Inleiding



Logo
* HOME *


P7
Inleiding


Metz
Geschiedenis


C2
Informatie


Fire Stress Team
FiST


P4
Takenpakket


A1
Ambulance


P1
Tips


T1
Jeugdbrandweer


M1
Nieuws


C1
Wagenpark


P6
De Kazerne


E1
Links


H1
Gastenboek


Logo
* HOME *



Voorwoord

Brandweerlieden werden en worden beschouwd als kloeke en onvervaarde mannen die geen gevaar vrezen.

Al is dit waar voor velen, toch zijn er evenzeer die na sommige interventies met een onbehaaglijk gevoel, meestal een gevoel van onmacht of zelfs een schuldgevoel, blijven zitten.

Een goed gesprek, de spreekwoordelijke schouder van een collega, partner of overste kan dan een goede oplossing zijn.

In ons korps zijn er eveneens collega's die zich voor deze "opvang' extra willen inzetten : ons "Firefighter Stress Team' !

Hun opdracht is collega's opvangen en begeleiden na een zware interventie.

Alhoewel geen verplichting, zeker een verlichting !

Kapt. L. Wielockx
Dienstchef


INLEIDING
"Ik voel me prima als brandweerman, ...
maar soms is het teveel "


De tijd dat er met paard en kar werd gewerkt en de mensen nog een hele avond keuvelden over de gebeurtenissen van die dag is voorgoed voorbij. De auto's rijden sneller, de ongevallen zijn tragischer. Huizen zijn groter geworden, de vuurhaarden vragen een andere, technischere aanpak. De menselijke gevoelens blijven echter dezelfde. Er is zelfs een hoop stress bijgekomen. Gewoon omdat we na een interventie geen tijd meer nemen om stoom af te blazen.

Ongeacht het soort interventie, moeten alle inspanningen geleverd worden in een korte periode van uiterst fysieke en mentale concentratie. Soms zelfs op een moment dat je lichaam moe is.

Er zijn interventies die in je achterhoofd blijven hangen, waar je misschien 's nachts over droomt, of die je tijdens de dag even door het hoofd flitsen. Bijvoorbeeld het gehuil van een baby, de aanblik van een verminkt slachtoffer na een ongeval, of de verbrande persoon die je uit een brandend huis haalt en waarvan je weet dat hij waarschijnlijk de volgende avond niet haalt.

Het zijn allemaal dingen die ook bij jou stress kunnen opbouwen en je een beetje een angstgevoel kunnen geven voor een volgende gelijkaardige interventie.

Zit je met zo'n gevoelens, weet dan dat je hierover kan praten met iemand van het FiST (Firefighter Stress Team), in alle discretie. Want een ding is zeker : geen enkele brandweerman, brandweervrouw of ambulancier is van beton. Er is dus ook geen enkele reden om over dit onderwerp te zwijgen. Door er helemaal niet over te praten wordt er niets opgelost. Je kan pas afstand nemen van een schokkende gebeurtenis en de bijhorende emoties door stil te staan bij de gebeurtenis, de pijn en het verdriet er rond te confronteren en erover te praten. Door de emoties stukje bij beetje toe te laten kan je het gebeurde doorwerken. Collega's en familieleden moeten daar dan wel voor open staan.

Als een collega bezorgd vraagt hoe het gaat, je ernstig neemt en naar je wil luisteren, kan je dat een goed en warm gevoel geven. Hetzelfde geldt thuis, soms tot weken of maanden na die zware interventie. Geef hen die je dierbaar zijn echter wel de kans om je te steunen. De waarde van echte aandacht wordt wel eens onderschat : je hebt eerder de neiging je alleen in een hoekje terug te trekken en al je gevoelens weg te drukken. Maar denk erom, op lange termijn helpt dit je niet vooruit. De tijd alleen heelt niets !

Collega's-lotgenoten kunnen voor elkaar veel betekenen als het gaat om het doorwerken van een emotioneel aangrijpende interventie ! Vaak is professionele hulp overbodig op voorwaarde dat er een goede opvang is van de chef, collega's, lotgenoten en naaste familie. Het is deze opvang die de FiST wil verzorgen na een zware interventie, en dit alles in een vrijwillig kader, niets is verplicht.

Deze brochure zal zich richten op de hulpverlening door non-professionals.

Eveneens is deze brochure een praktische handleiding voor zelfhulp bij de brandweer. Ze omvat o.a. de gebeurtenissen die trauma's kunnen veroorzaken en een inventaris van de erbij horende mogelijke normale reacties op abnormale situaties.


Welke gebeurtenissen kunnen als emotioneel schokkend ervaren worden ?

  • de dood van een collega
  • het zelf veroorzaken van een ongeval tijdens de interventie
  • het zien van een dood kind
  • het zien van een dode die men kent
  • een ernstig letsel bij een collega
  • een ernstig letsel bij een kind
  • een mislukte reddingspoging
  • een ernstig letsel bij een bekende
  • een ernstig letsel bij zichzelf
  • het overlijden van een slachtoffer tijdens de interventie
  • het bergen van een lijk
  • het redden van een verminkt of zwaarverbrand slachtoffer

    Natuurlijk zijn er nog andere gebeurtenissen die indruk maken en is dit slechts een onvolledige en willekeurige opsomming van mogelijke situaties waarin we als hulpverlener terecht kunnen komen.

