|
Volgens een grote groep fundamentalistische christenen is het bijbelboek Openbaring een spoorboekje voor de wereldgeschiedenis. Elke gebeurtenis in Israël of Irak is een stap op weg naar het einde der tijden. Dat levert bestsellers op. 
Het is zondagochtend tegen tienen als er een kleine file van BMW's, Mercedessen en stationwagons ontstaat op het pad naar het chique landgoed Schoonoord in Doorn. Een stoet van mannen in pak en dames in rok loopt naar een eenvoudige nieuwbouwkapel naast het grote landhuis.
Hier is de wekelijkse kerkdienst van de christelijke organisatie Het Zoeklicht, die eigenaar is van het landgoed. Deze club legt zich al tientallen jaren toe op het geven van voorlichting over het in de bijbel voorspelde einde der tijden. In het kapelgebouw zijn bijna alle stoelen bezet, voor ruim de helft met vijftigplussers. Vlak voor het begin van de dienst snelt nog een jongen van in de twintig met ringbaardje, los overhemd, gelukzalige glimlach en een groot kruis om zijn nek naar een vrije plaats achterin de zaal, naast andere jongeren.
Na afloop van de preek over de rol van de joden bij de kruisiging van Christus, vertelt een gelovige op de achterste rij iets meer over de bezoekers van de Zoeklichtdiensten. 'Een deel van de mensen hier houdt heel nauwgezet de tekenen van de eindtijd bij. Bij elke aardbeving, elke uitbraak van vogelpest en bij iedere bijeenkomst van wereldleiders denken ze dat er sprake is van een uitgekomen voorspelling van het bijbelboek Openbaring. Ik ben zelf wat gematigder en wacht gewoon af wanneer het laatste hoofdstuk in de geschiedenis van de mensheid begint.'
Vooral in kringen van orthodoxe protestanten, de pinksterbeweging en de evangelische gemeenten leeft het besef dat het einde der tijden nabij is. Uit onderzoek – onder meer van godsdienstsocioloog Thijme Stoffels van de Vrije Universiteit in Amsterdam – blijkt dat het gaat om een groep van zeker 400 duizend Nederlanders. Dat is niet zoveel vergeleken met de 59 procent van de Amerikanen die het laatste bijbelboek Openbaring letterlijk neemt, zoals een onderzoek van Time Magazine uitwijst.
Dat hoge percentage heeft alles te maken met de christenfundamentalistische massacultuur die de afgelopen decennia – vooral de afgelopen tien jaar – ontstond in de Verenigde Staten en die een belangrijke stemmenbasis vormt voor president Bush. Die massacultuur is direct gekoppeld aan een wereldbeeld waarbij alles een voorbode is van een helse eindtijdoorlog. Het bijbelboek Openbaring is in deze visie een spoorboekje voor de wereldgeschiedenis. 
De aanslag van 11 september en de Irak-oorlog passen daar perfect in. Zo wordt in Openbaring gesproken over de val van Babylon, de stad tussen de Eufraat en de Tigris. De parallel met Bagdad en Irak is snel getrokken. Babylon – 'een woonplaats van duivelen, een schuilplaats van onreine geesten' – zal 'met geweld verworpen worden', aldus luidt de voorspelling in het boek Openbaring.
Een groeiend marktsegment van boeken, films en tijdschriften hierover heeft in de VS een miljardenomzet. Het meest succesvolle voorbeeld daarvan is de theologische thrillercyclus Left Behind, waarin de laatste fase van de wereldgeschiedenis wordt verbeeld, waarvan er inmiddels 60 miljoen zijn verkocht. De auteurs zijn Tim LaHaye, een ultraconservatieve predikant en prominent adviseur van de Republikeinen, en publicist Jerry B. Jenkins.
Het twaalfde en laatste deel Glorious Appearing verscheen onlangs en staat al wekenlang hoog in The New York Times bestseller-lijst. Ook in Nederland verkoopt de Left Behind-serie (vertaald onder de naam De Laatste Bazuin) goed. Met vele duizenden verkochte exemplaren is het op de schaal van streng-christelijk Nederland een verkoopsucces.
