NGÀY BÁO-HIẾU MẸ CỦA NGƯỜI BẮC-MỸ

(Ngày Mother's Day)

 

* Khải-Chính Phạm Kim-Thư

 

Ngày Báo-Hiếu Mẹ của Người Bắc-Mỹ  là  ngày Mother's Day.

          

Ngày Mother's Day được người Bắc-Mỹ đặt ra để hằng năm vinh danh tình mẫu-tử vào ngày chủ-nhật thứ hai trong tháng năm để các con báo-hiếu mẹ. Vào ngày này, nhiều nhà thờ cũng như các gia-đình đều mở tiệc để ca-ngợi công-lao của các bà mẹ. Người ta có tục-lệ gắn hoa cẩm-chướng (carnation) cho nhau. Bông cẩm-chướng màu hồng hay tím được gắn trên ngực là dấu-hiệu mẹ còn sống, và bông cẩm-chướng màu trắng là dấu-hiệu mẹ đã qua đời. Tục gắn hoa cẩm-chướng này chỉ áp-dụng cho ngày Mother's Day mà thôi.

 

Vào thời xa xưa, ngày Mother's Day được tổ-chức lần đầu-tiên ở Anh (England) dưới cái tên là Mothering Sunday. Ngày này có nghĩa là ngày ghi ơn sự săn-sóc nuôi-dưỡng của người mẹ đối với con-cái. Tuy-nhiên, không có tài-liệu nào nói rõ là ngày Mothering Sunday đã được tổ-chức vào ngày nào. Sau đó các nước khác cũng tổ-chức những ngày tương-tự như vậy.

 

Ở Hoa-Kỳ, vào năm 1872, bà Julia Ward Howe là người đầu-tiên đề-nghị tổ-chức ngày Mother's Day vào  mùng 2 tháng sáu Tây để dâng hiến cho hòa-bình nhân-loại. Sau đó, vào năm 1907, bà Anna Jarvis ở thành-phố Grafton, W. Virginia, Hoa-Kỳ, đứng ra vận-động để ngày Mother's Day được chính-thức công-nhận trên toàn-quốc Hoa-Kỳ. Bà đã đề-nghị chọn ngày chủ-nhật thứ hai trong tháng 5 dương-lịch, (không thấy nói rõ lý-do tại sao cùng ngày đó để làm ngày Mother's Day).  Tục-lệ đeo hoa cẩm-chướng cũng bắt-đầu từ đây. Bà ANNA JARVIS được phái-đoàn của nhà thờ Andrews Church đưa ra quyết-nghị công-nhận là người sáng-lập ra ngày Mother's Day.

 

Vào năm 1914, vị tổng-thống thứ 28 của Hoa-Kỳ, Tổng-Thống Woodrow Wilson, đã phê- chuẩn nghị-quyết của Quốc-Hội Hoa-Kỳ về việc chấp-thuận ngày Mother's Day. Vào năm sau đó, 1915, Tổng-Thống Wilson tuyên-bố với quốc-dân chính-thức chấp-nhận ngày Mother's Day là ngày lễ hằng năm tại Hoa-Kỳ.

 

Một điều đặc-biệt là không những các người con tỏ lòng biết ơn bà mẹ của mình mà cả các nhà thờ, hội-đoàn, và bạn-bè đều tổ-chức những buổi họp mặt để ca-ngợi, vinh-danh, tặng quà, tặng thiệp, và tặng hoa cho các bà mẹ. Canada và Hoa Kỳ đều tổ-chức kỷ-niệm ngày Mother's Day  vào cùng một ngày với cùng ý nghĩa.

 

Vào năm 2005, ngày Mother's Day là ngày chủ-nhật mùng 8 tháng 5, tức là ngày mùng 1 tháng 4 năm Ất-Dậu. Kính chúc các bà mẹ được luôn-luôn an-lạc, hưng-vượng, và được vạn sự như-ý.

