ÔNG THỢ GIẦY  VÀ CÔ CON GÁI

(Cao Hành Kiện)

 

* Trích "Mua cần câu cho ông tôi",

Tác giả : Cao Hành Kiện, Nobel 2000

Nguyễn Hồi Thủ dịch từ tiếng Trung Quốc

 

Khi chúng tôi dậy sớm đi ra bờ sông thì nhìn thấy Đại Kinh Tử, cô ta đã chết.

 

Tôi ra sông gánh nước, sáng sớm nước sông mát mẻ, chưa có người giặt giũ. Thím Trương đi vo gạo, nhà thím ở phía bờ sông cao. Tôi đứng trên cầu rửa, vừa xách thùng nước đến, ngửng đầu lên một cái thì thấy nổi lềnh bềnh phía dưới gốc liễu nước cong queo một bọc quần áo. Tôi cho là ai đó trước đấy đã giặt đồ nhưng vô ý mới để quần áo bị nước cuốn đi. Quay đầu nhìn lại chỉ thấy có mỗi thím Trương. Tôi liền gọi :

"Thím Trương ơi, quần áo nhà thím bị nước cuốn đi kìa!"

Thím đáp : "Làm gì có, tôi đang vo gạo mà"

Tôi mới đặt gánh nước lên trên bờ, đến tận nơi xem.

"Ối trời ơi, chết tôi rồi !"

Tôi hét lên. Thím Trương chạy ngay lại, rồi chúng tôi xô đến gần. Chẳng phải là một người hay sao ? Quần áo gì đâu ? Mặt ngửa lên, đầu vẫn chìm trong nước, lại là một cô gái .. mà. Chẳng phải là cô con gái của ông thợ giầy, Đại Kinh Tử, hay sao ? Chân cẳng chúng tôi đều bủn rủn cả. Sáng tinh mơ, trên bờ sông chỉ có mỗi hai chúng tôi. Chúng tôi gào to :

"Ối làng nước ơi, lại đây, lại đây, có người chết đuối!"

 

Người đầu tiên là thím Trần từ trên dốc xuống, tay đang ôm "ra" giường. Sau này thím bảo nếu thằng Nhị Mao nhà thím mà không đái dầm ra giường thì thím chẳng phải ra sông giặt đồ sớm như thế làm gì. Sau đó là lão Lý chủ quán đậu phụ cũng nghe thấy tiếng gọi mà đến.

"Mấy người đứng nhìn gì thế ? Không nhanh mà kéo người ta lên à !"

Tiếng lão Lý kêu, chúng tôi mới xuống nước vớt người, giầy cũng chẳng kịp cởi. Nhưng làm sao kéo lên được ? Tóc đã quấn hết cả vào rễ cây thế này, hai bím tóc dài tết thật đẹp, mầu tóc đen nhánh óng ả nhường nào giờ đã thành một mớ bòng bong.

- Đã tắt thở từ lâu ! Lão Lý nói thế. Chị có nhớ không ?

Đến lúc chúng tôi kéo được thi thể lên thì trên bờ đã đông người. Ai cũng đều nhìn thấy, nó là như thế, và cũng đã hơn năm giờ sáng, hoặc nhiều lắm thì cũng chưa đến sáu giờ. Trời đã sáng rõ, mặt trời tuy chưa ló dạng, nhưng bên kia sông, phía trên rừng táo, bầu trời vừa ửng hồng.

Sau đó, có người gọi : "Làm hô hấp nhân tạo đi !"

Bọn tôi mấy đứa con gái chẳng ai có cái tài đó, bọn đàn ông thì không muốn động tay, người ta còn là một cô gái trinh mà.

Đã lâu thế rồi thì còn cứu gì, mặt đã trắng bệch như tờ giấy, môi thâm đen sì, không có một tý sắc máu nào. Bụng lại chương phình, ôi, trông tội nghiệp quá.

Một cô gái thật tốt, vừa dậy thì, đang độ mơn mởn đào tơ, chỉ khoảng mười bẩy, mười tám tuổi, ngoan ngoãn hiền lành, thật thà chân chất, hễ gặp người lạ hỏi chuyện là mặt lại đỏ bừng. Không bao giờ cô dính líu đến những chuyện lộn xộn đấu đá, lại cũng chả hề ai thấy cô từng điên khùng gì cả. Trong nhà giặt giũ áo quần, bếp nước đều một tay cô, lại còn trông nom đứa em nhỏ của cô là Tiểu Bảo nữa.

Mẹ cô mới bị bệnh mất năm trước. Trên cô còn có một chị gái, đã đi lấy chồng rồi, chỉ còn mỗi cô cùng đứa em trai và ông bố sống với nhau. Cái lão già quỷ này không biết là loại gì, hễ cứ động đến là đánh đập ! Cứ như thể không phải con đẻ của y hay sao ấy chứ ? Bà mẹ quả thật là một con người tốt, đối với chúng tôi đều cứ như chị em. Hợp tác với người khác mở một sạp hàng bán rau, bà nuôi ba đứa con khôn lớn có phải dễ gì đâu. Một tay lão già đóng giầy, phỏng kiếm được là bao ? Mấy năm đó cái gì cũng đều nằm trong "tổ chức", không cho phép làm tư, vì như thế sợ sẽ thành tư bản chủ nghĩa ! Cái lão già này còn có tật uống rượu, mà lão uống như thùng thủng đáy, hễ mở mồm là chửi, giang tay là đánh. Vợ con là chỗ để lão trút tất cả tức giận, làm ầm ỹ cả bốn bề phường xóm không ai được yên với lão. Mẹ Đại Kinh Tử chưa quá năm mươi mà đã héo mòn. Bà chết rồi, lại đến lượt con gái bị đánh. Thằng con trai thì từ trước đến giờ lão không nỡ đánh một cái. Có ai đó bảo Đại Kinh Tử mệnh bạc, đầu thai làm thân con gái. Giống như hễ là con gái thì phải trả nợ, đó là nếp sống ở thị trấn nàỵ Trong thành phố thì không thế, các cô gái trẻ đều trang điểm lộng lẫy, ăn mặc đẹp như hoa. Thế mà chưa bao giờ thấy Đại Kinh Tử mặc trên người một thứ quần áo vải hoa. Nói thật ra thì có cô gái nào mà không thích đẹp ? Huống hồ một cô gái sáng sủa, tươi mát với đôi bím tóc đen nhánh mượt mà óng ả như thế. Ôi, nói những thứ này thì có ích gì ? Không hiểu cái gì đã khiến cho cô bị sinh ra trong cái gia đình như thế ?

