amblem.jpg (3993 bytes)  Zaza Kirmanc Dimili 

Culture & Literature - Kültür ve Edebiyat.

|Main||Kultur/Culture||Researchs||Language/dil||Adresimiz|

 
 

 SANIKA QOÇÝ
  
Arêker: Usxanê Cemali  

  
Dewê de mordemê beno, jü lazê xo, jü cinika xo, jü ki gaê xuyo de bor beno. Na mordem zaf pýsk-sýst beno. Lazê mordemeki, mordemeki ra daha pýsk, bargýra' beno.  

Sarê dewe kar gurê xo, suxra xo kenê, na mordemek ve lazê xo ra qeytan karê de xo nêkenê. Wahtê hêgau ramýtene, cýte kerdene yena  dewýci pêro cýta xo kenê. Na mordemek ve lacê xo ra cýte nêkenê. Dewýji yenê hêgaunê mordemeki ramenê. Zýmýston gýra' vêreno ra, usar ki rama Xýzýri rýnd vorena.  Verva amnoni hekin hên ke beno ra derg ke, lesa isoni ra vêreno ra. Hekin ke benê ra derg, geným ke reseno ra ver, dewuji hekýnê xo çinenê, oncenê cün çarnenê, tiðe cia, sýmer cia, cünê xo danê we. Hekin u genýmê na mordemeki hona hêga de payra beno.  
Dewuci yenê têarê, vanê: "bêrê pêro pia þime yerðatiye, hekin u genimê na mordemi býçinime,  gunao, honde hekin býnê lingu de sono, geným ki nimeto, xýravo, hora ma ramýt, çinýtene ki oncia ma rê mende." Dewuji yenê mordem ra vanê, pia sonê hêgaunê mordemi (yê her dewuji horê di-re hêgaê ho beno). Yerðat cêno hêgau ra jê meley  roza nême de çinýtena hekini qedenenê. Gýrzu oncenê, kenê cün cý rê çarnenê, vay danê, tiðe cia, sýmer cia kenê tor, mordemek ve lazê xo Qoçi ra cün de benê. Mordemek cêreno ra lazê xo Qoçi, vano: "ero so çê maa xo ra vace, yerðat biyo vêsa', non hazýr kero, yeme non weme".  

Qoç vozeno sono çê, maa xo ra vano:"daê, piyê mý vake 'gaê bori sare býrrno, soji qarme kero, yerðat yeno non weno."  

Cinýke sona gaê bori ana, sare býrrnenê, çerme kenê, gost kenê hurdi, koli kenê lozýne, lozýne gýmena. Soji  kenê adýr sero gostê gay kenê soji, finê hurê, beno ra sur. Na kar xeyle waht cêno. Mordemek nia dano ke lozýna xo ra duma' jê dumanê papure vejino, qýsawýte (merex) keno, yeno çê. Vano: "Xatun, to yerðati rê non kerd hazýr?" Cüanýke vana: " Ma ga sare býrrna, kerd soji qarme, hazýro, yerðati ra vazê bero." Mordemek sas beno, vano "senê gao, senê soji qarmeo?" Cüanýke vana: "hal-mezal nia, nia..." Mordemek verê lozýne de beno, Qoç ki çêver de payra výneto, desto jü esto kaleka xo, desto bin ki ozno ro kasa çêveri, gos dano. Mordemek pýngýlê adýr cêno kuno ve Qoç ra, cý nêgýneno. Qoç pýngýle ceno beno tever sono cün. Yerðati ra vano: "piyê mý vake tiðe ve sýmer ra têhorte kerê, eve na pýngýley adýr cýkerê bývêsnê, rew bêrê nu' hazýro, nonê xo borê." Yerðat tiðe ve sýmer ra kenê têhorte, adýr kenê ver, vêsnenê. Ae de mordemek çêver ra beno tever ke çý bývino! Cün de kýle vejiya ro osme'. Voz dano, sono cün ke hekýn pêro vêso. Qoçi ra mýlqi keno, Qoç remeno sono.  

