* GS Nguyễn Ngọc Bích
Đọc Tác-Phẩm "Thiếu Tướng Nguyễn Văn Hiếu".

Tôi không phải là một sử-gia, lại càng không phải là một nhà quân-sử. Sự quan tâm của tôi đối với tác-phẩm, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hiếu, do người em ông viết, do đó chỉ có thể là tại v́, là một người Việt sống qua hết cả cuộc bể dâu của đất nước trong khoảng 60 năm qua, tôi không thể không để ư đến những tác-phẩm vẽ lại lịch-sử của những năm đó, t́m cho tôi một ư nghĩa nào đó trong cuộc sống của chính tôi.

Vậy tôi đă t́m được những ǵ trong cuốn sách?

Một con người xuất chúng

Phải nói thẳng là tôi hơi e ngại khi được biết cuốn sách, như được ghi trong chương 6 (6.01 “Thay Lời Kết: Hiện tượng cơ bút”), viết về một quân-nhân cao-cấp với dầy dạn kinh-nghiệm chiến-trường mà lại do một cựu-giáo-chức làm nghề “gơ đầu trẻ miền hậu cứ đô thị” viết th́ không hiểu kết-quả sẽ ra sao. Tác-giả Nguyễn Văn Tín, tuy là em ruột thật đó song cũng rất thật thà khi gần như vào đầu cuốn sách đă thẳng thắn nói: “Anh tôi, và tôi không mấy gần gũi nhau.”

Nếu tôi chỉ sống với định-kiến th́ có lẽ tôi đă vất xó cuốn sách từ lâu. Nhưng v́ tính ṭ ṃ cũng có và cũng v́ tôi thuộc hạng cái ǵ cũng thử đọc xem cái đă, chả mấy lúc tôi bị lôi cuốn vào một tác-phẩm mà tính-chất hiển-nhiên nhất có lẽ là sự thành thật. Tác-giả không che giấu một điều ǵ, dù như nhận xét của người ta về anh ông, Thiếu tướng Nguyễn Văn Hiếu, có thể hay mà cũng có thể dở.

Nếu không ít người, liếc qua tựa-đề các chương, sẽ cho là tác-giả t́m cách viết một thánh-sử (hagiography) về anh ḿnh, nhất là những chương mang tên như “Dũng tướng Nguyễn Văn Hiếu” (1.10), “nét đức độ và đạo đức của Tướng Hiếu” (1.11), “Một tướng tài ba” (1.12), “Một tay vơ nghệ cao cường” (1.15), “Một vị thánh chăng?” (1.18), th́ ngược lại, cũng không phải là hiếm chỗ tác giả ghi lại nguyên con những chỉ-thích của những tác-giả khác đối với anh ông, tỉ-dụ như việc rút lui khỏi Snoul (tháng 6/71) hay ư kiến hồ nghi (trang 217) của Trung-tướng Mỹ Michael B. Davison, sau này là tác-giả của một cuốn sử nổi tiếng về chiến-tranh Việt-nam.

Song nói chung, dựa vào tất cả những chứng-từ mà tác-giả đă kiếm được từ các nhân-chứng VN cũng như ngoại-quốc th́ anh ông, Tướng Nguyễn Văn Hiếu, quả có nhiều phần đáng khen, đáng ngưỡng mộ hơn là đáng chê hay đáng trách. Ngay như trách-nhiệm chính về cuộc rút lui khỏi Snoul, tác-giả đă chứng-minh được đó là trách-nhiệm của Tướng Nguyễn Văn Minh chứ không phải của Tướng Hiếu.

Một tập tài-liệu giá-trị

Có người xem cuốn sách sẽ cho rằng nó thiếu tính-cách liên-tục và không ít chỗ có phần lập lại. Đó là v́ tác-giả không có ư-định viết lại thành một tác-phẩm tṛn trịa mà dụng-ư của ông lại là để cho tác-phẩm giữ phần tươi mát của nó khi tác-tiả không cố t́m cách sắp xếp lại các dữ-kiện theo một chủ-ư nào.

Tác-giả chỉ sắp xếp lại các bài viết (như được viết ra ngay từ đầu, đưa lên Web) để cho chúng ta thấy có mấy chủ-đề chính-yếu, có thể coi như năm chương lớn của cuốn sách:

Chương đầu (tất cả các bài được đánh số bằng số 1 ở đầu) nói về thân thế và con người Tướng Hiếu.

Các chương 3 tới 5 là nói về binh-nghiệp của Tướng Hiếu: như một sĩ-quan tham-mưu (1953-66); như Tư lệnh Sư-đoàn 22 Bộ-binh (1964, rồi 1966-69); rồi Tư lệnh Sư-đoàn Bộ-binh (1969-71); Tư lệnh Phó Quân-đoàn 1 (1971-72), Tư lệnh Phó Quân-đoàn III (1973-75); và cuối cùng là các trận chiến Tướng Hiếu đă tham-gia (từ chiến-dịch Đỗ Xá đến trận Phước Long), trong đó có nói đến một đặc-điểm là khả-năng “nhị thức Bộ-binh Thiết-giáp” của Tướng Hiếu.

Một phần của Chương 4, mang tên “Thứ-trưởng Bài trừ Tham-nhũng (4.02 đến 4.15), có lễ nên để lên trên Chương 2 nói về “Cái chết Tướng Hiếu,” một cái chết rất bí-ẩn mà cuốn sách của tác-giả Nguyễn Văn Tín đă hé mở nhiều ngơ nghiên cứu.

Một cuốn sách tất-yếu sẽ gây tranh căi

Đây là một cuốn quân-sử mà trong đó tác-giả, hay nói đúng hơn là Tướng Hiếu, qua tác-giả, đi t́m sự lên tiếng phân minh về tất cả những cái hay cái dở của chính cá-nhân tướng Hiếu cũng như của nhiều nhân-vật khác trong quân-sử Việt-nam và trong lịch-sử cả Việt Nam Cộng-ḥa, đặc-biệt của nền Đệ nhị Cộng-ḥa.

Tôi thiết nghĩ trong số những người đọc, sẽ có một số v́ trung-thành với ông Nguyễn Văn Thiệu, chẳng hạn, sẽ khá phiền ḷng khi thấy ông bị gọi là “hắn”. Hay những tướng kém cỏi bị đích-xác nêu tên hoặc minh-danh quy trách-nhiệm về những thất bại của Quân-lực VNCH – và nhất là về cái chết của Tướng Hiếu.