Tại sao cô bị đánh ? Vì cơm nấu nát, vì trời tối sang thăm bên hàng xóm, vì đứng một lát ở bậu cửa, vì có cậu bé nào đó tìm cô để nói câu chuyện, tất cả đều là những chuyện khó tránh bị chửi đánh. Ai đời lại dậy dỗ con kiểu đó không ? Mẹ mới mất, đang học trung học năm thứ nhì đã bị bắt phải nghỉ, ông giáo Tôn ở trường trung học đến nhà vận động, nói hết lời, lão già cũng không mở miệng. Đến lúc ông giáo Tôn vừa bước khỏi bục cửa, lão già mới bảo : "Tao cho tiền để mày thành điên à ?". Học trò tổ chức tiết mục nhẩy, y bảo là bọn điên ; còn bảo học nhiều thì để dùng vào việc gì ? Sớm muộn rồi cũng chỉ đem gả cho người khác mà thôi ! Anh bảo như thế thì còn nói gì được với lão nữa ?

Con gái chúng tôi vốn ngồi cùng bàn với Đại Kinh Tử, chị chị em em rất thân thiết. Đến nhà tìm Đại Kinh Tử, nói : "Ngày mai hợp tác xã có xe chở lợn sống lên huyện, chị em mình đi vào thành xem phim đi, mẹ tớ bảo để tớ mua cả vé cho cậu nữa". Lão già liền phát ngôn: "Phim phiếc gì ? Đừng có mà xem những thứ nhố nhăng !". Lão bảo trong phim toàn những thứ ôm ôm ấp ấp thì có gì là hay ho. Nhưng xem phim ảnh cũng có thể là giáo dục chứ, các vị thấy thế nào ?

Lúc còn chưa xẩy ra chuyện này, chị Trương nhà anh chả bảo về ông ta là: "Chỉ thiếu điều đánh lấy cái xích sắt". Cậu Ngô ở tiệm cắt tóc bên cạnh, vườn nhà cậu tiếp giáp với vườn nhà ông thợ giầy, có lần cậu này tưới vườn, Đại Kinh tử đang hái rau, hai người đứng nói chuyện bị ông lão về bắt gặp, thế là lại một trận chửi rủa, toàn những thứ khó mà nghe cho lọt lỗ tai, lão không hề sợ bẩn mồm, nhưng mọi người có thích bị bẩn tai đâu ! Chỉ tội con gái lớn như thế, không biết che mặt bằng gì ?

Đại Kinh Tử đến nhà chúng tôi, đều là chỗ hàng xóm láng giềng, cũng phải hỏi năm ba câu, tại sao bố cháu lại đánh cháu ? Cô chỉ khóc, chúng tôi thôi không dám hỏi thêm nữa.

Ngay cả đến sách lão cũng cấm con bé đọc, cứ cầm quyển sách đọc là như đang làm chuyện bại hoại, len lén nhét vào lưng đem đi rồi lại len lén đem về. Có một lần, không nhớ cái quyển ấy gọi là gì ? - Đúng rồi, là : "Thanh niên Trung quốc", nó là một quyển khổ lớn, đúng, là tạp chí. Lão nhìn thấy quyển sách, liền đem ngay nhét vào bếp lò, đốt luôn. Đó là quyển con bé nhà tôi mượn ở thư viện trường học, nên lại phải bồi thường mất mấy hào. Đó chẳng phải là sách giúp thanh niên học giỏi hay sao ! Lão già, cả mấy chữ lớn ngoài bìa cũng không đọc được, chỉ thấy có ảnh nữ học sinh đang tập thể dục, nói rằng không mặc quần để lộ cả đùi ra. Con bé nhà tôi đến đòi lão đền sách, lão cũng nói y hệt như thế với nó, lại còn bảo : "Mày mà còn đưa cho nó xem những sách bậy bạ thì đừng có bước vào nhà tao nữa !". Cái lão quỷ này không phải chúng tôi nguyền rủa y, nhưng như thế là đáng kiếp cho y, bức chết con gái của chính mình thì bản thân số phận cũng chẳng thể nào kết cục đẹp đẽ được !

Các người hỏi thế lão thợ giầy, y đã đến hiện trường chưa phải không ? Dĩ nhiên là lão đã đến rồi. Nói thế nào thì nói cũng vẫn là con của lão chứ. Thể nào cũng có người đến gọi lão thôi. Lão xỏ vội giầy vào rồi chạy đến. Cà thọt cà thọt vì một bên chân lão hơi què, có lần đã bị bại liệt, chẳng qua vì uống quá nhiều rượu. Thấy lão đến, không ai nói năng gì, mọi người đều dãn ra xem hai cha con lão nhận nhau như thế nào.

Lão già khuỵu chân xuống, ngã quỵ trên kè đá bên sông, không ngóc lên được nữa. Lão không khóc nổi ư ? Nằm đấy là đứa con gái của chính lão sinh ra. Lão run lẩy bẩy, bò đến bên cạnh con, nắm lấy tay Đại Kinh Tử rồi khóc hu hu, trên trán lồi lên tất cả đám gân xanh.