De eindtijd bestaat uit zeven jaren die voorafgaan aan de wederkomst van Christus, aldus de meest gangbare visie onder eindtijdgelovigen. Maar al eerder zullen de eerste voortekenen van de eindtijd zichtbaar zijn. Voordat de laatste fase van zeven jaar begint, zullen de ware christenen worden opgenomen in de hemel. De rest van de mensheid zal achterblijven en slachtoffer worden van 'de grote verdrukking', die bestaat uit zeven jaren van allesvernietigende oorlogen, aardbevingen en ziekten. Ook zal de antichrist in deze periode de wereldmacht verwerven.
'Niets aan dit verhaal is symbolisch, alles gaat letterlijk zo gebeuren, zegt Henk Schouten (51), directeur van Het Zoeklicht, na afloop van de kerkdienst in zijn kantoor op het landgoed. Samen met de andere Zoeklicht-docenten geeft hij voorlichting aan christenen over de eindtijd. Dat gebeurt onder meer met bijbelstudieavonden bij protestantse, evangelische en soms ook bij katholieke kerken door het hele land.
Zijn organisatie geeft ook eindtijdboeken uit, onder meer van Tim LaHaye. Vijftienduizend mensen zijn geabonneerd op het Zoeklicht-tijdschrift. Voor twijfel over de letterlijke waarheid van de bijbel is geen plaats bij zijn organisatie. Zo zullen de christenen bij de opname in de hemel letterlijk opstijgen in de lucht, vertelt Schouten. 'Ik vergelijk het weleens plastisch met een schoteltje met daarop spijkertjes en luciferhoutjes waar je een magneet boven houdt. De magneet trekt de spijkertjes aan en de houtjes blijven liggen.'
Over de vraag wie zich zal ontpoppen als de antichrist wordt heftig gediscussieerd op eindtijdwebsites. In de boeken van La-Haye is dat een voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties die zetelt in Bagdad, geholpen door blauwhelmen. Op het internet circuleren de namen van diverse wereldleiders, maar ook de huidige paus is kandidaat voor de functie van antichrist.
 Nederlandse eindtijdgelovigen noemen vaak de toekomstige presidentvan een verenigd Europa. Volgens de bijbel komt de antichrist namelijk aan het hoofd te staan van het herrezen Romeinse rijk. 'Het zal opkomen uit de afgrond en het vaart ten verderve', staat in het boek Openbaring over dit satanische rijk. De Haagse evangelist David Maasbach (44) is ervan overtuigd dat de bijbel hier doelt op de uitdijende Europese Unie.
Ongeveer 145 landen staan in de rij om erbij te komen, ook Turkije met 70 miljoen moslims', zegt Maasbach na afloop van de zondagse samenkomst in een voormalige Haagse bioscoop. 'Het valt niet te ontkennen dat Europa het machtigste rijk op deze aardbodem gaat worden. Intussen wordt de godsdienst uitgebannen. In Frankrijk is het al zover. God wordt onttroond in Europa.'
Het is daarom zaak afstand te houden van deze duivelse Europese entiteit. Sommige orthodoxe christenen nemen geen enkel risico en weigeren de euro te gebruiken. In de collectezak komen alleen zorgvuldig bewaarde guldens en verder wordt betaald per pin of giro. In gemeenten als Hoogeveen, Urk en Staphorst is ook de Europese sterrenkrans op de nummerplaten van auto's soms niet welkom. Daar gaat een sticker met een Nederlandse leeuw overheen.
Door de eeuwen heen is er altijd in golfbewegingen aanhang geweest voor het geloof dat de eindtijd voor de deur staat, vertelt Bert Jan Lietaert Peerbolte, docent theologie in Kampen en gespecialiseerd in de eindtijd. 'Bijvoorbeeld tijdens de oliecrisis in de jaren zeventig, maar naar het schijnt ook rond het jaar 1000.'
