THOÂNG CAÙO BAÙO CHÍ LAØM TAÏI PARIS NGAØY 28.7.2001
Toøa Baïch OÁc, Boä Ngoaïi giao vaø Quoác hoäi Hoa Kyø tieáp Phaùi ñoaøn Vaên phoøng II Vieän Hoùa Ñaïo trong khi 30 Taêng Ni Cam Boát, Hoa Kyø, Laøo, Taây Taïng, Tích Lan, Vieät Nam cuøng 100 nam nöõ Cö só caàu nguyeän tröôùc tieàn ñình Quoác hoäi cho Töï do Toân giaùo vaø Nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä sôùm thoaùt voøng lao lyù

Ñaùp lôøi môøi cuûa Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc, Phoù Vieän tröôûng Vieän Hoùa Ñaïo kieâm Chuû tòch Hoäi ñoàng Ñieàu haønh Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát Haûi ngoïai taïi Hoa Kyø – Vaên phoøng II Vieän Hoùa Ñaïo (GHPGVNTNHN-HK – VPII VHÑ), 30 Taêng Ni thuoäc caùc quoác gia Cam Boát, Laøo, Hoa Kyø, Taây Taïng, Tích Lan vaø Vieät Nam, Nam Nöõ Cö só Phaät töû cuõng nhö ñaïi dieän Gia Ñình Phaät töû Vieät Nam vuøng Hoa Thònh Ñoán ñaõ tham gia leã Caàu nguyeän tröôùc tieàn ñình Quoác hoäi Hoa Kyø. Khai maïc luùc 9 giôø saùng vaø keát thuùc vaøo 5 giôø chieàu cuøng ngaøy 25 thaùng 7 naêm 2001, chö Toân ñöùc Taêng Ni vaø Nam Nöõ Cö só Phaät töû cuøng caàu nguyeän cho Töï do toân giaùo taïi Vieät Nam vaø Nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä sôùm thoaùt caûnh lao lung, quaûn cheá. Thôøi ñieåm caàu nguyeän ñöôïc choïn löïa do söï keát hôïp giöõa yù chí chuù nguyeän cuûa chö Ñaïi Taêng vaø hoaøn caûnh khaùch quan. Hoaøn caûnh khaùch quan laø cuøng thôøi gian naøy, Ngoaïi truôûng Hoa Kyø, Colin L. Powel, ñeán Vieät Nam; cuoäc ñoái thoaïi nhaân quyeàn giöõa Chính phuû Hoa Kyø vaø Haø Noäi seõ dieãn ra vaøo ñaàu tuaàn tôùi; ñoàng thôøi Quoác hoäi Hoa Kyø ñang xem xeùt Thöông öôùc song phöông Myõ Vieät ñeå chuaån y. Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát – Vaên phoøng II Vieän Hoùa Ñaïo tin raèng söï im laëng trang nghieâm vaø chuù nguyeän seõ coù khaû naêng hoùa giaûi nhöõng aùp löïc hung baïo ñang ñaøn aùp vaø truy kích caùc coäng ñoàng toân giaùo taïi Vieät Nam noùi chung, vaø haøng Giaùo phaåm laõnh ñaïo Hoäi ñoàng Löôõng vieän (Vieän Taêng Thoáng vaø Vieän Hoùa Ñaïo) Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát noùi rieâng.

