Kieáp con ngöôøi soáng gôûi thaùc veà. Ai cuõng vaäy.  Goïi laø "sinh kyù töû quy", Soáng gôûi thaùc veà. Ñôøi ngöôøi laø nhö vaäî Taát caû moïi ngöôøi ñeàu nhö vaäy.  Ñöùc Phaät cuõng vaäy, phaûi ñoïa caùi xaùc thaân töù ñaïi giaû hôïp naøy.

"Cuoäc ñôøi coù hôïp khoâng tan.

Thì ñaâu coù söï beõ baøng theá ni!

Cuoäc ñôøi coù hôïp khoâng ly,

Thì ñaâu coù noãi saàu bi ñoaïn-tröôøng!"

    Thaät nhö vaäy!  Taát caû moïi loaøi moïi vaät ñeàu phaûi thay ñoåi theo thôøi-gian, bieán-dòch cuûa voâ-thöôøng, laø thaønh truï hoaïi khoâng, hay laø sinh, truï, dò, dieät.  Coøn thaây con ngöôøi cuûa chuùng ta ñaây laø sanh, laõo, beänh, töû.  Töû chöa phaûi laø heát, maø chæ thay ñoåi kieáp soáng cuûa con ngöôøi thoâi.  Roài sanh trôû laïi, töû nöõa.  Töû roài sanh nöõaï sanh töû trong baùnh xe tam-ñoà, luïc-ñaïo, kieáp naøy ñôøi noï, maõi maõi hoaøi hoaøi.

    Söï sanh töû naøo coù chi ñaâu khaùc laï, cuõng nhö ngöôøi taøi-xeá maø laùi chieác xe, chieác xe tung hö, muïc naùt boû ñi, nhöng ngöôøi taøi-xeá vaãn coøn. Cuõng nhö chieác xe thaày, thaày laùi ñoù, böõa nay laø noù hö roài, coù theå ñem boû noù thaønh saét vuïn, naáu thaønh nöôùc, ñoå laïi chieác khaùc.  Nhöng maø thaày taøi-xeá vaãn coøn.  Qua ñaây thaày laùi ñöôïc taùm chieác xe hôi roài, ôû taïi Myõ. Töø ngaøy qua Myõ ñeán nay thaày laùi ñöôïc taùm chieác, taùm laàn thay ñoåi xe hôi, nhöng oâng Giaùc-nhieân vaãn coøn soáng nhaên; maø coù theå thaày coøn laùi nhieàu chieác nöõa!  Ñoù laø noùi ít ñoù, chôù coù ngöôøi, quyù Phaät-töû bieát, qua ñaây moät ngaøy hoï laùi hai, ba chieác xe hôi, thay ñoåi nhö vaäy!

    Thieät, cuõng coù ngöôøi thuï höôûng laø söôùng vaäy!  Nhöng maø coù söôùng vôùi xaùc thaân vaät-chaát taïm-bôï, noù ñaâu coù vónh-vieãn? Vaø caùi söôùng ñoù, chæ laø an uûi trong moät choác laùt roài thoâi, maø söï ñau khoå nhieàu hôn.  Bôûi vì, coõi Ta-baø maø, daàu xöù naøo, quoác-gia naøo, ñaát nöôùc naøo, daân-toäc naøo may maén, moät xöù naøo ñaày ñuû vaät chaát, ñôøi soáng tieän-nghi, cuõng nhö caùc xöù vaên-minh AÙ, AÂu-chaâu hay laø Myõ-chaâu ñaây chaúng haïn.  May maén laø ñöôïc nhieàu caùi vaät chaát, cô-giôùi vaên-minh, khoa-hoïc kyõ-ngheä phaùt-trieån maïnh, giuùp ñôõ cho con ngöôøi thuï-höôûng vaät-chaát moät phaàn naøo thoâi.  Nhöng vaãn laø khoå ñau chôù, laø vì coõi Ta-baø maø! Neân coù caâu noùi raèng:

"Ta-baø khoå, Ta-baø khoå!

Tònh-ñoä vui, Tinh-ñoä nhaøn vui!

Soáng trong traàn tuïc laáp vuøi

Moät cöôøi möôøi khoùc, maø vui noãi gì!"

    Tuy noùi vui, nhöng söï thieät coù moät phaàn cöôøi, möôøi phaàn khoùc. Quyù vò khoâng bieát coù chöùng-kieán ñöôïc tröôøng-hôïp ñoù khoâng?  Chôù thaày coù ñi caàu-sieâu nhieàu ñaùm vaø thaày coù chöùng-kieán ñöôïc nhieàu tröôøng-hôïp nhö vaäy.  Qua beân ñaây ngöôøi ta cuõng khoå laém nghen, töï vaän cheát cuõng nhieàu laém ñoù!

    Quyù vò bieát coù nhieàu gia-ñình ôû Vieät-nam ñaàm aám haïnh-phuùc heát söùc maø qua beân ñaây tan naùt ñoå vôõ; nhö hoâm thaày ñi thuyeát-phaùp ôû tieåu-bang ... oâng ñoù oång giaøu laém, cô-sôû oång coù theå giaøu caû trieäu baïc laän, maø oång buoàn oång khoùc, oång than vôùi ngöôøi baïn; bôûi vì ngöôøi baïn gia-ñình ñaàm aám haïnh-phuùc quaù, con caùi daïy doã neân thaân neân phaän, hoïc haønh neân danh thaønh phaän; coøn oâng ta coù naêm ñöùa con, oång giaøu coù cöûa tieäm, hai ba caùi, nhaø, söï nghieäp oång treân caû trieäu ñoâ-la, nhöng oång than, oång noùi raèng con oång cheát heát roài (thieät ra coøn soáng nhaên, khoâng coù cheát, nhöng maø cheát roài, laø vì baây giôø con oång tan naùt heát), noù theo buïi ñôøi, hö hoûng heát, khoâng hoïc haønh neân danh phaän gì heát, vaø khoâng coøn ôû vôùi oång, noù ñi lang thang khaép nôi.  OÅng giaøu nhö vaäy, coù ñieàu nhö vaäy ñeå laøm gì?  Neáu oång bieát vaäy, thì hoài ñoù oång ñaâu coù ñi laøm chi taïo ra cô nghieäp, tieàn baïc thì coù, cô-sôû thì coù, tieäm tuøng thì coù, nhöng baây giôø con oång cheát heát roài (chöa coù cheát, coøn soáng, nhöng baây giôø noù hö hoûng heát roài).  Cuoäc ñôøi noù tan naùt, noù ghieàn xì-ke ma tuùy, noù theo buïi ñôøi, noù ñi aên cöôùp aên troäm; ñöùa thì tuø toäi, ñöùa thì troán chui troán nhuõi.  Nghó vaäy, daàu coù tieàn cuûa nhieàu nhö vaäy, coù gì haïnh-phuùc ñaâu!

    Ñoù laø laáy moät thíñuï trong muoân ngaøn trieäu tyû tyû caùi söï ñau khoå cuûa nhaân-loaïi treân maët ñaát naøy.  Vì vaäy neân coõi theá-gian naøy ñöôïc goïi laø coõi Ta-baø, laø beå khoå.  Chöù ñöøng töôûng raèng giaøu coù vaät chaát maø khoâng khoå.  Giaøu coù thì khoå theo giaøu coù; ngheøo heøn, tuø-toäi thì khoå theo ngheøo toäi, ñeâ heøn, haïng baäc naøo cuõng khoå!

    Ñöøng noùi chi, mình mang thaân töù-ñaïi naøy laø khoå roài!  Sanh, giaø, ñau, beänh, cheát ñuû thöù.  Maáy caäu, maáy coâ coøn treû tuoåi töø möôøi taùm, hai möôi, ba möôi tuoåi trôû laïi, nghe thaáy maïnh khoûe nhö voi, aên uoáng ngon, laøm caùi gì cuõng thaáy sung söôùng, thuï-höôûng, thaáy mình soáng vaäy laø ngon laønh haù.  Nhöng maø theâm ít tuoåi nöõa ñi, roài thaân hình tieàu tuïy, da nhaên, maët naùm, chaân moûi, goái duøn, beänh hoaïn oám ñau.  Noäi haøm raêng cuûa mình, maø coù ngöôøi bò haøm raêng haønh ñau maø khoå, nghóa laø aên uoáng khoâng ñöôïc, nhöùc caùi raêng chôù ñöøng noùi gì!  Noäi caùi raêng mình maø noù thay hai laàn; laø quyù vò thaáy noù khoå böïc naøo khoâng?  Thaày ñaây neø, caùi raêng caám cuûa thaày, hoài ñoù giôø raêng thaày cöùng laém, raêng thaày maø daây ñieän, thaày laøm bieáng laáy dao, thaày caén noù ñöùt, nghieán noù ñöùt, maïnh laém; nhöng hoài quaõng boán chuïc tuoåi, thaày môùi thay raêng, maø goïi laø moïc raêng caám - raêng khoân ñoù - maø noù daïi chôù khoân aø!  Noù haønh mình ñau muoán cheát maø khoân gì!  Noù haønh thaày ñau ñeán noãi thaày ñi moå noù ra, moå noù ñi cho roài!  Noù khoâng moïc leân leï; noù nhuù leân chuùt xíu vaày, nhích moät chuùt; laâu laâu noùng trong ngöôøi, nhích moät chuùt, noù ñau, noù söng leân; noù haønh mình ñau quaù, thoâi nhoå quaêng quaùch ñi cho roài, ñeå chi noù haønh cho khoå!  Ta goïi laø raêng khoân ñoù, maø thaày ñaët noù laø raêng daïi, noù khoân thì noù ñöøng coù ñau nhöùc ngöôøi ta môùi ñeå noù yeân thaân chôù, ñaøng naøy noù ñau nhöùc hoaøi; nhoå noù quaêng, coøn gì noùi laø khoân!  Thaønh ra khi naøo quyù baø con moïc raêng daïi laø khoå laém, noù haønh mình ñau laém.

