NHAN
SẮC
(Nguyễn
Thị
Thảo
An)
Shimazu Yoshiha là con gái độc nhất
của lănh chúa Shimazu Yoshihiro vùng Satsuma. Dân gian tin rằng v́
muốn dâng Yoshiha cho Thiên Hoàng nên từ nhỏ nàng đă
được tắm sữa dê, uống nước sương
hứng từ trên núi, phải đốt hương trầm
để tẩm xiêm y ..
Shimazu Yoshihiro
cũng là một vị danh tướng lẫy lừng
trong lịch sử Nhật Bản. Ông góp công lớn trong việc
thống nhất Kyũshũ (1587). Trong bảy năm
1592-1597, Yoshihiro đă tấn công bán đảo Triều Tiên
và liên tiếp thắng nhiều trận lớn, giết
danh tướng Won Kyun của Cao Ly tại mặt trận.
Năm sau 1598, thừa thắng kéo qua đánh Scheon (Tứ
Xuyên), chỉ với 7,000 quân trong tay Yoshihiro đă đánh
tan quân nhà Minh đông tới 37,000. Người Trung Hoa truyền
rằng những người lính ở dưới tay
Yoshihiro đă biến thành những con quái vật Shimazu, giết
người không nháy mắt. Nhưng lịch sử Nhật
trân trọng gọi họ là những "thiên tướng
nhà trời", những samurai biểu tượng, đậm
đầy dân tộc tính. Có lẽ những nhà viết sử
sau này cũng phân vân không biết xếp họ là thiên thần
hay ác quỷ. Đừng nói chi ai, ngay Konishi Yukinaga, một
chiến tướng tài giỏi, dũng cảm nhất của
Yoshihiri đôi khi cũng tự hỏi ḿnh, "Ta là thiên thần
hay ác quỷ?". Là thiên thần ư? Sao ḿnh có thể giết
người không biết chùn tay? Là ác quỷ ư? Có ác quỷ
nào lại biết rung động khi thấy những cánh
hoa đào tả tơi trước gió?
Năm Yoshiha 17 tuổi, Yukinaga đă
trông thấy nàng. Đó là dịp đại quân trở về
thủ phủ Satsuma để nhận quân lệnh mới.
Lúc Yuki
lững thững tản bộ bên bờ cầu, tay vin
đốc kiếm th́ đột nhiên chàng bất chợt
ngó qua. Bên kia cầu, Yoshiha cùng một vài thị nữ
cũng vừa trờ tới. Đôi mắt nh́n nhau làm
Yoshiha xao xuyến, c̣n Yuki th́ sững sờ. Mấy ngón tay
chàng bỗng dưng run rẩy. Chưa bao giờ Yuki được
trông thấy một vẻ đẹp nào hoàn hảo đến
vậy. Chẳng lẽ tạo hóa khéo tay tới nỗi này ư?
Yuki chợt nhớ ngay cái bài ca của trẻ con thường
nghêu ngao ngoài phố.
Có
hai cô con gái của
một
thương
gia bán lụa
ở
Kyoto
Cô
chị
hai mươi,
cô em mười
tám.
Một
chàng lính có thể
giết
người
bằng
lưỡi
kiếm
của
chàng ta
Nhưng
các cô gái giết
người
đàn ông bằng
ánh mắt
của
các nàng.(1)
Rồi Yuki
thẫn thờ bỏ đi. Nhưng từ đó, cái ánh mắt
của Yoshiha vẫn cứ bám riết trong tâm trí chàng.
Trong trận
chiến cuối ở Noryang, Yoshihiro bị rơi vào một kế
hoạch phản công của liên minh Triều Tiên-Trung Hoa, hạm
đội 500 chiến thuyền của Yoshihiro hoàn toàn bị
đánh tan tác dưới sự chỉ huy của Lư Thuấn
Thuần (2) và Chen Lin (nhà Minh). Kết thúc trận chiến,
200 trên 500 thuyền Nhật bị ch́m. Đây là thất bại
lớn nhất trong đời của danh tướng
Shimazu. Và đó cũng là trận chiến cuối cùng của
Yukinaga,
người chiến binh đă không c̣n có dịp trở về.
Sau thất
trận ở Triều Tiên, Yoshihiro bị thất sủng.
