hi bu+o+'c va`o giai -doa.n tru+o+?ng tha`nh, hoa.t -do^.ng sinh ly' be^n trong mo^~i con ngu+o+`i se~ thay -do^?i, ca^'u tru'c co+ the^? cu~ng pha't trie^?n theo -de^? phu` ho+.p vo+'i qua' tri`nh thay -do^?i -do', -do^`ng tho+`i chu'ng ta ba('t -da^`u -du+o+.c la`m quen vo+'i mo^.t ca?m xu'c mo+'i la. va` co' the^m mo^.t nha^.n thu+'c mo+'i ve^` ti`nh ca?m. Va`o tho+`i ky` na`y, hie^.n tu+o+.ng -do' ba('t -da^`u tu+` nhu+~ng to` mo` -do+n gia?n da^`n da^`n tie^'n to+'i kha't vo.ng, the`m muo^'n -du+o+.c tho?a ma~n qua quan he^. ti`nh du.c vo+'i ke? kha'c. Tha^.t ra su+. -do`i ho?i tu+o+?ng nhu+ mo+'i la. na`y chi? la` mo^.t trong nhu+~ng ba?n na(ng co+ so+? hay nhu ca^`u ba^?m sinh cu?a loa`i ngu+o+`i (hay chi'nh xa'c ho+n cu?a mo^~i con va^.t), -du+o+.c da^'u ki'n trong su+. non da.i ban -da^`u va` chi? bo^.c pha't khi qua' tri`nh pha't trie^?n sinh ly' cu?a con va^.t -da.t -de^'n mo^.t mu+'c -do^. nha^'t -di.nh, ma` o+? con ngu+o+`i -du+o+.c -da'nh da^'u ba(`ng tuo^?i da^.y thi`.
"y va^.y con ngu+o+`i se~ kho^ng pha?i hay kho^ng the^? la` con ngu+o+`i ne^'u -do`i ho?i -do' luo^n chi? to^`n ta.i o+? mu+'c co+ ba?n cu?a no'. Loa`i ngu+o+`i kha'c vo+'i loa`i va^.t nho+` qua' tri`nh tie^'n ho'a to+'i ba?n cha^'t va(n minh nga`y nay. Qua' tri`nh pha't trie^?n -do' -da~ la^'y ca'i ba?n na(ng co+ so+? no'i tre^n la`m ne^`n ta?ng -do^.ng lu+.c ma` -di to+'i -di?nh cao cu?a no' la` ti`nh ye^u va` kha? na(ng ba?o ve^. ti`nh ye^u. Do -do' nhu ca^`u ti`nh ca?m co? ba?n cu?a mo^~i ngu+o+`i tuy -de^`u gio^'ng nhau, nhu+ va^~n tha^'y o+? loa`i va^.t, nhu+ng o+? mu+'c tie^'n ho'a cao kha? na(ng nha^.n thu+'c the^' gio+'i bao quanh cu?a mo^~i ngu+o+`i se~ kha'c nhau, qua -do' ho. co' -du+o+.c nhu+~ng kha'i nie^.m va` mong muo^'n kha'c nhau ve^` ti`nh ye^u, va` ro^`i se~ tu+. cho.n cho mi`nh mo^.t con -du+o+`ng rie^ng -de^? ti`m kie^'m ti`nh ye^u.
Tre^n mo^~i hu+o+'ng -di ma` -da~ -di.nh ra, mo^~i ngu+o+`i se~ kho^ng chi? co' mo^.t ta^`m nhi`n rie^ng ve^` gia' tri. cu?a ti`nh ye^u no'i chung, ma` co`n da^`n da^`n ve~ ra trong ta^m ho^`n mi`nh hi`nh a?nh mo^.t con ngu+o+`i bao go^`m nhu+~ng ne't va` ti'nh ca'ch ma` ho. cho la` -de.p, tuye^.t vo+`i hay -da'ng ye^u nha^'t. Chu'ng ta se~ to^n tho+` hi`nh a?nh -do' nhu+ -di?nh cao cu?a ly' tu+o+?ng, la^'y no' la`m tuye^.t -do^'i -de^? so sa'nh, la`m -di'ch -de^? co^' ga('ng -da.t to+'i. Con ngu+o+`i vo^ hi`nh -do' chi'nh la` hi`nh tu+o+.ng ma` ngu+o+`i ta thu+o+`ng go.i "Ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng" hay "Ngu+o+`i ye^u trong mo^.ng".
Ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng -do' thu+o+`ng -du+o+.c ta.o ne^n qua tri' tu+o+?ng tu+o+.ng va` mo+ u+o+'c cu?a mo^~i ngu+o+`i, nhu+ng cu~ng co' the^? tu+` mo^.t hi`nh a?nh cu. the^? na`o -do' (mo^.t die^~n vie^n -die^.n a?nh, mo^.t ngu+o+`i ma^~u tho+`i trang hay mo^.t ngu+o+`i ba.n ga^`n gu~i). No' co' the^? -do^.t nhie^n hi`nh tha`nh qua mo^.t su+. kie^.n (sau khi xem mo^.t bo^. phim, mo^.t bu+'c tranh hoa(.c sau khi thoa'ng nhi`n mo^.t ngu+o+`i con ga'i hay con trai na`o -do' be^n -du+o+`ng), hoa(.c cu~ng co' khi pha?i tra?i qua nhu+~ng kinh nghie^.m va` nha^.n thu+'c ti'ch lu~y -du+o+.c trong mo^.t tho+`i gian da`i. Cu~ng chi'nh vi` va^.y, qua tho+`i gian chu'ng ta se~ ga(.t ha'i the^m -du+o+.c nhie^`u kinh nghie^.m, nha^.n thu+'c ve^` con ngu+o+`i va` ti`nh ye^u se~ do^`i da`o sa^u sa('c ho+n, a?nh hu+o+?ng cu?a xa~ ho^.i be^n ngoa`i ca`ng the^m ro~ re^.t qua su+. pha't trie^?n va` bie^'n -do^?i cu?a chi'nh no'. Ta^'t ca? nhu+~ng ye^'u to^' -do' se~ thay -do^?i kha? na(ng -da'nh gia' cu?a mo^~i ngu+o+`i (the^' na`o la` -de.p, the^' na`o la` ly' tu+o+?ng) va` ca'i ma^~u ngu+o+`i ly' tu+o+?ng ma` qua -do' cu~ng bie^'n -do^?i theo tho+`i gian. Cha(?ng ha.n ai -da~ tu+`ng bi. ke? na`o -do' pha?n bo^.i hay lu+`a ga.t trong ti`nh ye^u, thi` tu+` -do' tro+? -di ho. se~ luo^n luo^n co' a^'n tu+o+.ng a'c ca?m vo+'i ta^'t ca? nhu+~ng ngu+o+`i cha(?ng may co' cu`ng chung mo^.t va`i -da(.c -die^?m vo+'i ke? ba.c ti`nh -do', cho du` nhu+~ng -da(.c -die^?m -do' tru+o+'c kia -du+o+.c coi la` ly' tu+o+?ng -di nu+~a.
