Dieãn Nghóa
Ta Töøng Nghe Lôøi Taïc Nhö Vaäy
Moät thuôû noï Theá Toân an truï
Xaù Veä Thaønh Kyø Thuï Vieân trung
Chö Taêng caâu hoäi raát ñoâng
Tính ra ñeán soá hai muoân taùm ngaøn
Laïi cuõng coù caùc haøng Boà Taùt
Hoäi taïi ñaây ñuû maët thöôøng thöôøng
Baáy giôø Phaät laïi leân ñöôøng
Cuøng haøng ñaïi chuùng nam phöông tieán haønh
Ñaùo baùn loä ñaønh raønh maét thaáy
Nuùi xöông khoâ boû ñaáy laâu ñôøi
Theá Toân beøn voäi ñeán nôi
Laïy lieàn ba laïy, roài rôi gioït hoàng
Ñöùc A Nan trong loøng aùi ngaïi
Chaúng hieåu sao Phaät laïy ñoáng xöông
Voäi vaøng xin Phaät daïy töôøng
Thaày laø Töø Phuï ba phöông boán loaøi
Ai ai cuõng kính Thaày döôøng aáy
Côù sao thaày laïi laïy xöông khoâ
Phaät raèng: trong caùc moân ñoà
Ngöôøi laø ñeä töû ñöùng ñaàu daøy coâng
Bôûi chöa bieát ñuïc trong chöa roõ
Neân vì ngöôøi ta toû ñuoâi ñaàu
Ñoáng xöông doàn daäp baáy laâu
Cho neân trong ñoù bieát bao coát haøi
Chaéc cuõng coù oâng baø cha meï
Hoaëc thaân ta hoaëc keû ta sanh
Luaân hoài sanh töû, töû sanh
Luïc thaân ñôøi tröôùc, thi haøi coøn ñaây
Ta leã baùi nhöõng ngöôøi tieàn boái
Vaø ngaäm nguøi vì nhôù kieáp xöa
Ñoáng xöông hoãn taïp chaúng vöøa
Khoâng phaân trai gaùi boû böøa khoù coi
Ngöôøi chòu khoù xeùt soi cho kyõ
Phaân laøm hai, beân nöõ beân nam
Ñeå cho phaân bieät coát phaøm
Khoâng coøn loän laïo nöõ nam chaát choàng
Ñöùc A Nan trong loøng tha thieát
Bieát laøm sao phaân bieät khoûi sai
Ngaøi beøn xin Phaät toû baøy
Vì khoù choïn löïa gaùi trai luùc naøy
Coøn sanh tieàn deã beà saép ñaët
Caùch ñöùng ñi aên maëc phaân minh
Chôù khi raõ xaùc tieâu hình
Xöông ai nhö naáy, khoù nhìn khoù phaân
Phaät môùi baûo A Nan neân bieát
Xöông nöõ nam phaân bieät roõ raøng
Ñaøn oâng xöông traéng naëng quaèn
Ñaøn baø xöông nheï ñen thaâm deã nhìn
Ngöôøi coù bieát côù sao ñen nheï?
Bôûi ñaøn baø sanh ñeû maø ra
Sanh con ba ñaáu huyeát ra
Taùm hoäc boán ñaáu söõa hoøa nuoâi con
Vì côù aáy hao moøn thaân theå
Xöông ñaøn baø ñen nheï hôn trai
A Nan nghe vaäy bi ai
Xoùt thöông cha meï coâng daøy döôõng sanh
Beøn caàu Phaät thi aân daïy baûo
Phöông phaùp naøo baùo hieáu song thaân
Theá Toân môùi baûo lôøi raèng:
Vì ngöôi ta seõ phaân traàn khaù nghe
Thaân ñaøn baø nhieàu beà cöïc nhoïc
Sanh ñaëng con möôøi thaùng cöu mang
Thaùng ñaàu, thai ñaäu tôï söông
Mai chieàu gìn giöõ sôï tan baát thöôøng
Thaùng thöù nhì döôøng nhö söõa ñaëc
Thaùng thöù ba nhö cuïc huyeát ngöng
Boán thaùng ñaõ töôïng ra hình
Naêm thaùng nguõ theå hieän sanh roõ raøng
Thaùng thöù saùu luïc caên ñeàu ñuû
Baûy thaùng thì ñuû boä coát xöông
Laïi theâm ñuû loã chaân loâng
Coäng chung ñeán soá taùm muoân boán ngaøn
Thaùng thöù taùm hoaøn toaøn taïng phuû
Chín thaùng thì ñaày ñuû voùc hình
Möôøi thaùng laø ñuùng kyø sanh
Neáu con hieáu thuaän xuoâi mình ra luoân
Baèng ngoã nghòch laøm buoàn thaân maãu
Noù vaãy vuøng ñaïp quaáu lung tung
Laøm cho cha meï haõi huøng