Quả tim ai không là da thịt. Đáng đời lão ! Mà lạ thật, cũng thấy đáng thương.

Sau đó phải tìm một tấm ván để khiêng Đại Kinh Tử về nhà, đặt cô nằm ở gian giữa nhà cô. Mỗi người đều khuyên nhủ vài ba câu, rồi chẳng biết nói gì khác, chúng tôi giải tán. Từ nhà lão đi ra, đã nghe được những điều chẳng có gì hay ho, trên đường lúc đó mọi người đều xầm xì bàn tán. Cách vách tường là phường hàng dầu, ông kế toán Đại Ma Tử và mấy người nhà ông ấy mới kể cho chúng tôi nghe, đầu đuôi câu chuyện nó như thế nào ?

Tối ngày hôm trước, lúc đèn điện vừa sáng đã nghe tiếng ông già đập bàn quát mắng. Không phải đều là nhà bằng gỗ cả hay sao ? Cách một tấm tường ván thì có gì mà không nghe thấy ? Lão già không biết nghe từ cái mồm bép xép nào nói rằng Đại Kinh Tử đã nói chuyện với người đàn ông nào đó dưới rừng liễu hồng bên cạnh sông. Lão đập bàn tra hỏi con gái. Trước hết chửi con gái không biết dơ mặt, bắt con phải khai ra, ngày hôm đó, từ giờ nào đến giờ nào, đi đâu, gặp ai. Sau đó là đánh đập, chửi rủa nào là đồ dâm đãng, dụ dỗ đàn ông, rồi những thứ không thể nào nghe lọt lỗ tai được, nói lại chỉ bẩn mồm. Một cô gái nhỏ làm sao chịu nổi ? Sau đó Đại Kinh Tử khóc, còn lão già thì đánh. Ma Tử cả gia đình và hai bên hàng xóm không thể không nghe thấy, các người có thể đến hỏi xem. Thế không ai sang khuyên can gì à ? Ai mà muốn dính đến cái chuyện xúi quẩy như thế ? Lại không biết cái con quỷ thất đức nào đã rỉ tai cho lão già cái tin đó. Kỳ thực, cô Đại Kinh Tử, chúng tôi đều nhìn thấy cô ấy lớn lên, hoàn toàn làm gì có việc như thế. Dù có nói chuyện cùng ai đi nữa, một cô gái lớn như thế, có thể dậy bảo một cách êm thắm bộ không được hay sao ? Ôi, đầu thai thành con gái quả thật là tội nợ.

Chết làm sao ? Chết như thế đấy. Tôi và thím Trương, chúng tôi mọi người tại bờ sông đều đã nhìn thấy.

Người xấu ư ? Chưa bao giờ nghe nói đến. Ấy, Các người hỏi ông thợ giầy, cái lão già đó ư ? Ông ta không phải là người xấu, không thể làm việc như thế. Điều này chúng tôi cũng không thể nói mò được, dù người ta đã chết ; vì ngay buổi chiều hôm ấy ông ta đã qua đời.

Mọi người đã rã đám hết rồi ư ? Thi thể đã khiêng về đặt trong gian nhà chính của ông thợ giầy. Ông lão ở đó giữ xác chết, y ngồi ngây người trên một cái ghế đẩu nhỏ bằng gỗ. Cửa gian nhà chính nhìn ra đường cái, người qua đường đều nhìn thấy rõ. Đối diện bên kia đường là một tiệm tạp hoá, anh họ Điền to lớn đang đứng bên bệ tủ hàng. Đến giữa trưa, người từ quê ra chợ đều đã vắng, những kẻ tò mò quanh đường cũng đã về nhà ăn cơm. Từ sau bệ tủ của mình anh chàng to lớn có thể nhìn thấy được bên trong gian nhà chính của ông thợ giầỵ Ông lão vẫn ngồi, ngồi suốt. Trước tiên là đập đầu như người ngủ gật, sau đó là lệch người đi rồi ngã xuống đất không dậy nữa. Anh chàng cao lớn không để ý, mà cũng không muốn động đến ông lão. Thấy ông ta cả nửa ngày không ngồi dậy, anh mới sang đường đi vào bên trong nhà, đỡ ông ta dậy thử xem, thì thấy mặt đã tím như gan lợn, mồm cũng méo xệch đi, thế mới hô hoán lên. Chờ để kéo đến được nhà thương ở phía đường đồ gỗ thì đã không cứu được nữa rồi. Anh chàng cao lớn kia đã tận mắt thấy, các người cứ đi hỏi mà xem. Chuyện là như vậy.

À, còn Tiểu Bảo ? Tiểu Bảo thì nhờ được người chị cả đã lấy chồng về đem đi. Sau khi thu xếp xong hậu sự, ngay ngày hôm ấy họ đã bỏ đi, cái nhà ông thợ giầy chỉ trong phút chốc đã trống không, trên cửa dây xích khoá.

 

Các người ạ, cứ đến điều tra xem cũng được, các người đều là cán bộ huyện, là những kẻ có văn hoá, lại đã từng trải việc đời. Các người bảo là không, trong thành làm gì xẩy ra được chuyện như thế ư ?

 

 

Bắc Kinh, ngày 17 tháng 2, năm 1982.

Nguyễn Hồi Thủ dịch từ tiếng Trung Quốc

từ sách "Mua cần câu cho ông tôi",

tác giả : CAO HÀNH KIỆN, Nobel 2000

NXB Liên hiệp văn học, Đài Loan, 1989

trang 95-100.

 

(/O-O/ sưu tầm)

TÌNH NGƯỜI NƠI MIỀN BẮC

(Sao Nam Trần Ngọc Bình)

 

Tác giả Sao Nam Trần Ngọc Bình, cựu sĩ quan VNCH, cựu tù cải tạo, hiện là cư dân Greenville, tiểu bang South Carolina. Bài viết của ông lần này kể về một kỷ niệm đặc biệt thời đi tù cải tạo tại miền Bắc.