Tröôùc tieàn ñình Quoác hoäi Hoa Kyø, taát caû chö Toân ñöùc Taêng Ni ngoài thaønh voøng troøn trong tö theá kieát giaø treân baõi coû xanh möôùt, nhöng trôøi thì naéng gaét 100 ñoä F. Phía sau, 100 nam nöõ Cö só nghieâm chænh ngoài ngay ngaén, hai huynh tröôûng Gia Ñình Phaät töû vuøng Hoa Thònh Ñoán giaêng cao taám bieåu ngöõ maøu vaøng töôi, keõ haøng chöõ ñoû vaø xanh ghi baèng tieáng Myõ: "Chuùng toâi caàu nguyeän cho Töï do Toân giaùo taïi Vieät Nam vaø Nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä sôùm ñöôïc traû töï do". Caïnh ñaáy, cuï Leâ Höõu Daûn ñeán töø San Jose vaø moät cuï baø ñeán töø Boston giöông cao hai taám hình maøu, phoùng lôùn chaân dung Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang vaø Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä. Buoåi saùng coøn yeân aû, nhöng tieáng xe coä ñaõ raàm rì treân ñöôøng phoá, ñoâng ñaûo du khaùch ñoå doàn veà phía toøa nhaø Quoác hoäi, boãng vaúng leân tieáng chuoâng trong treûo an laønh töø khoâng gian caàu nguyeän Phaät giaùo. Chö Taêng Ni môû ñaàu nghi leã. Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc ñöùng leân caûm taï chö Taêng caùc nöôùc Hoa Kyø vaø AÙ chaâu ñaõ vaân taäp veà Hoa Thònh Ñoán goùp lôøi caàu nguyeän ñeå hoùa giaûi haän thuø vaø giaûi tröø Phaùp naïn cuõng nhö quoác naïn Vieät Nam. Chò YÛ Lan, Ñaëc traùch vuï Quoác teá cuûa Phoøng Thoâng tin Phaät giaùo Quoác teá, dòch lôøi caûm taï ra tieáng Anh cho chö Taêng ngoaïi quoác. Roài Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc giaûi thích yù nghóa cho giôùi nam nöõ Cö só coù maët veà khaû naêng voâ bieân cuûa söï chuù nguyeän, moät maët phaùt trieån loøng töø bi, maët khaùc hoùa giaûi moïi thuø haän, baïo haønh. Tieáp ñaáy, Thöôïng toïa Thích Vieân Lyù, Toång Thö kyù GHPGVNTNHN-HK – VPII VHÑ, tuyeân ñoïc chöông trình leã caàu nguyeän, vaø Thöôïng toïa Thích Giaùc Ñaúng, Toång vuï tröôûng Toång vuï Truyeàn thoâng, ñeà caäp tôùi caùc tö thaùi trang nghieâm maø nam nöõ Cö só caàn noi theo ñeå cho leã caàu nguyeän ñöôïc hoaøn maõn trong tinh thaàn thieàn tònh cuûa Phaät giaùo.

Hoøa thöôïng Thích Chaùnh Laïc, Phoù Chuû tòch GHPGVNTNHN-HK – VPII VHÑ, cöû haønh leã caàu nguyeän theo nghi thöùc Baéc toâng. Tieáng kinh tuïng khoan thai, voâ uùy vaø tinh taán laøm môû roäng khoaûng trôøi taâm linh nôi loøng ngöôøi. Theo sau laø nghi thöùc Nam toâng do Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc chuû leã, lôøi kinh Pali man maùc nhö voïng aâm huøng vó töø thôøi Ñöùc Phaät doäi veà. Cöù theá, leã Caàu nguyeän ñöôïc cöû haønh qua caùc thôøi kinh lieân tuïc theo caùc truyeàn thoáng Baéc toâng, Nam toâng, Taây Taïng... Thænh thoaûng chö Toân ñöùc Taêng Ni ñöùng leân ñi thieàn haønh cuøng vôùi nam nöõ cö só, veõ thaønh moät voøng Hoa taïng treân baõi coû xanh vaø giöõa röøng ngöôøi du khaùch. Nhieàu du khaùch im laëng ñöùng nhìn, vöøa ngôõ ngaøng vöøa toân kính. Moät soá Cö só vaø ñoaøn vieân Gia Ñình Phaät töû ñeán trao cho du khaùch tôø giaûi thích baèng hai thöù tieáng Anh – Vieät veà muïc tieâu cuûa leã Caàu nguyeän cuõng nhö hieän tình caùc toân giaùo bò ñaøn aùp taïi Vieät Nam.