 

KHẢI CHÍNH PHẠM KIM THƯ

(BBT Làng Văn chuyển)

 

trainamky@aol.com wrote:

 

Ất Dậu, lại nghĩ về Tú Xương

(Hà Sĩ Phu)

Vế mời đối năm nay, lúc đầu tôi định viết rằng : Chúc vào Vê-kép-tê-ô, tê liệt ô dù, phát lộc phát tài, đừng phát xít ! (Vêkép-têô hay WTO là tên viết tắt của tổ chức Thương mại Quốc tế, được diễn dịch thành 4 chữ Việt để đưa vào câu đối). Tôi cũng đã có vế đối lại, nhưng rồi thấy cách chơi chữ ấy ngoắt ngoéo quá, khó đối quá, sẽ mất vui, nên đã đổi thành : Chúc cho Phát triển, Phát minh, Phát lộc, Phát tài, không Phát...Xít ! Mẹo chơi chữ chỉ tập trung vào chữ Phát Xít cuối cùng : cũng là Phát nhưng là tiếng Anh tiếng Pháp chứ không phải tiếng Việt. Chữ Xít lại viết hoa nên hàm ý rằng phát gì cũng được nhưng đừng phát ra cái ông Xít ta lin!. Thế là chữ Phát đa nghĩa, chữ Xít đa nghĩa. (Câu đối Hán Nôm nhiều khi còn thâm thúy và đa nghĩa hơn cả câu đối thuần Hán nữa).

Theo tin bạn bè cho biết, đã có khoảng 30 vế đối lại, trong đó có những câu rất được. Xin nêu mấy câu ra đây làm ví dụ :

1/ Hai câu của nhà thơ Tân Văn ở Canada :

- Mong đợi Công tâm, Công lý, Công bình, Công chính, bớt Công... an !
- Xin hãy Tương thân, Tương trợ, Tương sinh, Tương ái, chớ Tương... tàn !

2/ Hai câu của bút danh Hà thành tạp bút :

- Buồn vì Tăng lương, Tăng giá, Tăng chi, Tăng thuế , sẽ Tăng... xông !
- Để cho Dân bàn, Dân biết, Dân làm, Dân kiểm, kẻo Dân... khinh !

3/ Một câu của bạn Sầu Đông :

- Cầu rằng Cầu Phước, Cầu Thọ, Cầu Tài, Cầu Lộc, chẳng Cầu... Vinh!

Còn các câu khác đều có ý hay nhưng đa số bị thất luật, cụ thể là hỏng về luật đối bằng trắc. Có những trường hợp có thể linh hoạt châm chước về bằng trắc, nhưng trong trường hợp này, để đối lại các cặp từ Phát triển, phát minh, phát lộc, phát tài, phát xít thì cần giữ luật đối bằng trắc đối với từng chữ thì câu đối mới hay được (xin phép không thể giải thích ở đây vì sẽ dài dòng).

Nhưng với câu đối, thì điều cốt lõi vẫn nằm ở nội dung, ở cái hàm ý, và nhất là ở cái sắc thái của tư tưởng và tình cảm muốn diễn đạt.

Thôi thì Phát gì cũng được, miễn là đừng Phát xít Hít-le, đừng phát ra cái ông Xít-ta-lin ! Cái thói muốn dùng bạo lực để áp đặt đối với con người, dù trong gia đình hay trong xã hội , dù là thói Gia trưởng hay Tù trưởng cũng đều thuộc phạm trù Luật Rừng, nó là tàn tích của Thú tính mà trên đường tiến hóa ta chưa gột rửa hết. Dân chủ hóa là quá trình dai dẳng chống Thú tính trong quá trình hoàn thiện Con người, đó vốn là chuyện của muôn đời, nhưng không hiểu sao bỗng dưng Tết này tôi lại nghĩ đến nó mà nảy ra lời chúc ấy.

Xuất đối rằng : - Chúc cho Phát triển, Phát minh, Phát lộc, Phát tài, không Phát... Xít !
và tôi đã tự đối như sau: Xin hãy Thu lôi, Thu vũ, Thu dung, Thu phục, chẳng Thu... mình !

(Thu và Phát vốn là một cặp đối nhau. Thu gì cũng được, thu sấm sét giông bão, thu phục nhân tâm lại càng tốt, nhưng đừng thu mình lại trong cái tôi ích kỷ nhỏ bé để cầu an).