Co' nhie^`u ke? cu`ng ngu+o+~ng mo^., to^n tho+` mo^.t nha^n va^.t -die^?n hi`nh na`o -do' (ngu+o+`i ma^~u tho+`i trang, ca si~, ...), nhu+ng kho^ng pha?i vi` the^' chu'ng ta cho ra(`ng ho. co' cu`ng chung mo^.t ma^~u ngu+o+`i ly' tu+o+?ng. Tru+o+'c he^'t mo^~i ke? se~ nhi`n ngu+o+`i mi`nh ngu+o+~ng mo^. theo nhu+~ng khi'a ca.nh kha'c nhau, nhu+ng -da(.c bie^.t ho+n con ngu+o+`i -die^?n hi`nh -do' thu+o+`ng chi? la` mo^.t pha^`n (hoa(.c cu`ng la('m la` pha^`n quan tro.ng) trong ma^~u ly' tu+o+?ng rie^ng cu?a tu+`ng ngu+o+`i. Bo+?i va^.y mo^~i ngu+o+`i -de^`u co' nhu+~ng -di.nh nghi~a kha'c nhau ve^` hi`nh tha'i sa('c -de.p hay ti'nh ca'ch -da.o -du+'c, no'i ca'ch kha'c mo^~i ngu+o+`i co' hi`nh da.ng, ti'nh ca'ch kha'c nhau ra sao thi` ngu+o+`i ye^u trong mo^.ng cu?a ho. cu~ng se~ kha'c nhau nhu+ va^.y.
Xa~ ho^.i xung quanh va` su+. bie^'n -do^?i cu?a no' cu~ng nhu+ su+. pha't trie^?n cu?a tri' tue^. va` kha? na(ng nhi`n nha^.n trong mo^~i ngu+o+`i se~ nhu+ ba`n tay nha` ho.a si~ ve~ le^n bu+'c cha^n dung con ngu+o+`i ho. -dang mo+ tu+o+?ng. Nu+o+'c ve~ tuy -da da.ng -da ma`u nhu+ng kho^ng pha?i cha^'t vo^ hi`nh, ma` chi'nh hi`nh ma^~u mo+'i la` ba^'t -di.nh, ne^n bu+'c tranh se~ nhu+ mo^.t bo'ng hi`nh lu'c hie^.n ra ro~ re^.t, lu'c la.i tro+? ne^n mo+` a?o tru+o+'c ma('t ngu+o+`i ho.a si~.
Co' le~ ai -do' ca?m tha^'y -die^`u tre^n tha^.t huye^`n bi', nhu+ng ne^'u nga^~m ki~ se~ nha^.n ra su+. tha^.t -do+n gia?n cu?a no'. Ca'c nha.c si~ hay nhu+~ng nha` tho+ -de^? sa'ng ta'c le^n nhu+~ng ba?n nha.c ba`i tho+ ta^m huye^'t -de^`u pha?i nhu+ me^ say -die^n da.i, tha? ta^m ho^`n tu+. bay bo^?ng ba^'t -di.nh vo^ bo+` be^'n -de^? co' the^? hoa` nhi.p vo+'i tu+`ng no^'t nha.c tu+`ng va^`n tho+ ma` ho. ha(`ng mong mo?i. O+? -da^y cu~ng va^.y tho^i, bu+'c tranh kia se~ ra sao, kho^ng chi? phu. thuo^.c va`o ba`n tay hay ne't ve~ nha` ho.a si~, ma` tru+o+'c tie^n va`o ta^m ho^`n ngu+o+`i chu? ba`n tay -do', co' nghi~a va`o tri' tu+o+?ng tu+o+.ng cu~ng nhu+ lo`ng mong u+o+'c cu?a tra'i tim va` ta^m ho^`n -do'. Bo+?i va^.y tra'i tim va` ta^m ho^`n chu'ng ta luo^n luo^n bay trong mo^.t the^' gio+'i mo^.ng tu+o+?ng, -de^? ti`m kie^'m hi`nh a?nh ngu+o+`i ma` chu'ng ta -dang mong u+o+'c. Ne^'u ai coi mo.i su+. mong u+o+'c mo+ mo^.ng -de^`u la` a?o tu+o+?ng ha~o huye^`n va` chi? nhi`n va`o su+. tha^.t hie^.n ta.i -dang die^~n ra tru+o+'c ma('t, thi` bu+'c tranh ho. ve~ ra se~ nhu+ mo^.t hi`nh ma^~u nha^'t -di.nh va` cha(?ng kha'c gi` mo^.t ta^'m hi`nh tho^ thie^?n vo^ ho^`n vo^ ca?m xu'c. Va` chi'nh ho. khi -do' cu~ng cha(?ng phi' mo^.t chu't ti`nh ca?m chi -do^'i vo+'i bu+'c tranh -du+o+.c ve~ ra, ngoa`i nhu+~ng ca?m xu'c tho^ so+ cu?a loa`i va^.t. Cha('c ha(?n kho^ng ai trong chu'ng ta la.i qua' cu+.c -doan tho^ tu.c nhu+ va^.y, ke? na`o cu~ng pha?i co' chu't tri' tu+o+?ng tu+o+.ng va` lo`ng mong u+o+'c, la^'y -do' la`m mu+'c so sa'nh, la`m mu.c -di'ch -de^? -da.t to+'i trong cuo^.c so^'ng tu+o+ng lai. Chi? co' -die^`u kha? na(ng -do' se~ -da.t -de^'n mu+'c -do^. na`o ? va` chu'ng ta co' thu+o+`ng xuye^n su+? du.ng no' hay kho^ng ?