    Roài phaûi coù moät caùi raêng ñoù thoâi sao!  Caû haøm raêng baêm hai caùi, quyù Phaät-töû bieát moãi moät caùi noù ñau nhöùc noù haønh mình ñuû thöù; roài hoûi oâng vua oång coù khoûi nhöùc raêng khoâng?  Maëc duø giaøu sang phuù quyù, oâng thuû-töôùng, oâng boä tröôûng, thí duï oång coù tieàn baïc, vaät chaát ñaày ñuû, nhaø laàu, xe hôi, vôï ñeïp, con khoân, roài ñoù, nhöng maø haøm raêng oång ñau, coù theå vôï con, tieàn baïc theá chòu ñöôïc khoâng?  Thaønh ra ñöøng noùi chi, haïng baäc naøo heã mang xaùc thaân roài thì phaûi khoå.  Bôûi theá cho neân ñöùc Laõo-töû, ngaøi coù noùi raèng:

"Ngoâ höõu ñaïi hoaïn vi ngoâ höõu thaân

Nhöôïc ngoâ voâ thaân haø höõu vi hoaïn"

    Nghóa laø "ta maéc caùi hoaïn lôùn treân coõi ñôøi naøy laø vì coù caùi thaân naøy, neáu con ngöôøi khoâng coù caùi thaân naøy, khoâng coù caùi naïn khoå chi".  Cho neân thaân naøy laø moät caùi naïn khoå, nhöng maø chaúng nhöõng khoå caùi thaân soáng haønh haï ñau roài thoâi, coøn cheát nuõa laø "töû bieät sanh ly" thaät ñuùng nhö vaäy

"Phuï maãu aân thaâm chung höõu bieät

Phu theâ nghóa troïng giaû phaân ly

Nhôn tình töïa theå ñoàng laâm tuùc

Ñaïi haïn lai thôøi ñaùo töï phi"

    Nghóa laø:

Hôõi ôi, cha meï ôn saâu roài cuõng coù ngaøy caùch bieät.

Vôï choàng tuy nghóa naëng roài cuõng coù luùc chia lìa.

Nhôn tình töïa theå chim ñang nguû

Maïnh saùng con naøo naáy bay ñi.

    Ñôøi laø theá! Theá-gian laø theá, chæ coù theá thoâi!

    Chuùng ta vì chöa yù thöùc giaùc ngoä, söï voâ-thöôøng cuûa cuoäc ñôøi taïm bôï giaû taïm naøy, chuùng ta nghó raèng soáng laø phaûi thuï-höôûng, soáng ñeå lo tieàn baïc vaät chaát, soáng ñeå lo taïo cô sôû, söï-nghieäp cho con, cho chaùu, cho chaét chít mình; nhöng chuùng ta queân raèng kieáp soáng con ngöôøi chæ moät hôi thôû thaät daøi; ngaén nguûi laém, nhanh choùng laém, vaø mau leï laém!

    Trong kinh Töù thaäp nhò chöông, coù moät ñoaïn Ñöùc Phaät hoûi caùc chuù ñoà ñeä cuûa Ngaøi:

    "Ñôøi ngöôøi soáng bao laâu, caùc con coù bieát khoâng?"

    Coù moät vò tyø-kheo baïch raèng:

    "Baïch Ñöùc Theá-toân, ñôøi ngöôøi soáng saùu möôi tuoåi" thöôøng thöôøng noùi saùu möôi tuoåi, noùi vaäy chôù moät traêm, ngöôøi ta noùi ñôøi ngöôøi traêm tuoåi, keâu laø: "nhôn sanh baùch tueá duy kyø" töùc laø ngöôøi ta soáng traêm tuoåi laø cuøng! Noùi moät traêm, chôù thaày thaáy coù ngöôøi thieät soáng moät traêm hai möôi tuoåi; maø soáng chi khoå quaù, laãn loän, nhaø coù naéng roïi voâ, toái ngaøy xaùch roå löôïm hoät vòt, löôïm hoät vòt boû voâ roå. Con chaùu cho aên côm roài trôû laïi hoûi:

    "OÂng aên côm chöa?" Noùi:

    "Thoâi, noù khoâng cho tao aên, noù boû ñoùi tao caû ngaøy vaäy ñoù".

    Con chaùu ñaõ cho aên, maø laãn maø!  Thaønh ra noùi vôùi baø con, soáng nhieàu tuoåi vaäy coù thích khoâng?

    Cho neân, thöôøng thöôøng teát, baø con veà, noùi:

    "Chuùc cho Hoøa-thöôïng soáng traêm tuoåi, hai traêm tuoåi!"

    Thaày nghe noùi thaày giaän laém nghe!  Muoán cho thaày khoå haû?  Muoán cho thaày khoå caû traêm naêm haû?  Soáng chi soáng nhieàu khoå phaûi khoâng? "Ña thoï ña nhuïc" maø!  Nghóa laø tuoåi caøng soáng nhieàu chöøng naøo, caøng nhuïc nhaõ chöøng aáy.

    Quyù Phaät-töû noùi thì nghe noù kyø, maø noùi thì baèng söï thaät, thaày thì noùi thaúng, noùi thieät cho nghe chôù, noùi toaït moùng heo, chôù daáu dieám voøng vo chi nöõa!  Giaø roài, laãn loän.  AÊn uoáng leàu kheàu, dính tuøm lum.  Con chaùu nhieàu khi noù laáy ñoà noù che ôû ñi nöõa, roài æa traây, ñaùi daàm.  AÊn dô aên daùy.  Thöû hoûi soáng laøm chi, noùi taàm baäy taàm baï, con chaùu noù buoàn noù giaän.  Thaønh ra cho neân noùi thieät maø nghe, thaày thöôøng noùi töø saùu chuïc tuoåi trôû leân maø cheát thì phaûi roài, ñöôïc roài.  Thaày coù bieát roài, noù nhöùc moûi, noù eâ aåm, noù ueå oaûi, noù baàn thaàn, noù daõ döôïi, khoâng coù söôùng gì heát trôn troïi!

    Ñoù laø noùi thieät tình, vì vaäy cho neân, cheát mình ñöøng coù buoàn.  Cha meï giaø tuoåi cheát roài, coù ngöôøi baûy, taùm chuïc tuoåi cheát coøn tieác.  Tieác laøm chi?  Chieác xe cuõ rích noù haønh haï oâng taøi xeá thaáu trôøi.  Thaày ñaây, coù laàn noù boû ôû ngoaøi highway, quyù Phaät-töû coù bieát khoâng, mình thì khoå sôû ñuû thöù, maùy moùc khoâng raønh, ñi ñöùng khoâng bieát laøm sao, boû ôû ngoaøi highway ôû ngoaûi, noù hö noù "pan" ñoù thaønh ra khoå, chieác xe maø cuõ rích thì noù haønh haï oâng taøi xeá; thaân mình maø lôùn roài noù haønh haï taâm-hoàn laém.  Cho neân giaø thì phaûi cheát. "Sinh kyù töû qui" soáng gôûi thaùc veà maø. Vì vaäy cho neân giaø lôùn tuoåi thì cheát, laø boû caùi xaùc thaân khoâng coù gì ñaùng tieác.  Nhöng coù ñieàu, soáng ñôøi bieát tu haønh hay khoâng, bieát ñaïo ñöùc hay khoâng, bieát taïo phuùc ñöùc hay khoâng; vì con ngöôøi ai cuõng cheát, nhöng cheát ñem theo ñöôïc coù hai ñieàu: toäi vaø phöôùc. Maø heã toäi thì ñoïa, phöôùc thì ñöôïc sieâu, goïi laø:

    Thaêng thaëng tröôïc giaùng.  Cuõng nhö quyù vò thaáy ñoát treân baøn Phaät nhöõng neùn höông, khoùi nheï bay leân tro taøn rôùt xuoáng.

    Con ngöôøi mình soáng ñôøi hung aùc, ngang taøng, baát hieáu, baát nghóa, baát löông, voâ ñaïo, vong aân cheát roài bò ñoïa xuoáng.  Coøn soáng ñôøi aên hieàn, ôû laønh, tu nhôn, tích ñöùc, hieáu thaûo, hieàn töø, aân nghóa thì cheát roài, nhöng maø taâm hoàn vaãn ñöôïc sieâu thoaùt.

Theå xaùc vuøi saâu ba taát ñaát

Thanh danh löøng laãy boán phöông trôøi

    Maëc daàu, tuy thaân cheát laø thay ñoåi, khoâng coù gì ñaùng tieác heát, nhöng coù tieác chaêng laø coù bieát tu haønh hay khoâng?  Coù bieát ñaïo-ñöùc hay khoâng?  Con ngöôøi soáng coù ích lôïi gì cho ai khoâng?

    Mình coù bieát ñeàn ôn cha meï sinh thaønh döôõng-duïc chín thaùng cöu-mang, ba naêm boàng aüm, buù söõa suù côm, coâng lao cöïc khoå hay khoâng? Hay sanh ra nhöõng ñöùa con ngoã-nghòch, baát hieáu, laøm cha meï phaûi khoå ñau, thì mình chæ tieác nhöõng ñöùa con khoâng bieát boån phaän, khoâng laøm troøn nhieäm vuï!