Ông không c̣n tham gia một trận có ư nghĩa nào nữa. Tham
vọng của gia tộc Shimazu cũng tan ră. Về sau,
Yoshihiro bắt đầu dạy cho những thế hệ
trẻ. Ông trở thành một tín đồ của Phật
và trở lại Triều Tiên xây dựng một đài tưởng
niệm cho quân địch trong cuộc chiến bảy
năm.
Giấc mơ
làm hoàng hậu không thành. Yuki th́ đă bỏ ḿnh trên chiến
trường. Những mộng tưởng của Yoshiha bây giờ tan ră, tản lạc
như những mớ mây trời. Bất chợt, nàng nhận
ra sự biến đổi vô thường của cuộc
đời. Nàng quyết định đi tu.
Nàng đến
Edo (3) thỉnh cầu thiền sư Tosui Unkei xin làm đệ
tử. Liếc thoáng qua, ông thầy xua tay v́ nàng quá đẹp.
Yoshiha t́m
đến Oda Nobunaga, gập ḿnh xin theo học. Nhưng ông
thầy quát bảo các đệ tử đóng sập cửa
lại. Ông xin lỗi v́ đă bất nhă, nhưng cửa phải
đóng chặt để không ai trong thiền viện này bỏ
trốn theo nàng.
Chặng cuối
hành tŕnh, nàng hầu như kiệt lực trước cửa
thiền viện vắng vẻ của Toshoku. Thiền sư
đành nhắm mắt gật đầu.
Chỉ ít
lâu, thiền viện trở nên nhộn nhịp. Người
ta lên núi xin học rất đông. Trong những buổi thiền
tập, đây đó có nhiều tia mắt bất chợt
liếc xéo qua nàng. Có lúc, thiền sư Toshoku đă phải
dùng búa gơ giống như quan ṭa.
Một
năm sau, ông thầy nói, nhan sắc của nàng là nguyên nhân
gây bao phiền toái. Sức của thầy không đủ dập
tắt ngọn lửa mê muội của thiền sinh.
Nàng ngước
mắt hỏi, "Vậy nhan sắc
có tội hay tham sắc có tội?" Thiền
sư không trả lời, rồi lệnh cho dời nàng lên
căn nhà nhỏ biệt lập ở trên núi. Yoshiha vâng lời thầy, lên
núi tự tu tập.
Mỗi sáng mở
cửa đón mặt trời, nàng gỡ trên then cài không ít
những manh giấy đề thơ giắt vội. Có kẻ
hẹn ḥ, có kẻ tán tỉnh, có kẻ nguyện liều
chết mang nàng đi. Không dao động, nhưng những
lời rủ rê đó như những mũi tên bắn không
trúng đích, cứ lơ lửng vô h́nh ngáng ngang trong kư ức.
Dăm ba bữa,
thầy lại sai người mang thức ăn, hoa quả
lên. Mà đâu phải dễ, người ta phải cạy
cục lắm mới xin được một chân vận
lương như thế. Khó thế mà không biết làm sao
Hakuo, một thiền sinh mới lại được lên
núi lần thứ hai. Lần này, hắn cố ư chần chừ
đến khi trời nổi gió. Lúc trao giỏ đồ,
bất chợt một cơn giông ập tới. Gió hất
tung xiêm áo, Yoshiha loạng choạng suưt ngă th́ Hakuo vội chụp
lại. Tấm thân nàng ấm áp và mềm mại như tơ.
Khi Hakuo trở xuống, đầu óc hắn lơ tơ mơ
thế nào mà lạc xuống suối nước nóng. Mấy
ngày sau, người ta mới phát hiện hắn trôi xuống
tuốt dưới chân núi.
Tetsugyu th́
không ṿng vo như Hakuo. Dù ǵ, anh cũng là đại đệ
tử của thiền sư Toshoku. Anh đến trước
căn nhà trên núi, lựa một tảng đá thẳng, khắc
một bài thơ rồi ngồi xếp bằng và nhắm
mắt chờ.
Yoshiha ngó ra,
nhưng nàng không đọc bài thơ ấy. Đă lâu lắm
rồi nàng không đọc thơ. Bây giờ, nàng chỉ
chuyên tâm thiền. Nàng học cách tĩnh tâm, tập thoát ly với
tâm thân, với cảnh giới. Nàng định tâm, triệt
tiêu mọi cảm xúc, suy nghiệm sự biến thiên luân lưu
trong cuộc đời, trong trời đất.