Lại cũng có chỗ tác-giả Nguyễn Văn Tín cho rằng Tướng Hiếu, hay là Tướng Hiếu qua ông, cho rằng ông không thua ǵ tướng Erwin Rommel của Đức, tướng Montgomery của anh, tướng Lecherc của Pháp hoặc tướng Patton của Mỹ, ngụ ư là ông rất giỏi về lối đánh dàn trận lớn cấp sư-đoàn hay hơn, với thiết-giáp yểm trợ cho bộ-binh đánh chiếm một mục-tiêu cố-thủ của địch. Thiết-tưởng trong chuyện này, tác-giả đă chứng minh được là nhận xét của Trung-tướng Vĩnh Lộc, trong tác phẩm Thư gửi cho người bạn Mỹ, trang 71, là không đúng khi ông viết: “Địa thế và vị trí của nước ta trong phương vị hành quân t́m địch để tảo thanh không tạo được cơ hội để dàn trận một lúc đồng thời cả ba Trung Đoàn cùng các đơn vị yểm trợ. Xét lại từ khi thành lập Sư Đoàn cho đến ngày thất thủ Vùng Cao Nguyên, chưa thấy Khu Chiến Thuật nào hành quân sử dụng toàn thể Sư Đoàn, nghĩa là 3 Trung Đoàn Bộ Binh, Tiểu Đoàn Pháo Binh, Công Binh và Thiết Giáp v.v. Dù muốn cũng không có môi trường để dàn ra cả Sư Đoàn nếu không muốn nói đến hiếm hoi sĩ quan chỉ huy được huấn luyện nghiêm túc điều khiển Đại Đơn Vị.”

Tác giả, bằng những con số và tên đích-xác của các đơn-vị được tung vào trận, đă chứng minh hùng-hồn là trong trận Snoul (từ ngày 23/10 đến 10/11/970) “Tướng [Đỗ Cao] Trí đă để Tướng Hiếu xử dụng một lúc 2 Thiết Đoàn Kỵ Binh 1 và 18” bên cạnh Sư Đoàn 5 Bộ binh, gồm 3 Chiến Đoàn -- Chiến Đoàn 1, Chiến Đoàn 9 và Chiến Đoàn 333 tăng phái -- tấn công vào vùng địch, theo chiến-thuật Blitzkrieg (“Chiến-tranh chớp nhoáng”) của Đức – rơ ràng phản-biện được nhận xét nói trên của Tướng Vĩnh Lộc.

Nhưng theo tôi, khi so sánh Tướng Hiếu là ngang hàng hay hơn cả các chiến-tướng của Đức, Anh, Pháp, Mỹ như trên th́ riêng tôi, tôi có cảm-tưởng là quá đáng – v́ trong những trận chiến-xa như El Alamein trên sa-mạc Bắc-Phi giữa Rommel và Montgomery (tháng 6/1942) th́ số chiến-xa tham-dự lên cả hàng trăm ở mỗi bên, chưa kể trong trận Prokhorovka gần Kursk vào tháng 7/1943 số chiến-xa đôi bên lên tới 1300 chiếc, 2/3 là của bên Liên-Xô (Charles Messenger, The Second World War in Europe, Washington: Smithsonian Books, 1999, trang 160).

Để kết: Một cuốn sách rất giá trị

Trên đây là một vài điều mà khi tôi đọc, tôi không khỏi khựng một chút nhưng xét cho cùng, những ưu-điểm của cuốn sách nhiều hơn những hạt sạn mà chúng tôi nhặt được ra ở trên.

Ưu-điểm số một, khó chối căi, là tác-giả đă dùng một Website để cho nhiều người được tham gia -- một kiểu viết sách rất hiện-đại, rất mới, và rất đáng khuyến khích v́ nó có tương-tác qua lại giữa người viết và người đọc. Đây đúng nghĩa là một lối viết sử “ngh́n người viết” (tuy “ngh́n” đây là nói một cách tượng trưng).

Thứ hai là tác-giả đă tung ra cuốn sách trong lúc nhiều chứng-nhân c̣n sống. Như vậy, những điều ǵ mà ông nói đúng hay nói sai đều có thể có những người khác làm chứng, nhất là những ai đă có kinh-nghiệm trực-tiếp đến hay làm việc với Tướng Nguyễn Văn Hiếu.

Ưu-điểm thứ ba là giá-trị tài-liệu của cuốn sách. Ở đây ta không cần nói dông dài, nó đă quá rơ. Tỷ-dụ, nguyên Chương 4 với những bản tường tŕnh nguyên-văn về tham-nhũng ở vào giai-đoạn cuối của VNCH, đặc-biệt vụ Quỹ Tiết Kiệm Quân Đội dẫn đến việc Bộ-trưởng Bộ Quốc-pḥng, Tướng Nguyễn Văn Vỹ, phải về vườn và bảy đại-tá bị phạt trong vụ này. Đó là chưa kể chuyện điều tra tham-nhũng trong giới tư pháp hay cảnh sát v.v.

Nhiều lắm, nhiều lắm nên tôi xin không ngần ngại mà gợi ư là cuốn sách rất đáng mua, nếu không ǵ th́ cũng như một tài-liệu căn-bản, trước nhất về Tướng Nguyễn Văn Hiếu, và sau nữa là môt phần tài-liệu rất quan-trọng về quân-sử nước nhà.

Ngày ra mắt sách ở
George Mason Metro Campus
Chủ-nhật, 25/IX/2005

* Phạm Phong Dinh
Sách tŕnh bày đẹp, sáng sủa, giấy trắng trang trọng, nội dung thật phong phú, chắc phải đọc nhiều tuần mới xong. Như vậy xem như anh đă tận tụy làm xong nhiệm vụ của một người viết lại lịch sử và của một người em một vị danh tướng QLVNCH. Tướng Hiếu đă có thể vui ḷng thanh thản bên kia thế giới.

*Tú Gàn (Saigon Nhỏ ngày 22.4.2005)
Vụ Tướng Nguyễn Văn Hiếu

VÀI NÉT VỀ TƯỚNG HIẾU

CÁI CHẾT BÍ ẨN CỦA TƯỚNG HIẾU

QUAN ĐIỂM CỦA ÔNG TÍN

MỘT VÀI NHẬN XÉT

*Vương Hồng Anh (Việt Báo ngày 7.5.2005)
Tài Liệu Đặc Biệt: Mật Tŕnh Của Tướng Weyand & Tài Liệu Tướng Nguyễn Văn Hiếu

* Từ chuyến viếng thăm VN của Đại tướng Weyand, đến cái chết bí ẩn của Thiếu tướng Nguyễn Văn Hiếu, Tư lệnh phó hành quân Quân đoàn 3, ngày 8-4-1975.

*Tập tài liệu đặc biệt "Thiếu tướng Nguyễn Văn Hiếu", và những bí mật về những phúc tŕnh của Sứ quán Mỹ tại Sài G̣n, và của Đặc sứ Tổng thống Mỹ.

