TIẾNG VIỆT TRONG SÁNG

 

* "Dòng" hay "Giòng" ?

 

- HỎI From pham_chung02 :

 

Quý huynh DTK, Bh và mọi người,

CP có thắc mắc là trong tự điển trên net không thấy có chữ "giòng" mà tất cả là "dòng" hết.

 

Trước kia có nghe ai nói là :

dòng cho dòng sông, dòng điện etc..

mà giòng thì dùng cho giòng giống, giòng họ

 

Xin cho biết có gì khác, làm sao phân biệt, còn nếu chỉ 1 chữ dòng thì giòng là sai hay sao ???

Xin cám ơn trước.

 

- ĐÁP From tran1232 :

 

Kính anh Phạm Chung,

Xin được múa rìu qua mắt thợ để trả lời anh.

 

Theo Tự Điển của Thanh Nghị và Tự Điển Lê Văn Đức & Lê ngọc Trụ, chữ "dòng" trong các chữ dòng sông, dòng điện, dòng dõi, dòng giống .. đều viết với "d".

 

Chỉ có nhóm Tự Lực Văn Đoàn viết với "gi" e.g. "Theo Giòng" (của Thạch Lam ? ), "Giòng sông Thanh Thủy" (Nhất Linh) .. Tuy viết sai, nhưng đây là một nhóm có tài và viết rất nhiều nên có một số người theo.

 

Chữ giòng (viết với "gi") không có trong Tự Điển Lê Văn Đức & Lê ngọc Trụ, nhưng theo Tự Điển của Thanh Nghị và một vài TD khác (Việt Hán của Huỳnh Diệu Vinh...) được dùng theo 2 nghĩa :

- kéo theo sau như : giòng thuyền, giòng trâu, giòng dây

- đường nước trổ ở bờ đê : tát giòng.

 

Tự Điển của Lê Văn Đức & Lê Ngọc Trụ đều viết tất cả với chữ "d".

 

Theo thiển ý, cách viết của Thanh Nghị có vẻ đúng nhất, và cá nhân tôi theo cách viết này.

Kính,

Lương

 

- ĐÁP From buitien :

 

Thân gửi anh Lương,

Xin lỗi anh Lương và các bạn trước, nhưng tôi thiển nghĩ nhóm Tự Lực Văn Đoàn và nhiều người dùng "giòng" trong một số trường hợp không phải là sai. Tự điển Thanh Nghị, Khai Trí, 1/1/68, có viết:

 

DÒNG dt (Cũng dùng là Giòng) Courant, cours d'eau - Stream, current, tide, course, run, march.

Theo dòng: suivre le courent - to go with the stream.

Dòng điện: Courant eletrique - electric current.

Dòng nước: Courant d'eau, fil de l'eau the stream. Dòng thời gian: le cours du temps - the course of time.

 

Như vậy, ta thấy trong những trường hợp này có thể dùng cả hai cách.

 

Thân mến,

Bùi Tiến

 

-ĐÁP From tran1232 :

 

Kính anh Bùi Tiến,

Cám ơn anh rất nhiều. Tôi quả hồ đồ khi nói TLVĐ viết sai, vì hiện giờ mình chưa có Hàn Lâm Viện quy định cách viết nên không thể nói đúng hay sai được. Thành thật cáo lỗi.

 

Tối nay ở nhà, tôi lại tra thêm 2 tự điển tương đối cũ của mình là Đại Nam Quốc Âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của và Tự Điển VN của Hội Khai Trí Tiến Đức (xuất bản 1931) thì đều viết là Dòng, không có chữ Giòng. Do đó, tôi nghĩ là Dòng vẫn chiếm ưu thế hơn.

 

Kính,

L

 

- ĐÁP From MienDu Nguyen :

 

Dear các Sư huynh và cả làng,

MD nghĩ không phải các ngài Tự Lực Văn Đoàn viết sai, mà cũng không phải các ngài viết đúng, chỉ vì các Ngài ấy muốn đổi mới chữ viết mà thôi ! Viết chữ Giòng thấy đẹp hơn chữ Dòng.

 

Với lại các ngài ấy nổi tiếng rồi thì viết cái gì cũng thấy hay thấy đúng cả. Cũng như năm 1970 tự nhiên thiên hạ nhảy ra viết chữ i ngắn thành Y dài. Chữ lót Thị  các cô đổi thành Thy, nhưng đổi Y thì chỉ đọc là Thy chứ đâu có đọc là như chữ Thị có dấu nặng được ??

 

MD cũng thấy chữ Y đẹp hơn chữ i  nên khoái quá cũng đổi tên theo Y. MD cũng thấy theo Lương Huynh tra cứu thì Đại Nam Quốc Âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của và Tự Điển VN của Hội Khai Trí Tiến Đức là đúng nhất vì đã được xuất bản 1931 cùng thời với tờ báo Phong Hoá Ngày Nay của nhóm Tự Lực Văn Đoàn !!

 

Thân Kính

MD

 

- ĐÁP From buitien : 

 

MienDu Nguyen wrote:

Với lại các ngài ấy nổi tiếng rồi thì viết cái gì cũng thấy hay thấy đúng cả

 

===> Đọc câu này của MD, tôi lại giật mình : Chợt nhớ lại cách đây ít lâu, khi Phạm Duy ra trường ca khúc Thúy Kiều, trong đó có câu "Khuôn trăng đầy đặn nét NGƯỜI nở nang". Câu này đã tạo nên cuộc bàn luận khá sôi nổi về Nét Ngài với Nét Người ở một diễn đàn khác.

 

Nhớ ngày đó tôi có "hành hạ" nhà văn Mai Ninh tìm ngược thời gian đến tận tự điển Alexandre de Rhode, Tự vị Pierre Pigneaux de Béhaine về sự khác biệt giữa Ngài và Người. Tôi cũng đã tham khảo với hai cụ Đồ Lương-Kiệt  về hai chữ này trong Kiều; đồng thời dẫn chứng một số ấn bản Thúy Kiều tôi có để bênh vực chữ Nét Ngài. Ngoài ra, có anh bạn hỏi thẳng Phạm Duy, ông ta cũng xác nhận đại ý là nói cho khác người chứ không căn cứ trên tài liệu nào. Tuy nhiên, có người lại bênh vực chữ Nét Người và dẫn chứng tiếng địa phương, tiếng Mường, tiếng Thượng, lối xưng hô ngày xưa ngài thay cho người ở vùng Hà Tĩnh, v.v... Tự thấy mình ít chữ và không học về ngôn ngữ, (mà cầu cứu đến bà xã thì bả chỉ chuyên nằm chõng tre đọc văn chương và ngôn ngữ học Anh nên đành chịu .. để đấy. Nói nhỏ mà nghe, cũng may là đến giờ nét ngài vẫn .. nở nang )

 

Phiếm một chút giải sầu và cũng để nói ý nghĩ của tôi về sự khó khăn của việc quý anh chị định làm. Làm sao có thể có được một bầu không khí trong sáng, thoải mái và cởi mở . Trộm nghĩ, có được sự tham gia tích cực, xây dựng của mọi người trong bầu không khí này thì việc gì cũng có thể thực hiện được, không cứ việc tìm lại Tiếng Việt Trong Sáng của chúng mình.

 

Thân mến,

Bh

 

(Còn tiếp)

 

QUỚI NHƠN chuyển