Trong haøng nguõ chö Toân ñöùc Taêng Ni Vieät Nam tham döï coù Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc, Thöôïng toïa Thích Giaùc Ñaúng vaø Thöôïng toïa Thích Huyeàn Vieät ñeán töø Houston; Hoøa thöôïng Thích Chaùnh Laïc vaø 5 Taêng só ñeán töø Denver; Phaùp sö Thích Giaùc Ñöùc vaø Thöôïng toïa Thích Thieän Hueä ñeán töø Boston; Thöôïng toïa Thích Nguyeân An ñeán töø Seattle; Sö coâ Dieäu Theå ñeán töø Chicago vaø Sö coâ Thuïy Ñaøm ñeán töø Atlanta. Taïi vuøng Hoa Thònh Ñoán thì coù Thöôïng toïa Thích Taâm Thoï, chuøa Giaùc Hoaøng vaø Ñaïi Ñöùc Thích Kieán Khai, chuøa Hoa Nghieâm. Phaùp sö Thích Giaùc Ñöùc bò maùu cao ngaát xæu neân phaûi chôû vaøo beänh vieän ñieàu trò ngaøy hoâm aáy, ñeán chieàu môùi trôû laïi nôi caàu nguyeän. Maëc duø Ban Toå chöùc chæ döï truø leã Caàu nguyeän haïn cheá trong voøng chö Taêng maø thoâi. Nhöng nghe tin, moät soá nam nöõ Cö só caùc tieåu bang cuõng xin thaùp tuøng veà Hoa Thònh Ñoán tham döï. 100 cö só ñeán töø Boston, Denver, Orlando, San Jose, Wichita... Caùc Huynh tröôûng Khieát, An, Long, Höng, Khueâ, v.v... thuoäc Gia ñình Phaät töû vuøng Hoa Thònh Ñoán ñaõ ñoùng goùp taän tình cho vaán ñeà an ninh, traät töï, nghi trang, aåm thöïc, veä sinh.

Trong khi chö Taêng Ni caàu nguyeän, thì vaøo luùc 11 giôø saùng, baø Ileana Ros-Lehtinen, Chuû tòch Phaân ban Nhaân quyeàn thuoäc UÛy ban Ñoái ngoaïi Haï vieän toå chöùc cuoäc gaëp gôõ giöõa Phaùi ñoaøn Giaùo hoäi vôùi caùc Daân bieåu Chris Smith, Phoù chuû tòch UÛy ban Ñoái ngoaïi Haï vieän, Daân bieåu Cass Ballenger vaø Daân bieåu Ben Gillman. Phaùi ñoaøn Giaùo hoäi do Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc caàm ñaàu goàm coù Hoøa thöôïng Thích Chaùnh Laïc, caùc Thöôïng toïa Thích Vieân Lyù, Thích Giaùc Ñaúng, oâng Voõ Vaên AÙi vaø Chò YÛ Lan. Caùc vò Daân bieåu ñeàu toû ra raát am hieåu töøng chi tieát veà vaán ñeà ñaøn aùp caùc toân giaùo taïi Vieät Nam, ñaëc bieät ñoái vôùi nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang vaø Thích Quaûng Ñoä. Tröôùc cuoäc tieáp xuùc vôùi caùc vò Daân bieåu, oâng Joseph Rees, phuï taù Daân bieåu Henry Hyde, Chuû tòch UÛy ban Ñoái ngoäi Haï vieän ñaõ cho Phaùi ñoaøn Giaùo hoäi bieát nhöõng gì Quoác hoäi Hoa Kyø naém vöõng hoà sô cuoäc ñaøn aùp Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát vaø hieän tình cuûa nhò vò Hoøa thöôïng Huyeàn Quang vaø Quaûng Ñoä, ñeå yeâu caàu Phaùi ñoaøn cung caáp theâm nhöõng tin töùc gì môùi nhaát maø