การประนมมือ
(อัญชลี)
ประนมมือให้นิ้วแนบชิดกัน
ฝ่ามือราบปลายนิ้วตั้งขึ้น
แขนแนบตัวระดับอก ไม่กางศอก
ทั้งชายและหญิงปฏิบัติเหมือนกัน
การประนมมือนี้ใช้การสวดมนต์
ฟังพระสวดมนต์ ฟังพระธรรมเทศนา
และขณะพูดกับพระสงฆ์ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือ
เป็นต้น
- การไหว้
(วันทา) การไหว้เป็นการแสดงความเคารพโดยการประนมมือให้นิ้วชิดกันยกขึ้นไหว้
การไหว้แบบไทยแบ่งออกเป็น ๓
ระดับดังนี้
- ระดับที่ ๑ การไหว้พระ
ได้แก่การไหว้พระรัตนตรัยรวมทั้งปูชนียวัตถุและปูชนียสถานที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา
ในกรณีที่ไม่สามารถกราบแบบเบญจางค์ประดิษฐ์ได้
โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดส่วนบนของหน้าผาก
- ชาย
ยืนแล้วค้อมตัวลงให้ต่ำพร้อมกับยกมือไหว้
- หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงให้ต่ำโดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งตามถนัดพร้อมยกมือขึ้นไหว้
- ระดับที่ ๒ การไหว้ผู้มีพระคุณและผู้มีอาวุโส
ได้แก่ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ครู
อาจารย์
และผู้ที่เราเคารพนับถืออย่างสูง
โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว
- ชาย
ยืนแล้วค้อมตัวลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ
พร้อมกับยกมือขึ้นไหว้
- หญิง
ยืนแล้วย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ
โดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งเล็กน้อย
พร้อมยกมือไหว้
- ระดับที่ ๓ การไหว้บุคคลทั่วไป
ที่เคารพนับถือ หรือผู้มีอาวุโส
รวมทั้งผู้ที่เสมอกันโดยประนมมือยกขึ้นให้ปลายนิ้วชี้จรดปลายจมูก
- ชาย
ยืนแล้วค้อมตัวลงเล็กน้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระคุณ
พร้อมยกมือไหว้
- หญิง
ยืนแล้วย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระคุณ
โดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งเล็กน้อย
แล้วยกมือไหว
- การกราบ
- การกราบแบบเบญจาคประดิษฐ์
ใช้กราบพระรัตนตรัย
หมายถึงการกราบที่ใช้อวัยวะทั้ง
๕ คือ เข่า ๒ มือ ๒ หน้าผาก ๑
จรดพื้น การกราบจะมีอยู่ ๓
จังหวะและจะต้องนั่งอยู่ในท่าเตรียมกราบ
- ท่าเตรียม
- ชาย นั่งคุกเข่าปลายเท้าตั้ง
นั่งบนสนเท้า
มือทั้งสองวางบนหน้าขาทั้งสองข้าง
(ท่าเทพบุตร)
- หญิง นั่งคุกเขาปลายเท้าราบ
นั่งบนส้นเท้า
มือทั้งสองวางบนหน้าขาทั้งสองข้าง
(ท่าเทพธิดา)
- จังหวะที่ ๑
(อัญชลี)
ยกมือขึ้นประนมระหว่างอก
ปลายนิ้วชิดกันตั้งขึ้นแนบตัวไม่กางศอก
- จังหวะที่ ๒
(วันทา)
ยกมือขึ้นพร้อมกับก้มศีรษะ
โดยให้ปลายนิ้วชี้จรดหน้าผาก
- จังหวะที่ ๓
(อภิวาท) ทอดมือลงกราบ
ให้มือและแขนทั้งสองข้างลงพร้อมกัน
มือคว่ำห่างกันเล็กน้อย
พอให้หน้าผากจรดพื้นระหว่างมือได้
- ชาย ให้กางศอกทั้งสองข้างลง
ต่อจากเข่าขนานไปกับพื้น
หลังไม่โก่ง
- หญิง
ให้ศอกทั้งสองข้างคร่อมเข่าเล็กน้อย
- ทำสามจังหวะให้ครบสามครั้ง
แล้วยกมือขึ้นจบโดยให้ปลายนิ้วชี้จรดหน้าผากแล้วปล่อยมือลง
กราบไม่ควรให้ช้าหรือเร็วเกินไป
|