PHONG TuïC, Leã HoäI, TíN NGÖôõNG CuûA DAÂN ToäC VIeäT (KINH)

Ngöôøi Vieät ôû Quaûng Ngaõi ña soá laø daân goác Thanh, Ngheä , Tænh di cö vaøo trong caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûa lòch söû, cö truù chuû yeáu ôû 6 huyeän ñoàng baèng, caùc huyeän lî, thò xaõ, caùc thò traán, huyeän lî caùc huyeän mieàn nuùi vaø moät soá ít soáng xen keõ vôùi caùc daân toäc thieåu soá trong caùc laøng noùc.

Ngöôøi Vieät ôû Quaûng Ngaõi thöôøng xaây nhaø tranh vaùch ñaát. Töø naêm 1975 xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu nhaø lôïp ngoùi, töôøng xaây. Döôùi maùi nhaø aáy laø khoaûng khoâng gian vaên hoùa baûo löu caùc neáp soáng, taâm lyù coäng ñoàng ñöôïc saøng loïc qua bao theá heä . Caùc taäp tuïc cuûa coäng ñoàng vaø daân toäc laàn löôït dieãn ra trong moät gia ñình theo moät chu kyø soáng cuûa moãi caù nhaân, theá öùng xöû vôùi gia ñình, gia toäc, xoùm laøng vaø xaõ hoäi.

Beân caïnh vieäc duy trì moät soá taäp tuïc cuûa daân toäc Vieät töø mieàn Baéc, ngöôøi Vieät ôû Quaûng Ngaõi coù moät soá taäp quaùn rieâng nhö caùch xöng hoâ teân goïi, thöù baäc trong gia ñình, caùch naáu nöôùng caùc moùn aên. Hoï ñaõ ñôn giaûn hoùa nhöøng gì röôøm raø, taïo neân moät neáp soáng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa vuøng ñaát môùi.

1. Phong tuïc:

    a. Cöôùi hoûi:

Ngaøy tröôùc, con trai con gaùi ñoä 15, 16 tuoåi laø döïng vôï gaû choàng. Coù khi hai gia ñình öôùc heïn thoâng gia luùc con môùi sinh, nhöng haàu nhö naïn taûo hoân khoâng nhieàu.

Trong hoân nhaân, ngaøy tröôùc ngöôøi ta thöôøng tìm choã "moân ñaêng hoä ñoái". Hieän nay vieäc ñoù ñaõ bieán giaûm, duy vaãn coøn tuïc coi ngöôøi hôïp tuoåi, coi ngaøy ñeå laøm leã hoûi, cöôùi kieâng kî trong nhaø coù tang. Phía trai choïn ngöôøi laøm "mai dong", aên noùi lòch thieäp, gia ñình hoøa thuaän, ñeán thuyeát phuïc gia ñình nhaø gaùi. Neáu ñöôïc nhaø gaùi ñoàng yù thì nhaø trai ñem traàu cau deán daïm hoûi, goïi laø leã sô vaán. Tieáp ñeán laø leã aên hoûi. Ngöôøi cha ñaèng trai vaø ngöôøi mai dong mang traàu cau, traø röôïu vaø ñoâi baèng tai vaøng ñeán nhaø gaùi laøm sính leã cho coâ daâu. Sau ñoù , chaøng reå thöôøng veà giuùp vieäc nhaø vôï. Ngaøy teát gioã chaïp, chaøng reå phaûi coù maët ôû nhaø vôï.