Quoác hoäi chöa bieát nhaèm hoã trôï vaø can thieäp. Xem ra Quoác hoäi ñaõ bieät roõ ñeán 90% noäi tình Phaät giaùo bò ñaøn aùp. Taát caû nhöõng tin töùc aáy ñaõ ñöôïc Phoøng Thoâng tin Phaät giaùo Quoác teá thöôøng xuyeân cung caáp tröôùc ñaây. Söï löu taâm vaø haäu thuaãn toái ña ñaõ ñöôïc caùc Daân bieåu Ileana Ros-Lehtinen, Cass Ballenger, Ben Gillman vaø Chris Smith chính thöùc xaùc nhaän: "Xin haõy thoâng tin caùc söï traïng baèng ñöôøng nhanh nhaát cho chuùng toâi ñöôïc bieát. Chuùng toâi haäu thuaãn vaø laøm heát moïi söï ñeå uûng hoä cho quyù vò vaø töï do toân giaùo taïi Vieät Nam". Daân bieåu Chris Smith cho bieát raèng oâng ñang vaän ñoäng raùo rieát ñeå saéc luaät Nhaân quyeàn ñöôïc thoâng qua, vì saéc luaät naøy neâu roõ caùc tröôøng hôïp vi phaïm nhaân quyeàn vaø töï do toân giaùo taïi Vieät Nam, nhieàu ñoaïn ñaõ neâu leân caùc tröôøng hôïp cuï theå ñaøn aùp Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát vaø haøng Giaùo phaåm Löôõng vieän (Vieän Taêng Thoáng vaø Vieän Hoùa Ñaïo). Töø ñoù ñeà ra nhöõng bieän phaùp cheá taøi. Trong hai ngaøy tôùi coù theå Quoác hoäi seõ thoâng qua vieäc mieãn nhieãm tu chính aùn Jakson-Vanick vaø Daân bieåu Smith hy voïng raèng Saéc luaät Nhaân quyeàn seõ ñöôïc chuaån y cuøng luùc vôùi Thöông öôùc song phöông Myõ Vieät, vaøo thaùng 9 tôùi.

Vaøo luùc 5 giôø chieàu thì oâng Elliot Abrams thuoäc Hoäi ñoàng An ninh Quoác gia, Coá vaán Toång thoáng Hoa Kyø veà vaán ñeà töï do toân giaùo, nhaân quyeàn vaø daân chuû, tieáp Phaùi ñoaøn Giaùo hoäi goàm coù Hoøa thöôïng Thích Hoä Giaùc, Hoøa thöôïng Thích Chaùnh Laïc, Thöôïng toïa Thích Vieân Lyù, oâng Voõ Vaên AÙi vaø chò YÛ Lan. Môû ñaàu oâng AÙi giôùi thieäu chöùc vuï cuûa chö Toân ñöùc laõnh ñaïo Vaên phoøng II Vieän Hoùa Ñaïo roài chaøo möøng vaøø taùn döông chöùc vuï môùi cuûa oâng Elliot Abrams vöøa ñaûm nhaän ôû Toøa Baïch OÁc. OÂng Elliot Abrams vui veû traû lôøi: "Chuùng ta laø nhöõng keû coá tri gaëp nhau laïi trong moät ngoâi nhaø môùi". Sau ñoù chö Taêng laõnh ñaïo cuøng oâng Voõ Vaên AÙi trình baøy nhöõng dieãn tieán môùi cuûa Giaùo hoäi trong nöôùc chöa ai ñöôïc bieát keå töø sau ngaøy 7.6.01. OÂng Elliot Abrams chaêm chuù theo doõi vaø ghi cheùp kyõ löôûng. OÂng höùa seõ laøm heát khaû naêng ñeå coù theå ñöa ñeán moät giaûi phaùp toát ñeïp cho nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä vaø vieäc phuïc hoài quyeàn sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát.