- Kể ra cũng chẳng có gì mới. Năm Canh Thìn 2000, tôi cũng mời đối : Trời đã sang CANH đừng vị KỶ ! (mà đã có nhiều vế đối lại rất hay!). Con người càng văn minh càng gắn chặt cá nhân mình vào cộng đồng. Một người sống được trên đời là từng giây từng phút chịu ơn Nhân Quần nhiều lắm. Nếu không nghĩ việc trả nợ Nhân Quần mà chỉ lăm lăm vơ mọi thứ cho mình thì chỉ là kẻ ăn quịt. Vị kỷ là ăn quịt. Thu mình lại, tuy có nhẹ hơn, cũng là quên nợ.

Luật Rừng đi đôi với Vị Kỷ đều là những bản năng thú tính, chưa tiến hóa. Dân chủ đi đôi với tự do cá nhân, giải phóng cá nhân, là biểu hiện tiến hóa cao hơn. Nực cười thay nhiều người đạo đức giả, hô hào chống Chủ nghĩa Cá nhân nhưng lại khư khư giữ chế độ Chuyên chính, không biết rằng Chuyên chính là cái nền thuận lợi nhất để cho chủ nghĩa Cá nhân vị kỷ cực đoan phát triển ! Đã chuyên chính ư, thì dù là chuyên chính tập thể chăng nữa, trước sau thế nào cũng vơ vào cho cá nhân hàng tỷ đô la, hàng tấn vàng gửi Ngân hàng nước ngoài cho mà xem, trong khi dân thì cứ việc tự hào đứng ở bậc nghèo gần nhất thế giới !. Cuộc sống xa hoa của gia đình Markos, của Sadam Hussein, của Brê-giơ-nép, Ceau Cescou, cha con Kim Nhật Thành, gia đình Suharto .. là những ví dụ sinh động về tính tất yếu giữa Chuyên Chính và Vị Kỷ.

- Câu đối năm xưa mong đừng Vị Kỷ, năm nay mong đừng Phát Xít thì chung quy cũng chỉ là chúc cho quá trình Phát triển Nhân tính, như cụ Tú Xương chúc cho Vua quan, sĩ thứ người trăm nước (trong nước), sao được cho ra cái giống Người thôi.

Tôn Ngộ Không múa cây thiết bảng, tung hoành, đằng vân giá vũ mãi mà vẫn không vượt khỏi ngón tay của Phật Bà Quan Âm, còn tôi múa may chữ nghĩa mấy năm nay vẫn chưa vượt khỏi lời chúc Tết của cụ Tú Vị Xuyên.

Dám chúc cho cả đám vua quan cao ngạo vị kỷ và đám lê dân đáng thương đáng giận sống cho ra cái giống người ! Lời chúc thật oai hùng và bất hủ. Tú Xương là một nhà câu đối, một nhà thi hỏng vĩ đại, một nhà chúc tết kiệt xuất mà ta mến yêu. Vậy nên xin mượn lời chúc Tết bất hủ ấy để kết thúc lời tâm sự đầu năm này ^(*) .

HÀ SĨ PHU

[Xuân Ất Dậu]

(*) Trước khi kết thúc cũng xin bộc lộ chút lòng ghen tỵ với cụ Tú Xương : Cụ chúc cho cả VUA QUAN, cả SĨ THỨ và mọi người trong nước sống cho ra cái giống NGƯỜI ! Lời chúc Tết nặng ngàn cân thế mà cụ chẳng hề hấn gì, mà sao chưa mắc cái tội lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm hại đến nhân dân và lãnh đạo kể cũng lạ. Chứ tôi thì viết câu gì cũng phải nhẹ nhàng, ý tứ, vậy mà cứ sắp đến Tết là y như rằng bị Công An gọi lên thẩm vấn về tội viết lách gây nguy hại đến An ninh Quốc gia!Tết Át Dậu này cũng vậy, xuýt nữa thì tôi mất cả Tết, mất cả Câu đối. Vậy xin được thắp nén nhang trước bàn thờ Tú Xương, nhà thơ bậc thày về câu đối và chúc Tết (sống giữa thời nô lệ cách đây hơn một thế kỷ), để khấn rằng: Chạch ơi, mày đẻ ngọn đa ! Để tao được viết như là .. Tú Xương !

