Bütün PC Kullanıcılarının Rüyası : Zetina Dikiş Makinası

Bilgisayar başında çalışırken birden yine kriz geldi, bilekleriniz sızlamaya, beliniz ağrımaya, gözleriniz
yaşarmaya başladı. Ne şapacaksınız? Ergonomi konusunda çok şey okumuş olmanız, satın alırken pimpirikli
davranıp klavyeden monitöre kadar her şeyin en yamuğunu, en eciş bücüş görünüşlüsünü seçmeniz şu anda hiç bir
işinize yaramaz.
Üreticiler ergonomi kurallarına uygun donanım üretmek için neler neler yapıyorlar: Klavyeler artık açılıyor,
kapanıyor, ikiye ayrılıyor. Monitörün açısını, yüksekliğini ayarlayabiliyorsunuz. Koltuğunuz iniyor çıkıyor,
masanız, fareniz, her şeyiniz ergonomik.
Ama belinizin bundan haberi yok ki, ağrıyıp duruyor gene. Mesele şu: Üreticiler ne kadar uğraşıp didinseler,
yepyeni tasarımlar geliştirseler de, saatlerce PC'sinin başında oturan bizlere pek bir hayırları dokunmuyor.
Sekiz saat bir koltukta, bir monitörün karşısında oturmak, her şey ne kadar ergonomik olursa olsun, insanın
canına okumaya yeter.
Dolayısıyla üreticilerin de yaptığı, aslında “ergonomik hissi” veren donanımlar üretmekten ibaret. Aslında
daha cesur davranabilirler ve gerçekten ergonomik -hatta sportif- modeller üretebilirler. Ama biliyorsunuz,
yüzlerce firma arasından, şu kullandığımız bilgisayarın şeklinde şemalinde ele gelir bir değişiklik yapmaya
kalkışan bir tanesi çıkmıyor.
İşte cesur bir üretici firma (varsa), ergonomik bir tasarım için aşağıdaki ipuçlarını kullanabilir. Monitörün
sağlığa zararlı olup olmamasının tasarımla bir ilgisi yok, koltuk boyu, masa yüksekliği vs. gibi ayrıntıları
da geçelim. Bilgisayarla çalışırken en çok kullandığımız şeyden başlayalım; klavyeden.
Daktilo ile yazıyor ya da piyano çalıyor olsaydınız, mesele yoktu; ama bilgisayar klavyesi bir rahatsızlıklar
kaynağıdır. Neden; çünkü bilgisayar klavyeleri sadece iki-üç parmağımızı kullanarak yazmaya zorluyorlar bizi.
Saatlerce iki-üç parmağını hareket ettirip durmaktan başka bir şey yapmazsanız, bu arada gözlerinizi hep bir
yere odaklamışsanız, tabii ki ensenize, sırtınıza, bileklerinize ağrılar biner!İşte müthiş çözüm.
Notebook'lar için yapacak bir şey yok, ama standart PC'ler zaten bütün bir masa üstünü kaplamıyorlar mı?
Öyleyse klavye ve monitör gibi temel birimleri bütün masa üstüne ve masanın altına yaymakta bir sakınca yok.
Ne sakıncası, binlerce yararı olacak bu işin.
Klavyede en çok kullandığımız tuşlar Return ve aralık tuşu. Bu iki tuş, dikiş makinelerinde olduğu gibi, hiç
vakit kaybetmeksizin pedal haline getirilmelidir. Böylelikle yazı yazar ya da makinede çalışırken bütün
vücudumuzun hareket etmesi sağlanacaktır. Fareye gelince: Düz bir yüzey üzerinde sürtülen fare, üzerindeki
iki tuş yüzünden ergonomik olmaktan çıkıyor, çünkü aynı anda hem kavrama hareketi hem de parmaklarınızı ve
bileğinizi geren basma hareketi yapıyorsunuz. Fare de ikiye ayrılmalı, vites kolu gibi tasarlanan parçası ile
navigasyon yaparken, Return ve Enter tuşlarının yanında yer alan pedalla seçme ve sürükleme işlemlerini
yapabilmeliyiz.
İki ayak için üç pedal fazla mı diyorsunuz? Bilgisayar kullanıcılarının çok büyük bir çoğunluğunun otomobil
kullandığını unutmayın, tıpkı fren ve gaz pedalları gibi, farenin tuşuyla Enter tuşuna aynı anda basmak
hiçbir zaman gerekmez, tersine karışıklık yaratır. Yani: Debriyaj pedalı yerine aralık tuşu, sırasıyla fren
ve gaz pedalları yerine de Enter ve fare tuşları... Çok daha az kullanılan farenin sağ tuşu da, böylelikle
parmaklarımızı akordiyon haline getirmekten kurtulur.
Monitörü ne yapacağız. Biraz pahalı bir sistem olabilir. Ama monitörü çok yavaş ve dairesel hareket üreten
bir tabanın üstüne oturtarak, ekranın kullanıcı çalışırken yavaş ve düzenli bir şekilde “oynamasını”
sağlamalı. Monitörün hareket hızı kullanıcı tarafından ayarlanabilmeli. Bu sayede, saatlerce makine başında
çalışsak bile, göz kaslarımız ve ensemiz hep aynı yere kilitlenmeyecek.
Böyle bir PC çok hantal ve büyük görünebilir. Ama çok konforlu olacaktır. Çünkü çalışırken ahenkli bir
şekilde bütün gövdeniz hareket edecek, ayaklarınız, elleriniz, dolayısıyla bütün vücudunuz koordineli
çalışacaktır. Doktor ve hastane faturalarından kurtulacağınız gibi, jimnastik salonlarına harcadığınız
vakitten de tasarruf edeceksiniz. Buluşun daha pek çok detayı ve yararı var; saymakla bitmez yani. Ama burada
bitirmek zorundayım, çünkü standart bir PC'de yazıyorum bu yazıyı ve her tarafıma kramp girmeye başladı...

Mustafa ARSLANTUNALI
Microsoft Life Sayı 3