LỬA
HOÀNG CUNG
(Trần
Thùy Mai)
Năm ấy
nhà vua đă gần sáu mươi tuổi. Hàng ngày, cung tần
mỹ nữ vẫn được tuyển thêm. Ṛng ră
hơn mấy mươi năm, tháng nào hậu cung cũng
có một hoàng nam hay một công chúa mới ra đời.
Tính đến năm thứ hai mươi bốn trị v́,
nhà vua đă có đến ba mươi tư con trai và sáu
mươi chín con gái.
Quỳnh
Thơ là con thứ ba của Hoàng Quư Phi, lớn lên trong cung
Trùng Hoa cùng với hai chị là Quỳnh Bôi, Quỳnh Tiên.
Hoàng Quư Phi bị vua lănh đạm từ lâu, ít khi
được gặp vua trong nội tẩm. Ba nàng công chúa
nhỏ hầu như chỉ thấy phụ hoàng từ xa,
trong những ngày gia lễ, khi ngài đi thoáng qua thềm các
cung viện để nghe lời chúc tụng thành khẩn từ
những bà vợ bị bỏ quên của ḿnh. H́nh như Quỳnh
Tiên, là trưởng nữ, đă từng được
nhà vua bế lên tay một lát trong ngày chúc thọ bát tuần
Thái hoàng Thái hậu. Thái hoàng Thái hậu mất đă lâu rồi
và Quỳnh Tiên cũng không c̣n nhớ rơ kỷ niệm huy
hoàng thời thơ ấu. Các nàng công chúa trong cung suốt
năm chỉ mơ đến những ngày lễ Tết,
ngoài những ngày vui nhộn nhịp ấy, cuộc sống
lại tĩnh mịch, ngày nào cũng như ngày nào. Các phu
nhân đến hầu Hoàng Quư Phi, ngón tay trơn nhẵn v́ lật
qua lật về quá nhiều lần những quân bài tứ
sắc, đám thị nữ từ sáng đến chiều
hết hái hoa, tưới hoa lại đập rũ những
chăn màn bám bụi. Thế giới của đàn bà, nhỏ
nhặt, nhàm chán, và lặng lẽ.
Năm Quỳnh
Thơ mười hai tuổi, hoàng cung tổ chức lễ
nguyên tiêu rất lớn. Những mâm bánh măng, bánh phục
linh đủ màu sắc cao chất ngất. Đèn lồng lấp
lánh giăng khắp các ngọn cây trong vườn thượng
uyển. Đến giờ tư, tất cả các cuộc vui dừng
lại, đèn đuốc trong nội cung tắt ngấm.
Cung nga thể nữ lũ lượt mang lồng ấp
sang điện Càn Thành, nơi vua ở, xin lửa.
- Thưa mẹ,
tại sao phải tắt lửa đi, rồi lại
đi xin những mẩu than này, hở mẹ? Quỳnh
Thơ hỏi.
Hoàng Quư Phi vừa
về đến cung, hai thị nữ theo sau mang lồng ấp
đan h́nh chim phụng. Cả ba người kính cẩn
đặt vào đấy mấy mẩu gỗ trầm, mùi
hương toả lan ấm cúng trong đêm lạnh, rồi
lửa bùng lên, những ngọn đèn lại được
thắp sáng.
- Con biết
không, đấy là tục lệ do các tiên hoàng đặt rạ
Lửa là khí dương. Trong cung điện này tất cả
chúng ta là đàn bà, thuộc về khí âm, chúng ta có được
hơi ấm và sức sống là từ ngài ngự.
Hoàng Quư Phi trả
lời con với vẻ thành kính, c̣n Quỳnh Thơ chỉ
hiểu lờ mờ lời mẹ nói. Lời giải thích
của Hoàng Quư Phi đă để lại trong tâm trí nàng công
chúa nhỏ những nỗi thắc mắc không thôi về mối
liên hệ giữa âm và dương, giữa mặt trăng
và mặt trời.
Khác với
Quỳnh Tiên, Quỳnh Bôi dịu dàng, ngoan ngoăn, nàng công chúa
Quỳnh Thơ út luôn là mối lo lắng của Quư Phị
Theo bà, ở người con gái, trí thông minh và sự ṭ ṃ chẳng
bao giờ là ưu điểm cả, nó chỉ là điềm
báo những tai hoạ.
Quỳnh
Thơ mười ba, rồi mười bốn tuổi.
Năm nào lễ nguyên tiêu cũng tới, năm nào những
phiến than hồng cũng nhen nhóm ngọn lửa mong manh
nơi các cung pḥng, năm nào vua cũng ban hơi ấm và sự
sống cho tất cả vợ con đông đúc của
ngài, mà năm nào những kiếp người trong cung cấm
cũng vẫn cuộc sống buồn tủi, tẻ nhạt,
lạnh lẽo. Trong ngày tháng thầm lặng giữa bốn
bức tường gấm, Quỳnh Thơ đă bắt
đầu cảm thấy tù túng, chật hẹp. Chiều,
cô bé trèo tít lên gác cao nh́n ra xa. Sau Tử Cấm Thành là Hoàng
Thành, rồi đến lớp thành ngoài cùng, nơi có ngựa
xe, nhà cửa, phố phường đông đúc. Rồi tới
ḍng sông, rồi tới núi xa xa. Mỗi ngày mặt trời
đều đến đó rồi mất hút. Mặt trời
đi đâu để sáng mai lại hiện ra nơi mái lầu
ngọ môn rực rỡ? Quỳnh Thơ thầm tự hỏi,
những câu hỏi không một ai trong cung có thể trả
lời.