    Sanh ra laøm con ngöôøi cuõng vaäy, ñaâu phaûi mình chæ thoï ôn cha meï khoâng, maø coøn ôn vua chuùa, cuûa quoác vöông thuûy-thoå, ôn cuûa tín chuû, baù-taùnh, cö-gia, ôn thaày, nghóa baïn, noùi chung laø chuùng-sanh, ôn ñoù voâ cuøng taän; vaø caùi ôn ít coù khi nghó töôûng - caùi ôn lôùn hôn ôn cuûa cha meï - laø caùi ôn cuûa caùc loaøi thuù vaät ñaõ hy-sinh thaân maïng ñeå nuoâi mình.  Mình maø to taùt theá naøy, aên bao nhieâu chuïc taán sinh-maïng, suùc vaät cheát bieát bao nhieâu muoân ngaøn trieäu sinh-maïng maø nuoâi mình.  Noù ñaõ hy sinh thaân maïng noù nuoâi mình, mình nghó ñeán caùi ôn ñoù lôùn laém, chôù khoâng phaûi nhoû ñaâu, maëc duø mình bieát hay khoâng, chöù noù vaãn laø caùi ôn lôùn, maø khoâng phaûi moät kieáp moät ñôøi.  Mình coù ñaây laø mình ñaõ traûi qua nhieàu kieáp ñôøi laém laém.  Cho neân mình thoï ôn chuùng-sinh töø voâ-thuûy ñeán nay khoâng theå noùi cho cuøng taän ñöôïc.  Mình hoâm nay maø bieát khoân, bieát ñaïo ñöùc, bieát thöông ngöôøi meán vaät, bieát hieáu thaûo ñaïo nghóa, khoâng phaûi laø môùi tieán-hoùa moät kieáp ñaâu, maø mình tieán-hoùa, ñaõ traûi qua nhieàu kieáp ñôøi laém roài.  Hoâm nay mình ñöôïc theá naøy laø mình thoï ôn chuùng-sinh quaù söùc nhieàu; cho neân mình phaûi nghó raèng, taát caû chuùng-sinh laø cha meï cuûa mình.  Neáu nghó nhö vaäy, bao giôø mình laïi laøm ñau khoå chuùng-sinh?  Mình laøm phieàn luïy ñeán moät chuùng-sinh naøo, mình laøm khoå nhoïc moät chuùng-sinh naøo ñoù töùc laø mình laøm khoå nhoïc oâng baø cha meï cöûu-huyeàn thaát-toå cuûa mình.

    Thì baây giôø, mình phaûi tìm phöông hoùa ñoä.  Nhöng mình khoâng ñuû taøi naêng ñöùc ñoä, khoâng ñuû cô duyeân, phöông-tieän, baát cöù vò naøo coù ñuû phöông-tieän cô duyeân hoùa-ñoä mình trôï duyeân giuùp söùc, daàu ai ñoä ñöôïc chuùng-sinh naøo maø giaùc ngoä laø quyù vò nhoå ñöôïc caùi gai trong coõi ñôøi.  Cöùu moät linh-caên khoûi traàm kha ñaém ñoïa, vôùt ñöôïc moät ngöôøi laø chính cöûu-huyeàn thaát-toå, oâng baø cha meï cuûa mình khoûi traàm trong bieån sanh töû luaân-hoài.  Nhö vaäy thì boån-phaän con ngöôøi phaûi hieáu thaûo, maø muoán ñaït hieáu thaûo ñoù, thì baây giôø phaûi laøm theá naøo?  Laøm theá naøo ñeå ñeàn ôn sanh thaønh döôõng duïc cuûa oâng baø cha meï cöûu-huyeàn thaát-toå cuûa mình, thì trong kinh Phaät daïy raèng: "Hieáu haïnh vi Phaät haïnh", caùi haïnh hieáu thaûo laø caùi haïnh cuûa ngöôøi con Phaät, maø chính Ñöùc Phaät troïn ñôøi cuûa Ngaøi cuõng laø baäc chí hieáu maø.  Neân coù baøi thô noùi raøng:

Phaät xöa hieáu thaûo keå Haèng-sa

Ñeán kieáp hieän nay cuõng ñaäm ñaø

Ñao-lôïi vöông cung veà vieáng meï

Ca-tyø-la-veä ñeán tìm cha

Khom löng ñaûnh leã ñoài söông traéng

Ñöa maët cho hoân moät maãu giaø

Ñeán cheát chim hoang coøn baät maét

So cuøng hieáu töû maáy ngöôøi qua!

    Thaät ra troïn ñôøi Ñöùc Phaät laø baäc chí hieáu.  Theá thöôøng ngöôøi ta nghó raèng, con ñi tu boû cha meï laø baát hieáu.  Roài coù ngöôøi laïi noùi raèng: "Thöù nhaát laø tu taïi gia, thöù nhì tu chôï, thöù ba tu chuøa" Vaäy laø phaûi tu cha meï.  Neáu ngöôøi naøo boû cha meï ñi tu laø baát hieáu.  Roài hoï laïi noùi caâu laø: "Baát hieáu höõu tam voâ haäu vi ñaïi."  Laø phaûi sanh con chaùu noái doõi toâng-ñöôøng, noái doøng, noái doõi môùi laø coù hieáu, chôù coøn khoâng sinh con, maáy oâng thaày tu, maáy baø ni coâ tröôøng chay, caét aùi ly gia, coù con coù vôï gì maø baùo hieáu?

    Cho neân hoï gaøi, hoï noùi laø baát hieáu.  Thaønh ra ngöôøi ta giaûi taàm baäy taàm baï, ngöôøi ta khoâng bieát caùi ñaïo, vaø khoâng thaáu ñöôïc caùi chaân-lyù. Maáy caâu ñoù ngöôøi ta ñaët ra, ngöôøi ta noùi vaäy chôù mình hieåu caùi lyù cuûa noù, noùi vaäy cuõng truùng nöõa nhöng maø truùng trong tröôøng-hôïp naøo hoï giaûng sai; hoï noùi caùch naøy hoï giaûng caùch khaùc thaønh ra traät.

    Baây giôø, thaày noùi sô cho quyù baø con nghe - coù nhieàu ngöôøi bieát chôù khoâng phaûi laø khoâng - nhöng khi naøo quyù baø con nghe ngöôøi ta noùi, mình noùi laïi cho ngöôøi ta bieát, chôù nhieàu khi ngöôøi ta hieåu laàm.  Neáu noùi boû cha meï ñi tu laø baát-hieáu thì Só-ñaït-ta laøm sao thaønh-ñaït, thaønh Phaät, thaønh Phaät toå, thaønh Phaät Nhö-lai?  Roài noùi Phaät ñaõ sanh ñöôïc La-haàu-la roài Phaät môùi ñi tu, thì cuõng coù La-haàu-la noái doøng; cho neân Phaät ñi tu bôûi vaäy khoâng baát-hieáu, chôù oång coøn treû ñi tu laø oång baát-hieáu, thì sanh La-haàu-la môùi chín tuoåi, Phaät cuõng ñöa ñi tu, cuõng thaønh toå nöõa!  AØ, nhö vaäy thì khoâng phaûi roài!

    Nhö vaäy, ñi tu laø baäc ñaïi-hieáu, laø baäc toaøn-hieáu, chöù khoâng phaûi ñaïi-hieáu nöõa.

    Baây giôø, Thaày phaân-tích ra ñeå quyù baø con nghe naøy:

    Caùi hieáu noù coù nhieàu baäc, cuõng nhö hoïc noù coù nhieàu lôùp, töø tieåu-hoïc, trung-hoïc, ñaïi-hoïc, cao hoïc, toaøn hoïc. Caùi hieáu noù cuõng vaäy, tieåu-hoïc laø sô sô, cuõng nhö baây giôø ngöôøi ta lo cho giañdình

vaäy, lo cho cha meï anh em phuïngñöôõng theá naøo ñoù suoát caû cuoäc ñôøi cuûa mình, duø laø loùc thòt maø nuoâi cha meï. thí duï ôû ñoù suoát ñôøi maø nuoâi cha meï thì ñoù cuõng laø tieåu-hieáu maø thoâi.  Caùi hieáu nhoû, hieáu cuûa gia-ñình beù tí teûo teo, coûn con, chaät heïp.  Hieáu ñoù khoâng goïi laø hieáu lôùn ñöôïc.

    Ngöôøi naøo maø lo cho xaõ-hoäi, lo cho vieäc xaây-döïng moät ñaát nöôùc ñöôïc thònh-vöôïng, phuù cöôøng, moät daân-toäc ñöôïc giaøu maïnh, caû moïi ngöôøi ñöôïc thuï-höôûng an laønh, trong ñoù coù gia-ñình cuûa mình; ñoù laø baäc trung-hieáu.  Taïi sao vaäy?  Ngöôøi ta thöôøng goïi laø trung quaân aùi quoác, hieáu thaûo cha meï mình laø lo cho vieäc ñaát nöôùc, quoác gia xaõ hoäi mình, maø caû gia-ñình mình cuõng thuï-höôûng an laønh, haïnh phuùc an vui, ñoù laø baäc trung-hieáu.