 

Cũng có người cho rằng câu chúc nổi tiếng kia có thể của một người nào đó thêm vào bài Chúc Tết của Tú Xương, nhưng tôi nghĩ nếu đúng như vậy mà không biết người viết thêm kia là ai thì điều ấy cũng không quan trọng, khi câu chúc ấy hoàn toàn nhất quán với văn phong và con người Tú Xương.

 

(TRAI NAM KỲ sưu tầm, Vntvnd chuyển)

CHỬI MẤT GÀ LÀ VĂN HÓA ?

Nói chuyện con gà trong văn học nghệ thuật dân gian, nếu chỉ điểm qua truyền thống cao siêu, những tình ý tinh tế mà không đề cập đến chuyện chửi mất gà, thì quả là một khiếm khuyết trầm trọng. Trầm trọng vì thiếu tính cách .. nhân văn, vì chửi mất gà cũng là một nét văn hóa.

Ví dụ một trích đoạn chửi mất gà miền Núi Nùng Sông Nhị :

Thằng đứng chiếu ngang, thằng sang chiếu dọc, thằng đọc văn tế, thằng bế cái hài, thằng nhai thủ lợn. Con gà nó ở nhà tao nó là con gà, nó sang nhà mày nó là thần đanh đỏ mỏ ..

Miệt Núi Ngự Sông Hương, lời chửi còn ngân nga hơn :

Hôm qua tau mất con gà mái dầu khoang cổ. Hôm ni tau mất con gà mái nổ khoang bông. Con mô bắt là gái trốn chúa lộn chồng. Thằng mô bắt là đàn ông ba đời đi ở đợ ..

Tụi bay hãy vén mái tai, gài mái tóc, chống cửa ngõ cho cao, chặt hàng rào cho thấp mà nghe tao chửi ..

Bay ăn cho chồng bay sợ, cho vợ bay kinh, bay ăn cho ngã miếu sập đình, cho mồ cha bay chết hết, để một mình bay ăn.

Và như thế người chửi cứ ca cẩm hằng giờ, hằng buổi. Lời lẽ ở đây chủ yếu là vần vè, câu chữ tầm thường, khuôn sáo, nhưng không phải là không có văn chương. Nhìn dưới góc độ dân tộc học, nó cũng là một khía cạnh văn hóa.

TÁC GIẢ (???)

Sưu tầm liên mạng chuyển

 

YÊU NHAU: qua e_cadao.com

của nhà văn Hà Phương Hoài

(Mậu Binh)

 

Do một thói quen, tình cờ, tôi lạc vào kho tàng e_cadao.com của nhà văn Hà Phương Hoài. Thử gõ máy săn tìm hai chữ "yêu nhau". Thử xem "Người xưa âu yếm ra sao nhỉ".  Màn vi tính vụt hiện lên 58 câu mướt rượt.

 

Thì ra cổ nhân vẫn không ngại lắm khi nói về đề tài tế nhị này. Thích nhất vẫn là mấy câu quen thuộc đầu môi:

 

Yêu nhau cởi áo cho nhau

Về nhà mẹ hỏi, qua cầu gió bay (7181)

 

Tình thì thôi! Nhưng mà ai cởi áo cho ai đây?

Lại nghĩ đến Chử Đồng Tử với cha chung nhau 1 cái khố vải. Nghèo thì thôi! Thế nên ngày nàng Tiên Dong tình cờ quây bãi cát tắm chơi, mới hết hồn khi thấy họ Chử nằm phơi củ cải chịu trận. Kể như số trời đã định. Chàng họ Chử bèn trúng số độc đắc. Khi không thành Phò-mã-gia.

 

Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo

Thất bát giang cũng lội, tam thập lục đèo cũng qua (7156)

 

Đúng là thứ tình yêu Platonic. Nhưng chàng hay nàng vượt qua được nhiêu đó đoạn đường chiến binh thì cũng đành ngó nhau cười ruồi. (Khác nào cháu ngoan Bác Hồ vượt Trường Sơn với đôi dép râu và mã tấu. Chưa xanh cỏ đã là may chín kiếp.)