Bu+'c tranh ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng -du+o+.c ve~ ra tuy thu+o+`ng bi. bie^'n -do^?i nhu+ng kho^ng bao gio+` hoa`n toa`n bu+'t kho?i ta^m ho^`n mo^~i ngu+o+`i, ma` se~ luo^n o+? be^n ca.nh trong ca? cuo^.c -do+`i. No' chi? ma^'t -di mo^.t khi the^? xa'c hay ta^m tri' cu?a chu'ng ta kho^ng co`n to^`n ta.i tre^n the^' gio+'i na`y nu+~a. -Da(.c bie^.t hi`nh a?nh ly' tu+o+?ng -do' thu+o+`ng chi? thi'ch a'm a?nh qua^'y nhie^~u ta^m ho^`n tuo^?i tre? co`n -da^`y mo+ mo^.ng, ca'i nhi`n ly' tu+o+?ng va` su+'c so^'ng tra`n tre^` -dang mong mo?i cho+` -do'n ti`nh ye^u mo+'i me?. Nhu+ng khi -da~ ye^u mo^.t ai -do', con ngu+o+`i ly' tu+o+?ng ma` chu'ng ta ha(`ng da^`y co^ng ta.o na(.n du+o+`ng nhu+ bie^'n ma^'t kho?i ta^m ho^`n. Lu'c -do' ngu+o+`i ye^u se~ thay the^' cho^~ -du+'ng ma^~u ngu+o+`i ly' tu+o+?ng tru+o+'c kia, ma` la`m ngu+o+`i ti`nh duy nha^'t cu~ng nhu+ ly' tu+o+?ng va` tuye^.t vo+`i nha^'t trong tra'i tim chu'ng ta. Nhu+ va^.y gio+` -da^y ca'i -du+o+.c coi la` ly' tu+o+?ng kia -da~ na(`m trong vo`ng tay, -da^u -do`i ho?i chu'ng ta pha?i vie^?n vo^ng xa vo+`i. Va` cho du` ngu+o+`i ti`nh -do' co' the^? kho^ng hoa`n toa`n gio^'ng nhu+ ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng chu'ng ta tu+`ng mo+ u+o+'c, nhu+ng trong bo^'i ca?nh a'i ti`nh say -da('m ha(?n ai cu~ng se~ que^n -di ta^'t ca? nhu+~ng thie^'u so't hoa(.c tu+. nhu? ra(`ng, tru+o+'c he^'t ha~y ne^n ta^.n hu+o+?ng ca'i hie^.n thu+.c -dang co' tru+o+'c ma('t hay trong ta^`m ma('t.
Tuy va^.y chu'ng ta -du+`ng la^`m tu+o+?ng, hi`nh a?nh ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng kia kho^ng co`n to^`n ta.i nu+~a. Kho^ng -da^u !, chu'ng ta chi? mo+'i co^' ti`nh ta.m que^n hoa(.c ca^'t gia^'u no' -di o+? mo^.t go'c ki'n na`o -do' trong ho^.p nho+' ma` tho^i. Mo^.t khi mo^'i ti`nh kia cha(?ng may co' tru.c tra(.c hay tan vo+~, bo'ng ngu+o+`i ly' tu+o+?ng thu?a tru+o+'c se~ la.i -do^.t nhie^n hie^.n ve^` vu+`a -de^? an u?i vu+`a the^m cay nghie^'n (bo+?i -da~ bi. chu'ng ta bo? ro+i !) va` ro^`i tho^i thu'c chi'nh chu'ng ta thie^u hu?y mo.i da^'u ve^'t co`n la.i cu?a mo^'i ti`nh -da~ qua.
Cha('c ha(?n -de^'n lu'c na`y ca'c ba.n -da~ tha^'y chi? co' ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng la` ngu+o+`i ye^u chu'ng ta nha^'t, luo^n luo^n chung thu?y, kho^ng bao gio+` thu` ghe't hay pha?n bo^.i, xua^'t hie^.n ba^'t cu+' lu'c na`o ba^'t cu+' no+i -da^u khi chu'ng ta ga(.p kho' kha(n hay -dau kho^?. Kho^ng nhu+~ng the^' vo+'i su+. tho^ng minh va` kho^n khe'o, du` mang lo`ng ghen tuo^ng hay tu+'c gia^.n no' cu~ng kho^ng bao gio+` tu+. ha`nh -do^.ng, ma` chi? -die^`u khie^?n chu'ng ta la`m phu+o+ng tie^.n -de^? tru+`ng pha.t hay tie^u die^.t ke? -do^'i -di.ch. Cuo^'i cu`ng no' co`n la` mo^.t ke? de^~ ti'nh va` nha^n -da.o nha^'t, luo^n luo^n nhu+o+`ng nhi.n tha^n a'i vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i chu'ng ta ye^u qui', chi? ca(m ghe't mo.i ke? thu` cu?a chu'ng ta. -Da(.c bie^.t ho+n, con ngu+o+`i vo^ hi`nh -do' luo^n luo^n sa(~n sa`ng bie^'n -do^?i theo mo^~i bu+o+'c -di cu?a -do+`i ngu+o+`i -do^?i thay, phu` ho+.p vo+'i su+. pha't trie^?n trong nha^.n thu+'c cu?a mo^~i ngu+o+`i, qua -do' ma` nha^.p tha^n va`o ta^m ho^`n con ngu+o+`i va` o+? -do' ma~i ma~i nhu+ mo^.t pha^`n tra'i tim hoa(.c mo^.t pha^`n -do+`i cu?a mo^~i ngu+o+`i.

