Nói
với cái tôi hờn giận
(CHÚC THIỆU)
GN - Trong ta có
một cái tôi hờn giận. Cái tôi này bày biện rất
nhiều lư do để giải thích cho sự có mặt của
nó trong ḿnh. Từ những lư do nghe chừng rất dễ
thương như v́ thương-yêu nên mới giận hờn,
chứ người dưng ai giận chi; v́ quan tâm, lo lắng
nên mới giận, mới trách, mới hờn đó. Đến
những lư do nghe xong và "không thể hiểu nổi"
như là, tại sao tôi yêu thương bạn như vậy
mà bạn lại không thương tôi; từ nay trở
đi tôi sẽ không bao giờ nh́n mặt bạn, xem như
xa lạ nhé.
Nêu ra lư do
để lư giải cho sự có mặt, cũng là để
truyền đi thông điệp rằng bạn là người
quan trọng đối với tôi đấy nhé; hoặc cũng
có thể là thông điệp ngược lại: tôi là
người dễ giận lắm, đừng có động
chạm tới tôi, đừng có căi lại ư kiến của
tôi.
Rồi, giận
một cách khó hiểu khi thấy người thương
ḿnh hạnh phúc (mà hạnh phúc ấy không phải do ḿnh tạo);
giận v́ nhỏ bạn sau bao ngày cố gắng và trở
nên thành công. Ḿnh giận, v́ ḿnh ích kỷ vậy đó, mà
ḿnh không biết. Thậm chí, có những người trong
ḷng cứ bực bội, giận hờn, nóng bức mà ngay
cả họ có lúc cũng chẳng biết nó tới từ
nguồn cơn nào. Kiểu như "Tôi buồn không hiểu
v́ sao tôi buồn" vậy!
Nhưng, dù
nói ǵ th́ khi cái tôi hờn giận trong ta có mặt th́ nó sẽ
làm khổ ḿnh rất nhiều, nó sẽ làm ḿnh có cảm
giác như bị kim châm vào người, ngồi đứng
không yên, ngủ không ngon. Cảm giác ngực ḿnh như bị
ai đó ép thật chặt, thở không nổi. Đó là những
cảm giác khó chịu, và khó chịu hơn một chút là nó
sẽ thôi thúc ḿnh nghĩ, nói, làm những điều gây ra
đau đớn cho người khác và đương nhiên
là cho cả chính ḿnh.
Cơn giận làm tôi khổ
Nhiều
người nhận diện được điều này
nhưng để bỏ cái tôi hờn giận ra không phải
dễ, bởi nó đ̣i hỏi thời gian và sự kiên nhẫn.
Nhưng, thông thường những người có tính giận
hờn không có được sự kiên nhẫn, dễ suy
diễn và đưa tới những kết luận không thể
tưởng tượng nổi. Họ bị một thứ
bệnh mang tên "bệnh tưởng" rất nguy hiểm,
bởi có thể với một câu nói, cái nh́n, hành động
rất b́nh thường của ai đó cũng có thể
xúc chạm tới "nỗi đau" của họ. Có
hiện tượng đó là bởi trong họ có quá nhiều
vết thương. Khi chúng ta có những vết
thương trong tâm (do không chấp nhận thực tại,
hoặc do chưa lành) th́ ai đó chạm vào dù nhẹ, hoặc
thậm chí chạm vào người khác cũng làm ta đau.
Và giận hờn là biểu hiện để phản kháng
lại người nào đó đă vô t́nh hoặc cố ư
khơi dậy những điều mà ḿnh chưa, hoặc
không chấp nhận, hoặc những vết thương
c̣n chưa lành kia.
Để
cho cái tôi giận hờn giảm thiểu, dần dần biến
mất khỏi ḿnh th́ ḿnh phải thực tập. Thực
tập nhận diện cơn giận và thực tập
chuyển hóa cơn giận. Nhận thức cơn giận
làm ḿnh khổ và nguyện bỏ nó là một trong những
thực tập đầu tiên, và đ̣i hỏi phải dũng
mănh, tinh tấn mới được.