 

*

 

Nhân đọc bài "Tạp ghi" của ký giả Lô Răng đăng trên Ngày Nay số 541 ngày 01 tháng 1 năm 2004, nói về chuyện ăn mía thì tôi thấy tôi và bạn tôi, anh H. đã may mắn hơn nhiều, so với ông ký giả thuộc bậc đàn anh trong quân đội - nếu tính về cấp bậc cũng như về tuổi tác.

 

Hồi đó, chúng tôi bị đưa ra "cải tạo" ở Lào Cai. Trại giam ở trong một thung lũng, bao quanh là những ngọn đồi. Nơi chốn địa ngục này chỉ có sinh vật duy nhất là con vắt sinh sống mà thôi, theo như lời dân địa phương cho chúng tôi biết sau này. Tuy nhiên, tại nơi này chúng tôi vẫn có thể phóng tầm mắt để thấy lờ mờ dãy núi Hoàng Liên Sơn qua làn sương mù trắng đục. Vì nơi đây giao thông cách trở nên mỗi khi trại gần cạn lương thực là chúng tôi phải lội bộ đi tải lương về.

 

Cứ mỗi lần đi như vậy là phải vượt qua một cái đèo tuy không cao lắm nhưng bụng đói thì dĩ nhiên chân phải run và vì thế mỗi bước chân của người tù khốn khổ hình như lại làm cho đèo "cao" thêm và "dài thêm" ra, thêm mãi hình như bất tận.

 

Kiếp tù khổ sai không án, ngày ngày thì leo lên đồi chặt tre, đốn gỗ y như số phận của người lính thú đời xưa:

 

Chém tre đẵn gỗ trên ngàn

Thân tù "cải tạo" phàn nàn cùng ai

 

Một hôm, tù nhân lúc rảnh rỗi, tôi ra chỗ vắng hỏi anh T., anh bạn cùng khóa, xem có hy vọng gì thoát khỏi cảnh tù đầy này không thì anh khuyến khích tôi cứ chịu đựng, sau này lời nói của anh lại đúng phong phóc mà không cần gieo quẻ như Quỷ Cốc Tử tiên sinh:

 

"Ráng giữ sức khỏe, sẽ đến ngày dù họ có muốn bỏ tù mình để trả thù và đày đọa vợ con mình ở nơi "nhà tù lớn" cũng không được nữa mà sẽ phải thả mình ra cho mình đi nước ngoài sống. Cứ yên tâm."

 

Đi lấy lương thực mà chúng tôi không có được một cái bao để đựng, nhưng do sáng kiến của anh em, chúng tôi buộc hai ống quần của bộ đồ trận của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa mà họ đã tịch thu được để phát cho mỗi người tù hai bộ, rồi đổ bột mì đến ngang chỗ đáy quần, buộc thắt ngang ở chỗ này rồi đeo vào cổ và trở về trại tù. Lần nào cũng vậy, thế nhưng lần này, khi đến kho thì được lệnh trở về vì trong kho trống rỗng, lương thực chưa về kịp, thế là, chúng tôi chẳng ai bảo ai đều lầm lũi vượt đèo cho mau để trở về trại tù trước khi trời tối.

 

Cứ lầm lầm, lũi lũi đoàn tù uốn éo, vòng vèo, quanh co mải miết leo đèo, không ai nói với ai một lời, như đoàn âm binh đi giữa ban ngày. Chẳng ai bảo ai, như những người câm, chúng tôi cùng cúi đầu lặng lẽ bước, người phía trên, kẻ phía dưới như cùng thầm bảo nhau cố gắng thu ngắn khoảng cách giữa dốc đèo và đỉnh đèo. Một lúc sau, trong khi đang cố gắng leo dốc tôi nghe một tiếng "huỵch" ở phía sau, nặng nề vang lên. Giật mình, tôi quay lại, phản xạ rất tự nhiên, vừa ráng chạy xuống đèo vừa nghĩ: "Chết rồi, thân ốc không mang nổi mình ốc, lại còn phải lo cho ông này nữa". Tới chỗ anh bạn bị té, tôi ngồi xuống, nhẹ nhàng xoay người anh lại để anh nằm ngửa, nới thắt lưng cho anh dễ thở thì cũng vừa lúc đó một giọng nói đầy ngạc nhiên từ sau lưng tôi vang lên:

 

- A, anh cũng học ngành y à !

 

Giật mình, tôi quay đầu lại, ngửng lên thì ra là anh y tá đi theo đoàn tù đang đứng ở phía sau lúc nào mà tôi không hay. Tôi bèn bình thản trả lời:

 

- Đây là kiến thức phổ thông mà, ở trong Nam, ai mà không biết điều này, cán bộ.

 

Vừa trả lời, tôi vừa đứng lên, lách mình tránh lối, để nhường chỗ cho anh y tá ngồi xuống cạnh nạn nhân. Bằng những thao tác rất lanh lẹ và chuyên nghiệp, chỉ thoáng một cái là anh ta đã sửa soạn xong một liều thuốc, chích liền cho nạn nhân rồi nói:

 

- Anh ấy tỉnh ngay thôi.

 

Quả đúng như vậy, anh ta vừa dứt lời thì nạn nhân mở mắt liền và cho biết anh tên là H., vừa lúc đó anh vệ binh đi theo đoàn tù tay cầm AK sẵn sàng "chơi' chúng tôi, nếu chúng tôi vô tình mà đi lạc khỏi đoàn chỉ cần lối 50 mét thôi vì với khoảng cách như vậy họ cho là chúng tôi có ý định trốn trại, cũng vừa ở phía dưới đèo chạy đến chỗ chúng tôi đang đứng, nhanh nhẩu nói:

 

- Thôi, ta vào đây nghỉ cái đã.