*Báo cáo lượng định t́nh h́nh VNCH của Đại tướng Weyand đệ tŕnh lên Tổng thống Ford.

* Tô Du Khánh
Đọc cuộc đời Tướng Hiếu thấy cuộc sống anh quá b́nh dị, giản đơn nhưng hy sinh và yêu thương tuyệt đối. Yêu gia đ́nh, yêu quê hương và sẵn sàng hy sinh cho quê hương tổ quốc ḿnh. Cám ơn anh Tín đă ghi lại trung thực về một cuộc đời để chúng tôi đọc mà thấy thấm thía là người Việt Nam máu đỏ da vàng! 30 năm trước (1975) và 30 năm sau (2005).

* Nguyễn Đ́nh Phúc
Đây là một công tŕnh lớn, có giá trị Lịch Sử/Quân Sử. Nếu không có sự hy sinh làm việc của Tín th́ những giá trị này cũng có thể bị quên lăng hay hiểu không đúng mức. Tôi hănh diện trong tủ sách gia đ́nh có Sách Tướng Hiếu của Tín. Không có một Tướng Lănh nào có diện mạo được một phần của Tướng Hiếu.

* Nguyễn Văn Vinh
Thật không ngờ anh đă cố gắng phi thường để thực hiện một cuốn sách về tướng Hiếu mà để làm được nội dung phong phú nầy tác giả quả thực ngoài tài năng ngoại ngữ thông suốt, c̣n quen biết giao dịch rộng và rất ĺ lợm và chịu khó lục lọi t́m ṭi từ trong thư viện và hồ sơ dù bị ngăn trở với muôn vàn khó khăn. Anh thật đáng được gọi là một nhà sưu tầm có thực tài nếu không muốn gọi là một thiên tài. Sự thật như vậy chứ không thổi phồng chút nào.

* Trần Ngọc Long
Tôi đă nhận được cuốn sách về Tướng N.V.Hiếu, đêm qua về đọc say mê đến quá nửa đêm. Thực sự cuốn sách giá trị hơn nhiều so với ấn phí và ủng hộ, nhiều dữ kiện ngoài sự hiểu biết của độc giả cũng như những sự kiện về lịch sử cũng rất khách quan và đáng giá. Tôi không được may mắn trực tiếp dưới quyền chỉ huy của Tướng Hiếu, nhưng nh́n chung những "Đại Bàng" ngày xưa rất hiếm hoi có được những vị cương trực và thanh bạch như Người. Tủi nhục mất nước sẽ không xảy ra nếu chúng ta được lèo lái con thuyền bởi những bàn tay trí dũng của những vị lănh đạo điển h́nh như Tướng N.V.Hiếu. Dù sao đó cũng là một bài học để dân ḿnh đánh giá được sự độc tài đảng trị của Cộng Sản, và cho dù bài học có quá đắt để trả, chúng ta vẫn không thể cưỡng lại số phận chung mà Thượng Đế đă an bài.

* Trần Gia Phát
Cuốn sách sưu tầm công phu, được nhà in Eagle Printing đóng rất đẹp. Tôi thích nó, quí yêu Thiếu Tướng Nguyễn Văn Hiếu. Tôi giành nhiều thời gian đọc nó. Tôi được biết chú Hiếu từ khi chú t́m hiểu cô Hương ở số nhà 96 Hàng Buồm (sau này là bà Hiếu). Năm 1954 gia đ́nh đă di chuyển vô Nam Bộ. Chú Hiếu là một ông tướng trẻ đẹp, quắc thước trời phú cho ông có nhiều tài ba lỗi lạc, trong sạch đức độ; trong quân ngũ ông tài năng, mưu lược chỉ huy nhiều trận chiến tiêu diệt quân thù. Ông hiến cả một cuộc đời binh nghiệp cho tổ quốc Việt Nam Cộng Ḥa. Rất tiếc rằng trong lúc khả năng c̣n rất dồi dào, sức khoẻ c̣n đang hùng tráng, ông đă hy sinh cho tổ quốc thân yêu, bỏ lại những người thân ra đi. Nghĩ lại người anh em đồng hao tôi được biết. Tôi quá kính phục.

* Phan Văn Trọng
Công tŕnh biên soạn công phu, việc thu thập tài liệu rất khoa học qua những nhân chứng sống. Tôi đọc ngay đêm hôm qua và thấy tiếc cho đất nước ḿnh. Tầng lớp lănh đạo cao nhất của đất nước như TT NV Thiệu thiếu đạo đức, phe phái, bất tài, tham quyền cố vị, chèn ép những người có tài đức như Tướng Nguyễn Văn Hiếu th́ việc đất nước rơi vào tay CS là tất yếu. Trong sách anh có đề cập đến "Quế Công Công" Toàn. Ông Toàn hiện cư ngụ trong thanh phố San Antonio tôi đang ở, nhưng không dám xuất đầu lộ diện bao giờ! Qua tiếp xúcc cá nhân và kinh nghiệm của những người tôi quen biết, nhận định của anh về ông Toàn rất đúng.

* Hùng Bernard
WOW!!!....Truớc đây, tôi chỉ đọc loáng thoáng trong website, ngày đọc, ngày không, thất thuờng lắm...Tôi không ngờ sách ông viết lại DẦY và VĨ ĐẠI như vậy.....Quả là một công tŕnh VÔ SONG !!!!!....

* Phạm Hồng Phúc
Tôi đă đọc qua cuốn sách; sách được biên soạn rất công phu. Thành thật ngợi khen Anh đă dành nhiều thời gian và tâm huyết để phỏng vấn các nhân vật liên hệ cũng như t́m ṭi, nghiên cứu các tài liệu để hoàn thành cuốn sách giá trị này hầu vinh danh Tướng Hiếu, một vị tướng lănh tài ba, dũng cảm, thanh liêm, đức độ của QLVNCH và cũng là một người chồng, một người cha gương mẫu của gia đ́nh. Cuốn sách này chắc chắn sẽ góp phần quan trọng trong việc viết lại những trang quân sử oai hùng của QLVNCH. Tôi rất hănh diện có một người anh rể như Tướng Hiếu. Đây cũng là niềm hănh diện chung cho toàn thể người Việt quốc gia yêu nước.

* Nguyễn Mai Ngọc
Từ hôm nhận được quyển sách về Tướng Hiếu bằng tiếng Việt, cháu mở ra đọc hằng ngày (đọc tiếng Việt vẫn thấy thoải mái hơn tiếng Mỹ nhiều), đọc mỗi ngày một ít, phần v́ không có nhiều thời gian để đọc nhiều một lúc, phần v́ quyển sách như một món ăn tinh thần quư, nên cháu không muốn ngấu nghiến đọc hết một lúc, mà muốn đọc dần dần, nghiền nghẫm, tựa như một món ăn ngon, phải ăn để, sợ hết!