Qoç sono, rastê osterê yeno. Niseno ro osteri rameno, sono rastê bostanê yeno. Oster ra yeno war, sop ra jü tersonek (mordemekê verê bostani) výrazeno, nano ro oster, oster verva bostan keno ra rast. Oster sono, kuno bostan. Qoç ki oster dýma oncino sono. Wairê bostani dota osteri saneno xir u berxu ver tersoneke sere osteri týro keno war. Qoç vozeno yeno leyê wairê bostani perrneno ra ser vano: "Tu piyê mý kýst!" Wairê bostani vano: "mý xatýrê Haq u Xýzýri sane,  mý çý zona ke piyê tüyo! Qarsê mý mebe, na bostan ra xo rê çý wazena bicê so."  
Qoç bostanê mordemeki ra qawun, qarpuji, xiari lolik (fýrýng), isot lovigi, kundýri cêno, oster bar keno, cêno sono. Bar beno suke de roseno, peru keno cêvê xo, sono.  

Rastê dewê yeno. A dewe de ki moro de gýrs koto lulê heni. Sarê dewe ra kam ke seveta awe sono hêni, dano pede, kýseno. Qoç xevere cêno. Dewýzu ra vano: "ez na mori kýsen!" Sýmþêr cêno, sono serê hêni de výndeno. Mor çütýr ke lulê hêni ra sarê xo vezeno, Qoç sýmþêr dano výle ro, výle çelkeno. Sarê dewe zaf benê sa. Pasaê suke Qoç ano leê xo, halete çêna xo dano Qoç, çewres roz u çewres sewi veyve keno. Zerrn u þêmu dano Qoç.  
Qoç çi-miyê xo bar keno, çêna pasay ki cêno, beno ra rast sono.  

Qoç sono peyê hawt kou de qonaxê výrazeno, tede lýnge erzeno lýnge ser, çêfê xo de nia dano. Xeyle waht werte ra vêreno ra. hawt bezýrgani nejdiyê qonaxi ra vêrenê ra, qonaxi vinenê, vanê: "na qonax de meyman vime." Sonê qonax çê Qoçi. Qoç çêver de verva cý yeno, bezýrganu beno zerre. Qatýru ki beno axure de  bar nano ru gire dano. Ciniya Qoçi bezýrganu rê werd ana, werdê xo wenê, hata sewelete xecelinê. Wahtê rakotene yeno. Qoç oda meymanu de hawt cýlu têververde keno ra, venga bezýrganu dano, beno oda, cý ra vano: "Býraenê, cýlê mý neweê, nêvo sýma cýlunê mýde riye ya ki ci (gý) býkerê". Bezýrgani vanê: "Ma thoa domanime, ça cýlunê  to  

býxerrepnime!?" Bezýrgan kunê cýlu, kunê ra. Sewelete de Qoç urzeno ra keska pozeno. Keno serdýn, beno oda meymanu. Yê her bezýrgani kundezê keska keno ro. Cêreno ra, sono kuno ra. Verva soderi bezýrganu ra jüyê beno hayýg. Nia dano ke riyê verda xo u cýle. Leê xo de kuno bezýrganê bini de, vano: "býra urze mý riyê verda xo!" Uyo bin vano: " Wuyyy, mý ki riyê verda xo!" Pêro urzenê ra, kýncunê xo cênê, dýzdiya qaturu, qav-qacax ca verdanê, remenê sonê. Tenê ke çê ra benê düri, Qoç dýme ra zýrçeno, Vano: "Weey, ero sýma cýlunê mý de riye kerda? Sýma meþêrê ke ez sýma býkýþine!" Qoç qaturu ve qav-qacaxu roseno.  

Serru ra têpia qonax de hedýria Qoçi nina, savrê xo beno teng. Qoç çê ca verdano, terkneno sono. Zaf sono, senýk ke sono, rastê dewê yeno.  