 

Yêu nhau đắp điếm mọi bề

Một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng (7298)

 

Hay thiệt tình. Lệch vai vế, tiền tài, lệch tuổi ? Thì cũng như Mỵ Nương ráng kê hoài mà chàng Trương Chi nghèo mạt, lùn tì, rỗ huê vẫn thác không nhắm mắt. Hạt lệ công nương nhỏ xuống chiếc chén bạch đàn kia là một đòn kê tuyệt hảo ? 

 

Yêu nhau anh muốn lại gần

Cầu không tay vịn anh lần anh đi (7183)

 

Lần kiểu này thì quả là liều mạng, chí tình. Lính Mũ Xanh, Mũ Đỏ cũng chóng mặt  té cái đụi trước khi tới gần được mục tiêu nàng.

 

Yêu nhau bốc bải giần sàng

Ghét nhau đũa ngọc mâm vàng chẳng ăn (7182)

 

Câu này đem dán ở các trại cải tạo, trại tỵ nạn, thì hợp tình biết mấy. Thương hay ghét nhau mà chĩa được vài đũa chất tươi, chất béo thì đời lại lên hương tức thì.

 

Yêu nhau chẳng lọ chiếu giường

Dẫu rằng tàu lá che sương cũng tình (7178)

 

Câu này mới thật là lẳng hết chỗ nói. Người bình dân cũng biết ứng dụng lối dùng chữ ẩn tàng: "ý tại ngôn ngoại". Câu trên nói đến "chiếu giường" , mà tầu lá chỉ dùng để "che sương" thì có phí của trời không ta ?

 

Yêu nhau xa mấy cũng gần

Ghét nhau cách một bàn chân cũng lià (7153)

 

(Câu này chép sai, hay MB tôi nhớ sai: "Ghét nhau sát vách, cận lân cũng lìa, cũng huề") Những viên thuốc giảm đau, huyễn tưởng này đôi khi cũng có tác dụng tốt. Thế nên người trên rừng cứ việc nằm tương tư người dưới biển. Mệt nghỉ.

 

 

Thử "yêu em" thấy 7 câu. Và "yêu anh"  có 12 câu.  Thật cám ơn  nhà văn Hà Phương Hoài đã dụng tâm lương khổ tom góp được hơn 50 ngàn câu ca dao. Rồi kỳ cạch gõ máy, loại bớt những câu trùng dụng để còn gần 30 ngàn câu. (Bạn tôi gõ máy theo điệu cò mổ. Vậy mà kiếm được cuốn sách Ca Dao nào là mua liền. Mổ liền.) Nhạc sĩ Hoàng Vân đã giúp phần database để việc sắp xếp, tìm kiếm mau lẹ, hiệu quả. Nhạc sĩ Julia Thuỷ đã góp công sưu tập hơn 200 bài dân ca đủ thể loại.

 

Thử chưa xong thì đêm đã gần tàn, tôi vén rừng ca dao mà ra. Thật cám ơn bạn Hà Phương Hoài với bằng hữu, đã kiến tạo được một kho tàng ca dao vĩ đại nhất, đầy đủ nhất, chưa từng thấy. Đúng là tiền vô cổ nhân, hậu vô lai giả.

 

MẬU BINH

 

 

ĐỨC CẦM

 

Nói cách nào đó thì ít nhiều Đông - Tây cũng gặp nhau ở .. con gà. Không phải ngẫu nhiên mà hình ảnh chú gà trống trở thành biểu tượng của nước Pháp và xuất hiện nhiều trên các nóc nhà (ống khói), thậm chí ở cả thánh đường. Với phương Đông, con gà còn được .. trân trọng hơn, xem như biểu tượng của những gì tốt đẹp nhất.

