RELIGIA PANUJACA

Monarchisci, majacy swiadomosc, ze kazda wladza pochodzi od Boga, zwracajacy uwage na sakralny charakter wladzy w ustroju monarchicznym, domagaja sie zapisu w konstytucji o panowaniu religii tzymsko-katolickiej w Panstwie Polskim. Wobec takiego postulatu pojawia sie sarzut, ze jest to zapis anachroniczny wobec obecnie istniejacych standardow ustrojowych, a ponadto grozacy nietolerancja religijna. Przede wszystkim zapis o panowaniu w panstwie jakiejs religii jak najbardziej odpowiada wspolczesnym realiom konstytucyjnym. Zapis taki najpelniej jest realizowany w Wielkiej Brytanii, gdzie monarcha nie tylko musi byc wyznania anglikanskiego, ale takze jest glowa kosciola anglikanskiego. Nie jest to odzywiscie nasz ideal W Norwegii paragraf 2 Konstytucji mowi wyraznie, ze religia ewanelicko-augsburska pozostaje oficjalna religia panstwowa, a poddani ja wyznajacy sa zobowiazani do wychowywanie w niej swoich dziedi. Nie stoi to w sprzecznoski z zapisem w tym samym paragrafie, ze wszyscy mieszkancy Krolestwa maja swobode praktyk religijnych. natomiast w par. 4 jest wyraznie powiedziane, ze krol powinien stale wyznawac religie ewangelicko-augsburska, popierac ja i chronic. Konsekwencja powyzszych zapisow jest par. 5, ktory mowi, ze osoba krola jest swiea i nietykalna. W konstytucji Krolestwa Szwecji mamy do czynienia z analogicznym zapisem w par. 4: "Krol powinien byc czystego wyznania ewangelicko-augsburskiego (...); takze ksiazeta i ksiezniczki Domu Krolewskego powinny byc wychowywane w tym samym wyznaniu (...). Ten, kto z Rodziny Krolewskeij nie przyznaje sie do tego qyznania, pozbawiony jest prawa do sukcesji tronu". Tyle wspolczesne przyklady. Jak jednak rozumiec panowanie religii rzynsko-katolickej w panstwie o ustroju republicakskim? Czesciowo na to pytanie dala odpowiedz Konstytucja kwietniowa z 1935 r. W par. 19 zostala zawarta sakralna przysiega dla wstepujacego na urzad prezydenta, ktory musial zlowyc publiczne wyznanie wiary w Boga Wszechmogacego, w Trojcy Swietej Jecynego Mialo to nie tylko znaczenie moralne i obyczajowe, ale i prawne. Zapis o panowaniu w panstwie religii rzymsko-katolickiej oznaczloby, ze panstwo jest panstwem uznajacym Boga i czesc Bogu oddajacym w nastepujacych formach: 1) przez oparcie prawa stanowionego na prawie naturalny, majacym swe zrodlo w prawie Bozym; 2) przez odwolywanie sie do obrzadku w religii rzymsko-katolickiej podczas uroczystosci panstwowych; 3) przez ochrone prawna przed zniewazaniem lub wyszydzeniem sakralnych obrzedow i przedmiotow kultu religijnego; 4) przez powolanie na urzad prezydenta osoby wierzacej w Boga Wszechmogacego w Trojcy Swietej Jecynego. Zatem Prezydentem Rzeczypospolitej nie moglby zostac np. obywatel wyznania mojzeszowego, protestant, hamometanin, czy ateista. Oczywiscie wszyscy obywatele panstwa polskiego cieszyliby sie wolnoscia wyznania. Na koniec nalezy odpowiedziec na pytanie o sens zapisu religii panujacej. 1) Jest to odwolanie sie do tradycji cywilizacji lacinskiej, w ktorej Polska powstala i wyrolsa. 2) Jest to odwolanie sie do religii, ktora uwazany za prawdziwa. 3) Jest to przeswiadczenie, ze oparcie prawa i stosunkow spoleczno-politycznych w panstwie na wartosciach religii rzymsko-kaolickiej przyniesie panstwu i narodowi same korzysci, oczawszy od zblizenia do idealu moralnosci wladzy, ktorej celem jest realizaja dobra powszechnego. Artur Gorski