Đọc sách, cháu khám phá ra được hai điều thú vị sau cho ḿnh, muốn chia sẻ cùng Chú dưới đây:

Một là về Bố cháu (xin Chú cho phép cháu xưng hô như vậy tuy cháu chỉ là con dâu): Nếu không đọc sách Chú viết, th́ cháu chỉ được biết Bố cháu qua cái tên mà thôi "Bố Hiếu", cùng lắm là "Tướng Hiếu". Đúng như Chú nói trong sách, "... nếu muốn biết về Tướng Hiếu, th́ chớ dại mà ḍ hỏi vợ con ..." Nay qua quyển sách của Chú, cháu thấy có thêm lư do xác đáng hơn để kính yêu Bố cháu, Tướng Hiếu, một người tài hoa, đạo đức, toàn diện mà cho đến nay cháu chưa từng biết đến ai như vậy! Chắc cũng v́ dân gian thường nói "tài hoa, bạc mệnh" nên Bố cháu mới ra đi sớm như vậy!

Có nhiều bài viết trong sách của Chú, khiến cháu thích đọc đi đọc lại, nhất là những bài miêu tả Tướng Hiếu - một con người vừa oai hùng, nhưng cũng rất giản dị, vừa cương quyết nhưng lại cũng đầy t́nh cảm, vừa mưu lược tài giỏi nhưng lại khiêm tốn, vị Tướng biết thương quân sĩ và đặt an toàn của họ lên hàng đầu, Tướng trong sạch, và nhất là t́nh cảm của Ông dành cho vợ con. Mẹ cháu ngày xưa không có được cuộc sống xa hoa như những Bà Tướng khác, nhưng cháu dám chắc, Bà là Bà Tướng hạnh phúc nhất v́ được chồng hết mực chung t́nh, yêu thương, chăm sóc, và Bà chắc hẳn cũng đầy tự hào về một người chồng tài giỏi và có tư cách đạo đức được nhiều người nể v́, kính mến!

Cũng có những bài viết cháu né tránh không muốn đọc, nhưng rồi cũng ṭ ṃ đọc, đó là loạt bài viết về cái chết oan uổng của Bố cháu. Một cảm giác vừa tức giận, vừa thương cảm, vừa nuối tiếc lẫn lộn cứ dâng trào. Đối với Mẹ cháu, có lẽ cái ngày kinh hoàng và đen tối nhất cuộc đời của Bà là ngày Bố cháu mất! Có lẽ nó c̣n khủng khiếp hơn cả ngay chính Bà phải từ giă cơi đời này! Những người hăm hại Ông đâu đó vẫn c̣n sống trên đất Mỹ này, cháu tin là một ngày nào đó cũng phải thú tội, cái tội tầy đ́nh không phải chỉ hăm hại một con người, mà c̣n là một đồng nghiệp, một bậc Hiền-Tài!

Cháu cũng là người hết sức ngưỡng mộ Bố cháu, cháu chỉ xin xếp hàng sau mỗi ḿnh chú, về mức độ ngưỡng mộ Tướng Hiếu thôi đấy!

Khám phá thứ hai là về Chú!

Cháu thấy Chú cũng giống Bố cháu ở nhiều điểm, nhất là "khiêm tốn". Có thể thấy từ "khiêm tốn" trong con người Chú qua việc Chú chỉ công nhận là "khí cụ" của Bố cháu khi viết cuốn sách này, Chú mô tả việc viết lách hoàn toàn dễ dàng qua hiện tượng "cơ bút" và "giáng bút". Cháu hoàn toàn tin vào hiện tượng trên, nhưng cũng thấy là công sức của Chú không hề nhỏ, từ việc lục lọi thư viện ở Nữu Ước, đến Văn Khố Quốc Gia, rồi tra khảo bất tận trên Internet, liên lạc với biết bao nhiêu bạn bè, những người biết Bố cháu khi xưa, kể cả việc kiên tŕ liên lạc với các cơ quan chính quyền Mỹ, rồi mày ṃ nghiên cứu, chọn lọc, ghi chép, dịch thuật ... có lẽ từ khi viết sách đến nay (cả sau khi sách đă được phát hành) và chắc cả măi về sau, tâm trí của Chú lúc nào cũng có chỗ dành cho sự quan tâm về anh ḿnh, Tướng Hiếu. Thật là Tướng Hiếu có biệt tài dùng người nào đúng vào việc ǵ, qua việc chọn Chú để "giáng bút" cũng nói lên điều đó, mặc dù trong gia đ́nh Tướng Hiếu cũng có nhiều người thân khác cũng đều kính yêu Tướng Hiếu.

Có một chi tiết nhỏ mà cháu cũng thấy bóng dáng của chú "khiêm tốn" là khi Chú kể về việc ngày xưa được Bà Nội dẫn đến trường, nơi Bà làm phụ giảng, Chú được các học tṛ của bà, cả nữ lẫn nam chuyền tay nhau cưng nựng, bồng bế, hẳn là họ yêu mến cô giáo của ḿnh, nhưng cháu dám chắc là cũng v́ "you were sure cute". Đến bây giờ, ở tuổi làm Ông rồi, nhưng cháu vẫn t́m được nét trẻ thơ, trong trắng của Chú, nhất là khi đọc những câu vần trong sáng, ư tứ giản dị Chú dành để tôn vinh anh ḿnh.

Cháu rất tâm đắc về một lời b́nh của một bạn đọc đă nói Bố cháu có phúc v́ có được một người em rất mực "sùng kính, và tôn vinh anh ḿnh một cách đặc biệt dễ thương". Mỗi một cử chỉ, động tác, dáng dấp, lời nói, ... từ ngoài h́nh đến nội dung tính cách của Bố cháu đều được Chú in đậm trong ḷng với tất cả ḷng ngưỡng mộ, say mê ... để rồi toát ra một loạt những bài viết về Chân dung Tướng Hiếu rất trọn vẹn, và người đọc thấy tiếp thu được một cách dễ chịu và thỏa hiệp, một sự "tôn vinh" thỏa đáng, không phải "tâng bốc" hồ đồ. Hẳn nhiên là Bố cháu có phúc v́ được em ḿnh kính yêu như vậy, nhưng bản thân Chú cũng là người có phúc không kém, v́ có được một người anh như Tướng Hiếu. Đâu phải chỉ khi "được kính yêu" mới là một diễm phúc, mà có được tấm ḷng "kính yêu" người khác (nhất là người ruột thịt) cũng là một diễm phúc lớn lao ...