--- *** ---

Ca'i go.i "ngu+o+`i ye^u trong mo^.ng" ne^u le^n o+? tre^n, hay -du+o+.c nhie^`u ngu+o+`i trong chu'ng ta thi'ch thu' ba`n lua^.n, nhu+ng kha'i nie^.m ngu+o+`i vo+. (ngu+o+`i cho^`ng) ly' tu+o+?ng hay go.i chung "ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng" la.i chi? -du+o+.c -de^` ca^.p to+'i mo^.t ca'ch de` da(.t, ma(.c du` hi`nh tu+o+.ng na`y tha^.t ra -do^'i vo+'i mo^~i ngu+o+`i co' y' nghi~a quan tro.ng ho+n nhie^`u. Ne^'u chu'ng ta thu+? so sa'nh khoa?ng tho+`i gian chi`m -da('m trong ye^u -du+o+ng la~ng ma.n va` qua~ng tho+`i gian -da^`m a^'m ha.nh phu'c gia -di`nh trong cuo^.c -do+`i mo^~i ngu+o+`i, ha(?n se~ nha^.n tha^'y ro~ -die^`u -do'. Va^.y ta.i sao ngu+o+`i ta la.i thu+o+`ng nha('c to+'i hi`nh a?nh ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng chi? -da^.m ne't trong mo^.t tho+`i gian nga('n va` la.i bo? qua vai tro` ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng cu?a ca? cuo^.c -do+`i sau -do' ? Cu~ng de^~ hie^?u, bo+?i theo quan nie^.m : "La^.p gia -di`nh tu+'c la` di.ch ba`i tho+ ra tha`nh va(n xuo^i" (B. Geart), ngu+o+`i ta se~ thu+o+`ng cho ra(`ng, chi? co' ti`nh ye^u mo+'i chu+'a -du+.ng tho+ mo^.ng va` mo+ tu+o+?ng, khi la^'y nhau ro^`i ta^'t ca? mo.i u+o+'c vo.ng nga^y tho+ huye^`n a?o xu+a kia se~ bi. cho^n vu`i va` tru+o+'c ma(.t chi? co`n la.i mo^.t su+. tha^.t phu~ pha`ng, buo^.c pha?i cha^'p nha^.n du` muo^'n hay kho^ng.
Suy nghi~ tre^n cu~ng co' pha^`n -du'ng, bo+?i khi -da~ tha`nh vo+. cho^`ng ma^'y ai la.i da'm mo+ mo^.ng vie^?n vo^ng nhu+ khi -dang ye^u, tuy va^.y ne^'u cho ra(`ng la^.p gia -di`nh la` cha^`m he^'t thi` pha?i cha(ng ho+i qua' mu+'c. Co' the^? ra(`ng tho+`i phong kie^'n xu+a kia, cha me. -da(.t -da^u con pha?i ngo^`i -do', vo+. cho^`ng pha?i o+? vo+'i nhau suo^'t -do+`i, kho^ng ca^`n bie^'t hai ngu+o+`i co' ye^u nhau hay kho^ng, nhu+ -du'ng theo phe'p ta('c -da.o -du+'c xa~ ho^.i tho+`i -do' -da(.t ra, hoa(.c nga`y nay mo^.t so^' ke? ke^'t ho^n va` li di. nhau -do+n gia?n nhu+ thay a'o. Tuy nhie^n -da so^' mo.i ngu+o+`i ai ai cu~ng hy vo.ng cu+o+'i mo^.t ngu+o+`i vo+. (hay cho^`ng) tu+o+ng -do^`ng y' ho+.p, -de^? ma~i ma~i ye^u thu+o+ng tho^ng hie^?u nhau, giu'p -do+~ nhau, cu`ng nhau vu+o+.t qua mo.i kho' kha(n thu+? tha'ch trong suo^'t cuo^.c -do+`i chung so^'ng, hoa(.c nhu+ ca'ch no'i cu?a -da.i va(n ha`o Pha'p H. Balzac :"Bi' quye^'t -de^? co' ha.nh phu'c trong ho^n nha^n la` vo+. cho^`ng pha?i quye^'n ru~ nhau suo^'t -do+`i" (Bo+?i va^.y ma` no' -du+o+.c mang te^n "Ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng"). Chi'nh nhu+~ng mong muo^'n -do' chu'ng ta va^~n thu+o+`ng the^` tho^'t be^n nhau trong ca'c buo^?i ho^n le^~, tru+o+'c ma(.t ca'c chu'a tha^`n hoa(.c o^ng ba` to^? tie^n. Va^.y -da^u pha?i ho^n nha^n se~ gie^'t che^'t nhu+~ng mo+ u+o+'c ti`nh ca?m giu+~a hai vo+. cho^`ng, ma` co`n la` mo+? -da^`u cu?a nhu+~ng mo+ u+o+'c mo+'i -dang na?y sinh, nhu+ng kho^ng pha?i nhu+~ng mo+ u+o+'c -do+n gia?n no^ng ca.n nhu+ tru+o+'c ma` sa^u -do.ng ho+n ga^'p tra(m nga`n la^`n, bo+?i no' -do`i ho?i chu'ng ta ve^` ti`nh ca?m cu~ng nhu+ ly' tri' mo.i kie^n tri` nha^~n na.i, mo.i co^' ga('ng su+'c lu+.c va` ca? mo.i tho^ng minh khe'o le'o. -Du+o+.c nhu+ va^.y chu'ng ta mo+'i co' co+ ho^.i cho.n lu+.a va` khuo^n -du'c cho mi`nh mo^.t ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng.