Söï ñau söï khoå khoâng cuøng toû phaân
Khi sanh ñaëng muoân phaàn khoaùi laïc
Cuõng ví nhö ñöôïc baïc ñöôïc vaøng
Theá Toân laïi baûo A Nan
Ôn cha nghóa meï möôøi phaàn phaûi tin:
Ñieàu thöù nhaát giöõ gìn thai giaùo
Möôøi thaùng tröôøng chu ñaùo moïi beà
Thöù hai sanh ñeû gôùm gheâ
Chòu ñau chòu khoå moûi meâ traêm phaàn
Ñieàu thöù ba, thaâm aân nuoâi döôõng
Cöïc ñeán ñaâu beàn vöõng chaúng lay
Thöù tö aên ñaéng nuoát cay
Ñeå daønh buøi ngoït ñuû ñaày cho con
Ñieàu thöù naêm laïi coøn khi nguû
Öôùt meï naèm, khoâ raùo phaàn con
Thöù saùu, suù nöôùc nhai côm
Mieãn con no aám chaúng maøng gôùm gheâ
Ñieàu thöù baûy khoâng cheâ oâ ueá
Giaët ñoà dô cuûa treû khoâng phieàn
Thöù taùm chaúng nôõ chia rieâng
Neáu con ñi vaéng cha phieàn meï lo
Ñieàu thöù chín mieãn con sung söôùng
Daàu phaûi mang nghieäp chöôùng cuõng cam
Tính sao coù lôïi thì laøm
Chaúng maøng toäi loãi, bò giam bò caàm
Ñieàu thöù möôøi chaúng ham chau chuoát
Daønh cho con caùc cuoäc thanh nhaøn
Thöông con nhö ngoïc nhö vaøng
Ôn cha nghóa meï saùnh baèng Thaùi Sôn!
Phaät laïi baûo: A Nan neân bieát
Trong chuùng sanh tuy thieät phaåm ngöôøi
Möôøi phaàn meâ muoäi caû möôøi
Khoâng töôøng ôn troïng ñöùc daøy song thaân
Chaúng kính meán, queân ôn, traùi ñöùc
Khoâng xoùt thöông döôõng duïc cuø lao
AÁy laø baát hieáu maïc dao
Thì nhöõng ngöôøi aáy ñôøi naøo neân thaân
Meï sanh con cöu mang möôøi thaùng
Cöïc khoå döôøng gaùnh naëng treân vai
Uoáng aên chaúng ñaëng vì thai
Cho neân thaân theå hình haøi keùm suy
Khi sanh saûn hieåm nguy chi xieát
Sanh ñaëng roài tinh huyeát ñaàm ñeà
Ví nhö thoïc huyeát traâu deâ
Nhaát sanh thaäp töû nhieàu beà gian nan
Con coøn nhoû phaûi naêng chaêm soùc
AÊn ñaéng cay buøi ngoït phaàn con
Phaûi taém, phaûi giaët, röûa troân
Bieát raèng dô daùy meï khoâng ngaïi gì
Naèm phía öôùt con naèm phía raùo
Sôï cho con öôùt aùo, öôùt chaên
Hoaëc khi gheû choùc ñaày mình
Chaéc coøn phaûi chòu traêm phaàn thaûm thöông
Troïn ba naêm buù nöông söõa meï
Thaân gaày moøn naøo neä vôùi con
Ñeán khi vöøa ñöôïc lôùn khoân
Meï cha daïy baûo cho con vôõ loøng
Cho ñi hoïc môû thoâng trí tueä
Döïng vôï choàng coù theå laøm aên
Öôùc mong con ñöôïc neân thaân
Daàu cho cha meï cô baàn quaûn chi
Con oám ñau töùc thì lo chaïy
Daàu toán hao caùch maáy cuõng ñaønh
Khi con caên beänh ñaëng laønh
Thì cha meï môùi an taâm ñònh thaàn
Coâng döôõng duïc saùnh baèng non bieån
Côù sao con chaúng bieát ôn naøy
Hoaëc khi laàm loãi bò raày
Chaúng tuaân thì chôù laïi baøy ngoã ngang
Hôøn cha meï phuøng mang trôïn maét
Khinh tröôûng huynh noä naït theâ nhi
Baø con chaúng keå ra chi
Khoâng tuaân sö phuï leã nghi chaúng töôøng
Lôøi daïy baûo song ñöôøng khoâng keå
Tieáng khuyeân raên anh chò chaúng maøng
Traùi ngang choùng baùng moïi ñaøng
Ra vaøo lui tôùi maéng caøn ngöôøi treân
Vì loã maõng taùnh quen laøm böôùng
Chaúng keå lôøi tröôûng thöôïng daïy raên