Mấy
năm sau có người trong gia tộc báo tin, danh tướng
Shimazu Yoshihiro
đă mất. Nàng đang tĩnh tọa, chỉ hé mắt
ngắm người đưa tin, "Ờ .." Vài
năm sau nữa, thiền sư Toshoku lại qua đời.
Nàng vẫn nhắm nghiền mắt, không nói một lời.
Hai mươi
năm. Rồi ba mươi năm trôi qua. Căn nhà nhỏ
giờ đă bắt đầu rệu ră với thời
gian. C̣n Yoshiha, da đă nhăn,
mắt đă mờ, lưng đă mỏi.
Dăm ba bữa,
thiền viện lại bắt những thiền sinh trẻ
mang lên núi những giỏ thức ăn. Chưa tới trước
cổng đă nghe tiếng gào, "Bà ơi". Rồi
chúng quẳng nhanh cái giỏ, chạy như biến.
Yoshiha lục
trong giỏ. Gạo, dưa, một ít muối. À, kỳ này
bọn nó có gửi theo một cây lược và cái gương.
Chắc chúng chê tóc nàng rối.
Yoshiha cầm
gương lên. Nàng không c̣n nhận ra ḿnh. Một
bà lăo xấu
xí nào đó đang đứng
trong gương
ngó nàng. Phía sau tấm gương, mặt trời
chói lọi đang chiếu ra những tia tàn tạ.
Đêm
đó, Yoshiha nghiêm ḿnh trong dáng tĩnh tọa. Nhưng tâm trí
nàng dạo chơi trong chốn vô cùng. Nàng nh́n thấy mây,
mây già nua. Nàng nh́n thấy núi, núi cổ độ. Nàng nh́n thấy
từng rặng thông, từng ngách suối. H́nh như cả
ngàn năm trước, đă thế. Mà ngàn năm sau, chắc
cũng thế.
Tạo
hóa sinh vạn
vật.
Vạn
vật
vốn
vô tri
Chỉ
có con người
biết
suy nghĩ.
Nghĩ
ra cách học
để
vô tri.
Nàng chợt
nhớ ra, đă lâu lắm rồi, môi nàng không cười,
mắt nàng không khóc. Tâm nàng an định như gốc cây,
như tảng đá ngoài sân.
Yoshiha thức
trắng đêm. Trời vừa sáng, nàng bước vội
ra sân, sụp xuống tảng đá. Nơi mà Tetsugyu đă
từng ngồi đây để chờ đợi. Mặt
đá sù ś, mấy hàng chữ khắc của Tetsugyu hồi
trước c̣n hằn sâu rất rơ. Yoshiha vớ một
nhúm lá lau sạch những hàng chữ và đọc.
Mặt
trời
lên.
Rồi
mặt
trời
lên.
Khi
ngang qua trái núi này.
Ta
bắt
được
khoảnh
khắc
hoa đang nở,
gió đang nhớm,
nắng
đang soi.
Hăy
hít mạnh
hơi.
Ngửi
lấy
hương
hoa.
Đón
cơn
gió lớn.
Tắm
trọn
ngọn
nắng.
Mời
nàng cùng ta.
Đi
nốt
con đường.
Ngày
mai.
Rồi
ngày mai nữa.
Mặt
trời
sẽ
lên ..
Yoshiha thẫn
thờ đứng lên. Hồi ấy, không ai để ư
Tetsugyu đă bỏ đi đâu. Bây giờ có đuổi
theo th́ cũng không bắt kịp. Chàng đă đi quá xa.
Quá xa rồi.
Atlanta, Feb. 15. 2012
NGUYỄN
THỊ
THẢO
AN
--------------------------------------------------------------------------------
1. Thơ
Haiku dân gian.
2. Lư Thuấn
Thuần: danh tướng Triều Tiên, ḍng dơi hoàng thân Việt
Nam, Lư Long Tường, lưu vong sang Triều Tiên khoảng
năm 1225. Danh tướng Lư Thuấn Thuần là người
có công lớn trong việc đánh đuổi Nhật Bản,
giành lấy độc lập cho Triều Tiên 1598.
3. Edo: tên cổ
của Tokyo.
--------------------------------------------------------------------------------
(Nhă
Khanh sưu
tầm
và chuyển)