Konserwatywna rewolta

Nie kazdy bunt przeciwko wladzy krolewskiej nosi znamiona rewolucji. Bywa I tak, ze monarcha rewolucyjnym dzialaniem burzy istniejacy porzadek. Swiety Tomasz z Akwinu uczy, iz nalezy sie przeciwstawiac takiemu wladcy, gdyz wychodzi on poza granice powierzonej sobie wladzy. Stalo sie to udzialem henryka VIII Tudora, ktorego rewolucyjna polityka religijno-spoleczna doprowadzila do zaistnienia ruchu ludowego sprzeciwiajacego sie smianom. Owa zdecydowanie zachowawcza rewolta - Pielgrzymka Laski (1536-37) - rozpoczela sie rozruchami w hrabstwie Lincolnshire, by naprawde wybuchnac w Yorkshire tak, ze w ciagu kilku dni cala polnocna Anglia objeta zostala rebelia. Wodzem okrzyknieto prawnika Roberta Aske. Ruch przyjal forme pielgrzynki - trzydziesci tysiecy ludzi wszystkich stanow ruszylo na poludnie pod sztandarem z Piecioma Ranami Chrystusa Pana zadajac zmiany polityki krolewskiej odnosnie religii I Kosciola, pojednania z Rzymem, przywrocenia klasztorow, uznania praw ksiezniczki Marii I usuniecia bikupow-heretykow. Coz znaczylo szesc tysiecy zolniezy, krorych krol byl w stanie postawic im na drodze? Pielgrzymka Laski byla demonstracja majaca na celu zwrocenie uwagi na dziejaa sie krzywde, przy jednodzesnym zachowaniu calkowitej wiernosci monarchii I panujacemu ladowi. Godzila jedynie w schizme I herezje. Stawano w obronie wiary ojcow I Kosciola, protestujac przeciwko wtargnieciu wladzy w tradycyjny porzadek spoleczny, lokalne prawa I zwyczaje. O braku jakichkolwiek antykrolewskich postaw wsrod Pielgrzymow swiadczy fakt, iz w trakcie negocjacji dali sie zwiesc mglistymi obietnicami, interpretujac je jako zgode na swe zadania I rozeszli sie do domow z poczuciem triumfu, wyslawszy Roberta Aske do Londynu, by w ich imieniu prowadzil rozmowy. Tak wytrawny dyplomata jak Henryk VIII nie mail zbyt wielkich trudnosci w przekonaniu prowincjonalnego adwokata o swej dobrej woli w stosunku do rebeliantow. Bylo to oczywiste klamstwo - krol nie zamierzal zmienic swe polityki ani na jote, co do powstancow zas uznal, ze wybaczenie im uwlaczloby jego honorowi. Nie zdajacy sobie z tego sprawy Aske wrocil do Yourkshire - powstanie dobieglo konca. Wkrotce w polnocnych miastach pojawilo sie wojsko. Kilka oderwanych incydentow dalo pretekst do wycofania wszelkich obietnic krolewskich. Rozpoczal sie czas Krwawych Sadow - kral pokryly szubienice, cale dystrykty poddano prawu wojennemu. Najokrutniejsze przelsadowania spadly na arystokracje, ktora w wiernosci rzymskiej wierze oraz zachowywaniu tradycyjnego stylu zycia I organizacji spolecznej odgrywala na polnocy rola jadonioslejsza. Pielgrzymka Laski miala duze szanse powodzenia - Henryk nie posiadajacy stalej armii nie bylby w stanie stlumic powstania. Ale Pielgrzymi domagali sie zmiany kursu religijno-politycznego przy zachowaniu pelnego lojalizmu. Zadna jednak ziana nie byla mozliwa bez slozenia Henryka z tronu, czego bynajmniej nikt nie chcial, gdyz w ostatecznosci doprowadziloby to do anarchii. Poza tym srodkowe I poludniowe hrabstwa (bardziej nasiakniete noinkarskim duchem czasu) zachowaly wobec calej sprawy postawe obojetna lub wroga. Pielgrzymka pozostala wiec typowym ruchem lokalnym, niezdolnym rozwinac sie na caly kraj, o czym przypomina pozniejsze o dwiescie piecdziesat lat powstanie we francuskiej Wandei.

Jerzy Wolak