Lôùn leân theo loái hung haêng
Ñaõ khoâng nhaãn nhòn laïi caøng haønh hung
Boû baïn laønh theo cuøng chuùng döõ
Neát taäp quen laøm söï traùi ngang
Nghe lôøi duï doã quaân hoang
Boû cha boû meï troán sang queâ ngöôøi
Tröôùc coøn taäp theo thôøi theo theá
Thaân laäp thaân tìm keá sanh nhai
Hoaëc ñi buoân baùn kieám lôøi
Hoaëc vaøo quaân lính vôùi vôùi ñôøi laäp coâng
Vì raøng buoäc ñoàng coâng moái nôï
Ngoaëc trôû ngaên vì vôï vì con
Queân cha queân meï tình thaâm
Queân xöù queân sôû laâu naêm khoâng veà
AÁy laø noùi nhöõng ngöôøi coù chí
Chôù phaàn nhieàu du hyù maø thoâi
Sau khi phaù heát cuûa roài
Phaûi tìm phöông keá kieám ñoâi ñoàng xaøi
Theo troäm cöôùp hoaëc laø baøi baïc
Phaïm toäi hình, tuø raït phaûi vöông
Hoaëc khi mang beänh giöõa ñöôøng
Khoâng ngöôøi nuoâi döôõng boû thaân ngoaøi ñoàng
Hay tin döõ, baø con coâ baùc
Cuøng cha meï xao xaùc buoàn raàu
Thöông con than khoùc öu saàu
Coù khi mang beänh ñui muø vaán vöông
Hoaëc beänh naëng vì thöông quùa leõ
Phaûi boû mình laøm quyû giöõ hoàn
Hoaëc nghe con chaúng lo löôøng
Traø ñình töûu ñieám phoá phöôøng ngao du
Cöù maøi mieät vôùi ñoà baát chaùnh
Chaúng maáy khi thaàn tænh moä khang
Laøm cho cha meï than van
Sanh con baát hieáu phaûi mang tieáng ñôøi
Hoaëc cha meï ñeán hoài giaø yeáu
Khoâng ai nuoâi thieáu thoán moïi ñieàu
OÁm ñau ñoùi raùch keâu reâu
Con khoâng caáp döôõng boû lieàu chaúng thöông
Phaän con gaùi coøn nöông cha meï
Thì coù loøng hieáu ñeå thuaän hoøa
Caàn lao phuïc dòch trong nhaø
Deã sai deã khieán hôn laø nam nhi
Song ñeán luùc tuøng phu xuaát giaù
Lo beân choàng chaúng xaù beân mình
Tröôùc coøn lai vaõng vieáng thaêm
Laàn laàn nguoäi laïnh bieät taêm bieät nhaø
Queân döôõng duïc song thaân ôn troïng
Khoâng nhôù coâng mang naëng ñeû ñau
Chaúng lo baùo boå cuø lao
Laøm cho cha meï buoàn raàu thaûm thay
Neáu cha meï raày la quôû maéng
Trôû sanh loøng hôøn giaän chaúng kieâng
Chôù chi choàng ñaùnh lieân mieân
Thì cam loøng chòu chaúng phieàn chaúng than
Toäi baát hieáu löôõng ban nam nöõ
Noùi khoâng cuøng nghieäp döõ phaûi mang
Nghe Phaät chæ roõ moïi ñaøng
Trong haøng ñaïi chuùng loøng caøng thaûm thay
Gieo xuoáng ñaát, laáy caây laáy cuûi
Ñaäp vaøo mình, vaøo muõi vaøo hoâng
Laøm cho caùc loã chaân loâng
Thaûy ñieàu ruôùm maùu öôùt ñaàm caû thaân
Ñeán hoân meâ taâm thaàn baát ñònh
Moät giaây laâu môùi tænh than raèng
Boïn ta quaû thieät toäi nhôn
Xöa nay chaúng roõ khoâng hôn ngöôøi muø
Nay toû ngoä bieát bao laàm laïc
Ruoät gan döôøng nhö naùt nhö tan
Toäi tình khoù noãi than van
Laøm sao traû ñaëng muoân ngaøn ôn saâu
Tröôùc Phaät tieàn ai caàu traàn toá
Xin Theá Toân maãn coá bi laân
Laøm sao baùo ñaùp thuø aân
Toû loøng hieáu thuaän song thaân cuûa mình
Phaät beøn duïng phaïm thinh saùu moùn
Phaân roõ cuøng Ñaïi chuùng loùng nghe:
Ôn cha nghóa meï naëng neà
Khoâng phöông baùo ñaùp cho vöøa söùc ñaâu!