Một chữ "cám ơn" không thể nào nói hết được cảm nghĩ của cháu, nhưng vẫn phải nói ra c̣n hơn là để trong ḷng khi khả năng ngôn ngữ kém cỏi, không t́m được lời nào chính xác hơn. Cám ơn Chú đă cho cháu được dịp khám phá những điều thú vị nêu trên trong cuốn sách về Tướng Hiêu và hàng loạt những kiến thức và thông tin thú vị khác, lần đầu tiên được biết đến ... Cháu cũng cám ơn Cô, một người luôn ở bên cạnh, âm thầm ủng hộ và khuyến khích Chú thực hiện công tŕnh này.

* Trần Lương Tín, nguyên TĐT TĐ2/8
Tôi vừa đọc xong cuốn sách của ông, viết về người anh của ông, Thiếu tướng NGUYỄN VĂN HIẾU, vị Tư lệnh của SĐ5BB chúng tôi, người mà tôi đă kính và phục nhất trong đời quân ngũ của tôi. Tôi rất tiếc đă không được biết về website mà ông đă mở để dành cho bào huynh của ông, v́ thế hôm nay tôi mới viết email này tới ông để có một lời chào cuối tới một vị Tư lệnh, một niên trưởng đáng kính, đáng phục nhất của tôi "VĨNH BIỆT 45, CHÚC 45 AN NGHỈ NGÀN THU". (45 là ám hiệu truyền tin của Tư Lệnh SĐ5BB)

* Lê Hoàng An
Sở dĩ tôi mua 3 cuốn là v́ tôi sẽ tặng cho người anh rể của tôi 1 cuốn. Anh rể tôi là Đại Tá Quan Minh Giàu, người đă có đóng góp một bài vào trong cuốn sách của Ông viết. Cuốn thứ hai tôi tặng cho một bà chị của tôi ở Pittsbourgh, PA, là vợ của một cựu Thiếu Tá của QLVNCH đă măn phần hồi năm ngoái. C̣n cuốn thứ ba tôi lưu trong thư viện gia đ́nh của tôi. Tôi đang đọc cuốn sách của Ông viết với một niềm kính trọng vô biên đối với Thiếu Tướng Hiếu, một người tôi vẫn ngưỡng mộ hồi tôi c̣n là Đại Úy trong QLVNCH. 7 năm tù, mới qua Mỹ được 12 năm.

* Vũ Văn Xương/Phạm Thị Sâm
Những đêm khó ngủ, tôi thường đón nghe đài Thế Hệ Mới 1320AM, phát thanh ở Houston từ 7PM đến 6AM, và một đêm t́nh cờ được nghe ông Vơ Hồng Phúc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Tín về đề tài Tướng Nguyễn Văn Hiếu. Hôm sau, tôi t́m mua ngay quyển sách Thiếu Tướng Nguyễn Văn Hiếu, Một Viên Ngọc Ẩn Tàng.

Chúng tôi say mê đọc sách, chú ư nhiều đến phần "hiện tượng giáng bút" và cảm thấy sự linh thiêng của Tướng Hiếu. Sách viết rất hay, tài liệu phong phú, đă góp phần vào lịch sử chiến tranh Việt Nam cho thế hệ sau này.

V́ là người trong gia đ́nh nên chúng tôi thừa biết Tướng Hiếu là một người nhă nhặn, khiêm tốn, thanh liêm, một người chồng tuyệt vời thương vợ con hết mực, nhỏ nhẹ khuyên dạy các con và không bao giờ to tiếng với ai. Bây giờ đọc sách, biết thêm về sự anh dũng, tài ba, lỗi lạc của Tướng Hiếu trên chiến trường Việt Nam. Chúng tôi rất hănh diện và quư mến Tướng Hiếu, một người em rể tài đức vẹn toàn.

Chúng tôi cảm phục chú Tín đă công phu sưu tầm tài liệu để hoàn thành cuốn sách quư giá, vinh danh một ông tướng xuất sắc, một viên ngọc ẩn tàng của quân đội Việt Nam Cộng Hoà đă hiến trọn đời cho Tổ Quốc.

Nhân đây chúng tôi cũng xin đươc tri ân hai chú Nguyễn Văn Tín và Nguyễn Văn Trí đă giúp đỡ và đùm bọc các cháu Bích, Minh và Tuấn trong lúc di tản. Ḷng tốt của các chú và của em gái tôi, phu nhân tướng Hiếu, đời đời chúng tôi không bao giờ quên.

* Trần Tha
Đọc gần xong quyển sách của anh th́ tôi cũng gần như thở phào nhẹ nhơm bởi những uẩn khúc đă đeo đuổi tôi nhiều năm qua về cuộc bại trận, tan hàng ngày xưa, nhưng hôm nay tôi thiết nghĩ tại v́ Miền Nam của chúng ta có quá nhiều Tướng Cướp (rất đồng ư với anh Ruẩn, trang 105), và tướng thật sự đánh giặc th́ quá ít. Một quân đội có gần một triệu quân, mà lại có hơn 100 Tướng Cướp th́ làm sao thắng được Cộng Sản. Cho nên cũng đừng trách Hoa Kỳ đă bỏ chúng ta, v́ họ có đui mắt tới đâu cũng thấy được tên tướng nào tham nhũng, tên tướng nào mê đàn bà, tên nào mê đá gà, tên nào sợ chết ham sống hơn là những chiến sĩ nơi tuyến đầu lửa đạn. Có một điều tôi nhận thấy là trong các cuộc biểu t́nh chống Cộng rất ít khi tôi thấy gia đ́nh con cháu của những Thằng Tướng đó tham gia, và sự vắng mặt này tự khẳng định quân đội quốc gia có quá nhiều Tướng Cướp, nổi đ́nh đám nhất là Thiệu, Kỳ, Khiêm, Viên, Quang, Nghi, Quảng, Tường, Thuần, Chinh, Lan ... vv ... Cám ơn anh đă hé lộ những bỉ ổi khôn lường của tập đoàn Tướng Lănh xôi thịt đă "quay" nát Miền Nam kể từ ngày Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm bị ám sát. Thân chào đoàn kết trong tâm tưởng với anh.

* Claire Nguyễn
Cháu vừa đọc xong cuốn sách viết về tướng Hiếu của chú. Cuốn sách thật hay.

Trước 1975, thỉnh thoảng cụ Hướng có đến chơi với ông ngoại cháu (tên là Cận, ở Hồng Thập Tự).

Cháu nhớ vào tháng 4 năm 75, có tờ báo VN đăng hàng tít: "Lại thêm một tướng sạch nữa qua đời" (là tướng Hiếu). Và người trong gia đ́nh cháu đến nhà tướng Hiếu để chia buồn. Khi về nhà đă chép miệng: tội nghiệp tướng Hiếu thật là thanh liêm, gia cảnh hết sức là thanh bạch, đạm bạc. Lúc ấy, cháu không hiểu "sạch" là sao? Làm tướng th́ chỉ đánh trận thôi, chứ sao lại có vụ ăn tiền hối lộ hay tham nhũng?! Mấy chuyện đó chỉ xảy ra ở trong chính quyền dân sự thôi chớ.