Hai beân gia ñình trai gaùi cuøng nhau thoûa thuaän leã vaät choïn ngaøy giôø toát laøm leã cöôùi mong traùnh khoûi traéc trôû veà sau. Trong leã cöôùi, hoï nhaø trai goàm baø con thaân thích, phuø reå vaø ngöôøi gaùnh xieång (ñöïng leã vaät) ñöa chuù reå ñeán nhaø gaùi. Soá ngöôøi luoân laø soá chaün. Ñeán ngoõ nhaø gaùi, hoï nhaø gaùi ñoát phaùo chaøo möøng, ñoùn tieáp hoï nhaø trai vaøo nhaø. Leã vaät ñöôïc ñaët leân baøn thôø toå tieân tröôùc söï chöùng kieán cuûa hai hoï. Ñoâi taân hoân laïy tröôùe baøn thôø, kính caùo vôùi toå tieân, oâng baø beân vôï vaø trao nhaãn cöôùi. Ñaïi dieän hai hoï noùi nhöõng lôøi toát ñeïp caûm ôn nhau, hoï nhaø trai nhaän daâu, hoï nhaø gaùi nhaän reå. Sau ñoù laø tieäc möøng giöõa hai hoï vôùi baø con beân nhaø gaùi. Ñuùng giôø daõ ñònh, hoï nhaø trai röôùc daâu, hoï nhaø gaùi ñöa daâu veà nhaø choàng. Soá ngöôøi hoï nhaø gaùi ñi ñöa daâu thöôøng laø baèng soá ngöôøi nhaø trai. Phía nhaø trai cuõng tieáp ñoùn töông töï. Ñoâi taân hoân laïy tröôùc baøn thôø kính caùo vôùi toå tieân oâng baø, beân phía choàng. Tieáp ñoù laø leã tô hoàng, taï nguyeät laõo xe duyeân cho vôï choàng traêm naêm haïnh phuùc. Xong leã cöôùi, chieàu hoâm ñoù hoaëc ba ngaøy sau vôï choàng ñöa nhau veà beân nhaø vôï laøm leã "phaûn baùi" ñeå caûm ôn cha meï vôï coù coâng sinh thaønh nuoâi daïy ngöôøi con gaùi vaø toå chöùc leã cöôùi.

Ngaøy tröôùc coù nhieàu gia ñình giaøu thaùch cöôùi raát phieàn phöùc, laøm aûnh höôûng ñeán haïnh phuùc cuûa ñoâi treû.

Ngaøy nay, nam nöõ thanh nieân ñeán tuoåi tröôûng thaønh töï tìm hieåu nhau, song cha meï vaãn giöõ vai troø quan troïng trong vieäc döïng vôï gaû choàng cho con. Khi hai beân ñaõ thoûa thuïaän thì laøm thuû tuïc ñaêng kyù keát hoân taïi chính quyeàn cô sôû. Tuïc gaùnh xieång ñöôïc thay baèng mang ñoâi quaû ñöïng leã vaät. Vaø töø daàu naêm 1995, boû tuïc ñoát phaùo trong leã cöôùi.

    b) Sinh con:

Thoâng thöôøng vôï choàng thích sinh con trai ñaàu loøng. Con ñaàu loøng thöôøng sinh ôû nhaø cha meï vôï (con so nhaø maï, con raï nhaø choàng). Trong moãi laøng thöôøng coù baø "muï" chuyeân giuùp cho saûn phuï meï troøn con vuoâng.

Theo taäp quaùn, ñöùa beù sinh ra, roán ñöôïc caét choân hoaëc giaáu caån thaän, traùnh thaám nöôùc maùi hieân ñeå ñöùa treû khoûi bò gheû ôû ñaàu hoaëc loeùt maét. Saûn phuï naèm ôû buoàng kín, traùnh gioù, döôùi giöôøng luoân coù noài löûa than, aên thöùc aên khoâ vaø maën. Ñeán hoâm "ñaày cöû" (trai baûy ngaøy, gaùi chín ngaøy), sau khi xoâng muoái, xoa ngheä, ngöôøi meï môùi ñöôïc ra khoûi buoàng vaø moät thaùng sau môùi daàn trôû laïi sinh hoaït bình thöôøng. Ñöùa treû ñöôïc taém röûa saïch, quaán taû loùt, thöôøng hô löûa, ñaùnh daàu kyõ löôõng. Ñeán luùc ñaày thaùng (gaùi tuït hai, trai

tuït moät ngaøy), cha meï cuøng xin keo vaø ñaët teân cho con. Teân con thöôøng theå hieän öôùc mong cuûa cha meï veà töông lai con caùi traùnh truøng teân toå tieân, oâng baø vaø nhöõng baø con gaàn guõi. Beân caïnh teân chính, vì meâ tín, coù khi ñöùa beù ñöôïc daët teân phuï xaáu hôn ñeå quyù thaàn queân ñi ñöùa treû, cha meï deã nuoâi …

