HOA SÚNG
Dọc đường đất quanh co,
hai bên đầm rộng, ngòi dài. Cuối thu, sen đã tàn
còn để rớt lại trên mặt nước những
lá nhăn nheo như buồn một nỗi buồn li biệt.
Nước phẳng lặng, đồng ruộng phẳng
lặng, ngọn cỏ xanh xanh.
Trên suốt một dải đầm sen,
chỉ có lá cây súng tròn như những chiếc bánh đa, nổi
trên mặt nước, duyên keo kết với nước,
phô cả bộ mặt với trời xanh như tận
hưởng tình của đất trời. Có những chiếc
lá hơi tím vàng, có chiếc còn xanh mơn mởn. Nước
phô bày một màu áo, như xô đẩy lên trên mặt một
linh hồn. Giữa đám lá tẻ ngắt, bỗng ở
phía bên kia hồ xa cách đường cái không bao nhiêu, lộ
một bông hoa súng màu thanh niên. Người du khách lơ
đãng sẽ không trông thấy nó đâu vì nó không hề rực
rỡ.
Hoa súng màu thiên thanh, duyên nợ nó với tôi
là tất cả một lịch sử ! Thuở còn bé, tôi
trông nó nở ở trước nhà, trong một cái ao thân mật
có lũy phía ngoài.
Ngõ nhà tôi mở thẳng ra bờ ao. Cái ngõ
nhỏ có mái, có xà tre đánh đu được, nay tôi còn
trông rõ quá ! Khi xưa, tựa ở đó, tôi mong thấy mẹ
tôi đi xa về hoặc dì tôi sang chơi. Lúc ấy tâm hồn
con trẻ của tôi (tôi mới lên sáu, lên bảy),
kinh nghiệm sự đời bằng giác quan, tôi cảm vẻ
đẹp và "một cái gì lâng lâng thanh khiết" ở bông hoa súng, nở không biết
về mùa nào.
Mười lăm năm trời sau đó,
không thấy thứ hoa đó nữa, bởi một lẽ
dễ hiểu là tôi đã ra thành thị .. Rồi cách đây một năm, cuối
mùa thu vào chơi làng Triều Khúc ở Hà Đông với một
người bạn, tôi mới lại được trông
thấy một bông hoa súng đúng lúc vừa vặn nở ở
một cái ao nhỏ gần một cái quán đầu làng. Vẫn
hoa cô lập ngoi lên mặt nước độ hai gang tay,
cánh bao dưới màu phớt nâu, cánh hoa thon thon, màu thiên
thanh man mác, làm rạng cả mặt hồ.
Rồi năm nay cách ngày ấy một
năm, trên một con đường gập ghềnh, ngồi
trên xe đạp, tôi lại trông thấy hoa súng lần thứ
ba. Vẫn nó ẩn hiện dưới mặt trời và sắc
nước, nở êm như ru, không yến oanh, không ong
bướm, không tỏa hương ngát, bao giờ cũng
đứng đơn chiếc."
(Theo Đinh Gia
Trinh, Báo Thanh Nghị)
Có điều tôi không nghĩ đây là
"hoa hèn cỏ nội" hì hì. Người ta còn nói hoa
sen là hoa quân tử, thơm nức hương bên cạnh
bùn và hoa súng là hoa tiên tử, chẳng bao giờ nó nở nhiều,
suốt một dải đầm rộng mênh mông chỉ có
lác đác một vài bông hoa thanh khiết. Hoa súng còn
được chọn là quốc hoa như lời bài
thơ hoa súng của Dung Nguyên:
"Xứ
ta, Hoa Hậu ao làng,
Xứ
người, em đứng vào hàng Quốc Hoa.
Vạn
lời ca tụng suýt xoa,
Loài hoa
thôn dã kiêu sa sắc tài.
Súng không
yểu điệu các đài.
Cũng
không rũ rượi nét ngài đợi sương.
Thân trầm,
chí thẳng, sức vươn.
Chung bùn
em vẫn vẹn hương chính mình."
(Hoa súng lam là quốc hoa Sri Lanka còn hoa súng trắng
là quốc hoa của Bangladesh).
Tiểu sử tác giả ĐINH GIA TRINH
(1915-1974)
Ông sinh ngày 15.12.1915 tại làng Kim
Quan Thượng, xã Việt Hưng, huyện Gia Lâm, Bắc
Ninh (nay thuộc thành phố Hà Nội), trong một gia
đình nho học nghèo. Nuôi ước nguyện theo đuổi
sự nghiệp văn chương từ trên ghế nhà
trường, nhưng do hoàn cảnh gia đình, sau khi tốt
nghiệp tú tài bản xứ trường Bưởi ông
thi vào trường Luật (1938). Năm 1941, tốt nghiệp
cử nhân Luật, bắt đầu hành nghề Luật ở
Từ Sơn Bắc Ninh. Đồng thời hăng hái hoạt
động báo chí, tham gia nhóm Thanh Nghị, là một trong những
cây bút chủ lực trên tờ tạp chí của nhóm.
Từ số đầu tiên
(1941) đến những số cuối cùng (1945) trên tạp
chí Thanh Nghị ông đã cho đăng ngót 100 bài, gồm :
các tiểu luận, phê bình, khảo cứu, tùy bút .. về
các vấn đề xã hội , tư tưởng, giáo dục,
đặc biệt là về văn chương nghệ thuật
. Năm 1996, một phần các bài nói trên cùng với một
số bài đăng trên báo chí khác đương thời
xung quanh vấn đề văn chương nghệ thuật
do ông viết (ký tên các bút danh Đinh Gia Trinh, Diệu Anh, Thế
Thụy ..) đã được gia đình tập hợp lại
xuất bản thành sách nhan đề Hoài vọng của lý
trí, tại Nhà xuất bản Văn Học (Nxb. Hội Nhà
văn tái bản năm 2005) - (trích trong tự điển
phê bình văn học 1 /2/ 2014 )
(Phan
Trường
Sanh sưu tầm và chuyển @ FB)