Cuõng trong thôøi gian chö Taêng Ni vaø Phaät töû ngoài caàu nguyeän, nhieàu vaên phoøng caùc Thöôïng Nghò só, Daân bieåu ñaõ ñeán thaêm vaø phaùt bieåu hoã trôï. Nhö caùc vaên phoøng Thöôïng Nghò só Jessie Helms, Daân bieåu Frank Wolf, nöõ Daân bieåu Loretta Sanchez, oâng John Tai thuoäc UÛy hoäi Hoa Kyø Baûo veä Töï do toân giaùo trong Theá giôùi... OÂng John Tai noùi leân söï ngöôõng moä cuûa oâng cuõng nhö UÛy hoäi ñoái vôùi chö Taêng Ni Vieät Nam. OÂng cuõng noùi raèng UÛy hoäi ñaõ laøm vieäc chaët cheõ vôùi Phoøng Thoâng tin Phaät giaùo Quoác teá qua oâng Voõ Vaên AÙi vaø chò YÛ Lan Penelope Faulkner, nhôø vaäy maø naém vöõng caùc hoà sô toân giaùo taïi Vieät Nam. Cuõng vì vaäy maø baûn Phuùc trình cuûa UÛy hoäi ñaõ neâu roõ vaán ñeà cuûa Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát, cuõng nhö vieát thö can thieäp vôùi Boä Ngoaïi giao Hoa Kyø veà caùc cuoäc ñaøn aùp haøng giaùo phaåm Phaät giaùo. Coâ phuï taù Thöôïng Nghò só Jessie Helms thì ñoïc cho chö Taêng vaø Phaät töû nghe keát quaû cuoäc vaän ñoäng cuûa Thöôïng Nghò só qua böùc thö Boä Ngoaïi giao Hoa kyø traû lôøi hoâm 18.6.01. Böùc thö naày cho thaáy Boä Ngoaïi giao ñaõ cöïc kyø quan taâm ñeán vaán ñeà Phaät giaùo cuõng nhö chæ thò cho oâng Ñaïi söù Hoa Kyø taïi Haø Noäi, caùc vieân chöùc cao caáp taïi toøa Toång laõnh söï ôû Saigon can thieäp tröïc tieáp vôùi nhaø caàm quyeàn coäng saûn. Ñaëc bieät laø söï leân tieáng hoâm 4.6 cuûa oâng Richard Boucher, phaùt ngoân nhaân Boä Ngoaïi giao khi hay tin Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä bò quaûn cheá 2 naêm, Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang khoâng ñöôïc veà Saigon chöõa beänh.

Moät ngaøy tröôùc leã Caàu nguyeän, chieàu thöù ba 24.7.01, hai cô quan thuoäc Boä Ngoaïi giao ñaõ tieáp oâng Voõ Vaên AÙi vaø chò YÛ Lan thuoäc Phoøng Thoâng tin Phaät giaùo Quoác teá, laø cô quan thoâng tin vaø phaùt ngoân cuûa Vieän Hoùa Ñaïo trong nöôùc. Ñoù laø oâng Tom Farr, Giaùm ñoác Vaên phoøng Töï do Toân giaùo cuûa Boä Ngoaïi giao vaø baø Judith Strolz, Giaùm ñoác Vuï Ñoâng AÙ – Thaùi Bình döông, ñaëc traùch 4 nöôùc Cam Boát, Laøo, Mieán Ñieän vaø Vieät Nam. Taïi hai cuoäc tieáp xuùc thaân tình, côûi môû vaø laéng nghe naøy, oâng Voõ Vaên AÙi ñaõ trình baøy nhöõng dieãn bieán môùi nhaát lieân heä ñeán nhò vò Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä vaø Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát keå töø ñaàu thaùng 7 ñöông lòch ñeán nay. Caû hai cô quan ñeàu thoâng caûm cho hieän tình khoù khaên cuûa Giaùo hoäi trong nöôùc vaø mong moûi goùp söùc giaûi toûa caùc vaán ñeà traàm troïng nhaát.