 

Anh ta vừa dứt lời, không ai bảo ai, cả ba chúng tôi liền theo anh vệ binh đi ngược xuống phía dốc đèo. Được một quãng khá xa, rẽ vào một căn nhà lá bao quanh là một hàng rào đơn sơ làm bằng nan tre, sát bên lề đường.

 

Giữa cảnh núi rừng, một căn nhà trong tầm mắt, khiến khách bàng quang cảm thấy ấm lòng, nhất là lại về mùa Đông. Khi chúng tôi vừa bước qua cổng, thì một người đàn bà từ phía sau nhà chạy vụt ra bụi mía ngang hông nhà, tiếp theo đó là tiếng chặt mía "bụp, bụp" vang lên trong cảnh tịch mịch, vắng vẻ.

 

Một lát sau, bà ta trở vào nhà, từ cái cửa phía sau căn nhà, trên tay là rổ mía đã được chặt thành từng lóng, xếp ngay ngắn, tiến tới chỗ chúng tôi ngồi trên tấm ván ngựa bằng gỗ. Đặt rổ mía bên cạnh, bà mời chúng tôi, giọng nói dịu dàng như nói chuyện với người thân kèm theo nụ cười tươi nở trên môi:

 

- Mời hai anh dùng mía.

 

Nghe giọng nói, cách mời cùng những lóng mía được xếp ngay ngắn, tôi hiểu và đoán ra bà không phải là người địa phương mà là từ miền xuôi lên mạn ngược sinh sống.

 

Cùng nhau nhìn những lóng mía tươi mát xếp đều đặn trong rổ và sự thèm khát chất ngọt của cơ thể sau những năm tháng lao động vất vả mà không có đủ chất bổ bồi dưỡng, tôi và anh H. im lặng, quay lại nhìn nhau, rồi nhìn rổ mía, không nói gì.

 

Lệnh cấm tù không được tiếp xúc, nói chuyện với dân vẫn còn đó. Hai người cán binh vẫn còn ngồi kia. Họ với chúng tôi tuy cùng màu da, cùng máu đỏ, cùng con Hồng, cháu Lạc, nhưng tư tưởng họ mang trong đầu đã khiến họ trở thành những "ngoại nhân" ngay chính trên quê hương mà họ đang sống và họ đã thực sự trở thành những kẻ "xâm lược" ngay chính trên tổ quốc thân yêu mà ông cha để lại.

 

Lúc đó, cả hai chúng tôi đều im lặng, nhưng đều ngầm hiểu là đừng để vì mấy lóng mía mà bị coi thường. Anh em "cải tạo" chúng tôi chắc chắn là "rách" hơn trong câu "Giấy rách phải giữ lấy lề". Vì thế, tuy cả hai không nói nhưng cũng đều đồng ý để cho chút còn "rách" của mình khỏi bị tả tơi thêm nữa.

 

Tiếng nói chuyện râm ran, tiếng lọc xọc của chiếc điếu bát không ngớt vang lên, khói thuốc lào được liên tục nhả ra, quyện vào khí lạnh mùa đông như luyến tiếc cảnh ấm cúng trong căn nhà cứ lởn vởn quấn lấy nhau dịu dàng, xoắn xít.

 

Thấy chúng tôi ngồi im như hai pho tượng, ông chủ nhà mới chợt nhận ra, bèn đích thân lần lượt cầm từng chén trà một, mời chúng tôi, giọng lịch sự, ấm áp rõ ra ông ta là người từng trải:

 

- Mời hai anh dùng trà.

 

Ngụm nước trà tươi, có vị ngọt khi nuốt qua khỏi cổ, khiến người uống cảm thấy khoan khoái. Như biết ý, ông chủ nhà tiếp tục châm trà vào chén của chúng tôi khi thấy chén đã cạn và như để làm tăng hương vị của nước trà nên ông ta chêm vào:

 

- Trời lạnh mà uống trà nóng như thế này là thú vị đấy !

 

Sau ba tuần trà mà thấy chúng tôi vẫn không đụng tới rổ mía, bà chủ nhà vừa nói, vừa nhìn anh vệ binh như để nhắc khéo:

 

- Hai anh dùng mía đi, anh vệ binh đồng ý rồi mà.

 

Khi nói câu này, hẳn là bà cũng đã rành rẽ về cái lệnh cấm tù tiếp xúc với dân và cấm dân tiếp xúc với tù. Nghe bà chủ nhà nhắc khéo, có lẽ chẳng đặng đừng vì là chỗ quen biết nên anh vệ binh vội vàng tiếp lời:

 

- Bà chủ nhà đã có lời mời, hai anh cứ tự nhiên, đừng e ngại gì, cứ dùng mía đi.

 

Được lời như "cởi hai tay" chúng tôi thong thả ăn mía, ăn vào tới đâu thấy ngọt tới đó mà là vừa ngọt lịm trong miệng và" ngọt lịm" cả trong tâm hồn.

 

Thấy chúng tôi đã dùng hết chỗ mía, anh vệ binh ngưng nói chuyện với ông chủ nhà, rồi quay qua chúng tôi giọng vui vẻ:

 

- Hai anh khỏe chưa, thôi chúng ta lên đường.

 

Vừa nghe thấy thế, bà chủ nhà thoắt một cái, lại dzọt ra ngoài vườn từ phía cửa sau của căn nhà và tôi lại nghe tiếng chặt mía "bụp, bụp" vang lên. Khi chúng tôi ra đến cổng thì bà ta cũng bắt kịp và vừa ấn vào tay chúng tôi những lóng mía mà bà mới chặt vừa nhìn anh y tá lẫn anh vệ binh, vừa nói bằng lời vừa nói bằng mắt:

 

- Hai anh cứ cầm lấy, hai anh ấy đồng ý rồi đó.

 

Vừa dứt lời, bà ta liền quay người trở lại để vào nhà, không để chúng tôi có thời gian kịp nói lời cám ơn. Cùng lúc đó tiếng anh vệ binh lại vang lên:

 

- Thôi chúng ta đi kẻo muộn.

