Bạn XO ở Canada, cũng như toàn thể các bạn trong TÀO LAO WÁN, đã đến với web RẠCH GIÁ TRĂM NHỚ NGÀN THƯƠNG từ những ngày đầu tiên. Các bạn đã hết lòng giúp đỡ, chỉ bảo, và đóng góp tận tình mỗi người một cách. Phải thật thà mà nói: KHÔNG CÓ CÁC BẠN TÀO-LAO-WÁN, WEB RGTNNT KHÔNG HIỆN HỮU !!!

Bạn XO, người sưu tầm đủ mọi thể loại (văn, thơ, hình ảnh, E-book..) , thật công phu, thật liên tục, lần này đã viết những giòng như sau:

Chắc các bạn không ai biết nhà thơ HUY GIANG--TRẦN NGỌC NAM.

Qua tiểu sử trong tập thơ "Những Nụ Hồng" xuất bản từ chùa Viên Giác, Hannover, Germany (1996), anh ta sinh năm 1949 và lớn lên tại Rạch Giá, hiện cư ngụ tại Germany.

Anh cho biết một chi tiết lý thú về chữ Giá trong địa danh Rạch Giá. Theo anh, Rạch Giá là nơi sản xuất nhiều sáp ong (bee) màu trắng và thơm mà Đàng Thổ (người Miên) gọi là Kramoun Sa (Cire blanche). Chữ Sa được Việt hoá thành Giá.

Trong tập thơ anh thường đề tặng một người phái nữ mang tên Bùi Thị Rau Dzềnh.

Anh ta gia nhập thiếu sinh quân từ năm 15 tuổi, tốt nghiệp sĩ quan Trừ Bị Thủ Đức và gia nhập binh chủng Thủy Quân Lục Chiến đến ngày miền Nam đứt phim 1975.

Hình ảnh trong thơ của anh ta phần lớn là quê hương với ruộng vườn, sông lạch miền Nam.

Tình cờ đọc được nên trích ra vài đoạn có hình ảnh Rạch Giá.

Ta có được quay về cái thuở

Vui đùa ngoan tắm nước sông Kiên

Cắp sách vở ngôi trường Vĩnh Lạc...

Ngày xanh ơi vướng mãi triền miên

(Lòng Trần)

Lượn sóng trôi về theo gió lộng

Bông bần theo màu tím đong đưa

Ríu rít hót bầy chim se sẻ

Vần như thơ vui nắng ban trưa

Rạch Giá quê chôn nhau cắt rún

Hành trang tình tha thiết trùng dương

Chí khí dưỡng tinh thần Trung Trực

Ôm vào đời ăm ắp tình thương

(Sông Núi Việt Nam)

Chẳng biết bây giờ ngôi trường Vĩnh

Còn không hoa phượng nở sang hè

Mái thiếc che xiên còn vách ván

Cây bàng hẳn rợp lá tàn che.

(Trường Xưa Áo Trắng)

HUY GIANG-TRẦN NGỌC NAM

(XO sưu tầm)

TIỆM ĂN VIỆT TRÊN ĐẢO KAUAI

(Nguyễn Bá Trạc-Việt Mercury)

Trên hòn đảo Kauai, có một tiệm ăn Việt Nam.

Là hòn đảo cực bắc của quần đảo Hawaii, Kauai nằm lửng lơ giữa biển Thái Bình Dương, nửa phía đông là Việt Nam, nửa phía tây là đại lục Mỹ. So với các đảo chính, Kauai lớn hàng thứ tư, thường được xem là đảo đẹp nhất trong quần đảo Hawaii, với những bãi cát trắng, vàng, đen mịn màng, nước ấm trong vắt, chưa kể đỉnh núi, hẻm núi, vách núi, sông, suối và những thung lũng xanh tươi.

Là lãnh thổ Mỹ, du khách tìm thấy tại đây mọi tiện nghi quen thuộc trong cách tổ chức ngăn nắp, hữu hiệu và an toàn của nước Mỹ. Nhưng ở vị trí địa lý này, người Việt còn tìm thấy thêm những hình ảnh quen thuộc của đất đỏ Pleiku, Ban Mê Thuột, những vườn ổi, vườn dừa, và cơn mưa rào đổ xuống trong lúc nắng vẫn lấp lánh trên tàng nhãn, lùm xoài, rặng tre, những ruộng khoai môn và vườn cây đu đủ.