Trong cuốn sách có nhiều tiểu tiết kể về các vụ gian lận, ăn tiền của mấy ông tướng khác. Tướng Hiếu phải làm việc chung với bọn họ, không những không lây tính đó, mà c̣n dám đứng lên chống lại những sự việc trên, th́ thật là can đảm.

C̣n những trận đánh, tuy cháu không hiểu về các kỹ thuật đánh (sorry!), nhưng thấy tướng Hiếu hết sức che chở, lo lắng cho sự an nguy của binh lính dưới quyền, sẵn sàng đứng mũi chịu sào trước bao lời khiển trách của cấp trên, thật là đáng khâm phục. Lúc gần đây, cháu được dịp đọc những sách nói về quân đội VNCH của mấy tác giả, như Phan Nhật Nam, Dương Viết Điền, Phạm Huấn, Phạm Kim Vinh ..., cháu thấy người lính VNCH rất kiên cường. Tuy không c̣n nhiều đạn dược trong tay, thiếu thốn đủ mọi thứ mà vẫn gan dạ, quyết chống lại Việt Cộng tới cùng. Và càng hay hơn nữa khi họ dám chứng tỏ cái tinh thần đó ở trong tù, trại cải tạo.

Phải chi Mỹ đừng bỏ rơi VN, phải chi giới lănh đạo VN đừng có quá tham nhũng, làm ăn với Việt Cộng, như tướng Hiếu, như ông Nguyễn Ngọc Huy ... th́ ḿnh đă không mất nước.

Cháu nhất định sẽ giới thiệu với các bạn Mỹ vào website của tướng Hiếu nếu có dịp.

* Vũ Thiện Trí
Trước hết, cháu xin nghiêm chào chú đă tạo dựng tập sách này cho lịch sử thế giới, lịch sử gia đ́nh, thỏa măn riêng tư, hiếu kỳ …

Cháu đọc cuốn sách để hiểu về lịch sử gia đ́nh và v́ ṭ ṃ. Cháu hoan hô chú về chí kiên tŕ, quyết tâm và ước nguyện đem sự thật ra ánh sáng. Óc phân tích của chú quả không thua kém một ai, có lẽ đặc điểm này chảy trong huyết quản ḍng họ chú …

Những góp ư của cháu là từ một người thân cận với gia đ́nh Cô Hương và con cái của Cô (Dũng, Cảm, Hoàng, Thư, Hà, Hằng). Cháu không biết nhiều về Tướng Hiếu, mặc dù có gặp Chú khá nhiều bận v́ Chú luôn thinh lặng. Các con Chú cũng thinh lặng, giống Bố. Cháu nhớ cháu thường tới nhà Cô Hương mỗi ngày để đón các con Cô cùng đi chung xe tới trường. Mặc dù tụi cháu ngồi chung trong xe mỗi ngày, tụi cháu không hề thốt ra một lời cho nhau. Tụi cháu hồi đó khoảng 16 tuổi ǵ đó. Nghĩ lại kể cũng buồn cười, tụi cháu đứa nào cũng e thẹn! Cô Hương luôn rất là tử tế, thân thiện. Cháu thấy Cô tựa như Mother Teresa.

Cuốn sách viết rất hay. Các sự kiện được kiểm chứng thấu đáo với các văn kiện. Tuy nhiên, đôi khi cháu không biết đâu mà ṃ v́ có quá nhiều tiểu tiết để nhớ hết (tên, cấp bậc, địa danh…). Cháu phải trở lui và đọc lại vài đoạn của cuốn sách và c̣n phải ghi chép để có thể theo dơi câu chuyện. Cháu không quen thuộc với cấp bậc trong Quân Đội, cũng như xa lạ đối với các từ ngữ chuyên môn tỉ như các ngành, sư đoàn, tiểu đoàn… Cháu phải bỏ qua các chi tiết này ngơ hầu đọc cho xong cuốn sách. Hy vọng cháu không bỏ xót điều quan trọng nào.

Cuốn sách quả có trả lời một số câu hỏi của cháu. Nó quả khỏa lấp một số khoảng trống trong kư ức của cháu. Cháu thật lấy làm mừng chú đă xen vào các lá thư của chú Hiếu gửi cho vợ. Chính các lá thư này khiến giúp chú Hiếu trở nên sống động và con người hơn. Xin cám ơn chú đă chia xẻ kho tàng riêng tư này với Độc Giả. Trong một số trang đầu, h́nh như chú quá cố gắng trong nỗ lực chứng minh cho độc giả là chú Hiếu là một con người tốt lành, một lănh tụ giỏi, và như vậy gây ấn tượng tác giả thiên vị. Cháu cũng ghi nhận sự lập đi lập lại trong các chương này. Cháu đặc biệt quan tâm đến câu chuyện gia đ́nh đă di tản cách nào. Chắc chú thừa biết là mọi tin tức được bảo mật ngay cả đối với các phần tử trong gia đ́nh. Tin tức chú cung cấp chắc chắn giúp cháu hiểu hơn hoàn cảnh đặc biệt những điều đàng sau hậu trường. [Cháu xin cho chú biết là cháu đang dự tính viết một cuốn sách (cho gia đ́nh thôi, không để bán) kể chuyện cá biệt của từng người trong gia đ́nh đă di tản khỏi Việt Nam ra sao. Thật là hứng thú nghe lời tường thuật từ nhiều quan điểm, từng lứa tuổi khác biệt cho dù một số phần tử lữ hành cùng trong một chuyến đi. Cháu xin chú trích dẫn vài đoan từ cuốn sách của chú, nếu có thể]. Cháu chú tâm đến các câu chuyện quanh Dinh Độc Lập. Năm 2002, cháu có cơ hội viếng bên trong Dinh. Khi bị thả bom, cháu mường tượng ông Thiệu có lẽ đang lái chiếc xe đánh golf lần theo các địa đạo để thoát thân.

