PERM

Tokom perma još uvek egzistira jedinstveni kontinent Pangea. Područje Stare planine predstavljalo je tada deo prostranog kopna današnje centralne Evrope.

Nesto vise o rasporedu kopna i mora tokom perma.

Permske tvorevine zauzimaju centralne delove Stare planine: Topli do, Babin zub i Midžor. Ukupna debljina dostiže 1200 m, a pružaju se na prostoru 50 km duzine i 15 km širine. Prema karakteristikama, na ovom području, može da se izdvoji nekoliko facija permskih tvorevina: facije aluvijanih nanosa, facije delta, jezerske facije i tvorevine deponovane u mirnijim plitkovodnim basenima.

Najniže delove čine bazalni arkozni konglomerati, koji naviše prelaze u arkoze sa jednakim količinama kvarca i feldspata i podređenim granitoidnim stenama, poorfiritima i sericitskim škriljcima. Izgrađeni su od valutaka i krupnih zrna kvarca, feldspata, granitoidnih stena, kristalastih škriljaca nižeg kristaliniteta, karbonskih andezita, dacita, dijabaza i drugih stena. Materijal je slabo zaobljeni i slabo sortiran što ukazuje na taloženje u uslovima brze i nepravilne sedimentacije (bujični tokovi - proluvijalni proces). Na više u stubu smenjuju ih krupnozrni i sitnozrni slojeviti peščari, alevroliti i glinci nastali u uslovima mirnije sedimentacije. Preko ovih leže srednjezrni i krupnozrni peščari, mestmično i konglomerati, izgrađeni od kvarca, plagioklasa, liskuna i sl., sa vezivom bogatim hematitom. U ovim peščarim vidljiva je kosa slojevitost koja ukazuje na facije rečnih korita ili facije delti. Kako se permski peščari koriste kao građevinski kamen, kosa slojevitost se često zapaža na zidovima starijih kuća, sl. 1.

Merenje orijentacije pravaca transporta ukazuje da je materijal prinošen sa severa ili severozapada. U višim delovima permskih tvorevina Stare planine sreću se skoro iskljućivo tankoslojeviti alevroliti (koji se ponekad koriste za pokrivanje, sl. 2) i glinci sa tragovima kišnih kapi, bioglifima i simetričnim tragovima talasanja. Arkozni sedimenti su izgrađeni uglavnom od kvarca i feldspata a ređe od liskuna. Vezani su ilitsko-hematitskim cementom sa kalcitom i kaolinom, a od teškim minerala prisutni su magnetit, ilmenit, nematit, epidot, i granat. Sedimenti su formirani na podlozi od granitoidnih stena, kristalastih škriljaca niskog stepena metamorfizma, u oksidacionoj sredini, u uslovima tople i žarke klime, sa povremenim padavinama (Krstić i dr., 1976). Na više permske tvorevine postepeno prelaze u tzv. "šarenu seriju" donjotrijaske starosti.