Rồi một
ngày, nhũ mẫu mách với Hoàng Quư Phi: Chiều nào Quỳnh
Thơ cũng ngồi hàng giờ nh́n về phía mặt trời
lặn. Trong mắt nàng công chúa nhỏ, nhũ mẫu lo lắng
nhận ra vẻ ngây dại, sững sờ và nhũ mẫu
quyết chắc rằng công chúa đă bị tà ma ám ảnh.
Điều kinh khiếp hơn nữa, nhũ mẫu hạ giọng
nói nhỏ: "Một hôm công chúa đă hỏi tiện tỳ,
"Vú có biết các hoàng tử thuở c̣n bé tí vẫn
chơi với ta nhưng sau khi rời cung cấm, đă ở
đâu ? Vú có biết thế nào là một người
đàn ông không?".
Đúng là trong nội
cung chẳng có cái ǵ giúp người ta h́nh dung ra một
người đàn ông. Bọn thái giám với ria mép nhẵn
nhụi, dáng đi uốn éo và giọng đàn bà the thé tất
nhiên không thể là một ví dụ .. Vẻ bí mật và lo
âu hết sức quan trọng của vú làm Quỳnh Thơ
ngày càng lúng túng sợ hăi, cuối cùng th́ nàng đổ bệnh
thật, nằm liệt một góc giường.
***
Một buổi
sáng, thị nữ đỡ Quỳnh Thơ ngồi dậy,
nhẹ nhàng thay xống áo cho nàng và d́u nàng ra nằm trên chiếc
sập gụ lót đầy gối thêu. Trước sập,
một bức màn gấm dày buông chấm đất.
- Có việc
ǵ đây, hở các em? Công chúa hỏi đám thị nữ,
- tất cả các thị nữ đều lớn tuổi
gấp đôi Quỳnh Thơ.
- Bẩm công
nương, hôm nay quan thái y đến thăm mạch.
Ả thị
nữ vừa nói vừa quấn quanh cổ tay Quỳnh
Thơ một băng lụa mỏng. "Lát nữa công
nương tḥ tay ra khỏi màn, quan thái y chỉ cầm qua
lớp lụa này mà xem bệnh t́nh. Công nương cứ
yên tâm đừng sợ". Quỳnh Thơ mỏi mệt
lắc đầu. Cơn sốt, những bức màn, những
người hầu vây quanh, những dải băng quanh cổ
tay làm nàng ngạt thở. "Các em hăy cho ta lên lầu, ngồi
một ḿnh nh́n ḍng sông ngoài kia! Ta muốn tháo tung tất cả
những thứ chán ngán này, chúng làm ta chết mất!".
- Không
được đâu công nương. Quan thái y là đàn ông
mà, làm sao có thể cầm vào tay công nương được?
- À ra thế.
Một người đàn ông sẽ đến đây.
Một lát
sau, có tiếng chân đĩnh đạc đến sau bức
màn. Những tiếng chân ấy vang lên rất lạ, không
giống bất cứ tiếng chân nào Quỳnh Thơ
đă từng nghe trong cung cấm này. Các thị nữ xúm
xít quanh giường, rồi một ả nắm tay Quỳnh
Thơ đưa nhẹ qua màn. Một bàn tay lạ nắm
lấy cổ tay công chúa qua lần lụa mỏng. Bất
giác cô gái nhỏ đỏ bừng mặt v́ một cảm
tưởng kỳ lạ.
Quỳnh
Thơ ngồi dậy. Các thị nữ lo lắng nh́n theo,
rồi họ chợt kêu rú lên, có người luống cuống
đâm đầu chạy. Công chúa Quỳnh Thơ mười
bốn tuổi vừa làm một việc kinh thiên động
địa chưa bao giờ từng xảy ra trong cung cấm:
Công chúa đă vén bức màn lên nh́n thẳng vào người
đàn ông trước mặt.
Nửa giờ
sau, cả hoàng cung đều biết câu chuyện điếm
nhục đó. Hoàng Quư Phi khóc ṛng ră ba ngày đêm, ba ngày liền
các thị nữ cung Trùng Hoa cũng v́ vậy mà bỏ
ăn bỏ ngủ. Bà Kính Phi, người đang ở
ngôi vị thứ hai trong cung, đă đem ngay cái tin này
đến tai vua. Hoàng Quư Phi bị truất v́ lỗi dạy
con không nghiêm. Nhũ mẫu bị đuổi ra khỏi
cung Trùng Hoa và sung làm thợ cắt cỏ ở vườn
ngự. Quỳnh Thơ được chữa lành bệnh
và sau đó bị nhốt vào lănh cung.