Ví coù ngöôøi ôn saâu doác traû
Coõng meï cha taát caû hai vai
Giaùp voøng hoøn nuùi tu di
Ñeán traêm ngaøn kieáp ôn kia chöa ñeàn
Ví coù ngöôøi gaëp côn ñoùi reùt
Nuoâi song thaân daâng heát thaân naøy
Xöông nghieàn thòt naùt phaân thaây
Traûi traêm ngaøn kieáp ôn ñaây chöa ñoàng
Ví coù ngöôøi vì coâng sanh döôõng
Töï tay mình khoeùt thuûng song ngöôi
Chòu thaân muø toái nhö vaày
Ñeán traêm ngaøn kieáp ôn naøy thaám ñaâu
Ví coù ngöôøi caàm dao thaät beùn
Moã buïng ra, ruùt heát taâm can
Huyeát ra khaép ñaát chaúng than
Ñeán traêm ngaøn kieáp thaâm aân ñaâu baèng
Ví coù ngöôøi duøng ngaøn muõi nhoïn
Ñaâm vaøo mình baát luaän choã naøo
Tuy laø söï khoù bieát bao
Traûi traêm ngaøn kieáp khoâng sao ñaùp ñeàn
Ví coù ngöôøi vì ôn döôõng duïc
Töï treo mình cuùng Phaät theá ñeøn
Cöù treo nhö vaäy troïn naêm
Traûi traêm ngaøn kieáp aân thaâm chöa ñeàn
Ví coù ngöôøi xöông nghieàn ra môõ
Hoaëc duøng dao chaët böûa thaân mình
Xöông tan thòt naùt chaúng phieàn
Ñeán traêm ngaøn kieáp ôn treân chöa ñoàng
Ví coù ngöôøi vì coâng döôõng duïc
Nuoát saét noùng thaáu ruoät thaáu gan
Laøm cho thaân theå tieâu tan
Ñeán traêm ngaøn kieáp ôn saâu chöa ñeàn
Nghe Phaät noùi thaûy ñeàu kinh haõi
Gioït leä traøn khoù noãi caàm ngaên
Ñoàng thinh baïch Phaät lôøi raèng
Laøm sao traû ñaëng thaâm aân song ñöôøng?
Phaät môùi baûo caùc haøng Phaät töû
Phaûi loùng nghe ta chæ sau naøy
Caùc ngöôi muoán ñaùp ôn daøy
Phaûi toan bieân cheùp kinh ñaây löu truyeàn
Vì cha meï trì chuyeân phuùng tuïng
Cuøng aên naên nhöõng toäi loãi xöa
Cuùng döôøng Tam Baûo sôùm tröa
Cuøng laø tu phöôùc chaúng chöøa moùn chi
Raèm thaùng baûy ñeán ngaøy Töï Töù
Thaäp phöông Taêng ñeàu döï leã naøy
Saém sanh leã vaät ñuû ñaày
Chôø giôø caâu hoäi ñaët baøy cuùng daâng
Ñaëng caàu nguyeän song ñöôøng tröôøng thoï
Hoaëc sanh veà tònh ñoä an nhaøn
AÁy laø baùo ñaùp thuø aân
Sanh thaønh döôõng duïc song thaân cuûa mình
Mình coøn phaûi caàn chuyeân trì giôùi
Phaùp tam quy nguõ giôùi giöõ gìn
Nhöõng lôøi ta daïy ñinh ninh
Khaù tua y thöû phuïng haønh ñöøng sai
Ñöôïc nhö vaäy môùi laø khoûi toäi
Baèng chaúng thì nguïc toái phaûi sa
Trong naêm ñaïi toäi keå ra
Baát hieáu thöù nhaát, thaät laø troïng thay
Sau khi cheát bò ñaày vaøo nguïc
Nguïc voâ giaùn, cuõng goïi A Tyø
Nguïc naøy trong nuùi Thieát vi
Vaùch pheân baèng saét vaây quanh boán beà
Trong nguïc naøy haøng ngaøy löûa chaùy
Ñoát toäi nhaân heát thaûy thaønh than
Coù loø naáu saét cho tan