    Hieáu lôùn hôn nöõa laø lo cho loaøi ngöôøi, nhö caùc toå chöùc Lieân-hieäp-quoác chaúng haïn, chaúng nhöõng lo cho moät ñaát nöôùc quoác gia cuûa mình, maø laøm sao ñem laïi söï coâng baèng, söï haïnh-phuùc yeân vui cho taát caû toaøn daân treân theá giôùi, moïi ngöôøi treân traùi ñaát naøy.  Nhöõng ngöôøi naøo maø lo cho caû loaøi ngöôøi ñöôïc roäng raõi nhö caùc baäc Boà-taùt vaäy, caùc baäc ñoù ñöôïc goïi laø Boà-taùt ñoù, laø lôïi tha, khoâng nhöõng rieâng cho daân-toäc cuûa mình, khoâng beânh vöïc cho moät daân-toäc cuûa mình, khoâng xaây-döïng ñaøo taïo an vui cho chæ moät ñaát nöôùc mình, maø lo caû cho nhaân-loaïi, caû loaøi ngöôøi, lo chung cho taát caû moïi ngöôøi treân theá-gian naøy, baäc ñoù goïi laø baäc ñaïi-hieáu.  Cuõng nhö Muïc-kieàn-lieân hoài xöa goïi laø ñaïi-hieáu Muïc-kieàn-lieân.

    Nhöng maø Phaät, Boà-taùt laø lo hôn nöõa, khoâng nhöõng lo cho loaøi ngöôøi quyù vò thaáy; nhö cöôøng-quoác, caùc ñaát nöôùc maïnh giaøu maëc duø hoï lo cho ñaàu naøy, ñaàu noï, ñaàu kia, chöù thaät ra laø hoï phaûi nghó ñeán quyeàn-lôïi ñaát nöôùc, daân-toäc hoï; hoï toát nhöng maø hoï cuõng coù caùi lôïi, chöù khoâng phaûi laø hy-sinh troïn veïn, nhö laø Phaät hay laø Boà-taùt, maø coøn lo cho caû chuùng-sanh (chuùng-sanh laø goàm caû boán loaïi: noaõn-sinh, thaáp-sanh, hoùa-sinh, vaø thai-sinh).  Noaõn-sinh laø loaøi ñeû tröùng, thaáp-sinh laø loaøi aåm öôùt, hoùa-sinh laø loaøi tieán-hoùa, thai-sinh laø loaøi sinh con, do baøo-thai roài sinh ra con.

    Cho neân Phaät laø toaøn-hieáu, cao hôn ñaïi-hieáu, goàm chung taát caû.  Vì mình lo cho loaøi ngöôøi, ñaõ ñaønh cuõng toát vaäy, nhöng maø bieát ñaâu oâng baø cha meï mình vì thöông con, thöông chaùu, laém khi laøm ñieàu toäi aùc, aên cöôùp, aên troäm, gian tham, ñó-ñieám, traø-ñaøng, töûu ñieám v.v... roài bò oan nghieät cheát ñi, tuït xuoáng laøm thuù vaät khoâng chöøng nöõa, baây giôø mình thöông loaøi ngöôøi, mình giuùp ñôõ loaøi ngöôøi, nhöng caùc loaøi suùc vaät kia, nhieàu khi laøm chuùng-sinh trong coõi ta-baø, sanh ñi loän laïi nhieàu kieáp ñôøi maø nhieàu khi bò ñoaï xuoáng laøm thuù vaät nöõa.

    Caùc loaøi thuù vaät tieán leân laøm loaøi ngöôøi cuõng coù, maø loaøi ngöôøi aùc quaù, toäi loãi quaù, ñoïa xuoáng cuõng coù, bôûi vì theo söï tieán-hoùa, chuùng-sanh nhaân-loaïi trong hoaøn-vuõ goàm möôøi ba ñaúng caáp, thaáp nhaát laø ñòa-nguïc, ngaï-quyû, suùc-sinh, a-tu-la, tieán leân nhôn, treân ngöôøi coøn nöõa laø baäc Thieân, thöïc ra treân laø thieän döôùi laø aùc, coù nghóa laø trôøi laø baäc Thieän laønh.  Ngöôøi giöõ coù naêm giôùi, khoâng saùt sanh, troän cöôùp, taø-daâm, röôïu cheø, noùi doái, nhöng baäc trôøi phaûi giöõ möôøi ñieàu laønh, ñoù laø: khoâng khoe khoang, ñaâm thoïc, ruûa chöûi, khoâng tham lam, saân giaän, si meâ, khoâng troäm cöôùp taø daâm, khoâng saùt sanh, khoâng noùi doái.

Thaân khoâng saùt sinh troäm caép taø-daâm

Mieäng khoâng noùi doái, ñaâm thoïc, khoe khoang, chöûi ruûa

YÙ khoâng tham lam, saân-giaän, si meâ

    Baäc trôøi phaûi giöõ möôøi ñieàu, goïi laø thaäp-thieän. Vì vaäy cho neân baäc trôøi laø :

    Tu ñaø höôøn, tu ñaø haøm, a-na-haøm, A-la-haùn, Bích-chi-Phaät, Boà-taùt, quaû dieät Nhö-lai töùc laø Phaät-toå.

    Loaøi ngöôøi ôû haïng thöù naêm.  Thöù naêm mình coøn tuït xuoáng, tuït leân, vì vaäy Thaày coù vieát baøi thô naêm 1960, nhaân leã Phaät-ñaûn nhö theá naøy:

"Ôn Phaät lôùn lao chaúng nghó löôøng

Cuõng vì baùc aùi vôùi tình thöông

Xaû thaân tuoåi treû taàm chaân-lyù

Caàu ñaïo chaúng maøng baäc ñeá-vöông

Vôï ñeïp con yeâu ñaønh gaùc laïi

Cha giaø meï yeáu ñoaïn tình thöông

Nguyeän tu ñaéc quaû troøn ngoâi vò

Cöùu ñoä quaàn sanh khoûi laïc ñöôøng"

"Cöùu ñoä quaàn sanh khoûi laïc ñöôøng" laø gì?  Laø bôûi vì saùu ñöôøng luïc-ñaïo laø : ñòa-nguïc ñaïo, ngaï-quyû ñaïo, suùc-sanh ñaïo, a-tu-la ñaïo, nhôn-ñaïo, thieân-ñaïo.  Saùu ñöôøng naøy cöù luaân chuyeån hoaøi.  Kieáp con ngöôøi

Sanh ra roài lôùn, roài giaø,

Roài ñau roài cheát lìa qua moät ñôøi

Roài theo nghieäp luaân hoài trôû laïi

Cuõng sanh leân cuõng maõi taán tuoàng

Baùnh xe cöù maõi quay cuoàng

Sanh giaø beänh cheát theo nguoàn chuyeån xoay

    Sanh leân cheát xuoáng, kieáp naøy ñôøi noï, khi laøm oâng laøm cha, laøm choàng, laøm con, laøm chaùu, laøm vua, laøm quan giaøu sanh phuù quyù, ngheøo heøn, tuø toäi aên maøy ... Cöù luaân chuyeån laøm sao cho heát tuøy caùi nghieäp, kieáp naøy laøm phöôùc, ñôøi sau höôûng phöôùc, kieáp naøy laøm toäi ñôøi sau phaûi ñoïa xuoáng nöõa.  Thaønh ra cöù quanh quaån trong saùu ñöôøng naøy, maø thoaùt ra khoâng ñöôïc, goïi laø luïc-ñaïo.  Maø luïc-ñaïo aûnh höôûng cuûa tam ñoà.  Tam ñoà laø: Ñao ñoà, thuûy ñoà, hoûa ñoà

    Ñao ñoà: laø cheát vì göôm dao, ñao buùa, thòt naøy ñuïng voâ laø cheát.

    Thuûy ñoà laø cheát vì nöôùc ngaäp luït, troâi, chìm noåi, mình ngoù vaäy maø ñem nhaän nöôùc cheát queo.

    Hoûa ñoà: laø löûa ñoát, chieân, kho, xaøo, naáu, luoäc, mình maø ñuùt voâ luûa cuõng chaùy tieâu nöõa.

    Thaønh ra trong luïc-ñaïo phaûi chòu aûnh höôûng cuûa tam-ñoà, noù coù söï lieân-quan nhö vaäy.  Chuùng-sinh ôû trong luïc-ñaïo tam ñoà khoå hoaøi.  Ñöùc Phaät, Ngaøi chæ con ñöôøng sieâu-thoaùt hôn laø Phaät-ñaïo, nghóa laø ra khoûi luïc-ñaïo, cho neân: Cöùu ñoä quaàn sanh khoûi laïc ñöôøng.

    Ngaøi hy sinh cuoäc ñôøi cuûa Ngaøi.  Ngaøi tu thaønh ñaïo ñaéc quaû roài, Ngaøi ñem aùnh saùng töø bi roïi khaép chuùng sanh, nhaân loaïi ñeå cöùu vaõn chuùng sanh thöùc tænh thoaùt khoûi voøng luïc ñaïo tam doà naøy, cho neân ôn Phaät raát laø lôùn lao voâ cuøng voâ taän.