The^' na`o la` mo^.t ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng ? Cu~ng nhu+ ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng, cha('c cha('n mo^~i ngu+o+`i se~ co' mo^.t ca^u tra? lo+`i rie^ng, nhu+ng ta^'t ca? chu'ng ta se~ -de^`u la^'y mo^.t nguye^n ta('c co+ ba?n chung la`m kim chi? nam. Chu'ng ta se~ kho^ng co`n -de^? chi? rie^ng ta^'m bi`nh phong be^` ngoa`i, nhu+ hi`nh thu+'c sa('c -de.p hay cung ca'ch xa~ giao, co' the^? lay -do^.ng hay quye^'n ru~, ma` se~ co^' ga('ng -di sa^u ho+n ti`m hie^?u ca'i ba?n cha^'t tha^.t -da(`ng sau bu+'c ma`n gia? ta.o kia. Chi? o+? -do' chu'ng ta mo+'i co' the^? ti`m tha^'y -du+o+.c nhu+~ng ye^'u to^' quye^'t -di.nh cho ha.nh phu'c be^`n vu+~ng cu?a mo^.t gia -di`nh, ma` trong -do' hai vo+. cho^`ng se~ ma~i ma~i ye^u thu+o+ng nhau va` tha thu+' cho nhau.
-De^? -da.t -du+o+.c -die^`u -do', chi? co' ti`nh ye^u -do+n thua^`n, ngay ca? vo+'i mo^.t ngu+o+`i ye^u ly' tu+o+?ng nhu+ -da~ mo^ ta? o+? tre^n, se~ kho^ng -du?. No' chi? la` mo^.t pha^`n quan tro.ng nhu+ng kho^ng pha?i la` duy nha^'t quye^'t -di.nh cho mo^'i quan he^. giu+~a chu'ng ta va` ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng. Hoa(.c nhu+ trong toa'n ho.c ngu+o+`i ta no'i, -do' chi? la` -die^`u kie^.n ca^`n nhu+ng chu+a pha?i la` -die^`u kie^.n -du? -de^? chu+'ng minh mo^.t lua^.n -de^`. Ti`nh ca?m ly' tu+o+?ng giu+~a nhu+~ng ngu+o+`i ba.n -do+`i, ngoa`i ti`nh ye^u co`n chu+'a -du+.ng lo`ng thu+o+ng va` su+. tho^ng ca?m hie^?u bie^'t la^~n nhau. Lo`ng thu+o+ng chi? bo^.c pha't, khi giu+~a nhu+~ng ke? ye^u nhau na?y sinh ra mo^.t ti`nh ca?m ma'u mu? ruo^.t thi.t nhu+ ti`nh me. con hay ti`nh anh em mang -da^`y ti'nh thu+o+ng ye^u va` lo`ng vi. tha trong ba^'t cu+' mo.i hoa`n ca?nh. Su+. tho^ng hie^?u thu+o+`ng se~ xua^'t hie^.n trong nhu+~ng ti`nh ba.n tha^n thie^'t ga('n bo' la^u na(m. Nhu+~ng ngu+o+`i ba.n nhu+ va^.y se~ luo^n luo^n tin tu+o+?ng nhau, giu'p -do+~ la^~n nhau va`o nhu+~ng lu'c ga(.p kho' kha(n va` ta^m ti`nh tho^? lo^. vo+'i nhau ca? nhu+~ng -die^`u tha^`m ki'n nha^'t. Co' nghi~a ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng kho^ng chi? la` ngu+o+`i ye^u da die^'t ma` co`n pha?i la` ngu+o+`i anh em tha^n a'i va` ngu+o+`i ba.n kim lan.
-De^? bie^'t -du+o+.c ta^`m quan tro.ng cu~ng nhu+ su+. chi pho^'i giu+~a ba loa.i quan he^. ti`nh ca?m tre^n, chu'ng ta cha(?ng ca^`n ti`m to`i -da^u xa ma` co' the^? nha^.n tha^'y ngay qua nhu+~ng su+. vie^.c thu+o+`ng nga`y trong xa~ ho^.i.
Tai. sao ca'c -do^i ba.n tre? ye^u nhau chu+a la^u -da~ vo^.i va`ng la`m le^~ ho^n u+o+'c la.i thu+o+`ng de^~ co' va cha.m va` ha.nh phu'c gia -di`nh co' the^? vi` va^.y ma` tan vo+~ nhanh cho'ng ? Bo+?i vi` ho. -da~ la^`m tu+o+?ng khi cho ra(`ng, vo+'i ti`nh ye^u -da^.m -da` (nhu+ng chi? nha^'t tho+`i !) ho. se~ -du? su+'c ma.nh -de^? nga(n cha(.n mo.i ta'c -do^.ng ga^y chia re~ ti`nh ca?m giu+~a ho.. Nhu+ng khi -da~ la` vo+. cho^`ng, ho. mo+'i nha^.n thu+'c -du+o+.c ti`nh ye^u kia tuy -da('m say bao nhie^u -di nu+~a va^~n chu+a -du? -de^? ba?o ve^. ha.nh phu'c qua nhu+~ng ba~o to^' tha^.t su+. cu?a cuo^.c so^'ng ha`ng nga`y. Giu+~a ho. va^~n co`n qua' nhie^`u kha'c bie^.t xa la., thie^'u su+. ca?m tho^ng, chu+a hoa`n toa`n tin tu+o+?ng la^~n nhau. Nhu+~ng thie^'u so't -do' -da~ bi. ho. vo^ ti`nh hay co^' y' la~ng que^n hoa(.c bo? qua -de^? ta^.n hu+o+?ng nhu+~ng mo^'i ti`nh me^ muo^.i -du+o+.c xa^y du+.ng tre^n lo`ng tin mu` qua'ng va` nhu+~ng lo+`i hu+'a he.n ha~o huye^`n.