Con troøn moät naêm tuoåi, cha meï toå chöùc leã .cuùng "thoâi noâi"( l). Trong leã ngöôøi ta ñaët caùc loaïi buùt giaáy, göông löôïc, kim chæ, baùnh keïo. .. ñeå khi ñöùa treû caàm vaät gì tröôùc thì ngöôøi ta döï ñoaùn töông lai ngheà nghieäp cuûa noù. Nhöõng ñöùa treû "khoù nuoâi" thöôøng ñöôïc cha meï ñem leân chuøa xin laøm con cuûa Phaät, hoaëc ñem ñeán thaày cuùng laøm con toå tieân (tuïc naøy goïi laø "khoaùn", "baùn khoaùn' ñeán 10, 12 tuoåi laøm leã chuoäc veà . Khi ngöôøi khaùc aúm ñöùa treû ñi ñaâu thì boâi loï noài leân traùn ñeå traùnh ñieàu khoâng hay, Con khoùc ñeâm (daï ñeà) hoaëc giaät mình thì laáy ñoà saét ñeå ôû ñaàu giöôøng. Con naác thì laáy laù traàu daùn vaøo traùn... Ngaøy nay caùc phong tuïc taäp quaùn laïc haäu trong sinh con chæ coøn raát hieám, ôû vuøng xa xoâi heûo laùnh. Ña phaàn phuï nöõ ñaõ sinh con taïi nhaø hoä sinh ñòa phöông hoaëc khoa saûn beänh vieän. Caùc leã ñaët teân con, "thoâi noâi" ñaõ giaûn öôùc vaø tieán boä hôn tröôùc.

    Coå tích beân soâng Traø

    c. Tang ma:

Ngöôøi haáp hoái ñöôïc ñöa ra chaùnh taåm, con caùi tuï laïi xung quanh ñeå nghe lôøi traên troái. Ngöôøi cheát ñöôïc taém röûa baèng traàm höông, thay quaàn aùo saïch, ñaép tôø giaáy traéng leân maët. Gia ñình laáy ít gaïo hoaëc ít vaøng boû vaøo mieäng ngöôøi cheát, goïi laø "phaïn haøm" (phong tuïc töø Trung Quoác coå ñaïi). Phaïn haøm xong, ngöôøi cheát ñöôïc ñaët naèm treân chieáu traûi döôùi ñaát, sau moät laùt, ñöa leân giöôøng. Ngöôøi thaân thuoäc trong nhaø ñeàu im laëng, cuøng nieäm Phaät khi coù tuïng kinh (neáu gia chuû theo ñaïo Phaät), ñi chaân khong, khoâng duøng ñoà trang söùc, khoâng trang ñieåm son phaán.

Khaâm lieäm ngöôøi cheát thì tuøy giaøu ngheøo maø duøng voùc nhieãu tô luïa, hoaëc vaûi traéng ñeå may ñoà ñaïi lieäm vaø tieåu lieäm. Ñoà tieåu lieäm l taám chaên nhoû boïc thi theå, ñoà ñaïi lieäm laø taám chaên lôùn boïc ngoaøi, coù moät ñai buoäc doïc vaø 5 ñai buoäc ngang. Ngoaøi ra coøn coù. bao baøn tay, baøn chaân ñeå giöõ cöùng caùc ñoát tay chaân khoâng rôi vaõi khi cô theå ngöôøi cheát tan röûa.

Khaâm lieäm xong, ngöôøi ta ñaët thi haøi vaøo quan taøi, dem ñeå giöõa nhaø (neáu trong nhaø coøn ngöôøi lôùn hôn thì ñeå moät beân), ñaàu quan taøi luoân höôùng ra ngoaøi saân. Treân quan taøi ñaët 7 ngoïn ñeøn, lö höng, moät cheùn côm boâng vaø hoät gaø luoäc ñeå thôø. Tröôùc linh cöûu coù ñaët linh toïa (baøn thôø vong) goàm baøi vò, aûnh, ñeøn caày, hoàn baïch. Sau ñoù laøm leã phaùt tang (leã thaønh phuïc). Thaân quyeán ngöôøi cheát daâng leã leân linh toïa, bòt khaên tang, maëc tang phuïc, thöù töï xeáp haøng leã baùi, luaân phieân tuùc tröïc beân linh cöûu ñeå cuùng vaø taï ôn khaùch ñeán vieáng. Khi quan taøi quaøng trong nhaø, ngöôøi ta thöôøng môøi phöôøng baùt aâm xöôùng nhaïc tang toû loøng thöng tieác vaø ñöa hoàn ngöôøi cheát veà nôi sieâu thoaùt.

