VOÕ QUAÙN ( ? - 1913)

Chí só yeâu nöôùc choáng Phaùp trong phong traøo Duy taân vaø phong traøo Ñoâng du, coøn coù teân Laâm Quaùn Trung, ngöôøi laøng Trung Sôn (nay thuoäc xaõ Bình Phöôùc, huyeän Bình Sôn).

Naêm 1907 , Voõ Quaùn laø uûy vieân Boä giao teá cuûa  Vieät-Nam-coâng-hieán-hoäi chuyeân lo toå chöùc du hoïc beân caïnh chöông trình Duy taân (Buøi Ñònh - Sñd, tr.78.). Voõ Quaùn laø moät trong 6 ngöôøi Quaûng Ngaõi ñöôïc ñöa ñi du hoïc ôû Nhaät, thuoäc theá heä ñaàu tieân ñi du hoïc (Phan Boäi Chaâu nieân bieåu -  tr.96.).

OÂng vöøa coâng taùc hoäi, vöøa hoïc, chuù troïng hoïc caû tieáng Nhaät vaø tieáng Anh. Naêm 1908, Nhaät ra leänh giaûi taùn löu hoïc sinh Vieät Nam ôû Nhaät. Thöïc daân Phaùp buoäc caùc gia ñình coù coïn em du hoïc phaûi vieát thö goïi veà . Voõ Quaùn naèm trong soá löu hoïc sinh cöông quyeát ôû laïi vaø ñöôïc cuï Phan Boäi Chaâu xem laø "moät trong maáy ngöôøi coù tieáng cuûa löu hoïc sinh coøn ôû laïi Ñoâng Kinh" .

Tieáp sau Voõ Quaùn rôøi Nhaät sang. Trung Quoác hoïc ñaïi hoïc quaân söï Baéc Kinh, cuøng hoïc vôùi Voõ Toøng. Sau khi toát nghieäp, Voõ Toøng yeâu caàu Vieân Theá Khaûi giuùp ñôõ loä phí ñeå ñi trinh saùt vuøng bieân giôùi Vieät - Trung, chuaån bò cho vieäc duïng binh veà sau.

Naêm 1911, caùch maïng Taân hôïi Trung Quoác thaønh coâng. Ñaàu 1912 taïi Quaûng Ñoâng, Phan Boäi Chaâu thaønh laäp

VieätNam-Quang-phuïc-hoäi nhaèm ñaùnh ñuoåi giaëc Phaùp, giaønh ñoäc laäp Voõ Quaùn laø moät trong 3 uûy vieân vaän ñoäng trong nöôùc, phuï traùch Trung kyø. OÂng veà nöôùc laøm nhieäm vuï. Muøa thu naêm 1912,oâng laïi sang Trung Quoác baùo caùo tình hình. Ñaàu naêm 1913, oâng veà nöôùc gaëp Thaùi Phieân xuùc tieán thaønh laäp phaân boä Vieät-Nam-Quang-phuïc-hoäi vaø baøn vieäc hoaït ñoäng cöùu nöôùc trong vuøng (Laâm Quang Thöï - Quaûng Nam - Lòch söû, ñia lyù, nhaân vaät Thanh Hoøa xuaát baûn1974, tr.801), coù taùc ñoäng ñeán cuoäc khôûi nghóa cuûa Thaùi Phieân ôû Quaûng Nam, Leâ Ngung, Nguyeãn Thuïy ôû Quaûng Ngaõi 1916. Thaùng 9.1913, Voõ Quaùn sang Trung Quoác vaø laâm troïng beänh. Bieát mình khoâng qua khoûi,oâng ra soâng Chaâu Giang gieo mình töï töû (cuoái 1913).

Phan Boäi Chaâu ñaõ laøm thô ñieáu Voõ Quaùn, vieát caâu ñoái gôûi veà queâ chia buoàn vaø ñeå phuïng thôø trong gia ñình oâng.