Tai. sao co' nhie^`u -do^i nam nu+~ -da~ chung so^'ng vo+'i nhau mo^.t tho+`i gian da`i, va` thu+o+`ng -de^'n khi co' con vo+'i nhau ro^`i mo+'i la`m le^~ cu+o+'i ? Ngoa`i mo^.t so^' nguye^n nha^n to^i kho^ng muo^'n -de^` ca^.p o+? -da^y, thi` cha('c cha('n mu.c -di'ch chi'nh cu?a -da so^' la` muo^'n du`ng tho+`i gian na`y -de^? hie^?u bie^'t ky~ ve^` nhau ho+n, co' di.p thu+? tha'ch nhau ma` -da.t -du+o+.c lo`ng tin be^`n vu+~ng cho cuo^.c so^'ng chung sau na`y, -da'ng tie^'c ra(`ng kho^ng pha?i ta^'t ca? -de^`u thu+.c hie^.n -du+o+.c mong muo^'n -do'. Mo^.t so^' ca(.p vo+. cho^`ng kha'c thi` la.i tin ra(`ng -du+'a con chung la` ba(`ng chu+'ng cha('c cha('n cho lo`ng ye^u thu+o+ng ma'u mu? na?y sinh ra giu+~a ho., hay chi'nh -du+'a tre? -do' se~ la` so+.i da^y ga('n bo' ti`nh ca?m ruo^.t thi.t trong gia -di`nh. Cu~ng vi` va^.y ma` nhie^`u ngu+o+`i cho ra(`ng chi? nhu+~ng gia -di`nh co' con mo+'i cha('c cha('n co' -du+o+.c mo^.t ha.nh phu'c be^`n la^u tha^.t su+.. Tuy nhie^n -do' va^~n chi? la` mo^.t trong nhu+~ng -die^`u kie^.n -de^? xa^y du+.ng mo^.t gia -di`nh ly' tu+o+?ng, bo+?i chu'ng ta -da'ng tie^'c thay va^~n thu+o+`ng pha?i chu+'ng kie^'n su+. tan vo+~ cu?a bao gia -di`nh va` qua -do' su+. bo+ vo+ cu?a bao -du+'a tre? co^ -do+n to^.i nghie^.p, nhu+~ng ke? -do' kho^ng bie^'t ra(`ng, chi? vi` ti'nh i'ch ky? ca' nha^n ho. -da~ kho^ng nhu+~ng tu+` bo? ha.nh phu'c ba^'y la^u cu?a chi'nh mi`nh ma` co`n tra` -da.p pha' hoa.i tu+o+ng lai cu?a bao -du+'a tre? tho+.
Ai cu~ng bie^'t ti`nh ca?m kho^ng pha?i thu+' co' the^? kie^'m -du+o+.c trong cho^'c la't, ngay ca? du`ng tie^`n ba.c hay quye^`n lu+.c cu~ng chi? mua -du+o+.c thu+' ti`nh ca?m gia? ta.o ma` tho^i. Du` la` ti`nh ba.n hay ti`nh ye^u pha?i nhu+ mo^.t con -de^ bao gio+` cu~ng ne^n -du+o+.c ba('t -da^`u xa^y du+.ng tu+` ne^`n mo'ng, tu+'c tu+` be^n trong tra'i tim va` ta^m ho^`n. Ba(`ng ti'nh kie^n tri` nha^~n na.i va` su+. tho^ng minh khe'o le'o cu?a ba?n tha^n chu'ng ta se~ vun -da('p tu+`ng chu't mo^.t ne^`n mo'ng ti`nh ca?m kia ma` kho^ng qua?n nga.i tho+`i gian, va` -do^`ng tho+`i tra?i qua nhu+~ng thu+? tha'ch do hoa`n ca?nh xa~ ho^.i ta.o ne^n chu'ng ta la.i ca`ng ga('n bo' nhau ho+n, ti`nh ca?m cho nhau ca`ng the^m to^i luye^.n ma` -da^.m -da` be^`n vu+~ng. Ne^'u chu'ng ta bie^'t luo^n luo^n gi`n giu+~ ne^`n mo'ng cu?a con -de^ ti`nh ca?m ba(`ng ca'ch thu+o+`ng xuye^n vun -da('p va` ca^?n tha^.n cha(m so'c thi` no' se~ ma~i ma~i -du+'ng vu+~ng tru+o+'c mo.i luo^`ng nu+o+'c ma.nh me~ nha^'t. Loa.i ti`nh ca?m re? tie^`n chi? la^'y su+. ha`o hoa bo'ng ba^?y be^` ngoa`i hay ca'i lo+.i lo^.c tru+o+'c ma('t la`m co+ so+? so+'m muo^.n cu~ng se~ tan vo+~ nhanh cho'ng nhu+ ca'i bong bo'ng xa` pho`ng ma` tho^i. Bo+?i va^.y -de^? ti`m -du+o+.c cho mi`nh ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng tre^n co+ so+? ca? ba mo^'i ti`nh ca?m cha^n tha^.t (YE^U-THU+O+NG-TU+O+NG A'I) la` ca? mo^.t su+. kho' nho.c co^' ga('ng trong ca? mo^.t qua~ng -do+`i ne^'u kho^ng pha?i trong ca? cuo^.c -do+`i mo^~i ngu+o+`i.
Thu+o+`ng thu+o+`ng ho^n nha^n tru+o+'c tie^n la` ke^'t qua? cu?a ti`nh ye^u, sau -do' ti`nh ba.n va` ti`nh thu+o+ng mo+'i da^`n da^`n ca`ng hie^.n ro~ qua cuo^.c so^'ng gia -di`nh. Nhu+ng kho^ng i't ca(.p trai ga'i ban -da^`u -da~ la` ba.n be` tha^n thie^'t, -de^'n mo^.t lu'c na`o -do' tro+? ne^n quye^'n luye^'n va` ye^u nhau, hoa(.c co' nhu+~ng ti`nh ye^u -du+o+.c ba('t nguo^`n tre^n co+ so+? cu?a lo`ng thu+o+ng (co' the^? -da^`u tie^n chi? la` mo^.t su+. thu+o+ng ha.i ta^`m thu+o+`ng) nhu+ ti`nh ca?m vo+'i ngu+o+`i ta`n ta^.t hay ngu+o+`i -dang ga(.p na.n. Tuy va^.y du` -du+o+.c xua^'t pha't tu+` "TI`NH" na`o cu~ng nhu+ tho+`i gian va` mu+'c -do^. pha't trie^?n giu+~a ca'c "TI`NH" -do' co' the^? che^nh le^.ch nhau, nhu+ng mo^.t gia -di`nh ly' tu+o+?ng ha.nh phu'c la^u be^`n chi? co' the^? to^`n ta.i tre^n ne^`n mo'ng cu?a ca? ba thu+' "TI`NH" (Ti`nh ye^u, Ti`nh thu+o+ng va` Ti`nh ba.n).