Ngaøy choân caát laøm leã phaùt daãn, thaân quyeán hoï haøng ñeàu ñeán ñöa tang, goïi laø toáng tang. Cha maát thì con trai choáng gaäy truùc, meï maát thì choáng gaäy voâng. Con trai tröôûng böng linh toïa ñi lui, maët nhìn quan taøi. Con daâu, con gaùi laên ra khoùc giöõa ñöôøng, toû loøng hieáu thaûo, vaøi ngöôøi thaân thích ñi beân linh cöûu ñeå hoä tang. .

Nghi tröôïng ñöa tang goàm coù: böùc hoaønh vi traéng ghi 4 chöõ nho: "Hoå sôn vaân aùm, (cha maát), "Dó lónh vaân meâ" (meï maát), nghóa laø "nuùi Hoå maây aùng toái, ñænh Dó maây che môø).

(Tuïc naøy xuaát phaùt töø quan nieäm trong Kinh thi: "Treøo leân nuùi Hoå ta troâng ngoùng cha. Treøo leân nuùi Dó ta troâng ngoùng meï" )

ÔÛ Quaûng Ngaõi, nhieàu nôi duøng nghi tröôïng ñoái vôùi nam laø "coâng boá", "trung tín", ñoái ' vôùi nöõ laø "coâng boá, "trinh thuaän".

Trong ñaùm tang coøn coù minh tinh, ghi thuïy hieäu ngöôøi cheát, treo vaøo caønh tre nhö caây phöôùng: höông aùn baøy giaù höông, ñoäc bình, ñoà tam söï, maâm nguõ quaû linh xa röôùc hoàn baïch hoaëc hình aûnh, baøi vò, côø chöõ A, côø coâng boá baèng vaûi traéng, toát, daøi 3 m daãn ñöôøng cho linh cöûu (quan taøi) ñaët trong nhaø maû, coù ngöôøi raéc giaáy vaøng maõ doïc ñöôøng.

Laêng moä Cuï Taï Töông (cuï Thöïông Taï) taïi Goø laêng, moät trong naêm tieán só trong trieàu Nguyeãn. AÛnh tö lieäu Traàn Troïng Uyeân

Hieän nay tang leã ñaõ gin löôïc bôùt. Khi ñöa linh cöûu, ngöôøi ta thöôøng duøng xe (thaønh thò). ôù noâng thoân neáu khoâng ñi xe, cuõng chæ coù baøi vò, côø troáng; khoâng coøn tuïc con daâu, con gaùi laên ra khoùc giöõa ñöôøng.

Huyeät moä ñöôïc thaày ñòa lyù xem tröôùc (xöa kia coù tuïc xem theá ñaát ñeå con chaùu phaùt ñaït) vaø phaân kim choïn giôø haï huyeät. Quan taøi haï xuoáng, con chaùu, hoï haøng thaân thích, moãi ngöôøi neùm moät hoøn ñaát ñöa tieãn, nhaø sö chôø laáp xong, tuïng kinh xung quanh moä. Mai taùng xong, veà nhaø laøm leã ngu teá. Ngaøy thöù nhaát laø sô ngu, thöù hai laø taùi ngu, thöù ba laø tam ngu (ngu nghóa laø yeân). Choân ñöôïc ba ngaøy thì laøm leã môû cöûa maû; 49 ngaøy laøm tuaàn chung thaát; lOO ngaøy teá thaàn toát khoùc (thoâi khoùe), thoâi cuùng l~i buoåi; l naêm laøm leã tieåu ñöôøng, boû ñoà soâ gai, gaäy... ba naêm laøm leã boû ñoà tang phuïc. Sau ñoù haøng naêm cuùng gioã vaøo ngaøy tröôùc cuûa ngaøy cheát.

    d. Thôø cuùng toå tieân:

Moãi doøng hoï coù moät nhaø thôø, goïi laø meã toäc (Traàn toäc, Nguyeãn toäc ....) Neáu doøng hoï ñaõ ñònh cö laâu ñôøi, coù nhieàu chi phaùi thì ngoaøi nhaø thôø chính oâng thuûy toå cuøng caùc ñaàu chi, caùc chi coøn coù nhaø thôø rieâng. Ngöôøi cai quaûn nhaø thôø vaø teá töï laø chi tröôûng nam (tröôûng toäc). Moãi gia ñình thôø töø oâng baø noäi ñeán cha meï ...