 

Khi ra tới đường cái, tôi còn ngoái cổ lại nhìn về phía căn nhà thì vẫn còn thấy bà chủ nhà nhân hậu đang đứng tần ngần nhìn về hướng chúng tôi chứ chưa đi hẳn vào trong nhà.

 

Đi được một quãng, tới chỗ có mấy tảng đá to nằm bên lề đường có thể ngồi tạm được, đột nhiên cả hai người, anh y tá lẫn anh vệ binh ngừng lại và anh vệ binh nói với chúng tôi, giọng nói ôn tồn có pha chút lo ngại:

 

- Hai anh ngồi đây, ăn hết mía đi. Khi về trại nhớ đừng cho ai biết nhé, nếu Trại mà biết được thì chết chúng tôi.

 

Nghe anh vệ binh dặn dò, tôi chợt thấy hiện ra trước mắt tôi bây giờ không phải là một anh cai tù vác AK nữa mà cũng chỉ là một thứ nạn nhân trong guồng máy kềm kẹp. Họ có thể cũng là con người với đầy đủ ý nghĩa của chữ người thật sự, có tình thương yêu chân thật, nhưng vì phải sống trong một chế độ kìm kẹp, nên đã không thể làm gì hơn là tự thu nhỏ mình lại, thu nhỏ cả đến tình thương yêu đồng loại là thứ tình cảm cao quý nhất của con người, để mà tồn tại. Đến khi thấy bà chủ nhà thể hiện tấm lòng nhân hậu cả hai mới chợt bừng tỉnh và đã tìm thấy "cái tôi" thực sự, sau bao năm bị nhận chìm trong cách sống mà chế độ Cộng Sản đã cố tình tạo nên khiến cho người dân cứ phải suy nghĩ, hành động theo chỉ thị của Đảng để Đảng duy trì quyền lực bằng sự thông tin một chiều.

 

*

Ngày xưa, lúc còn nhỏ, khi đọc truyện "Tấm Cám" hay truyện "Cô bé Lọ Lem" thì ai trong chúng ta mà chẳng reo vui khi thấy nhân vật chính trong truyện trong lúc lâm vào cảnh cùng khổ nhất thì có một bà tiên xuất hiện ra tay cứu vớt.

 

Trong quãng đời lưu đầy cải tạo của chúng tôi, tuy không còn bà chuyện thần thoại, nhưng vẫn còn tấm lòng của "bà tiên" thể hiện nơi bà chủ nhà tốt bụng. Dù phải sống lam lũ nơi thâm sơn cùng cốc, vất vả với cuộc sống hàng ngày, nhưng với tấm lòng nhân hậu, bà đã "chia ngọt, xẻ bùi" với những người cùng khổ nhất bằng một chút "của ít, lòng nhiều".

 

Cho đến tận bây giờ, dù đang sống đầy đủ trên đất nước Hoa Kỳ, mỗi khi dùng một món gì ngọt thì kỷ niệm bữa ăn mía trong cảnh khốn cùng của người tù "không án" cùng với hình ảnh bà chủ nhà tốt bụng năm xưa lại hiện ra.

 

Bà thực sự đã là một "bà tiên" trong cuộc nhiễu nhương của đất nước Việt Nam sau năm 75. Tôi thường kể lại cho các con tôi nghe câu chuyện "ăn mía" mỗi khi có dịp. "Bà tiên mía" mà chúng tôi đã gặp trên miền Bắc tù đầy là một "hình ảnh vô giá" cho thấy là dù kềm kẹp, bạo lực, dối trá của chế độ Cộng Sản đã phủ khắp miền Bắc cả nửa thế kỷ, chúng vẫn không thể tiêu hủy được tấm lòng tử tế trong con người. Và tấm lòng ấy vẫn ở với những người Chiến Sĩ Cộng Hòa dù lúc họ cùng đường, tù tội.

 

SAO NAM TRẦN NGỌC BÌNH

(Thi Đàn Việt Nam chuyển)

 

 

CÁI NẠNG

(Nguyễn Trung Dũng)

 

Người ta sinh ra, lúc trong bào thai, hình hài do bà mụ nặn. Bà mụ khéo tay thì nặn ra đứa bé lành lặn xinh xắn. Bà mụ vụng về thì nặn ra đứa bé xấu xí tật nguyền. Lại cũng do bà mụ, một cục bột dư thì bà nắn ra cái vòi, rồi tiện tay cắm vào chỗ dưới, đấy là con trai. Trường hợp nặn xong hình hài mà hết bột, ở cái chỗ lẽ ra bà cắm cái vòi thì bà chẳng kiếm đâu ra bột nữa để cắm. Trẻ sơ sinh không có vòi thì chỗ đó phẳng và được gọi là đứa bé gái.

 

Cái thuở đầu óc người ta suy nghĩ quá nông cạn, tưởng tượng vẽ vời thiếu tính thực tế, thần thánh hóa ra mọi chuyện mọi vật, thì người ta tin rằng có bà mụ. Bà mụ của mỗi bào thai được bà tạo hình, đỡ đầu, trước khi sản phụ sinh ra đứa con. Vào dịp bạn bè của mẹ đến chơi ngồi nói chuyện, Điệp đã nghe họ nói về bà mụ và vai trò của bà trong công việc bà nặn ra thai nhi rồi được các bà vin vào lời các cụ ta xưa bảo là như vậy. Khi nói đến bà mụ nặn hình thai nhi, họ đã quên nhắc đến sự có mặt của ông bố và bà mẹ, là hai người trực tiếp kết hợp để tạo ra cái bào thai từ con tinh trùng và trứng.