Ha.nh phu'c co' the^? chi? la` mo^.t tho?a ma~n phu't gia^y nhu+ng ha.nh phu'c gia -di`nh la` sung su+o+'ng cu?a ca? cuo^.c -do+`i, bo+?i va^.y chu'ng ta pha?i cho+` ca'c ca(.p vo+. cho^`ng tre? -de^'n khi tro+? tha`nh nhu+~ng o^ng la~o ba` la~o ma` va^~n co`n so^'ng vui ve? -da^`m a^'m be^n nhau, mo+'i co' the^? kha(?ng -di.nh ho. co' mo^.t ha.nh phu'c gia -di`nh tha^.t su+.. Khi mo+'i la^.p gia -di`nh, vo+. cho^`ng mo+'i chi? la` ngu+o+`i ye^u hay ngu+o+`i ba.n ly' tu+o+?ng cu?a nhau. Va` to+'i khi tu+` gia -di`nh thu?a ban -da^`u -do' tro+? tha`nh mo^.t gia -di`nh ha.nh phu'c ly' tu+o+?ng thi` -do^'i vo+'i nhau ho. nghie^~m nhie^n -da~ la` ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng. Nhu+ng kho^ng pha?i vo+'i ba^'t cu+' ngu+o+`i na`o chu'ng ta ye^u va` cu+o+'i, chu'ng ta se~ may ma('n -da.t -du+o+.c qua' tri`nh mong muo^'n -do', va` cho du` nhie^`u ke? thi'ch thu' lao va`o nhu+~ng cuo^.c ti`nh tra(ng gio' nhu+ng cha('c cha('n cu~ng i't ai ca? gan hy sinh -do+`i mi`nh va`o nhu+~ng cuo^.c ho^n nha^n "thu+? nghie^.m" kho^ng co' tu+o+ng lai. Nhu+~ng cuo^.c "thu+? nghie^.m -do+`i" -do' kho^ng chi? -de^? la.i nhu+~ng ky? nie^.m -dau xo't ma` co`n thie^u hu?y ca? qua~ng -do+`i hay co' khi ca? -do+`i ngu+o+`i. Va^.y la`m sao mo^~i ngu+o+`i trong chu'ng ta co' the^? bie^'t -du+o+.c cha('c cha('n ai se~ la` ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng cu?a mi`nh -de^? ma` ye^u va` cu+o+'i ?
Cha('c nhie^`u ngu+o+`i se~ cu+o+`i va` nghi~, tra? lo+`i ca^u ho?i tre^n cu~ng tu+.a nhu+ -doa'n so^' lotto, hoa(.c kho^ng thi` pho' ma(.c so^' pha^.n va`o nhu+~ng lo+`i tie^n -doa'n cu?a ca'c o^ng tha^`y tu+o+'ng so^'. Tuy nhu+~ng gi` thuo^.c ve^` tu+o+ng lai kho' ai co' the^? bie^'t -du+o+.c chua^?n xa'c nhu+ng co' le~ na`o vi` the^' ma` chu'ng ta bo? ma(.c mo.i su+. cho so^' pha^.n -di.nh -doa.t, co' le~ na`o ly' tri' va` nhu+~ng kha? na(ng kha'c cu?a con ngu+o+`i bi`nh thu+o+`ng nha^'t la.i kho^ng giu'p chu'ng ta -du+o+.c pha^`n na`o ? Ta^'t nhie^n la` co' ! Ne^'u chu'ng ta sa(~n sa`ng bo? co^ng ti`m kie^'m cho mi`nh ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng ngay mo^.t khi co`n -dang ye^u, va` be^n ca.nh ti`nh ye^u -do' ne^'u bie^'t so+'m chu' y' xa^y -da(.t ne^`n mo'ng cho su+. tu+o+ng -do^`ng va` tin tu+o+?ng la^~n nhau cu~ng nhu+ su+. tho^ng ca?m va` tha thu+' cho nhau, cha('c cha('n chu'ng ta se~ ca?m tha^'y vu+~ng va`ng tu+. tin ho+n nhie^`u khi bu+o+'c va`o cuo^.c so^'ng gia -di`nh, se~ bo+'t -di nhu+~ng ngo+~ nga`ng hay ba^'t ngo+` ban -da^`u cu?a thu+.c ta.i ha`ng nga`y, sa(~n sa`ng chia se? cho nhau nhu+~ng nie^`m vui, sung su+o+'ng hay nhu+~ng kho' kha(n, -dau kho^?. Ne^'u chu'ng ta cho+` -do+.i -de^'n sau ho^n nha^n mo+'i tha^.t su+. ba('t -da^`u quay tro+? la.i ti`m hie^?u ky~ ho+n ngu+o+`i mi`nh la^'y thi` nhie^`u khi -da~ qua' muo^.n. Nhu+ ngu+o+`i ta thu+o+`ng no'i, -dau kho^? khi ti`nh ye^u bi. chia ca('t thu+o+`ng ra^'t lo+'n -de^'n no^~i ngu+o+`i ta co' the^? che^'t vi` no' nhu+ng su+. li di. la.i co`n ghe^ go+'m ho+n nhie^`u, bo+?i ngu+o+`i ta kho^ng da'm che^'t vi` no' ma` co`n mang theo ca'i da^'u a^'n -do' cu~ng nhu+ nhu+~ng ha^.u qua? cu?a no' suo^'t ca? cuo^.c -do+`i. Bo+?i va^.y du` ti`nh ca?m me^ ma^?n co' la`m ta mu` qua'ng to+'i -da^u, nhu+ng va^~n ha~y co^' ga('ng du`ng ly' tri' sa'ng suo^'t -de^? so+'m nha^.n ra -du+o+.c nhu+~ng tru+o+'ng nga.i kho' kha(n se~ ca?n tro+? ha.nh phu'c gia -di`nh sau na`y. Chu'ng ta -de^`u bie^'t kho^ng pha?i ba^'t cu+' ca'i gi` ma` mo.i co^' ga('ng lo+'n nha^'t ve^` tri' lu+.c, ti`nh ca?m cu~ng nhu+ va^.t cha^'t cu~ng co' the^? vu+o+.t qua -du+o+.c (vi' du. nhu+ "ta'nh ngu+o+`i kho' su+?a, hoa`n ca?nh kho' -do^?i"). Va`o nhu+~ng tru+o+`ng ho+.p -do' to^'t ho+n he^'t ne^n ru't lui so+'m, tra'nh ga^y ra nhu+~ng to^?n tha^'t lo+'n ho+n -dau xo't ho+n trong ti`nh ca?m giu+~a ta va` ngu+o+`i ta lo+~ ye^u cu~ng nhu+ cuo^.c -do+`i sau -do' cu?a mo^~i ngu+o+`i.