    Baây giôø chuùng ta muoán thoaùt khoûi luïc-ñaïo, tam-ñoà thì phaûi laøm sao tu leân thieân-ñaïo.  Cho neân laø ngöôøi, chöa ñuû ñaâu; maø nhieàu khi chuùng ta laø ngöôøi maø chöa ñuùng laø ngöôøi nöõa.  Ñaâu phaûi sanh ra con ngöôøi laø ngöôøi roài!  Quyù vò coù thaáy laém keû mang thaân con ngöôøi maø loøng lang daï thuù, hung döõ, ngang taøng nhö beo nhö coïp, chöûi cha maéng meï, gieát choùc ngöôøi naøy, ngöôøi noï, ngöôøi kia, laøm nhöõng ñieàu taøn nhaãn, aùc ñoäc, toâi noùi xin loãi chôù mang thaân con ngöôøi chôù laøm ñaâu phaûi laø ngöôøi; chöù xaùc thaân naøo cuõng "ñaát nöôùc löûa gioù" caáu taïo thoâi.  Daàu thaân con ngöôøi chöù thaân con vaät, söï thaät maø con ngöôøi khoøm xuoáng maø boø boán chaân, ñöøng coù aên maëc, coøn thua con thuù nöõa!  Con thuù coøn coù loâng laù che ñaäy kín ñaùo, chöù con ngöôøi toài teä hôn nöõa.  Nhöng con ngöôøi khaùc hôn con thuù laø ñaàu treân chaân döôùi, chöù khoâng phaûi boø nhö thuù vaät ñi ngang haøng vôùi nhau.  Vì vaäy cho neân ngöôøi laø nhôn.

    "Taû phuùc vi chôn, höõu veä vi chaùnh, thöôøng haønh chaùnh chôn; coát vieát vi nhôn"; ngöôøi laø toaøn chôn vôùi thaùnh vôùi thieän, vôùi myõ môùi goïi laø ngöôøi.  Chöù khoâng phaûi mang thaân con ngöôøi, xaùc thaân loaøi ngöôøi, laø ngöôøi ñaâu; maø ngöôøi laø phaûi thieän laønh, phaûi giöõ loøng nhôn ñöùc, nhaân aùi nhaân töø, nhaân ñaïo, nhaân nghóa.  Chöõ nhaân laø vaäy ñoù maø.

    Coõi thieân laø thieän laønh.  Cao hôn ngöôøi phaûi giöõ thaäp thieän laän, lo ñieàu laønh, ngöôøi giöõ môùi coù naêm giôùi laø loøng nhaân khoâng saùt sanh thoâi.  Vì vaäy cho neân treân nhaân laø phaûi thieân.  Baây giôø chuùng ta phaûi giöõ ñieàu laønh theâm nöõa.  Khoâng phaûi mình thöông cha thöông meï, thöông anh, thöông em, laø ñuû ñaâu.  Ñaõ ñaønh, ngöôøi bieát thöông cha meï anh em vôï con laø toát laém.  Coù nhieàu ngöôøi, cha meï maø khoâng thöông, chính coù nhieàu baø bò con ñuoåi ñeán chuøa khoùc ñaây neø, con laõnh qua, baây giôø noù khoâng theøm nuoâi, noù ñuoåi!

    Roài coù ngöôøi ñöôïc thaày noùi phaùp, baû nghe, baû noùi:

    "Trôøi ôi, thaày noùi vaäy cheát con roài! Töø khi maù con qua ñaây maáy thaùng ñôõ heát söùc thaày ôi, con möôùn hai ba ngöôøi cuõng khoâng baèng nöõa!  Sao?  ÔÛ giöõ con, naáu côm, giaët ñoà, lau nhaø, lo ñuû thöù heát!"

    Thaày môùi noùi vôùi baø aáy nhö vaày:

    "Boån phaän cha meï sinh con ra laø phaûi nuoâi, bôûi vì mình taïo ra mình khoâng nuoâi mình coù toäi vôùi noù; ai bieåu mình taïo ra noù laøm chi?  Taïo ra laø phaûi nuoâi, phaûi daïy doã cho neân ngöôøi, laøm sao noù ñöôïc ích nöôùc lôïi daân, laøm sao cho con ngöôøi cuûa noù ñöôïc lôïi cho xaõ-hoäi, coù lôïi cho nhaân loaøi, daàu khoâng lôïi cho ai thì noù ñöøng laøm haïi cho ai!"  Khoâng lôïi cho ai cuõng ñöôïc, nhöng ñöøng laøm haïi cho ai cuõng toát; chöù ñeå noù laøm haïi cho ai thì cha meï cuõng ñaéc toäi, laø bôûi vì:

"Giaùo baát nghieâm sö chi ñoïa

Töû baát giaùo phuï chi hoùa"

    Con khoâng daïy, loãi taïi cha meï. T roø khoâng daïy laø loãi taïi oâng thaày.  Boån-phaän thaày laø phaûi daïy troø.  Boån-phaän cha meï phaûi daïy con chaùu.  Nhöng maø daïy noù khoâng nghe, chöøng ñoù môùi laø boån-phaän noù, goïi laø:  Giaùo baát thính toäi ö nhôn.

    Daïy khoâng nghe ñoù laø mình heát boån phaän roài; chôù mình sanh ra laø phaûi daïy noù, chôù khoâng phaûi sanh ra laø nuoâi noù maø thoâi.  Nhöng maø baây giôø sanh ra nuoâi noù, baây giôø phaûi nuoâi con noù nöõa.  Phaûi laø moät chuyeän ñaùng toäi khoâng?

    Cho neân thaày noùi ra thì noù ñuïng chaïm, phieàn haø ngöôøi ta thaät.  Thaày khuyeân taát caû quyù baø con coù gaëp ai nhö vaäy noùi duøm thaày, moät mình thaày noùi khoâng ra ñaëng meânh moâng bao la ñaâu.  "Ñöøng bao giôø baét cha meï nuoâi con mình, ñöøng bao giôø laøm nhöõng chuyeän ñoù!" Cha meï nuoâi mình ôn nhö trôøi nhö bieån maø mình khoâng nuoâi laïi ñöôïc, baây giôø laïi baét nuoâi con mình nöõa, baäy quaù chöøng quaù ñoåi roài!  Thaày noùi, quyù baø con nghó thaày noùi coù ñuùng khoâng?

    Tôùi chöøng sanh ra noù nghen, thaáy ñau ñôùn laém, khoâng theå töôûng töôïng.  Sanh ra ñoù ngöôøi ta noùi "baám caây coät meàm nhö chuoái!"  Coät meàm sao ñöôïc maø meàm?  Nhöng vì ñau quaù, ñau khoâng theå töôûng töôïng, cho neân luùc ñoù baám caây coät ngöôøi ta coù caûm töôûng meàm nhö caây chuoái! Nhöng maø noù ñau quaù söùc ñau.  Luùc maø sanh töôûng nhö roài sao?  Coù nhieàu khi ñöùa con ngoã nghòch khoâng chòu chun ra, coøn naèm ngang, naèm doïc phaûi moå buïng nöõa chôù; quyù baø con thaáy coù nguy hieåm khoâng?

    Roài baây giôø mình lôùn tuoåi, sanh con ra nuoâi lôùn leân, coù nhieàu ñöùa beänh hoaïn hoaøi, noù lôùn ñeán ñaâu tieàn tôùi ñoù, roài ñeâm ñeán noù ñau phaûi vaùc treân vai uø ô uù ôï... ñi caû ñeâm, khoå vaäy!  Nhieàu khi noù soå muõi, hæ khoâng ñöôïc, coù ngöôøi keâ caùi mieäng nuùt caùi chuït phun ra ngoaøi.  Baây giôø mình lôùn roài, coù ai daùm nuùt muõi cuûa ba maù mình khoâng?  ÔÙn quaù haù!  ÔÙn quaù soá keå!  Noùi thieät cho nghe chôù thaày cuõng chöa laøm ñöôïc nöõa!  Thaày bieát noùi nhöng söï thöïc thaày laøm chöa ñöôïc.  Baø cuï, thaân maãu thaày ñoù, maëc aùo vaøng chaép tay ñöùng ñoù, baø aên chay baø tu, cho neân thaày coù phöôùc nhôø baû tu cho neân thaày môùi tu; con nhôø ñöùc cha meï.  Nhöng maø söï thaät thaày nghó raøng baû coøn soáng thöïc söï maø baû ngheït muõi thaày cuõng cam chòu, nhôø tín ñoà keâu baùc só, chôù thaày khoâng daùm nuùt muõi nöõa.  Thaày noùi chính thaày hieáu döõ laém nghe, maø thaày thaáy thaày laøm chaéc cuõng chöa ñöôïc.  Quyù baø con chaéc cuõng chöa ai laøm ñöôïc vieäc ñoù.

    Nhöng maø cha meï, baát cöù cha meï naøo, cuõng laøm ñieàu ñoù ñöôïc heát!  Thí duï thaày khoâng tu, thaày ôû ngoaøi ñôøi, thaày coù vôï con, chaùc con thaày thaày cuõng laøm ñöôïc nöõa, thaày muùt ra cuõng ñöôïc nöõa, khoâng gôùm; taïi sao kyø vaäy, khoâng bieát nöõa!  Cho neân ngöôøi ta noùi "nöôùc chaûy xuoâi" laø vaäy ñoù, noù khoâng chaûy ngöôïc.  Con mình laøm sao mình thöông quaù, ai cuõng vaäy, quyù vò thaáy khoâng?

    Ñeán ñoåi hoài xöa oâng Huùc trang Quaân luùc oång coøn laøm thöøa töôùng, moät hoâm oång ñi saên, oång caàm caây teân baén muïc ñích baén con khæ meï cheát ñeå baét khæ con, khi oång giöông teân baén con khæ meï, bò teân ñoäc, khæ meï heùt leân roài, thì con khæ ñöïc laø cha noù chaïy laïi, noù röùt con noù, noù giao cho choàng noù, roài noù giaãy xuoáng cheát.  Quyù vò coù thaáy khoâng, con thuù maø noù thöông con noù nhö vaäy, noù coù loøng thöông con noù nhö vaäy, thì taïi sao con ngöôøi laïi boû con giöõa chôï, hay laø haønh haï con, gieát choùc con.  Noùi xin loãi, thua con khæ roài!