 

Từ xa xưa, tiếng gà gáy đã gắn bó mật thiết với đời sống con người và làm hao tốn không ít giấy mực của giới văn chương, hội họa. Đến cả Đường Bá Hổ, một danh gia văn võ song toàn thời nhà Minh, cũng từng viết "Sinh bình bất khẳng đa ngôn ngữ - Nhất minh thiên môn vạn hộ khai", xem gà như bậc chính nhân quân tử, bình thường không nhiều lời nhưng khi đã lên tiếng thì khắp nơi hưởng ứng. Thôi Đạo Dụng cũng đề cao gà không kém khi viết "Thâm sơn nguyệt hắc phong vũ dạ - Dục cận hiểu thiên đề nhất thanh", nghĩa là dù trong đêm đen mưa gió của núi thẳm, chỉ cần một tiếng gà gáy là đã đến với bình minh.

 

Ngày mới bắt đầu từ tiếng gáy của gà, nhà nhà cùng đón chào buổi bình minh trong ý nghĩa lành mạnh của ánh sáng đẩy lùi bóng tối; hay nói theo ngôn ngữ thời nay, tiêu cực, nhũng nhiễu vẫn phải sợ người công minh chính trực. Trong cách nhìn được hình thành lâu đời như vậy, giới làm ăn - đặc biệt với người Hoa -xem năm Ất Dậu như: năm thuận lợi, may mắn, phát đạt cho doanh nghiệp và càng thuận lợi hơn cho người khởi nghiệp kinh doanh. Không chỉ có thế, hình ảnh gà trống khi cất tiếng gáy luôn chọn chỗ đứng cao nhất, trong tư thế rất đĩnh đạc cho thấy một tinh thần vươn tới mãnh liệt và nhất là vươn tới trong minh bạch. Chính do dáng vẻ kiêu hùng, mạnh mẽ của gà mà trong hội họa Trung Hoa, bên cạnh những ngựa, tôm, các họa sĩ rất thích chọn vẽ tranh gà vì có nhiều hình thế đẹp, hùng dũng .. Và cũng dễ hiểu khi nhiều doanh nghiệp chọn biểu tượng là hình một chú gà trống oai hùng.

 

Ở góc độ khác, cảnh gà trống, gà mái dắt đàn gà con tìm thức ăn, chăm chỉ nhặt từng hạt thóc hay khi bới được côn trùng, gà mái liền "chóc chóc" gọi bầy con đến là một hình ảnh đầm ấm và không lạ với mọi người. Do vậy, người xưa khi nói về kinh doanh, về thương trường, thường xem gà như biểu tượng trong làm ăn; biết làm ăn và làm ăn giỏi nhờ tính chăm chỉ, cần mẫn, không chê chuyện nhỏ, "năng nhặt chặt bị" và dù môi trường, hoàn cảnh nào cũng kiếm ăn được.

 

Ngày nay, trong các doanh nghiệp người Hoa, mùng 2 và ngày 16 âm lịch hằng tháng đều cúng Thần Tài, dù cúng lớn hay nhỏ, trong mâm cỗ phải có con gà mái ngậm cọng hành. Những đức tính tốt của gà thì đã rõ, riêng cọng hành, phát âm tiếng Hoa là "còng" đồng âm với chữ thông thoáng, thuận lợi do vậy chuyện làm ăn của doanh nghiệp cũng sẽ hanh thông, cát tường; cúng gà mái vì gà mái đẻ trứng, dấu hiệu của hoạnh tài, hoạnh lộc. Ngoài ra, còn một ý nghĩa khác thực tế hơn xuất hiện về sau này, đấy là dịp để mọi người trong doanh nghiệp gần gũi nhau và cùng chia sẻ những khó khăn, thuận lợi trong chuyện làm ăn của công ty. Rồi mùng 2 Tết Nguyên Đán, ngày khai niên (do ngày mùng 1 ăn chay), người ta thường cúng gà trống bởi gà trống là biểu tượng của sự hùng dũng, quyết tâm trong mọi chuyện.

 

Con gà còn được coi trọng hơn khi người xưa xem gà là "đức cầm", tức loài gia cầm mẫu mực nhất trong số các loại gia cầm gần gũi con người, mà biểu tượng của đức cầm" là con gà trống. Mào gà là biểu tượng của văn, cựa chỉ về võ; khi "so cựa" thi đấu tới cùng, không lùi bước dù có phải mang thương tích, thậm chí mất mạng, đó là dũng; có miếng ăn ngon, quên mình, lo cho bầy con trước, đó là nhân; mỗi sáng đều cất tiếng gáy báo hiệu bình minh đến (Kê bất loạn khiếu", tức gà không gáy lung tung), đó là tín. Cho nên sẽ không lạ, không phải đợi đến năm Con Gà, trong các dịp khai trương, khánh thành, mừng sinh nhật .. người ta vẫn có thể và thường tặng nhau những món quà có hình ảnh con gà như một lời chúc về "ngũ đức" tốt đẹp cho bạn bè, người thân.