Baøn thôø: ñoái vôùi nhaø giaøu thì laøm tuû thôø caån xaø cöø, khaûm roàng phöôïng, nhaø bình thöôøng thì laøm baøn thôø ñôn giaûn, nhöng luoân ñöôïc ñaët ôû choã trang troïng, toân nghieâm nhaát trong nha. Ñoà thôø goàm: aûnh (hoaëc baøi vò, lö höng, boä ñeøn, bình hoa... nhaø giaøu coøn treo hoaønh phaûi khaéc ñaïi töï keøm ñoái lieãn hai beân ca ngôïi coâng ñöùc toå tieân. Ñoà thôø laø cuûagia baûo thieâng lieâng, con chaùu luoân thaønh kính giöõ gìn, daãu tuùng kieät cuõng khoâng baùn. Nhaø thôø thöôøng coù gia phaû, ghi cheùp danh taùnh ngaøy sanh, töû (coù khi ghi coâng ñöùc, söï nghieäp cuûa toå tieân) theo thöù töï theá heä.

Moãi doøng hoï, chi phaùi ñeàu coù ruoäng höông hoûa daønh cho tröôûng toäc canh taùc ñeå laáy lôïi töùc cuùng teá haøng naêm. Doøng hoï khoâng coù ruoäng höông hoûa thì moãi laàn cuùng teá, con chaùu phaûi ñoùng goùp tieàn, gaïo. Nhaø thôø haøng naêm coù teá xuaân vaø teá thu, con chaùu tuï hoïp ñeå nhaän bieát ngoâi thöù, baø con trong doøng hoï. Vieäc cuùng teá khoâng theå thieáu ñóa muoái, cheùn gaïo, cheùn nöôùc, lieãn traàu, quaû cau, cheùn röôïu. Moãi naêm coù moät ngaøy "gioã hoï" hoaëc "chaïp maû", con chaùu taäp hôïp laïi, soá ñi taûo moä, soá lo vieäc cuùng teá. Con chaùu coi ñaây laø dòp kính caùo vôùi toå tieân, caàu mong ñöôïc toå tieân phuø hoä. Ñaây cuõng laø dòp nhaän maët baø con cuøng doøng hoï, keát chaët tình huyeát thoáng, traùnh nhöõng sai traùi trong hoân nhaân, tranh chaáp giöõa nhöõng ngöôøi cuøng doøng hoï.

2. Leã hoäi vaø tín ngöôõng:

    a. Teát Nguyeân ñaùn:

Ba ngaøy ñaàu thaùng Gieâng aâm lòch laø Teát Nguyeân ñaùn. Teát naøy ñöôïc toå chöùc linh ñình. Tröôùc Teát, ngöôøi ta saém söûa quaàn aùo môùi cho con chaùu, laøm baùnh, mua phaùo, mua hoa... cuùng taát nieân. Ngaøy 23 thaùng Chaïp cuùng ñöa oâng Taùo. Caän keà ngaøy Teát thì goùi baùnh chöng, baùnh teùt, trang hoaøng nhaø cöûa, lau chuøi baøn thôù, bình cheùn, moå heo, döïng neâu. Chieàu 30 thaùng Chaïp (thaùng thieáu laø ngaøy 29) laøm leã cuùng röôùc oâng baø. Nöûa ñeâm 30 teát ñoát phaùo giao thöøa möøng naêm môùi, baøy baùnh traùi cuùng oâng baø. Sau ñoù moãi buoåi saùng ñeàu cuùng oâng baø. Ñeán muøng 3 cuùng ñöa tieãn oâng baø.