    Roài con khæ con noù cuõng ñaùp laïi tình meï noù cuõng xöùng ñaùng, khi ñoù oâng Quaân môùi muoán baét khæ con, oång laøm sao?  OÅng laáy caây roi.  Con khæ ñöïc tha con noù moät ñoåi xa, noù ngoù chöøng coi vôï noù laøm sao - con thuù maø noù khoân vaäy - thì khi noù nhìn thaáy vôï noù ngaõ xuoáng cheát roài, oâng Quaân beøn caàm caây roi ñaùnh voâ khæ meï thaät ñau, troùt troùt vaäy.  Con khæ ñöïc thaáy thöông quaù, boàng con chaïy laïi gaàn coi, con khæ con thaáy meï bò ñaùnh nhö vaäy, noù toäi nghieäp, noù thöông meï quaù ñi, noù buoâng cha noù ra noù nhaøo laïi oâm xaùc meï noù; oâng chuïp voâ kòp thì noù giaãy noù cheát.

    OÂng thaáy chuyeän quaùi laï vaäy, saün göôm caàm tay, oâng beøn moå buïng khæ con coi theá naøo vaø taïi sao noù cheát nhö vaäy, thì than oâi ruoät con khæ con ñöùt ra töøng ñoaïn maø cheát!

    Thöông meï maø ñöùt ruoät nhö vaäy, thaät laø ñaùng moät ñöùa con hieáu thaûo!  Con khæ meï thöông con, röùt con ra giao cho choàng roài giaãy cheát, thaät laø baø meï ñaùng laø meï hieàn!  Con khæ con oâm meï ñöùt ruoät maø cheát, thaät laø ñaùng moät ñöùa con hieáu thaûo!  Tuy noù laø khæ nhöng noù ñaùng cho mình kính troïng noù, noi göông noù; hình töôùng noù laø khæ, taâm-hoàn noù raát cao-thöôïng, laø taâm-hoàn ngöôøi hieáu thaûo, chôù khoâng phaûi taàm thöôøng!

    Con quaï ñen thui, thuù vaät, maø sao thöông cha meï, hieáu thaûo voâ cuøng!  Con khæ laø thuù vaät maø taïi sao thöông meï, thöông con nhö vaäy?  Loaøi ngöôøi chuùng ta laïi thua noù ö?  Loaøi ngöôøi chuùng ta laø thoâng minh, laø saùng suoát, laø trôøi Phaät.  Trôøi Phaät coù khaùc gì chuùng ta ñaâu?  Chuùng ta coøn laø phaøm nhaân tuïc töû, laø chuùng-sanh, nhöng khi chuùng ta lìa xa caùi phaøm nhaân tuïc töû, giaùc-ngoä laø Phaät chöù gì?  Bôûi vì Phaät vôùi ma, vôùi chuùng-sinh coù khaùc gì, chæ laø choã meâ giaùc thoâi.  Cho neân coù thô nhö theá naøy:

"Ma ma, Phaät Phaät chính do ta

Ma Phaät khaùc nhau choã chaùnh taø

Giaùc Phaät, meâ laø ma ñoù vaäy

Chaân nhö laø Phaät, voïng laø ma!"

    Vaäy, Phaät ma laø do chính mình chöù coù ai ñaâu?  Mình cuõng Phaät, mình cuõng laø ma.  Heã:

"Taâm thanh tònh ñoù laø taâm Phaät,

Taâm buoâng lung voïng nieäm laø ma!

Chôn taâm laø Phaät ñoù maø,

Voïng taâm laø quyû hieän ra taïi loøng!"

    Thì baây giôø mình giöõ taâm mình trong saïch, thanh-tònh laø Phaät, tieân, thaùnh, hieàn chôù gì ñaâu.  Coøn taâm mình ñaûo ñieân phieàn naõo, toäi loãi thì ma chöù gì ñaâu! Vaäy thì ma quyû, Phaät, tieân, thaùnh hieàn cuõng chính mình chôù coù ai ñaâu.  Hoång phaûi thaønh Phaät laø coù ai ra giuùp hoaëc gì nöõa ñaâu.  OÂng Phaät, mình thaáy töôùng maïo quang-minh hieàn töø ñaïo ñöùc oân hoøa nhaõ nhaën, baùc aùi töø bi, thöông ngöôøi meán vaät, cho neân töø caùi taâm toát noù hieän ra töôùng toát. Goïi laø:

Höõu ö taâm xuaát trình ñoái dieän

Höõu taâm voâ töôùng, töôùng töï taâm sanh

Höõu töôùng voâ taâm töôùng tuøng taâm dieät

    Bôûi vì taâm Phaät toát cho neân töôùng hieän ra luùc naøo cuõng toát.  Coøn ma, mình nghe noùi ma laø mình ñaõ sôï roài laø bôûi vì taâm xaáu cho neân hieän ra töôùng xaáu.  Quyù baø con laâu nay nghe noùi ñeïp nhö tieân khoâng?  Ngöôøi naøo töôùng toát lòch söï quaù, noùi laø "Trôøi ôi, baø ñeïp nhö laø tieân haø! Coâ ñeïp nhö tieân, chuù ñeïp nhö tieân haø!"  Taïi sao laïi tieân ñeïp?  Coù ai noùi xaáu nhö tieân khoâng?  Tieân ñaâu coù xaáu ñöôïc, maø sao tieân ñeïp?  Tu thaønh tieân cuõng khoù laém nghen.  Cuõng giöõ giôùi ñöùc ñaïo haïnh nhieàu.  Hoài tröôùc thaày cuõng coù tu tieân, thaày coù luyeän giöõ laém maø ôû treân nuùi, thaày luyeän nhieàu, vaø tu tieân cuõng khoù laém.  Tu tieân phaûi:  Thaát baù nhaät thaát linh cô

    Roài phaûi ñi baù nhaät, thaát nhaät.  Roài ñi tam nöông.  Ñi cöûu nieân vónh ñöùc, khoå laém, tu tieân khoù laém.  Thaày coù vieát baøi thô hoài thaày tu treân nuùi:

"Söï theá maëc ngöôøi, ta cöù tu

Luïc caên ñoùng laïi baûn eâm ru

AÂm thaàm tònh toïa coâng phu maõi

Luûi thuûi trong am töïa ôû tuø!"

    Luùc ñoù tònh thaát nhö ôû tuø vaäy, nhöng maø khaùc nhau:

"Tuø theá, tuø tu cuõng goïi tuø

Tuø tu tu tònh maõi coâng phu

Tuø voâ tö löï neân thöôøng truù

Tuø chaúng tham caàu: ñaáng tröôïng phu!"

    Tuø ñoù laø tuø thieät, töï mình nhoát mình.  Cuõng nhö ôû tuø chôù gì.  Nhöng tuø ñoù noù thong dong laém.

"Phu choàng, phuï vôï moái oan khieân

Tuø ôû theá-gian toäi nhaõn-tieàn

Tuø nghieäp daáy ra, ta khoù gôõ

Tuø naøy muoân thuôû chaúng ngoài yeân!"

    Ñoù laø vôï choàng keo keát nhau nhö laø ôû tuø vaäy!

"Yeân taâm, tònh thaùnh bôûi tu thieàn

Tam böûu ñieàn hoøa giöõa haïo nhieân

Khí phaùch thaàn hoàn doàn moät moái

Troïn ngaøy chí toái giöõ caên nguyeân

 

Nguyeân lai boån theå taïi coù thieàn

Tam böûu ñieàn hoøa hoaùn nghieäp duyeân

Baát chaáp baát tri voâ lyù söï

Phi lai phi cöùu chöôûng thaønh tieân

 

Tieân Phaät giai do töï taùnh mình

Thaùnh phaøm danh voïng bôûi tham sinh

Taâm ma daï daï ma ma thònh

Taâm Phaät nhö nhö hueä hueä minh

 

Minh quang laïi toán vónh tröôøng toàn

Khai chieáu keâ hoaøn cöûa ñaïi moân

Thong thaû ra vaøo naøo coù hueä

Veà chaàu thöôïng giaùi, baùi thieân toân

 

Toân Phaät thaùnh tieân ñeán troïn laønh

Ñaïo vaøng khai hoùa ñoä nhôn sanh

Thoaùt voøng luïc ñaïo, tam ñoà khoå

Chöôûng phöôùc taêng duyeân ñaïo choùng thaønh

 

Thaønh phaùp taùc tieân bôûi choã tu

Muoán tu ra khoûi theá-gian tuø

Caàn neân ñoùng cöûa trong ngoaøi kín

Söï theá maëc ngöôøi ta cöù tu!"

    Thaày ñaõ vieát chín baøi "cöûu lieân hoaøn" nhö treân ñoù.  Thaày noùi ñeå Phaät-töû nghe, baây giôø noùi xin loãi, ngöôøi ta noùi tu laø xuaát hoàn naøy hoàn noï, caùi ñoù thaày bieát raønh laém, thaày hoài ñoù thaày coù quyeàn xuaát sö maø.  Thaày daïy moät laàn tu ba möôi maáy boán chuïc vò nhaäp thaát laän maø.  Nhöng maø tu chöøng naøo tu phaûi luyeän coù taám thai, thieät khoù chôù khoâng phaûi khoâng, roài coâng phu trôøi ôi maø xuaát hoàn ta ñoù naêm möôøi naêm hai ba chuïc naêm chôù khoâng phaûi tu naêm, ba ngaøy, naêm, möôøi ngaøy maø "xuaát" ñaâu.  Caùi ñoù laø öôùc voïng cuûa ngöôøi tu, chôù "xuaát" gì noåi!  Baây giôø voâ tu naêm ba thaùng chæ caùch xuaát hoàn thì coi chöøng ma nhaäp voâ ñoù.  Ñi ñoù laø ñaïo cheát, nguy hieåm voâ cuøng.