    In het algemeen zijn ongevallen waarbij kinderen betrokken zijn, het meest schokkend omdat bij vele hulpverleners de identificatie riskeert te groot te worden aangezien velen onder hen zelf een gezin hebben.
    Het lijkt alsof men zijn eigen kind ziet.

    Er bestaat geen regel om te zeggen wat wel of niet als schokkend ervaren wordt, maar laat ons stellen dat we ons bijna elk ongeval of grote brand met slachtoffers of doden goed kunnen herinneren.


  • Traumatische Stress

    Tijdens een interventie kan het gebeuren, hoe goed je ook opgeleid, gemotiveerd en voorbereid bent, dat je geconfronteerd wordt met een schokkende of pijnlijke gebeurtenis. Deze situatie kan aanleiding geven tot een hevige reactie bij jezelf of bij een collega. Deze gebeurtenis voldoet meestal aan de volgende vereisten :

  • ze is eenmalig, plots en onverwacht
  • ze roept een angstgevoel op
  • je stond volledig machteloos
  • ze heeft de dood of een zware handicap tot gevolg

    Wanneer aan deze vereisten is voidaan, spreekt men van een Critical Incident.

    Wees niet verwonderd dat je na een dergelijke ervaring veranderingen bij jezelf of bij je collega's ontdekt. Dit is heel normaal. Voor de verwerking van deze emoties zal in 80 % van de gevallen weinig of geen hulp nodig zijn, het duurt enkele dagen. Dit gebeurt mede door de steun van collega's, familie en vrienden, waar je met je verhaal terecht kan. In de andere 20 % van de gevallen zal de verwerking langer duren en eventueel later uitlopen op chronische problemen. Deze 20 % kan men drastisch verminderen door voor opvang te zorgen; hier kan het FiST steun bieden.


  • Wat je wel en wat je niet moet doen

    Pot gevoelens niet op, maar uit ze. Laat ook je gezin delen in je verdriet.

    Vermijd niet over je ervaringen te praten. Grijp elke kans om de gebeurtenis met anderen de revue te laten passeren. Of doe dit in gedachten alleen. Sta jezelf toe om samen te zijn met mensen waarbij je je goed voelt.

    Wees bereid om steun te aanvaarden.

    Verwacht niet dat de herinneringen snel zullen verdwijnen; emoties zullen je nog gedurende langere tijd vergezellen.

    Wees erop voorbereid dat niet iedereen even begripvol zal reageren op je moeilijkheden of verhaal.

    Wees voorzichtig met rustgevende medicatie en slaapmiddelen.

    Bedenk dat een schokkende interventie gevoelens van eerdere verliezen kan losmaken.

    Het blokkeren van gevoelens daarentegen kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten.

    Praktische en emotionele steun van andere mensen kan alles draaglijker maken. Wijs hen niet af. Je hebt er alle baat bij als je de eigen ervaringen deelt met die van je lotgenoten.

    Bedenk dat gevoelens tijdloos zijn.
    Indien ze niet geuit worden, blijven ze aanwezig.
    Vroeg of laat komen ze aan de oppervlakte.


    Er over praten helpt

    Wanneer tijd en ruimte geboden wordt om te praten zal men de doorwerking van een schokervaring bevorderen en zullen in principe latere problemen grotendeels worden voorkomen.

    Hieraan kunnen we meer aandacht besteden door na iedere ingrijpende interventie met de gehele ploeg van hulpverleners een aantal gesprekken te houden. In deze debriefings kunnen dan alle ervaringen en opgeroepen emoties besproken worden. Deze debriefings zijn reeds gangbaar bij de Rijkswacht en het Belgisch Leger, dus waarom dan niet hetzelfde toepassen in onze brandweerdienst ?

    De debriefings zullen begeleid worden door collega's die een FiST-opleiding genoten hebben en vanuit de korpsleiding de bevoegdheid gekregen hebben om dergelijke gesprekken to coordineren. Deze gesprekken gebeuren achter gesloten deuren en blijven strikt vertrouwelijk binnen de groep. Alles gebeurt natuurlijk op vrijwillige basis.

    Laat ons de opvang na schokkende interventies niet aan het toeval overlaten maar er een onderdeel van het werk van maken.

    Nog even dit, het is nu niet de bedoeling om na elke grote interventie een debriefing te doen. Dit zal alleen gebeuren als er vanuit de groep signalen komen dat dit wenselijk zou zijn. In veel gevallen lost een gesprek met een collega aan de toog vele latere problemen even goed op ...

    In ons korps kan je altijd beroep doen op de volgende personen :

    Rudi Van Oosterwijck
    Eddy Meyers
    Bart Franco


    Silobrand OVP



    terug
    TERUG
    Signeer het gastenboek