Đảo Kauai gần như tròn hoay, chính giữa là núi, diện tích 533 dặm vuông. Chỉ 3% đảo được phát triển vào mục đích thương mại và gia cư, 97% còn lại chia ra sử dụng cho canh nông và bảo tồn thiên nhiên, hầu như nhìn đâu cũng thấy một mầu xanh tươi mát.

Dân đảo ước khoảng 52,000 người, đa số đều sống và làm việc tại những khu ven biển. Khác với Oahu là hòn đảo kế bên, với thành phố Honolulu có đến khoảng 10,000 người Việt sinh sống tại đảo Kauai, dân số Việt Nam đếm được trên đầu ngón tay. Vì không có thống kê chính xác, có người cho biết có thể có khoảng 40 đến 50 người Việt, có người nói trên dưới chục người. Mở niên giám điện thoại của đảo, thấy họ Nguyễn chỉ có một người, họ Trần có bốn người.

Nhưng giữa những người Mỹ da trắng, da nâu bản xứ, da vàng gốc Nhật, gốc Tầu, Đại Hàn, Phi Luật Tân trên hòn đảo ấy đã có một tiệm Việt Nam.

Ba Lẹ là tiệm ăn Việt duy nhất trên đảo Kauai.

Vua chúa khoái khẩu

Những món nào bán chạy nhất trong tiệm Ba Lẹ ?

Chủ tiệm, ông LÂM-QUỐC-LƯƠNG, 49 tuổi, mở ra một tấm thực đơn trình bầy các món ăn Việt Nam viết bằng Anh ngữ có đánh số. Ông nói Số 89, 91 và 92.

Số 89 là Double Delight Khoái Khẩu Gấp Đôi là món cơm đĩa có tôm xào tỏi, lẫn gà nướng sả, giá $9.95.

Số 91 là Queen Combo Hỗn hợp của Hoàng Hậu gồm cơm chiên, tôm nướng, gà nướng, chả giò, $9.50.

Số 92 mang tên King Combo Hỗn hợp của Đế Vương là món cơm chiên, bí tết, tôm nướng, chả giò, $10.95.

Với các khách hàng mà một nửa số là du khách, một nửa là người định cư trên đảo, ông Lương cho biết việc chọn tên Anh ngữ để gọi các món ăn Việt là quan trọng, vì đây là kỹ thuật marketing. Ông tỏ vẻ hài lòng với việc chọn tên các món ăn của ông.

Kỹ thuật tiếp thị ấy còn được nhấn mạnh thêm bằng một màn ảnh vải treo trong tiệm, với cái máy chiếu liên tục những phong cảnh trên đảo, xen lẫn hình ảnh món ăn với thông tin về nội dung các món bún, phở, gỏi cuốn trong thực đơn, để giải thích cho thực khách dễ gọi và cũng không quên kèm theo thư khen tặng của các thực khách bốn phương từng ghé lại đây.

Việc phổ biến thông tin cũng làm cho nhiều du khách tìm đến tiệm này với một quyển sách hướng dẫn du lịch cầm trên tay. Tuy mới mở từ tháng Mười Một, 2002, nhưng tiệm Ba Lẹ đã được đề cập trong cuốn Paradise Family Guides của Joan Conrow và Christie Stilson viết về Kauai (Ulysses Press, tái bản lần thứ tám, 2003). Sau khi giải thích các món ăn trong tiệm, cuốn sách nói Đây là loại tiệm ăn mà chúng tôi ước chi đã mở từ trước. Thức ăn ngon không tin nổi, giá rất rẻ mà địa điểm lại dễ tìm Vấn đề duy nhất là tiệm này tuy mới mở, nhưng đã đông khách ngay lập tức, do đó họ thường khá bận rộn. Tuy nhiên, cũng đáng để chờ đợi một chút khi đến ăn nơi đây, với những mùi vị tinh tế phức hợp, thú vị và những thay đổi khác biệt đến ngạc nhiên

Ly cà phê sữa gần 4 đô có lẽ không phải là giá rẻ đối với một khách hàng người Việt đã quen giá biểu ở San Jose hay ở Quận Cam. Nhưng nói chung Ba Lẹ vẫn tương đối rẻ hơn so với nhiều tiệm ăn khác trên đảo. Thực phẩm trên đảo đều tương đối cao hơn đất liền. Ông Lương cho biết phần lớn thịt và thực phẩm đông phương ông đều mua từ Honolulu chở tầu qua.