    Muoán tu Phaät cuõng toát vaäy.  Tu Phaät goïi laø "giôùi, ñònh, hueä".  Tu tieân laø laøm sao giöõ gìn tam-baûo "tinh, khí, thaàn", ñuùng theo tieân laø tieân, ñuùng theo Phaät laø Phaät.  Maø tieân Phaät noùi vaäy, tuy hai phöông phaùp nhöng noù gioáng tôï nhö nhau.  Veà caùi choã tu roát raùo noù cuõng gioáng nhau, chôù khoâng coù gì khaùc.  Nhöng maø tieân thì theo Laûo-töû, Phaät thì theo Ñöùc Thích-ca.  Roài nho thì theo Khoång-töû.  Cho neân ngöôøi ta thöôøng noùi raèng laáy ba ñieåm "Tam giaùo ñoàng qui, nguõ chi hieäp nhaát". Ñaïo tam kyø phoå ñoä ngöôøi ta noùi vaäy ñoù; nhöng muoán tu tieân thì cöïc laém, coâng phu khoå laém, gian lao laém, ngoài suoát ñeâm, chôù khoâng phaûi tu tieân thaønh tieân laø deã ñaâu, maø thaønh tieân laø taâm toát roài ñoù, taâm toaøn chôn, toaøn thieän roài ñoù, thì hieän ra hình töôùng toát.  Baây giôø, con ngöôøi maëc duø tuy toát beân ngoaøi, loøe loeït hình thöùc nhöng con ngöôøi trong taâm hung aùc, ngang taøng, taùo baïo, gian giaûo, xaûo traù, löôøng gaït ñuû thöù gian manh, quyù vò thaáy coù toát ñöôïc khoâng?  Cho neân "höõu taâm voâ töôùng" thì "töôùng töï taâm sanh", coøn "höõu töôùng voâ taâm", coù töôùng toát thieät maø taâm xaáu laø "töôùng tuøng taâm dieät", tuøy theo ñoù maø trôû thaønh xaáu.

    Vaäy thì, toùm laïi chuùng ta ôû treân coõi ñôøi naøy, ai cuõng coù cha coù meï, coù thaân baøng quyeán thuoäc, boån phaän ngöôøi con luùc naøo cuõng nghó töôûng coâng ôn cha meï maø baùo hieáu, ñaùp nghóa ñeàn boài, cha maï coøn soáng phaûi phuïng söï cha meï heát loøng, cha meï muoán tu hieàn, muoán laøm gì ñoù, ñaõ nuoâi mình lôùn roài thì mình phaûi traû quyeàn töï do cho cha meï, ñöøng baét cha meï nuoâi con, nuoâi chaùu, nuoâi chaét, nuoâi chít mình nöõa.  Coù baø taùm möôi maáy tuoåi, thaày khuyeân baû neân ñeán chuøa veà chuøa tu ñi, baû noùi laø "con coøn bò thaày ôi, con coøn maéc thaày ôi, con coøn phaûi thaày ôi ..." Taïi, bò, coøn chaùu chaét cuûa con con phaûi giöõ!  Thaày noùi:

    "Coøn môù chaùu chaét aø, vaäy baø coøn caùi chaùu nöõa!"

    "Chaùu gì?" Thaày noùi:

    "Chaùu veân-veân!"

    ÔÛ Vieät-nam, mình cheát thöôøng ñoùng caùi hoøm baèng veân-veân ñoù; caây veân-veân ñoùng hoøm ñeå nöôùc laâu muïc ñoù maø, laø "chaùu veân-veân" ñoù, chôù chaùu gì!  Ñaõ lo tôùi chaùu ngoaïi, chaùu noäi laø quaù söùc roài coøn gì, coøn phaûi lo tôùi chaùu chaét nöõa!  Quyù baø con thöû nghó coi, hoï lôïi duïng tôùi möùc toái ña ñoù!

    Cho neân noùi thieät nghe, ai maø coù con chaùu raùng maø giöõ ñi, khoâng thì möôùn ngöôøi ta giöõ, ñöøng coù baét cha meï giöõ, toäi laém nghe!  Mình chöa ñeàn ôn cha meï, laïi baét cha meï mình nuoâi con mình, ñoù laø baäy voâ cuøng!  Roài baây giôø, cha meï coøn soáng mình phaûi nuoâi cha meï, giuùp ñôõ cha meï, ñeàn ôn, baùo hieáu, ñaùp nghóa cha meï sinh thaønh, nhöng cha meï ñaõ trôû neân ngöôøi thieân-coå roài thì laøm sao?  Mình phaûi raùng laøm sao ñeå ñeàn ôn cha meï, baùo hieáu, thì baây giôø mình phaûi aên chay nieäm Phaät, giöõ giôùi tu hieàn, in kinh aán toáng, laøm caùc phöôùc duyeân, keát boøn coâng ñöùc, ñeå mình hoài höôùng caàu cho cha meï mình sieâu thoaùt, bôûi vì trong kinh coù noùi raèng:

"Nhöùt nhôn haønh ñaïo, thieân nhôn lôïi,

Ñoäc moäc hoa khai vaïn thoï höông".

    Nghóa laø moät ngöôøi tu-haønh, muoân ngöôøi ñeàu ñöôïc lôïi; ñaùm röøng meânh moâng, moät caây troå hoa thôm thì ñaùm röøng ñeàu aûnh höôûng.  Hay laø: "Nhöùt nhôn haønh ñaïo cöûu huyeàn thaêng" thì baây giôø mình bieát tu haønh thaønh ñaïo thì oâng baø cöûu huyeàn thaát toå ñöôïc aûnh höôûng.  Baây giôø cha meï ñaõ cheát roài, boån phaän laøm con phaûi raùng tu nhôn tích ñöùc, aên hieàn ôû laønh, laøm phöôùc laøm gia hoài höôùng phöôùc baùu maø caàu cho oâng baø cha meï mình.  Nhöng ñieàu quan troïng laø mình phaûi tu, vaø daïy con chaùu mình tu, laø oâng baø mình sieâu thoaùt.  Taïi sao vaäy?  Bôûi vì cha meï oâng baø cheát luaân-hoài thaønh con chaùu; chaéc chaén laø oâng noäi oâng ngoaïi baø coá cheát roài chun voâ buïng naøng daâu, chaùu daâu chôù khoâng ñaâu heát trôn heát troïi!  Bôûi vì sao?  Laø bôûi vì nguyeân do thöông con, meán chaùu, tieác cuûa, tham taøi, cheát ñaâu coù ñi xa! Bôûi theá cho neân coù caâu raèng:

Tình thöông luyeán aùi laø sôïi daây oan traùi buoäc raøng,

muoân ngaøn ñôøi kieáp chaúng thaùo gôõ ra

Khi laøm cha, luùc laøm chaùu,

heát laøm baø, trôû laïi laøm con,

    Cho neân nhieàu khi coù nhöõng ngöôøi con chaùu cöùng ñaàu cöùng coå ... "Thoâi, meï ôi, con laïy meï! Maøy laø meï tao! Maøy laø baø noäi tao, baø coá noäi tao! Maøy laø cha tao ñoù, maøy laø oâng noäi tao ñoù nghe!" Maø thieät, oång baû trôû laïi ñoù.!

    Baây giôø quyù baø con thöû nghó, coù nhieàu ngöôøi khuyeân ñi laïi thoï baùt quan trai coù moät ngaøy moät ñeâm maø ñi khoâng ñöôïc, boû nhaø ñi hai, ba ngaøy khoâng ñöôïc, hoûi cheát ñi ñaâu?  Veà Nieát-baøn Taây-phöông aø?  Noùi xin loãi, chöa chaéc maáy oâng thaày ñaõ ñi veà Taây-phöông ñöôïc!  Maáy oång maáy baû tu troái cheát khoâng bieát coù veà ñöôïc khoâng; noùi chi môùi tuïng moät, hai thôøi kinh ñoøi veà!  Vì vaäy cho neân baây giôø muoán cho oâng baø cha meï mình ñöôïc sieâu thoaùt, thì mình caàn phaûi daïy doã con chaùu mình toát, vaø chính mình phaûi tu, bôûi vì mình tu thì mình môùi ñoä ngöôøi ta tu ñöôïc, chöù "chaân mình ñaõ laám meâ meâ, laïi caàm boù ñuoác maø reâ chaân ngöôøi", thì reâ laøm sao ñaây?  Mình phaûi tu roài môùi ñoä ngöôøi.