 

Nếu đúng là có bà mụ mà người ta tin tưởng tuyệt đối như thế, thì bà mụ quả là kẻ thù đáng ghét đối với Điệp. Lúc nặn ra hình hài nàng, bà mụ của Điệp đã vô tâm vô tính, đã lơ đễnh và quá vụng về trong lúc bà làm cái công việc này. Phải nhiều năm sau, lúc Điệp đã tròn 18, Điệp mới ý thức được điều đó khi nghĩ về bà mụ mà bạn bè của mẹ đã có lần nói đến. Đấy là bởi Điệp thấy bà mụ lo cho nàng đã chẳng những bất công mà còn bất tài khi bà nặn ra hình hài nàng. Này là cái mũi, bột đâu sao bà không nâng lên cho cao. Này là cái môi, cái môi sao không đủ dầy lại mỏng quẹt. Này là đôi mắt, đôi mắt sao không tròn như mắt bồ câu lại ti hí mắt lươn. Này là cái cằm, cái cằm thì lẹm nom vô duyên quá. Này là cái trán, cái trán lại gồ lên ở mức bất bình thường. Này là đôi má, bà có mù mới bôi màu quá đen lên đôi má nàng. Nếu nhận xét và phê điểm, nhan sắc của Điệp ở dưới mức trung bình. Trung bình còn đỡ khổ. Dưới mức trung bình thì thuộc loại con gái xấu òm. Từ khi tới tuổi biết soi gương ngắm mặt, Điệp đâm ra căm thù bà mụ.

 

Từ cái căm thù đó, Điệp căm thù lây sang bố mẹ nàng. Có lần nàng tự trách bố mẹ, rằng thì là, thà đừng đẻ ra nàng còn hơn đẻ ra mà như thế. Nhưng mọi chuyện kể như đã rồi, kết quả sau những lần chung đụng xác thịt, bố đã để trong bụng mẹ một cái thai. Rồi tới tay bà mụ nặn cái khối thịt đó ra hình thù để đủ 9 tháng 10 ngày, nàng là đứa bé lọt khỏi lòng mẹ.

 

Nỗi buồn cộng nỗi khổ bắt đầu từ lúc Điệp biết thế nào là Xấu và Đẹp. Nỗi tủi thân, và nỗi trách phận cũng bắt đầu từ lúc Điệp đã qua cái tuổi dậy thì, để mỗi năm lại cộng thêm một cái tuổi đời cho mình già hơn. Cộng vào đó, cái sợ không có chồng đã khiến Điệp lo lắng dù biết rằng lo lắng cũng vô ích chẳng giải quyết được gì.

 

Một hôm, mẹ và con ngồi nói chuyện, bà mẹ của Điệp đã khôn khéo lựa lời ướm ý hỏi dò nàng rằng:

- Con đã 30. Ở tuổi này là tuổi gái có chồng, trai có vợ, đấy mới hợp lý. Mẹ sở dĩ hỏi là bởi mẹ thấy con cứ như thế này mãi, mẹ đâm ra hơi lo.

Điệp nhấm nhẳng trả lời:

- Cái việc lấy chồng, con xét ra không đủ khả năng để làm gì hơn được. Mẹ hỏi con mà mẹ quên không nhìn thẳng vào sự thực là đứa con của mẹ như thế nào hay sao.

- Con mặc cảm. Xấu với Đẹp chưa hẳn là cái quyết định tối thượng để đàn bà con gái không có được một người chồng. Đấy, có nhiều đám cưới, mẹ thấy cô dâu và chú rể hoặc ngược lại bất cân xứng, vậy mà vẫn tổ chức đám cưới cưới nhau. Cái lúc trai gái hợp mắt phải lòng, thì trái có đắng cũng thành ngọt, quả bồ hòn méo cũng ra tròn, mọi chuyện đều như thế đấy con ạ.

- Mẹ nói là nói trên lý thuyết. Còn thực tế, mẹ chẳng hiểu thực tế nó lại khác với lý thuyết mẹ cho là vậy. Mấy cái đám cưới như mẹ nói, con biết chắc họ lấy nhau vì đồng tiền hoặc vì cái bằng, còn chuyện xấu đẹp và tình yêu chỉ là ngoại lệ. Trường hợp đó rất ít có cơ may ở những người đàn ông hay con gái vô điều kiện nếu họ chẳng có tiền và cũng chẳng có bằng cấp như con. Điều này thì con biết rõ hơn mẹ vì con có cơ hội tiếp xúc với xã hội và con người bên ngoài.

Thấy mẹ ngồi im, Điệp lại được trớn nói tiếp:

- Mẹ đi chợ, mẹ muốn mua thứ gì ưng ý thì dĩ nhiên mẹ phải chọn. Không bao giờ mẹ lại chọn một quả cam mặt ngoài đã nẫu, một bó rau lá đã úa, một hộp nước xốt đã rỉ sét, vậy thì đối với những người đàn ông nhìn một người đàn bà, trước hết là họ thấy nhan sắc của người đàn bà đó như thế nào đã. Đẹp, họ bắt mắt vừa lòng thì họ mê, rồi yêu và rồi lấy. Con tự biết con không đẹp, vì thế chuyện có người tình đã là chuyện khó, chưa nói đến người đó lại là người tình, người chồng.

- Con không nên bi quan thái quá như thế. Cái duyên cái số chưa tới đấy thôi, chứ khi tới, lúc người ta yêu nhau rồi, xấu đẹp làm gì còn đủ ý thức để so sánh, để cân nhắc. Mẹ lại nhớ đến câu bà nội con thường nói, "cái nết đánh chết cái đẹp", thế thì chưa chắc "cái đẹp đã đè bẹp nổi cái nết" của con đâu.

Cuối cùng, bà mẹ của Điệp hí hửng kết luận:

- Mẹ có nhờ ông Kim xem số cho con, ông ấy bảo năm nay là năm tuổi của con tốt nhất. Ở vào cung này, duyên đẹp, phận tốt, ấy là có cưới xin gả bán chắc chắn rõ ràng rồi. Nghe ông thầy nói, mẹ hi vọng chuyện hôn nhân của con sẽ có đấy con ạ.