Saùng moàng Moät möøng tuoåi nhöõng ngöôøi trong nhaø, roài mang leã vaät veà nhaø thôø cuùng toå tieân. Ngaøy moàng Hai vaø moàng Ba ñi thaêm baø con. Daân gian coù caâu "moàng Moät nhaø cha, moàng hai nhaø vôï, moàng Ba nhaø thaày". Gaëp nhau ngöôøi ta thöôøng chuùc nhau "tröôøng an vaïn thoï", "vaïn söï nhö yù", laøm aên phaùt taøi"... tieáp ñaõi nhau baèng haït döa, baùnh möùt hoaëc ly röôïu ñaàu xuaân. Ngaøy moàng. hai nhieàu ngöôøi xem höôùng xuaát haønh, hay leân chuøa beû loäc ñaàu xuaân, tin raèng coù lieân quan deán chuyeän toát xaáu may ruûi trong naêm.

Trong Teát ngöôøi ta thöôøng toå chöùc caùc hình thöùc vui chi: loâ toâ, baøi choøi, ñaùnh baøi. .. Ngaøy tröôùc cuoäc vui chi keùo daøi suoát thaùng Gieâng, hoaëc ñeán raèm thaùng Gieâng, hoaëc ñeán leã haï neâu (moàng 7 thaùng Gieâng). Ngaøy nay, leã teát chæ trong 3 ngaøy, coù nhieàu hình thöùc vui chi môùi, phong phuù, laønh maïnh.

Ñaàu naêm ngöôøi ta kieâng noùi baäy baï, la maéng caõi coï nhau, khoâng laøm taét ngoïn ñeøn treân baøn thôø, ngöôøi coù tang khoâng ñeán nhaø ngöôøi khaùc. . . Töø teát AÁt hôïi ( 1995) tuïc ñoát phaùo ñöôïc baõi boû ñeå traùnh laõng phí vaø tai naïn.

    b. Teát Thanh minh:

Tieát Thanh minh trôøi trong saùng, maùt meû , vaøo thaùng 3 aâm lòch. Dòp naøy ngöôøi ta ñi taûo moä toå tieân, moä voâ chuû, töøng gia ñình cuùng toå tieân, laøng toå chöùc cuùng moà voâ chuû.

    c. Teát Ñoan ngoï :

Ngaøy muøng 5 thaùng 5 aâm lòch laø ngaøy gioã Khuaát Nguyeân (cheát treân soâng Mòch La, Trung Quoác. Vôùi ngöôøi Vieät ñoan ngoï laø ngaøy giöõa naêm, sinh hoaït vui chi, coù tuïc haùi laù laøm thuoác ñuùng vaøo giôø ngoï.

    d. Teát Trung nguyeân:

Vaøo ngaøy raèm thaùng 7 aâm lòch, theo ñaïo Phaät laø ngaøy leã xaù toäi nôi coõi aâm. Nhieàu nhaø ñoát vaøng maõ cuùng gia tieân. Nhieáu ngöôøi ñi vieáng chuøa caàu an cho gia ñình.

Daân gian coù caâu "raèm thaùng 7 keû quy ngöôøi khieâng" yù noùi giaøu hay ngheøo cuõng phaûi thaønh kính vôùi vong linh ngöôøi ñaõ khuaát trong ngaøy naøy.

    ñ Teõt Trung thu:

Vaøo ngaøy raèm thaùng 8 aâm lòch, coøn goïi laø Teát treû em. Nhaø nhaø lo cho con chaùu nhoû tuoåi coù quaø baùnh. Nhaø khaù giaû thì laøm coã trung thu. Treû em chôø traêng leân röôùc caùc loaïi ñeøn loàng, muùa laân, ñoát phaùo, keùo theo haøng ñoaøn, aùo quaàn saëc sôõ. Ñoäi muùa laân thöôøng vaøo töøng nhaø muùa chuùc tuïng. Ñòa phöông naøo cuõng coù nhieàu hình thöùc vui chi cho treû em.

    e. Teát Haï nguyeân:

Teát naøy ñöôïc toå chöùc vaøo ngaøy raèm thaùng 10 aâm lòch, luùc thu hoaïch xong vuï muøa. Daân gian coù caâu "raèm thaùng 10, möôøi ngöôøi möôøi quaûy" yù noùi nhaø naøo cuõng cuùng leã Ñoà cuùng thöôøng laø baùnh xeøo laøm baèng boät gaïo vaø thòt gaø, vòt heo...

e. Hoäi ñua thuyeån :

Toå chöùc vaøo ngaøy ñaàu xuaân. Thuyeàn ñua thöôøng daøi khoaûng 10 m, ñoùng baèng goã toát, coù theå baûo quaûn laâu. Thuyeàn ñöôïc caát giöõ taïi ñình laøng, ñeán ngaøy ñua môùi ñem ra söû duïng. Thuyeàn coù veõ hình long, laân, quy, phuïng (roàng, laân, ruøa, phöôïng). Moãi thöyeàn ñua thöôøng coù 15 ngöôøi, laø nhöõng tay cheøo khoûe maïnh, quen ngheà soâng nöôùc, trong ñoù ngöôøi laùi giöõ vai troø quan troïng trong thaéng baïi. Vuøng haï löu soâng Traø Khuùc, soâng Veä, caùc xaõ cuûa huyeän Saûn Tònh, Tö Nghóa vaø ñaûo Lyù Sôn ñeàu coù ñua thuyeàn haøng naêm.

Hoäi ñua thuyeàn treân Soâng Traø Khuùc

h. Hoäi ra quaân ñaùnh caù ñaàu naêm;.

Ngö daân vuøng bieån coù hoäi ra quaân ñaùnh caù vaøo ngaøy moàng 3 thaùng Gieâng aâm lòch. Caùc taøu thuyeàn ñaùnh caù taäp trung laøm leã. Chuû thuyeàn maëc aùo daøi khaên ñoùng raát trang troïng. Thuyeàn mang nhieàu phaùo, vöøa chaïy ra khôi vöøa ñoát phaùo.

Ñaùnh xong meû löôùi caù ñaàu tieân, hoï quay vaøo vui veû chuùc möøng nhau.

    i. Thôø caù OÂng:

Ngö daân coù tuïc thôø caù OÂng (caù voi). Caù OÂng hieàn laønh, coù khi ñôõ thuyeàn bò naïn, ngö daân tin ñoù laø thaàn linh. Khi caù cheát daït vaøo bôø, ngö daân toå chöùc leã mai taùng, cuùng teá vaø laäp ñeàn thôø. Luùc mai taùng vaø ngaøy raèm thaùng 7 haøng naêm coù toå chöùc ,haùt baù traïo, ñieäu haùt phoå. bieán cuûa daân vaïn chaøi.

    k. Toân giaùo:

Ngoaøi thôø phuïng toå tieân vaø nhöõng ngöôøi thaân yeâu ñaõ cheát, ngoaøi ñöùc tin vaøo thaàn linh gaén lieàn vôùi ngheà nghieäp, moät soá daân Quaûng Ngaõi coøn coù loøng suøng kính ñaïo Phaät töø haøng traêm naêm tröôùc. Ñaïo Phaät vôùi thuyeát töø bi hæ xaõ, laáy aên ngay ôû thaät laøm ñaàu, khoâng phaân bieät giaøu ngheøo, thöù baäc, neân coù söùc loâi cuoán nhieàu ngöôøi. Ngoaøi moät soá ít ngöôøi tu haún ôû chuøa, coøn haàu heát thieän nam tín nöõ thöôøng ñi chuøa vaøo caùc ngaøy raøm, moàng moät nhaát laø ngaøy leã Phaät ñaûn vaø ngaøy Vu lan.

Chuøa Tænh hoäi Phaät Giaùo                                          Nhaø thôø cuõ                            

Moät soá daân trong tænh coøn theo ñaïo Thieân chuùa, ñaïo Tin laønh, ñaïo Cao ñaøi vôùi nhöõng ñöùc tin khaùc nhau vaø nghi leã thôø phuïng khaùc nhau, cuõng vôùi yù thöùc höôùng thieän, traùnh ñieàu aùc.

[ Home ] [ Up ] 

Neáu coù yù kieán gì veà trang web naøy xin caùc baïn laøm ôn thö veà trantronguyen@vol.vnn.vn  
03 March, 2000