Roùt vaøo trong mieäng toäi nhaân haønh hình
Moät vaù ñuû cho ngöôøi thoï khoå
Loät thòt da ñau thaáu taâm can
Laïi coù choù saét, raén gang
Phun ra khoùi löûa ñoát ñoaøn toäi nhôn
ÔÛ trong nguïc coù giöôøng baèng saét
Baét toäi nhôn naèm khaép ñoù xong
Roài cho moät ngoïn löûa hoàng
Nöôùng quay keû toäi da phoøng thòt thau
Moùc baèng saét, thöông ñao göôm giaùo
Treân khoâng trung ñoå thaùo nhö möa
Gaëp ai cheùm naùy chaúng chöøa
Laøm cho thaân theå naùt nhöø nhö töông
Nhöõng hình phaït voâ phöông keå heát
Moãi nguïc ñeàu coù caùch trò rieâng
Nhö laø xe saét phaân thaây
Chim öng moå maét traâu caøy löôõi le
Chôù chi ñaëng cheát lieàn raát ñôõ
Vì nghieäp duyeân khoâng nôõ haønh thaân
Ngaøy ñeâm cheát soáng muoân laàn
Ñeán traêm ngaøn kieáp khoâng ngöøng moät giaây
Söï haønh phaït taïi A Tyø nguïc
Raát naëng neà ngoã nghòch song thaân
Chuùng ngöôi ñeàu phaûi aân caàn
Thöøa haønh caùc vieäc phaân traàn khoaûn treân
Nhöùt laø phaûi kinh naøy in cheùp
Truyeàn baù ra cho khaép ñoâng taây
Nhö ai cheùp moät quyeån naày
Ví baèng ñaëng thaáy moät vì Theá Toân
Neáu in ñaëng ngaøn muoân quyeån aáy
Thì cuõng baèng thaáy Phaät vaïn thieân
Do theo nguyeän löïc tuøy duyeân
Chö Phaät uûng hoä y nhö sôû nguyeàn
Cha meï ñaëng xa mieàn khoác laõnh
Laïi hoùa sanh veà caûnh thieân cung
Khi lôøi Phaät giaûng vöøa xong
Khaép trong töù chuùng moät loøng kính vaâng
Laïi phaùt nguyeän thaø thaân naøy naùt
Ra buïi tro, muoân kieáp chaúng naøi
Daàu cho löôõi keùo traâu caøy
Ñeán traêm ngaøn kieáp lôøi Thaày khoâng queân
Ví nhö bò baù thieân ñao kieám
Khaép thaân naøy ñaâm cheùm phaân thaây
Hoaëc nhö löôùi troùi thaân naøy
Traûi traêm ngaøn kieáp lôøi Thaày chaúng sai
Daàu thaân naøy bò cöa bò chaët
Phaân chia ra muoân ñoaïn raõ rôøi
Ñeán traêm ngaøn kieáp nhö vaày
Chuùng con cuõng chaúng traùi lôøi Thaày khuyeân
Ñöùc A Nan kieàn thieàn ñaûnh leã
Caàu Theá Toân ñaët ñeå hieäu Kinh
Ngaøy sau truyeàn baù chuùng sanh
Deã beà phuùng tuïng, trì chuyeân tu haønh
Phaät môùi baûo A Nan neân bieát
Quyeån kinh naøy quaû thieät cao xa
Ñaët teân "Baùo Hieáu Meï Cha"
Cuøng laø "AÂn Troïng " thieät laø chôn kinh
Caùc ngöôi phaûi giöõ gìn chaâu ñaùo
Ñaëng ñôøi sau y giaùo phuïng haønh
Sau khi Phaät daïy raønh raønh
Boán ban Phaät töû raát möøng raát vui
Thaûy moät loøng vaâng theo lôøi Phaät
Vaø kính thaønh tin chaéc veïn truyeàn
Ñoàng nhau töïu taïi Phaät tieàn
Nhaát taâm ñaûnh leã roài lieàn lui ra