    Cho neân Ñaïo Phaät noùi ñaâu ñoù ñuùng ñaén, töï ñoä roài môùi ñoä tha, chôù khoâng phaûi tha ñoä môùi ñoä tha!  Töï-giaùc roài môùi giaùc tha.  Töï lôïi roài môùi lôïi tha.  Thì giaùc haïnh môùi vieân maõn.  Chôù baây giôø mình khoâng töï lôïi, töï ñoä, töï-giaùc, thì mình muoán giaùc ngöôøi ta laø giaùc laøm sao?  Nhö vaùc cuûi voâ röøng chaïy roài boû voâ loø ñoát hay laøm sao?  Thaønh ra mình phaûi tu roài môùi khuyeân ngöôøi ñöôïc.  Cuõng nhö noùi xin loãi, coù nhieàu oâng noùi hay hôn thaày nöõa, ngöôøi ta hoïc kinh thaùnh hieàn coøn thoâng suoát laém, nhöng maø taïi sao khuyeân noùi ngöôøi ta khoâng nghe?  Coøn thaày coù duyeân, thaày noùi ngöôøi ta nghe, laø bôûi vì ngöôøi ta thaáy oång tu, oång hy-sinh cuoäc ñôøi töø nhoû tôùi lôùn, khoâng vôï, khoâng con, khoâng tieàn, khoâng baïc, khoâng danh, khoâng lôïi, khoâng caù-nhaân oång, duø coù chaêng laø coù phöông-tieän giuùp ích cho ñôøi chôù khoâng caù-nhaân rieâng.  Thaønh ra coù ngöôøi chöa aên chay ngaøy naøo, laïi gaëp thaày, thaày noùi chuyeän moät hoài roài meán thöông, caûm tình thaày, roài khuyeân aên chay, caùi aên chay tröôøng!  Nhieàu ngöôøi cöùng ñaàu, cöùng coå quaù, nhieàu khi choàng hay vôï cuûa hoï, hay con caùi hoï noùi "Chaéc oâng Giaùc-nhieân coù buøa ngaûi laøm sao, oång noùi ngöôøi ta nghe!"  Buøa ngaûi laøm caùi gì?  Taø sö ngoaïi-ñaïo, toâi tuyeät ñoái khoâng coù duøng caùi ñoù, neáu tu maø duøng buøa ngaûi, thö, toâm, truø eám, xaêm, queû, töôùng soá, boùi khoa, ñoù laø khoâng phaûi chaùnh-phaùp roài.  Nhöng maø neáu ngöôøi ta nghe laø taïi caùi duyeân.

    Thaày chöa coù dòp gaëp, nhöng maø sö coâ noùi maø ngöôøi ta nghe ngöôøi ta aên chay thì coå cuõng coù phöôùc laém.  Coù ñöùc môùi noùi ngöôøi ta nghe ñoù.  Quyù vò bieát laø hoài tröôùc ñaïi-ñöùc Narada qua beân Vieät-nam, oång cuõng coù duyeân ñoù; nhieàu oâng thöôïng-toïa, ñaïi-ñöùc ôû Vieät-nam coù giôùi-haïnh cao maø nhieàu ngöôøi khoâng chòu quy-y.  Roài oång tu theo beân Nam-toâng, nhöng maø oång aên chay, roài laïi laø nhieàu ngöôøi quy-y oång, cuõng aên chay nöõa, cuõng giöõ giôùi.  Thaønh ra noùi toùm laïi, nhöõng vò khuyeân lôn ngöôøi ta tu ñoù, maø dìu daét höôùng daãn ngöôøi ta ñöôïc, hay laø ñöøng noùi chi caùc chuùng taêng, toân tuùc, nhieàu ngöôøi Phaät-töû, nhöng maø quyù vò bieát coù nhieàu ngöôøi noùi ngöôøi ta nghe, nhieàu ngöôøi noùi maø ngöôøi ta khoâng nghe, maø ngöôøi noùi ngöôøi ta nghe ngöôøi ñoù phaûi coù ít nhaát giôùi ñöùc, ñaïo haïnh, ñaøng hoaøng, aên noùi ñöùng ñaén thì noùi ngöôøi ta môùi nghe, ngöôøi ta môùi neå tình, chöù ngöôøi ñoù nhö ngöôøi khaùc thì noùi ai nghe?

    Toùm laïi, laøm ngöôøi soáng treân maët ñaát naøy, moãi ngöôøi ai cuõng coù boån-phaän vaø traùch nhieäm; traùch nhieäm cuûa mình, boån-phaän cuûa mình, mình laøm troøn, ñoù laø ngöôøi hieáu thaûo, ñoù xöùng ñaùng laø moät ngöôøi coâng daân cuûa ñaát nöôùc.  Boån-phaän laø con ñoái vôùi cha meï mình, coøn sinh tieàn mình phaûi nuoâi naáng giuùp ñôû, neáu cheát ñi, mình phaûi nhôù lôøi cha meï daïy baûo khuyeân lôn, nhöõng gì ñeå thöïc haønh ñeå khoûi phuï loøng cha meï, nhöùt laø daïy doã con chaùu mình neân danh neân phaän thì ñöôïc danh thôm tieáng toát gioøng hoï toå tieân, chôù neáu con chaùu mình hoang ñaøng laøm ñieàu baát phaûi, thì cuõng mang tieáng laø con cuûa mình, chaùu cuûa mình, vì vaäy mình phaûi raùng daïy khuyeân con chaùu mình neân ngöôi.ò

"Sanh tieàn baát tri thieân ñöôøng loä

Töû haäu nan ly ñòa nguïc moân"

    Soáng maø khoâng bieát tu haønh ñaïo ñöùc, thì cheát roài cöûa ñòa-nguïc khoù xa lìa.  Cho neân cheát maø caàu sieâu laø ñeå cho an loøng mình, maø söï thaät laø ñoä ngöôøi soáng ñoù!  Cuõng nhö hoài ñoù ôû Vieät-Nam, noùi thieät quyù vò nghe, thaày nhieàu khi ñi caàu sieâu cho cha meï maáy oâng töôùng, trung-töôùng, thieáu-töôùng chaúng haïn, maáy oâng tænh tröôûng, boä-tröôûng chaúng haïn; maáy oâng ñoù noùi thieät lo laøm aên, chaïy theo vieäc laøm, ñaâu coù aên chay gì, ñaâu coù quy y, ñaâu coù giöõ giôùi neân ñaâu coù aên chay gì, nhöng khi thaày ñeán tuïng cho moät hoài kinh roài, caàu sieâu cho cha meï maáy oång, hay noäi ngoaïi gì ñoù, xong roài, thaày môùi noùi chuyeän cho nghe moät hoài, thaày khuyeân:

    "Baây giôø muoán cho oâng baø cha meï ñöôïc sieâu, quyù vò neân phaùt taâm raùng quy-y, xin phaùp-danh ñi, nieäm Phaät ñi, boá thí laøm phöôùc ñi!"

    Taát nhieân luùc ñoù noùi maáy oång nghe lieàn haø, laø bôûi vì caùi chöõ hieáu maø; thì khoâng bieát cha meï coù sieâu hay khoâng, nhöng maø thöïc teá nhöõng ngöôøi soáng hieän taïi giaùc-ngoä, thöùc-tænh, bieát aên chay, nieäm Phaät, quy-y tu-haønh, laøm laønh, laøm phöôùc naøy, quyù vò coù thaáy khoâng?  Khoâng phaûi tuïng kinh khoâng maø ñöôïc sieâu ñoä, maø caàn phaûi thuyeát phaùp, giaûng ñaïo, ñeå ngöôøi soáng hieän taïi yù-thöùc giaùc-ngoä, maø nöông veà ñaïo ñöùc tu haønh.  Ñoù chính laø töù söï lyù taùnh.

    Töù söï voâ vi, lyù taùnh ñoàng ñaúng

    Thì giôø ít oûi, thaày chæ toùm taét ñoâi lôøi, thaày cuõng thaønh taâm caàu nguyeän cho möôøi phöông chö Phaät vaø ñaïi Boà-taùt chöùng minh taám loøng hieáu-kính cuûa toøan theå chö vò hoâm nay thieát leã kyø sieâu cho cöûu-huyeàn thaát toå oâng baø cha meï cuûa mình, caàu nguyeän hoài höôùng phöôùc baùo naøy, ngöôõng mong tam-baûo ban phöôùc laønh cho taát caû chö höông-linh aáy ñöôïc chaân minh chaùnh phaùp, sieâu thoaùt nheï nhaøng vaõng-sinh tònh-ñoä, thaân baèng quyeán thuoäc quyù vò, ngöôøi soáng hieän taïi ñöông ñôøi taêng long phöôùc thoï, vaïn söï an khang phuùc laïc ñuû ñaày, sôû caàu nhö nguyeän.  Ngöôõng mong ôn treân Tam-baûo chöùng minh thaày cuõng taát caû quyù vò ñeå hoài höôùng phöôùc baùo caàu chung

Nguyeän ñem coâng ñöùc naày

Hoài höôùng khaép taát caû

Ñeä-töû vaø chuùng sanh

Ñeàu troïn thaønh Phaät quaû

Nam moâ A-di-ñaø-Phaät!

Nam moâ Boån-sö Thích-ca-maâu-ni Phaät!

    Thôøi phaùp ñeán ñaây laø vieân-maõn, song coøn khoaûng baêng troáng neân toâi tieáp tuïc ñoïc laïi nhöõng baøi thô tuyeät taùc ôû trong cuoán lòch boû tuùi, nan Canh-ngoï 1990 haàu coáng hieán cho quyù vò:

Taân xuaân kính chuùc:

Xuaân naêm môùi trôû veà treân ñaát khaùch

Toâi buøi nguøi nhôù laïi choán queâ höông

Loøng xoùt xa thöông nhôù khoù phaân töôøng

Xin taïm gôûi ñoâi lôøi veà thaêm vieáng

Chuùc taêng ni tu haønh caøng taêng tieán

Chuùc thieän nam tín nöõ ñöôïc bình yeân

Chuùc moïi ngöôøi phuùc loäc ñöôïc veïn tuyeàn

Ñoàng höôûng thoï ñaïo tröôøng tu baát dieät 

 

Minh Quang uploaded August 15, 2001