Dewýzu ra vano :"Ez zaf feqýrýne, se viyo tenê non mýdê!" Dewýji non, cýl, ca danê Qoçi. Qoç çêfê xo dero. Dewýji nia danê ke hetê ra ki çi-miyê Dewýzu týreno. Rozê nia, dý roji nia, Dewýji endi savr nêkenê. Dorme ro bonê Qoçi cênê. Qoç çêver kýlýt keno, pençeru keno tomer. Dewýji sonê lozýne ro ciyê xo kenê. Qoç na ci cêno, keno husk. Nano ro qatýre, beno rast, sono. Qoç sono rastê dalýke u hêni yeno. Qefeliao, býnê jü viale de oroþino ra. Qatýre ki ho ra düri gire dano ke boe mêro. Qoç þiya viale de sono hewn ra. Xeylê têpia bezýrganê dota yeno, hetê Hindistani ra yeno, barê xo ipege Hindiyo. Yeno leê Qoçi,  qatýre leê xo de gire dano. Qoçi ra vano: "Býra, to ça honde qatýra xo, xo ra düri gire da?"  Qoç vano: "Barê mý zaf qumaso, kuraso de hewlo, boa xo vindi mebo, coka."  Hurdemêna dalýke de, býnê viale de sonê hewn ra. Bezýrgan  gýra' urzeno ra, barê xo ve barê qoçi ra vurneno, cêno, sono. Qoç býnê çýmu ra nia dano. Bezýrgan ke çým ra beno vindi, Qoç qumasê Hindi beno, roseno.  

Oncia kuno ra rau. Kou ser de sono, rastê koê yeno. U ko de ki hire dêvi benê. Qoç sono çê dêvu. Nonê dêvu weno, awa dêvu sýmeno. Sono peê ondal de xo dano we. Sonde dêvi yenê çê ke çý bývinê, ne awe esta, ne ki non. Dêvi zumini ra vanê : "Çê vêsaene, ma honde kou ra cêreme, xaraz cême, ison weme, nu mordemek çýxa çhêro ke zerri keno, none ma weno! "Dêvî Qoç ra tersenê. Qoç ke fam keno, peyê ondal ra vejino. Roza bine soder. Dêvi, Qoçi ra vanê: "Býra, ma tek u tek eve dore some dere ra eve meske awe ame, ewro sýra to dera, su dere ra awe bia!"  
Qoç meske cêno sono derê awe. Meske keno pýrrê awe, bese nêkeno hawe fiyo. oncia awa meske keno thol, uskore awe keno meske, meske puf keno, cêno ano verê qomê dêvu. Meske nano ro vano : "Oooxx çýxa qefeline!" Qoç meske keno xo ser de, uskirê awe sýmeno. Hewa keno thol. Dêvi tersu ver miji verdanê xo. Zumini ra vanê: "Çê vêsaene, ma se keme býkeme na mordem ra býxeleþime!" Hortê ho de vanê: "sonde cýlê Qoçi tevera keme ra, sewe lete de cýl saneme phizu ver, Qoçi kýseme; zewna ma destê ney ra nêxeleþime."  

Cýlê Qoçi tevera kenê ra, Qoç sono kuno ra. Sewe letera avê Qoç cýl ra vejino, hurêndia xo de loðe keno cýl. Sono, zewna ca de kuno ra.  Hire dêvi sonê tever, cýl sanenê phizu ver hên ke cýl hencnenê.  

Soder sonê tever ke Qoç hawo cýl de rakoteo. Dêvi vanê :"Býra to emso rehet kota ra?" Qoç vano :"Býraenê, cýlunê sýma de zaf aspýz, keki, riski, estê. Esmo ez werdýne!"   

Dêvi zumini ra vanê : "Çê vêsaene, ma cýl honde phiz kerd, oncia ki bese nêkerd ke býkýþime!"  
Dêvi, her çiyê xo ca verdanê, remenê. Qoç mal u milkê dêvu cêno, sono reseno mýrodê xo.  
 
 

 

|Main||Kultur/Culture||Researchs||Language/dil||Adresimiz|

  

Send mailto zazaprodi@usa.net with questions or comments

about this web site.Copyright © 1996

Zaza / Kirmanc INFORMATION SITES

Last modified:  July 30 , 1998