Biến cố quanh cái vụ ám sát của chú Hiếu khiến cháu buồn ḷng không ít. Lúc đó cháu lớn đủ (19) để nhớ điều ǵ xảy ra. Cháu cũng dự đám tang của chú. Cháu nhớ tất các các sĩ quan cao cấp đứng nghiêm chào quanh quan tài. Cháu nhớ “nghi can chính” hiện diện trong số đó. Cô Hương thật là can đảm để có thể chịu đựng một thảm cảnh như vậy. Cháu ghi nhận chú không xin được một số chứng từ của một số người. Đặc biệt là sau lời cáo buộc của chú, một số trong họ có lẽ không dám dấn thân bằng ng̣i bút. Cháu rất ngạc nhiên chú đă có thể nhận lănh quá nhiều chứng từ, ngay cả của một người từ Việt Nam. Điều đó chứng tỏ sự kiên tŕ của chú muốn đi tới ngọn nguồn của sự việc. Sự thật là có thể chú sẽ chẳng bao giờ thực hiện được điều mong muốn đó. Hiển nhiên là có nhiều hơn thế nữa. V́ lư do này, có lẽ không nên đi tới một kết luận nào và chắc chắn là không công bằng khi quyết định ai là nghi can chính. Cho dù có đáng buồn và bất công, cháu không nghĩ chú nên chỉ ngón tay trên giấy trắng mực đen “nghi can chính” như chú đă làm trong cuốn sách. Nên để Độc Giả tự quyết định lấy. Chắc chắn là có dấu chỉ âm mưu; tuy nhiên không có đủ bằng chứng của một án mạng rơ rệt gây nên bới một cá nhân rơ rệt.

Không thể nghi ngờ cuốn sách đem lại lợi ích cho một số người. Cháu là một trong số người đó. Cháu rất mừng đă có thể biết rơ hơn về chú cháu. Cháu cảm thấy hănh diện có được một người chú can đảm như vậy. Chú quá toàn hảo. Các con chú phải lấy làm hănh diện về Bố và cả về Mẹ nữa. Xin cám ơn chú đă chia xẻ chuyện kể của chú. Cháu quả thật muốn duy tŕ liên lạc với chú. Lần chót, cháu viết đôi lời cho Dũng và Cảm khi cháu nghe tin Cô Hương mất; thế rồi cháu mất liên lạc. Cháu rất mong luôn biết thêm về những ǵ xảy cho mọi người trong 30 năm qua. Cháu chắc chắn có rất nhiều điều đă xảy đến. Thế giới tiếp tục xoay vần, mọi người tiếp tục già thêm dần…

* Vũ Hồng Loan

Đọc xong cuốn sách Tuớng Hiếu, Một Viên Ngọc Quân Sự Ẩn Tàng, cháu rất phục chú. Chú viết rất hay, tài liệu phong phú, tình thương anh em cho cháu thấy rằng chú là người tốt không thua gì chú Hiếu.

Con người chú Hiếu hoàn toàn thế nào thì cháu cũng đã biết phần nào qua những lần may mắn được gặp gỡ nói chuyện với chú Hiếu vào khoảng thời gian 1968-1974 và qua sự khen ngợi của nhiều người khác.

Về quân sự, cháu thường ít khi để ý đến và đây là cuốn sách đầu tiên cháu đọc từ đầu đến cuối một cách kỹ lưỡng. Những trận chiến, chú viết ra với nhiều chi tiết linh hoạt, theo cháu nghĩ, chỉ có thể thực hiện được với chú Hiếu cầm tay mà thôi. Cháu hoàn toàn tin là có hiện tượng giáng bút vì người không có kinh nghiệm về lãnh vực quân sự, dù có nghiên cứu tìm hiểu đến đâu thì cũng chỉ có thể viết đại khái, sơ lược về một trận chiến, chứ khó mà có thể kể lại tường tận từng chi tiết, chiến thuật... như một quân nhân đã có mặt, đã thật sự điều khiển, tham dự tích cực vào những trận chiến viết trong sách.

+ Dr Michael JM Raffin (The Viet Nam War Museum)

Bảo Tàng Viện Chiến Tranh Việt Nam trân trọng thông báo cuốn Major General Nguyen Van Hieu, ARVN đă được đưa thêm vào phần điểm sách cùng với cuốn Monkey Bridge của Lan Cao, và History of the Vietnamese Marine Corps, Army of the Republic of Viet Nam của Đại Tá Phạm Văn Chung.

Nội dung cuốn sách này tŕnh bày một viễn ảnh sáng ngời về các truyền thống cao quí nhất của Việt Nam, và là một tưởng niệm thích hợp cho một thành viên cao cấp của giới quân sự cao cấp nhất của Nam Việt Nam. Tiểu sử này do một bào đệ ghi chép, nên nó chứa chất rải rác đây đó nhiều chi tiết mang tính chất hơi tí chủ quan thiên lệch, điều mà tác giả tự nguyện nếu không nói là hănh diện nh́n nhận, nhưng không v́ vậy mà khỏa lấp đống kho tàng chi tiết khách quan; những dữ kiện này được phong phú hóa bởi quan điểm cá nhân, nếu không nói là quan điểm đượm màu sắc gia đ́nh tính.

Cuốn sách này đề cao nhân đức của truyền thống Việt Nam với sự ngưỡng mộ sâu đậm nhất, qua một sự phân tích chiều sâu về sự đóng góp của đương sự cho quê mẹ ḿnh, trong một bối cảnh của những trang sử bi tráng và tang tương nhất của Đông Nam Á.

Những chi tiết chính xác được tŕnh bày với đầy đủ tài liệu hỗ trợ và cộng thêm rất nhiều h́nh ảnh khiến cho nhân vật lịch sử này trở thành một gương mặt sống động và gần gũi thân mật. Rất nhiều chi tiết được phô bày trong sách khiến cho người đọc phải đến sửng sốt bừng tỉnh con mắt. Cuốn sách này rất cân đối giữa hai thái cực: một bên là nhân đức và sự thăng chức nhanh chóng trong sự nghiệp quân sự của một cá nhân; một bên là những lề lối và hành tung tham nhũng lộ liễu của một chính phủ mà chính đương sự đă thề thốt bảo vệ. Ḷng thán phục của tác giả đối với Tướng Hiếu tương phản cách rơ rệt với các hành vi đáng chê trách của quá nhiều giới chức tại mọi cấp bậc trong chính phủ, kể cả tổng thống, là những kẻ lănh phần trách nhiệm về sự đổ vỡ của chính phủ Việt Nam Cộng Ḥa.

"Tôi chỉ là khí cụ của anh tôi. Tiểu sử Tướng Hiếu là lời tự thuật... Tướng Hiếu phân chia đường ranh rơ rệt giữa địa hạt quân sự và đời tư. Chẳng vậy mà Tướng Hiếu duy tŕ được tính thanh liêm và nhân đức đang khi làm việc chung với các tướng lănh tham nhũng và thiếu đạo đức khác... Cái oai mà quân sĩ nhận thức nơi nhân cách Tướng Hiếu là cái oai tự tại, chứ không phải cái oai giả tạo đ̣i hỏi tới một cái gậy ba toong tướng, một bộ áo rằn ri, hay một điếu x́ gà, hay một đoàn hộ tống hùng hậu, vân vân... Do đó các quân nhân thâm t́nh nể trọng và thương kính Tướng Hiếu..."