 

Trong văn hóa chính thống của phương Đông, hình ảnh con gà luôn là biểu tượng của cái tốt, không một chút vẩn đục. Dù có lâm vào tình cảnh ngặt nghèo nhất thì người ta vẫn chọn đầu gà còn hơn đuôi trâu" (Kê khẩu ngưu hậu). Cuộc sống hiện đại ngày nay đã vô tình gán ghép cho gà nhiều hình ảnh và ý nghĩa xấu. Một sự nhầm lẫn đáng tiếc.

 

(Sưu tầm liên mạng chuyển)

 

 

OAN CON GÀ

 

Ai nấy đều biết gà là con vật có ích cho đời sống nhiều mặt, nhưng thật buồn cười khi người đời lại mượn từ gà để ám chỉ những điều không mấy tốt đẹp.

 

Người nào nhỏ con có vẻ thiếu thước tấc thì bảo rằng giống gà tre. Người to xác nhưng khờ khạo bị chê gà tồ. Không nhìn rõ sự việc mà để mắc phải lầm lẫn, thường hay bị kẻ khác lừa gạt lại cho là gà mờ. Đang gặp chuyện rắc rối mà không thể giải quyết được thì bảo gà mắc dây thun.

 

Người có việc cần làm gấp nhưng cứ lúng túng hoặc đợi chờ cái gì đó, lóng ngóng mãi chưa làm được, đứng ngồi không yên lại gọi gà mắc đẻ. Đối với kẻ kém khả năng nhận xét, nhận biết, không phát hiện được cả những cái dễ thấy thì bảo rằng mắt gà mờ. Chê người viết chữ xấu nguệch ngoạc, không rõ ràng, có câu chữ như gà bới. Ai đó hèn kém, thiếu khả năng giao tiếp với bên ngoài, quanh năm suốt tháng cứ quanh quẩn xó nhà, liền bị chê gà què ăn quẩn cối xay. Còn những kẻ vô lại sống lang thang và làm điều xằng bậy, được gọi là mèo mả gà đồng.

 

Người nào đã làm việc không tốt nhưng lại tự hô hoán lên để hòng che lấp lỗi của mình (nhưng vô tình lại tự phanh phui ra cho mọi người biết), bị cười chê gà đẻ gà cục tác. Khi cảnh cáo gián tiếp ai đó có tính ba hoa chích chòe được nghe câu gà ghét tiếng gáy.

 

Đối với người thiếu tinh thần tự giác, không làm tròn bổn phận của mình lại hay rách việc khi vắng mặt chủ nhà, bị chỉ trích vắng chủ nhà gà bươi bếp. Nếu chê trách ai đó ỷ vào thế thuận lợi của mình mà hung hăng với người khác, được nghe câu gà cậy gần chuồng. Những nàng choai choai chưa chồng nhưng đã có nhiều bồ bịch quan hệ, bị người đời mỉa mai gà luộc bảy nước.

 

Để khuyên răn và cũng gián tiếp phê phán những thành viên trong một gia đình hay một tổ chức nào đó, thường hay đả kích xung đột lẫn nhau thì có câu gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

 

Một khi những người anh em thân thiết mà lại làm hại lẫn nhau thì người đời sẽ chê trách gà nhà bới bếp nhà. Và những kẻ rước quân xâm lược về giày xéo quê hương, đất nước thì muôn đời bị nguyền rủa cõng rắn cắn gà nhà.

 

Trước thềm năm mới Ất Dậu hy vọng mọi người hãy sống với nhau vì trách nhiệm chung, tránh kiểu ông nói gà, bà nói vịt.

 

LÊ NAM ÍCH

(Sưu tầm liên mạng chuyển)