Nhận diện cơn giận
Ư thức
cơn giận làm tôi xấu cũng là nhận diện
căn bản để làm cho cơn giận có mặt không
tiếp tục phát triển, lớn mạnh trong ḿnh. Khi
đó, ḿnh sẽ tưởng tượng cái mặt ḿnh hầm
hầm hố hố, mắt trợn, môi bặm cứng,
máu huyết bắt đầu lưu thông không đều, dồn
dập .. Và ḿnh tự nhủ, nếu không giận th́ ḿnh sẽ
dễ thương hơn, dễ thương rất nhiều
trong mắt mọi người và trong gương soi. Và
ḿnh bắt đầu tṛ chuyện với ḿnh, tṛ chuyện
với cơn giận, rằng, em làm cho ta khổ, em làm cho
ta xấu. Xấu là một cái khổ khác, mà nếu huân tập
bởi cơn giận th́ oan uổng lắm, là phụ
ơn ba mẹ ḿnh lắm. Ba mẹ ḿnh sinh ḿnh ra dễ
thương, rồi bỗng ḿnh để cho cái tôi hờn
giận phát triển không ngừng, tới một ngày nó làm
cho đôi mắt ḿnh trở nên sắc như dao găm, cái
mặt ḿnh lúc nào cũng cau có, khó chịu. Ḿnh nghĩ tới
điều đó để thương ba mẹ ḿnh, và
để cho cơn giận lắng xuống thật dịu,
thật êm.
Cái giận làm tôi
xấu.
Đó là nhận diện thêm cái xấu nơi tâm ḿnh, khi
đó ḿnh sẽ dễ nghĩ tới những điều
kinh khủng, miễn sao làm cho ḿnh hả giận. Có thể
là tát ai đó một bạt tai, tung cho ai đó một đạp,
kinh hoàng hơn là xách dao, súng hay dùng những thủ đoạn
để hăm hại đối tượng mà ḿnh cho là họ
gây cho ḿnh khổ đau, làm cho ḿnh bực bội, khó chịu.
Ḿnh thường quy chụp và quy kết tội lỗi cho
người khác, đối tượng khác như thế
mà quên nh́n vào tâm ḿnh, trong vườn tâm ấy có quá nhiều
hạt giống giận hờn, bực bội, khó chịu
.. đă biến ḿnh thành người chuyên nổi sân, dễ
nóng giận và hành xử thô tháo như một người
điên, như một người say. Hành xử như vậy
gọi là thiếu chánh niệm và không có từ bi.
Cái xấu
nơi tâm được tưới tẩm hoài bởi
cơn giận, những ư nghĩ, lời nói, hành động
xấu ác được gieo liên tục vào vườn tâm cũng
chính là nguyên do làm ḿnh xấu xí h́nh tướng (tướng
từ tâm sinh) và làm cho những ư niệm, lời nói, hành
động của ḿnh đều "phun" ra bao nhiêu là
dao găm, và "hạ gục" đối tượng,
làm cho họ sống-chết, đau ḷng không biết bao
nhiêu lần. Phản vệ trước cơn giận hờn
của ḿnh sẽ dần h́nh thành trong họ và đến một
ngày chỉ cần nghe tên ḿnh, thấy h́nh dạng ḿnh là
người ta đă né, đă không muốn đối diện.
Chính cái xấu của giận hờn làm cho ḿnh bị mọi
người xa lánh. Nếu ḿnh nhận diện được
điều này và phản tỉnh th́ hay biết mấy, chỉ
tiếc là thông thường, ḿnh sẽ càng giận, càng
trách, càng nổi điên với mọi người và càng
làm ḿnh đau!
Chuyển hóa cơn giận
Hăy làm ḿnh
đẹp hơn bằng cách đừng ngụy biện,
đừng moi móc những lư do mà ḿnh cho là chánh đáng để
lư giải cho việc giận hờn một ai đó. Không
có lư do nào chánh đáng bằng việc trong ta c̣n hạt giống
tham sân si nên ta c̣n giận hờn cả. V́ si nên tham, v́ tham
nên sân; v́ si nên không biết rằng giận là xấu, giận
là đau cho ḿnh và người nên ḿnh cứ thế dưỡng
nuôi nó lớn dậy, gieo trồng cho nó phát triển ngày một
nhiều lên trong vườn tâm của ḿnh. Lô-gích của nó
là vậy nên ḿnh sẽ bắt đầu quay về chăm
sóc thân tâm ḿnh. Nói chuyện với chính ḿnh, thật thà nhất
và sám hối với những bậc Thánh trong cuộc đời,
những bậc có hạnh nhẫn lớn, có tâm từ bi
để thừa tư năng lượng ấy từ
các ngài. Năng lượng mát mẻ từ những bậc
giải thoát, giác ngộ là một trong những năng
lượng có sẵn, bao trùm khắp, chỉ có điều
ḿnh có chịu mở ḷng đón nhận hay gồng ḿnh lên,
đóng hết mọi cánh cửa tiếp nhận để
nuôi dưỡng cái tôi hờn giận trong ḿnh, để khổ
đau cứ chất chồng lên nhau mà biểu hiện, có
mặt.