--- *** ---
-Da'ng tie^'c ra(`ng to^i kho^ng co' mo^.t bi' quye^'t ca^?m nang na`o chia se? cu`ng ca'c ba.n -de^? mo^~i ngu+o+`i theo -do' ma` ti`m kie^'m cho mi`nh ngu+o+`i ba.n -do+`i ly' tu+o+?ng nha^'t, gio^'ng nhu+ nhu+~ng phu+o+ng pha'p thu+o+`ng co' trong khoa ho.c tu+. nhie^n, ngoa`i nhu+~ng do`ng chu+~ -do+n gia?n tre^n. Mo^~i ngu+o+`i trong chu'ng ta -de^`u co' mo^.t nha^.n thu+'c, so+? thi'ch va` mong muo^'n rie^ng, do -do' cha('c cha('n cu~ng cha(?ng chi.u cha^'p nha^.n ha`nh -do^.ng theo mo^.t khuo^n kho^? go` bo' nha^'t -di.nh, ma` se~ sa(~n sa`ng tu+. nguye^.n lao va`o ti`m kie^'m ha.nh phu'c cu?a rie^ng mi`nh, bo+?i ca'i tu+. ba?n tha^n pha?i tra?i qua kho' nho.c mo+'i -da.t -du+o+.c mo+'i ca`ng -da'ng qui'. Nhu+ng to^i cu~ng mong ca'c ba.n cu~ng -du+`ng qua' lie^`u li~nh ma` ha`nh -do^.ng thie^'u suy ti'nh ky~, -de^? ro^`i tu+. thie^u hu?y -do+`i mi`nh ma` va^~n chu+a bie^'t -die^`u mi`nh mong muo^'n -doa.t chie^'m la` chi nhu+ nhu+~ng con thie^u tha^n lao va`o a'nh sa'ng ba^.p bu`ng. Ma(.c du` va^.y to^i va^~n ra^'t to^n tro.ng nhu+~ng ke? sa(~n sa`ng lie^`u mi`nh hay chi.u -dau kho^? ca? -do+`i chi? vi` mo^.t mo^'i ti`nh kho^ng vo+'i to+'i, tuy ra(`ng tie^'c thay to^i va^~n chu+a tu luye^.n -da.t -de^'n mu+'c anh hu`ng, -die^n ro^` hay pha?i cha(ng ngu ngo^'c nhu+ ho. ...!!!
Khi -do.c -de^'n -da^y ha(?n nhie^`u ba.n se~ hay -da~ tho^'t le^n: "Nhu+~ng -die^`u na`y ai cha(?ng bie^'t" hay "Ta^'t ca? chi? la` nhu+~ng ly' lua^.n tro^'ng ro^~ng". Ca'c ba.n hoa`n toa`n co' ly' khi pha't bie^?u nhu+ va^.y. Nhu+ng ne^'u ca'c ba.n -de^? y' se~ tha^'y, nhu+~ng gi` -du+o+.c vie^'t ra trong khoa ho.c xa~ ho^.i hay ta^m ly' cu~ng -de^`u la` nhu+~ng ly' thuye^'t -du+o+.c to^?ng ho+.p hay pha^n ti'ch tu+` nhu+~ng du+~ kie^.n thu tha^.p -du+o+.c qua nhu+~ng quan sa't hay kinh nghie^.m trong qua' khu+'. O+? ba`i vie^'t na`y vo+'i kha? na(ng co' ha.n cu?a mi`nh, to^i chi? muo^'n co^' ga('ng gia?i thi'ch mo^.t va`i nha^.n thu+'c cu?a rie^ng ca' nha^n qua nhu+~ng thi' du. -do+n gia?n va` ke^'t ca^'u no' theo mo^.t ca'ch to^?ng qua't va` de^~ hie^?u. To^i tin ra(`ng mi`nh -da~ -da'p u+'ng -du+o+.c pha^`n na`o nhu+~ng ye^u ca^`u tu+. -da(.t ra -do'. To^i cu~ng hy vo.ng ra(`ng, mo^.t so^' ca'c ba.n se~ ti`m tha^'y -du+o+.c trong ba`i vie^'t mo^.t va`i khi'a ca.nh mo+'i ma` ca'c ba.n -dang quan ta^m -de^'n hay mo^.t va`i -de^` ta`i ly' thu' -de^? cu`ng nhau tranh lua^.n.

Aachen, 04/97