Tướng Hiếu bị ám sát tại văn pḥng ở bản doanh bộ tư lệnh Quân Đoàn III ngày 8/4/1975. Ngoại trừ sự kiện ông bị bắn chết, các báo cáo chính thức và chứng từ của những người mục kích sự kiện đối chọi nhau.

+ Nguyễn Văn Trí

Cuốn tiểu sử này, chắc hẳn độc giả nhận xét thấy ngay từ đầu, không do một sử gia, hay một phóng viên, hay một nhà văn chuyên nghiệp viết; nhưng lại phát xuất từ ng̣i bút của một bào đệ muốn hóa giải màn huyền bí che phủ cái chết bức tử của anh ḿnh. Mối quan tâm ṭ ṃ chính đáng này đă chuyển biến thành một tập hợp các bài văn mô tả Tướng Hiếu như là một con người quyến luyến gia đ́nh, một nhà ái quốc, một chiến lược gia, và một con người liêm chính.

Tập hợp các bài văn này mà các cây viết là những anh em, bạn bè và chiến hữu, qui tụ một cách bất ngờ lại với nhau để phóng lên một h́nh ảnh sống động của một quân nhân thông minh và một chiến lược gia sáng chói can dự vào hai phận vụ to tát khôn lường: một là chống tham nhũng trong quân đội; hai là chống đạo quân Cộng Sản Bắc Việt xâm lăng.

Cuốn sách hé mở cho độc giả thấy một con người sống sắc diện âm của xă hội Việt Nam (b́nh đẳng, uyển chuyển, hướng thượng, ḥa đồng) và đồng thời, đương đầu chống lại sắc diện dương của giới quân đội và chính quyền tiêm nhiễm bởi thuyết tân nho giáo (trọng nam khinh nữ, khắc nghiệt, tư lợi, quan lại, nặng mặt sĩ diện và địa vị).

Tuy không tự cho là thấu đáo và đầy đủ trong công việc sưu tầm, tác giả đă thâu thập được một số những mẩu giai thoại cá nhân, những chứng từ của những nhân chứng hiện c̣n sống, những tài liệu đă được giải mật từ Văn Khố Quốc Gia, những lá thư của các cựu sinh viên sĩ quan đồng khóa, những cuộc phỏng vấn qua điện thoại, những trích dẫn từ sách báo, vân vân. Từ những tiếng nói hỗn độn này trồi hiện lên h́nh ảnh của một con người nhân đức, một người cha nhân từ, một người chồng khả ái, một vị tướng lănh tài giỏi được giới quân nhân Việt cũng như Mỹ thuộc mọi cấp bậc kính nể. Chắc độc giả không khỏi ngạc nhiên khi khám phá ra vị anh hùng vô danh này trong bối cảnh đen tối của cuộc Chiến Việt Nam và của sự phản bội nghịch lại nguyện vọng toàn dân của giới hủ nho trong quân đội và chính quyền.

Tuy h́nh thức tŕnh bày có phần khiêm tốn, cuốn sách đă thành công trong việc đền báo công đức cho một quân nhân nhiệt tâm và một tướng lănh tài giỏi, mà hầu hết dân chúng Việt lẫn Mỹ ít biết đến. Sau khi đọc xong cuốn tiểu sử đầy hấp dẫn này, độc giả sẽ chẳng khỏi mang theo nỗi suy tư không hiểu cục diện sẽ khác ra sao nếu vị tướng lănh xuất chúng này, một tinh hoa của ḍng giống Con Rồng Cháu Tiên này, được phép thi thố hết tài năng quân sự của ḿnh.

+ Thomas F. Marcotte

Tôi đă đọc xong cuốn sách về Tướng Hiếu và nhận thấy cuốn sách rất hay. Tôi từng phục vụ tại Quân Đoàn 3 và liên hệ mật thiết vào công cuộc Việt Nam Hóa Chiến Tranh, do đó cuốn sách khiến tôi liên tưởng đến các thử thách liên quan đến lănh vực này. Tác giả cung ứng nội kiến và bối cảnh rất lư thú và bổ ích.

Tôi nghi Tướng Hiếu bị ám sát không phải bởi tay các sĩ quan đồng đội mà là bị giết hại bởi Bắc Quân trước cuộc tấn công cuối cùng vào Quân Đoàn 3. Loại khử cơ cấu chỉ huy của địch là một mục tiêu quân sự hợp lư. Bắc Quân không có Không Quân và chỉ có Pháo Binh giới hạn nên thường dùng ám sát cách rất hữu hiệu trong suốt cuộc chiến. Tôi đồng ư là có cố gắng che đậy. Thật là bỉ mặt có một hệ thống an ninh nghèo nàn tại bộ tư lệnh để khiến một tướng hai sao bị ám hại ngay trước mũi. Thêm nữa, tôi nghi là có bàn tay nội tuyến tiếp tay cho bọn phản bội trong QLVNCH. Bọn phản bội này và bọn điệp viên luôn là thành phần của bất cứ cuộc hành quân quân sự nào và Bắc Quân cùng VC rất tài t́nh trong việc xâm nhập. Họ là ai và hành sự ở cấp bậc nào trong bộ tư lệnh th́ có trời biết.

Cho là Tướng Hiếu bị ám hại v́ phơi bày tham nhũng, theo ư tôi th́ không mấy ổn. Vào tháng 4/1975 bọn tham nhũng chắc đă trốn chạy ra khỏi xứ. Nếu sự việc xảy ra sớm hơn th́ tôi c̣n có thể tin được. Sau cùng, tôi không thể gạt qua bên ư kiến cho là Tướng Hiếu đă vô t́nh tự bắn ḿnh. Tôi cũng suưt làm như vậy khi đang chùi súng năm 1969. Tôi sơ suất không xem xét súng có nạp đạn không, và chiă súng lên tường rồi bóp c̣. BÙM...một lỗ to tướng trên tường và lời chửi thề của những người ở pḥng bên, mà tôi may mắn bắn hụt.

Nhị thức bộ binh chiến xa là một đề tài rộng lớn để mà thảo luận tại đây, nhưng việc dùng bộ binh và kỵ binh cũng xưa như trái đất từ khi có ngựa và người.

Tôi lấy làm lư thú khi nghe thấy một tờ tŕnh nói là 60% dân chúng tại Việt Nam sinh ra sau chiến tranh. Tất cả kinh nghiệm trở nên một lịch sử ghê tởm đối với mọi người ngoại trừ những kẻ đă tham dự vào cuộc chiến đó. Chuyện của Tướng Hiếu là một đề tài hay và cuốn sách đóng góp hữu hiệu vào lịch sử của cuộc chiến Việt Nam.