Ḿnh h́nh dung
năng lượng ấy như sóng điện thoại của
tổng đài, phủ khắp, và ḿnh đă có sẵn chiếc
điện thoại (tâm từ, bi, hỷ, xả), chỉ cần
ḿnh mở nguồn là nó có thể tiếp được
năng lượng ấy. Phần c̣n lại là sự dụng
công chế tác nơi ḿnh, sửa dần và kiên nhẫn để
ḿnh đẹp hơn, dễ thương, rộng răi, bao
dung và sẵn ḷng lắng nghe, sẵn ḷng chấp nhận những
quan điểm trái với ḿnh.
Hăy thử
đi, bắt đầu nhé, gọi tên, tôi nóng tính, thường
hờn giận và đă nuôi dưỡng nó bằng năng
lượng tham sân si, thường đưa ra nhiều lư
do bao biện cho cơn giận hờn. Bây giờ ḿnh sẽ
nói chuyện với nó, rằng tớ chào cậu, cậu
đă làm tớ xấu xí lâu ngày rồi, cái tôi hờn giận
trong tớ ạ. Bên cạnh đó, tôi tiết lộ với
bạn một sự thật, rất thật là: hễ là
người th́ ai cũng có phiền năo, dù ít hoặc nhiều.
Chỉ có
điều khác nhau là, có người phiền năo và bị
phiền năo nhấn ch́m, ngập ngụa trong khổ
đau; có người lấy phiền năo làm động lực
để cải tạo bản thân, làm ḿnh trở nên tốt
đẹp hơn. Điều đó, tùy cái nh́n (thế giới
quan) của từng người.
Tương ứng
với điều đó, có người bệnh liền
sanh tâm chán nản, muộn phiền, lo lắng, sợ hăi ..
và biến ḿnh từ một bệnh thành nhiều bệnh,
từ c̣n sống 3 tháng xuống c̣n 1 tháng hoặc một
vài ngày. Có người, nhờ bệnh duyên mà quay về
nương tựa Phật Pháp Tăng (Tam bảo), sám hối
nghiệp chướng (v́ hiểu bệnh duyên là do nghiệp),
đoạn tất cả các việc ác - làm tất cả
các điều lành ..; từ đó thọ mạng được
kéo dài (kết quả của việc tạo an vui, phước
lành). Nhưng, dẫu thọ mạng không kéo dài th́ người
ấy cũng ra đi trong an lành, v́ đă biết quay đầu,
chọn đường lành để đi.
Cũng vậy,
hạt giống giận hờn cùng biểu hiện giận
hờn - phàm là người ai cũng có. Và giận hờn
là một trong những nguyên nhân - biểu hiện của
phiền năo. Chỉ có một điều khác nhau là, nếu
một người không biết sự nguy hiểm cũng
như hệ lụy mà cơn giận đưa tới cho
ḿnh và người, hoặc biết mà không đủ bản
lănh để sửa th́ sẽ nuôi dưỡng, biến
cơn giận thành ngọn lửa thiêu đốt phước
đức, trí tuệ, sự bằng an của ḿnh. Ngược
lại, nếu ai biết
ôm ấp, chuyển hóa cơn giận, chuyển hóa hạt
giống giận hờn trong ḿnh thành hạt giống
"hiểu và thương" th́ người ấy sẽ
hạnh phúc, an vui ..
Chúc
Thiệu
Trích
báo: GIÁC NGỘ - Thứ Hai, 20/8/2012 [4/7/Nhâm Th́n]
(Nhă
Khanh sưu
tầm
và chuyển)