Tiệm thứ 25

Ba Lẹ là tiệm ăn Việt duy nhất trên đảo Kauai nhưng không phải là tiệm duy nhất trên quần đảo Hawaii. Nó là tiệm thứ 25 trong hệ thống franchise của Ba Lẹ ở Hawaii do em trai ông Lương, ông Lâm Quốc Thanh, 44 tuổi, làm chủ.

Cái tên Ba Lẹ vốn quen thuộc với những người Việt định cư tại San Jose, xuất xứ từ tiệm bánh mì Ba Lẹ của ông Võ Văn Lẹ. Vào thời đầu thập niên 90, tiệm này mở tại đường số Ba, sau rời đến đường Santa Clara. Cũng thời gian này đã từng có những cuộc cạnh tranh nổi tiếng trong cộng đồng Việt Nam giữa bánh mì Ba Lẹ và Lees Sandwiches, đôi bên kịch liệt dành khách bằng cách hạ giá, từ hai ổ tặng một ổ, xuống mua một ổ tặng một ổ.

Nhưng hệ thống Ba Lẹ tại Hawaii không phải là hệ thống của gia đình ông Võ Văn Lẹ, đã rời khỏi San Jose. Ông Lâm Quốc Thanh cho biết Ba Lẹ tại Hawaii nguyên là do ông hùn hạp khai thác chung với ông Minh, con trai của ông Ba Lẹ, mở từ tháng 12, 1984, đến cuối năm 1986 thì ông Thanh mua lại, làm chủ 100%.

Ông Lương cho biết sau đó đôi bên gần như có thỏa ước ngầm: họ Võ làm ăn trong lục địa, họ Lâm làm ăn ngoài hải đảo, đôi bên không đụng chạm đến nhau, tới nay vẫn giữ được giao hảo tốt đẹp.

Sự thành công của Ba Lẹ Hawaii từng được chính thức nhìn nhận vào năm qua: Ông Lâm Quốc Thanh đã được các ngân hàng bầu làm Người Tiểu Thương của Tiểu Bang Hawaii dựa trên yếu tố tín nhiệm tài chánh và phát triển thương vụ, sau đó đã được chọn làm Người Tiểu Thương Toàn Quốc Hoa Kỳ năm 2002 (National Small Businessperson of the Year 2002).

Hệ thống franchise của Ba Lẹ hiện gồm 20 tiệm tại đảo Oahu, hai tiệm tại đảo Maui, hai tiệm tại đảo lớn (Big Island), và mới nhất là tiệm ở Kauai do ông Lương khai thác.

Ngoài những tiệm bán lẻ này, franchise do ông Thanh điều hành đang có một lò bánh rộng 17,000 bộ vuông để sản xuất bánh mì, bánh ngọt, bánh cưới, bánh sinh nhật, cung cấp cho các khách sạn và cho hầu hết các hãng máy bay hạ cánh xuống Hawaii, trong đó có United Airlines, American Airlines, China Airlines, Northwest mà nhiều nhất là Hawaiian Airlines.

Ông Thanh cho biết hệ thống này còn cung cấp mỗi tuần khoảng 30,000 cái bánh croissant cho hệ thống siêu thị Foodland với 28 tiệm trên quần đảo và đã có được khế ước cung cấp bột làm pizza cho Papa John Pizza là hệ thống pizza giây chuyền lớn hàng thứ ba trong nước Mỹ.

Với những con số khả quan này, ông Thanh nhớ lại những ngày từ trại tỵ nạn Mã Lai mới đến Mỹ năm 1979, bấy giờ hãy còn đi bán nước ngọt ở chợ trời San Jose, làm assembler cho hãng Intel với số lương $3.35 một giờ.

NGUYỄN BÁ TRẠC

(N.H.Hiệp sưu tầm và XO chuyển)