Trong cung lạnh,
nơi đọa đày những cung nga xấu số, Quỳnh
Thơ bàng hoàng nhớ lại .. Lúc đầu nàng khóc sướt
mướt khi nghĩ đến những nhục nhă ḿnh
đă gây ra cho mẹ, nhớ những cung pḥng đẹp
đẽ nơi ngày ngày vẫn đá kiệu hay đổ
xâm hường với các chị em trang lứa. Măi sau khi
đă quen với cuộc sống ở lănh cung và nguôi dần
niềm thương nhớ những người thân, Quỳnh
Thơ mới biết đọng lại trong tâm hồn,
đau đớn và thấm thía nhất, là h́nh ảnh
người đàn ông lần đầu tiên nàng thấy: Một
ông già khô quắt, râu tóc bạc phơ, cái miệng khắc
nghiệt, với hai g̣ má nhăn nheo lấm tấm vết
đồi mồi. Quỳnh Thơ rùng ḿnh, không dám hồi
tưởng lạị Nàng
đă trả giá đắt bao nhiêu cho một điều
hoàn toàn chẳng có ư nghĩa ǵ!
***
Rồi một
hôm, lại đến tiết nguyên tiêu. Trời rất lạnh,
các đèn lồng đều tắt. Đêm Hoàng cung lạnh ngắt,
đen mù như trong đáy vực. Xa xa, Quỳnh Thơ thấy
ánh sáng hừng hực hắt lên từ điện Càn Thành.
Giờ này cung nga, thể nữ chắc chen nhau đến
lấy lửa ấm. Nhưng ở đây, nơi của
những người xấu số, không ai nhớ đem lại
cho họ dù chỉ một tàn than. Bất giác Quỳnh
Thơ tủi thân ôm mặt khóc.
Giữa lúc
đó chợt có tiếng thét vang rền từ xa vọng lại.
Tiếng người nhốn nháo, tiếng chân rầm rập,
tiếng hô lệnh xung phong vang lên giữa đêm thâm u. Rồi
những ánh lửa xuất hiện như sao sa, những
bóng người ngựa lao tới, những ánh kiếm rực
lên trong đêm.
Có biến!
Trống ở ngọ môn điểm cấp tập liên hồi.
Không phải nhịp trống uể oải thườngngày,
đây là tiếng trống từ một bàn tay dũng mănh.
Dân phu đang xây lăng ở phía tây kinh thành đă nổi dậy.
Họ đang tràn vào cung, mở cửa các nhà giam. Quỳnh
Thơ nép vào một góc nhà ngục. Chiếc xiềng sắt
khua loảng xoảng rồi rơi xuống. Cửa pḥng
giam bật mở.
Một tráng
sĩ vừa xuống ngựa, tay cầm bó đuốc nh́n
vào.
Lửa, lửa
dữ dội, rực rỡ chiếu pḥng giam lạnh lẽo.
"Hết canh tư này, nghĩa quân sẽ rút đi. Chúng
ta đă phóng thích hết tù nhân trong kinh thành. Nàng hăy mau t́m
đường thoát". Quỳnh Thơ ngước nh́n.
Trong phút chốc, nàng nhận ra trong mắt người nghĩa
sĩ một ánh lửa rực rỡ và hiểu rằng
chàng đă đến từ nơi mặt trời ẩn
náu.
Tráng sĩ
đưa tay cho Quỳnh Thơ, nàng nắm lấy tay chàng;
nàng đă mười sáu tuổi và lần đầu tiên
trong đời nh́n thấy một người đàn ông
đích thực. Tráng sĩ đỡ Quỳnh Thơ ngồi
lên ngựa và chỉ một khắc sau cả hai đă lao
theo ḍng thác người đang cuốn về cổng hoàng
cung, trong tiếng chiêng báo động vang trời.
Nhiều thập
kỷ sau, dân cư ở quanh vùng vẫn kể câu chuyện
nàng công chúa cùng chàng dũng sĩ trên lưng con ngựa trắng
phóng như bay về phía rạng đông. Không ai biết
chính xác họ đi đâu, nhưng tất cả đều
tin họ đă cùng sống ở một nơi nào đấy
tràn trề ánh lửa. Niềm tin ấy chẳng phải là
vô căn cứ, v́ hiện nay nhiều ḍng họ ở lân cận
thành cổ vẫn tự nhận ḿnh là con cháu của hai con
người gan dạ và hạnh phúc đă ruổi ngựa
đi đón mặt trời vào một đêm đầu
xuân. C̣n sáu mươi tám nàng công chúa khác trong cung th́ sách vở
c̣n chép rơ về cuộc đời của họ. Có ba
mươi nàng được gả cho những ông pḥ mă lọm
khọm với tấm lưng dài cong gập trong chiếc
áo the. C̣n ba mươi tám nàng th́ chết già trong cung, nhiều
nàng chết lúc c̣n rất trẻ v́ buồn chán những
đêm nguyên tiêu lạnh.
TRẦN THÙY MAI
(Ngọc Sơn sưu tầm,
Ngọc Trân chuyển)