De nieuwtestamenticus vindt de Amerikaanse eindtijdbewegingen een stuk angstwekkender dan de Nederlandse. 'In Amerika is de invloed van die christenfundamentalistische kringen direct merkbaar in het Witte Huis. In Nederland is deze groep klein en vormt zij geen machtsfactor.' Van de letterlijke schriftopvatting van Maasbach en het Zoeklicht moet hij desondanks niets hebben. 'Wanneer je antieke denkbeelden en voorstellingen één op één overhevelt naar een samenleving in 2004, doe je eigenlijk niets anders dan een fundamentalistische imam.'
De letterlijke interpretatie van bijbelteksten leidt bovendien tot antisemitische stellingnames, zegt Lietaert Peerbolte. 'Als je harde woorden uit intern-joodse twisten in de bijbel uit hun context haalt, worden ze opeens anti-joods. Dat is iets wat de kerk door de eeuwen heen altijd heeft gedaan.'
 Eindtijdgelovigen stellen echter juist een diepe verbondenheid te voelen met de joden. Het belangrijkste teken van de naderende eindtijd is de vestiging van de staat Israël en alles wat daar gebeurt. Het ontstaan van de staat zelf was de eerste stap op weg naar de wederkomst van Christus. Die zal plaatsvinden als er genoeg joden naar het beloofde land zijn teruggekeerd. Diverse christelijke organisaties assisteren joden graag bij dit heilige reisproces.
Vervolgens zal in Israël de finale oorlog tegen de antichrist plaatsvinden. Daarbij zal een groot deel van de mensheid ten onder gaan, inclusief alle joden. Alleen wedergeboren christenen zullen het overleven en samen met Christus heersen over 'het duizendjarig vredesrijk'. Schouten begrijpt dat dit verhaal zeker bij joden niet zo sympathiek overkomt. 'Daarom is het ook het belangrijkst om de jood het geloof in het evangelie, in Jezus Christus, te geven, zodat ook hij gered wordt.'
Om gelovigen met eigen ogen de plek te laten zien waar de belangrijkste eindtijdgebeurtenissen gaan plaatsvinden, verzorgt het Zoeklicht ook reizen naar Israël. Een vaste plek van bestemming is de Olijfberg. 'Daar zal Jezus Christus op aarde terugkeren', vertelt Schouten. 'De bijbel voorspelt dat deze berg middendoor zal splijten. Het interessante is dat Hilton een hotel op die plek wilde neerzetten. Het bedrijf zag daar vanaf toen uit seismologisch onderzoek bleek dat precies daar een breuklijn loopt. Dat is toch opmerkelijk.'
 Eindtijd-watcher René van D. (40) is lid van het Zoeklicht en zou graag een keer meegaan met zo'n reis, maar doordat hij vanwege een ernstige spierziekte in een rolstoel zit, is dat lastig. René verwacht dat de antichrist aan het hoofd van de Europese Unie komt te staan. Verder leidt hij af uit de bijbel dat het een jood zal zijn. [Hier heeft de journalist mij verkeerd geciteerd; ik heb namelijk gezegd dat het niet uit te sluiten is dat hij 'Joods' zou kunnen zijn, gebaseerd op Daniël 11:37a -kjv. Dat is niet zo stellig als hier gesuggereerd wordt]
Op zijn eigen eindtijd-website schrijft hij hierover. 'Ik merk geregeld dat Satan mij daarbij probeert tegen te werken. Zo ging onlangs mijn computer stuk en mijn site is een keer onklaar gemaakt door hackers. Satan wil niet dat mensen horen over wat er gaat gebeuren in de eindtijd, maar daar trek ik me niet zoveel van aan. Ik weet dat de kans groot is dat mijn site straks wordt verboden door de komende wereldregering, maar ik ga ermee door totdat ik er dood bij neerval. Mensen moeten weten wat er staat te gebeuren.'
Copyright: Swirc, Maurice
|