 

Một ngày chủ nhật nhằm rảnh rỗi, hai mẹ con tỉ tê tâm sự ngần ấy rồi thôi. Sau đó vài tuần, Điệp nhận được thiệp cưới của một người bạn. Lẽ ra với tấm thiệp đó, Điệp sẽ rất vui khi biết bạn đã lập gia đình. Nhưng cái vui của người lại là cái buồn pha lẫn cái tủi của riêng mình. Xưa nay, tính Điệp thường không mấy thích đến những nơi ồn ào đông người, vì đã có vài lần đến những nơi ồn ào đông người như thế, Điệp thấy mình lạc lõng cô đơn, đã buồn lại còn tủi. Là bởi vì ở những nơi đó, giữa những nhan sắc của mọi người, nhan sắc của Điệp vẫn rõ ràng thua xa những người khác. Và đấy cũng là kinh nghiệm và lý do làm Điệp luôn luôn tìm đủ mọi lý do để từ chối tham dự mỗi khi có ai mời tiệc tùng. Nhưng lần này, việc từ chối xem ra quá bất tiện, vì nếu từ chối, hậu quả chắc chắn sẽ làm mất lòng bạn. Bạn lại là bạn chí thân chí thiết. Vì thế, chẳng đặng đừng, đúng cái ngày giờ ghi trên thiệp, buổi tối Điệp đã phải đến nhà hàng. Mẹ Điệp tỏ ra rất vui khi thấy Điệp nhận lời mời và đi dự buổi tối đó. Đấy có lẽ bà nghĩ rằng, sự giao thiệp rộng rãi sẽ giúp Điệp có cơ hội biết người này người kia, và trong số người gặp gỡ, may ra Điệp sẽ có được một người để mắt nhìn đến.

 

Sáu nữ cộng với 4 nam được xếp ngồi chung một cái bàn tròn. Họ đều là bạn học và bạn đồng nghiệp của cô dâu. Sáu, thì 4 cô nhan sắc xem ra rất được. Còn 2, một là Điệp, một là cô bạn ngồi đối diện với Điệp thì lại rất thường. Vì thế, mấy người đàn ông con trai thường hay đá mắt, đánh lông nheo và rất hào hứng gợi chuyện với 4 cô có sắc đẹp hơn là nhìn hay nói với Điệp và cô gái có đôi mắt xếch kia.

 

Điệp rất nhạy cảm nên chẳng khó khăn gì để nhận ra ngay điều đó. Rồi bởi cái tính nhanh chóng nhạy cảm của Điệp, Điệp thấy không vui khi phải chứng kiến cái cảnh này. Cười gượng, cười góp, chỉ là những nụ cười giả tạo bề ngoài, còn bên trong lòng Điệp, nàng héo hon và buồn tủi. Những người đàn ông thì vô tâm nên thi nhau nói. Không thể gọi là nói mà là "tán" mới đúng với cái nghĩa cụ thể của nó. Giữa cái vui trong bàn tiệc, Điệp bỗng cảm thấy là mình thừa. Cô gái xấu kia thì vẫn tỉnh khô, ngồi rất thản nhiên và cười góp rất thoải mái.

- Cô sao không ăn. Ăn đi, chứ chẳng lẽ cứ ngồi mà không ăn gì cả à.

Người nói câu nói đó là lời của người đàn ông mà cái ghế của ông ta kê sát bên cạnh ghế của Điệp. Từ lúc vào nhà hàng và được chỉ định chỗ ngồi, Điệp ít khi nhìn ngang nhìn ngửa nên không mấy quan tâm đến ông khách ở bên. Khi nghe ông ta nói, Điệp mới liếc mắt qua ông ta để thấy diện mạo của người ngồi gần sát cạnh mình. Cái ông này từ lúc vào đến bây giờ thường ít nói. Khác với mấy ông kia, họ lại nói gần như cướp lời nhau để làm vui lòng mấy người đẹp. Có ông còn đem cả thơ ra đọc để chứng tỏ ông ta là người yêu văn chương chữ nghĩa. Có ông khoe việc làm ăn hái ra tiền như lá rụng mùa thu vì ông là nhà địa ốc chuyên mua bán nhà cửa. Có ông đích thực hành nghề bác sĩ thì bi ba bi bô cái chuyện bệnh tật và cách chữa chạy theo ông phải như thế này thế nọ. Một trận địa nổ ra khẩu chiến dù trong ôn hòa nhã nhặn đôi khi vẫn được coi là căng thẳng với một chủ đích rõ ràng là phô trương, khoe khoang, để cố chiếm đoạt cảm tình của phái người đẹp. Riêng ông này, cái ông ngồi gần Điệp, thì dường như ông chọn cách đứng ở bên ngoài lằn ranh, nghe bằng tai và nhìn bằng mắt, thỉnh thoảng chốc lát mới phụ góp một nụ cười. Đấy là một người hiền dễ thương theo như Điệp nghĩ.

- Tôi tên Kiệt. Xin lỗi, còn cô.

Theo phép lịch sự, Điệp cũng phải xưng danh khi người khác đã tự xưng danh tánh của họ ra trước.

- Tên tôi là Điệp.

- Ồ. Rất hân hạnh được gặp Điệp tối nay.

- Điệp cũng xin được nói thế với anh. Sao anh không cho chị đi, lại đi một mình buồn thế.

- Tôi đâu không muốn đưa bà xã cùng đi. Nhưng chưa có bà xã thì mình lấy đâu bà xã mà đưa đi hả chị.

Câu nói hóm hỉnh của Kiệt đủ để xác nhận Kiệt vẫn còn một thân một mình. Điệp nghe và hiểu được rằng, đó là tiếng của một con chim lẻ loi đang đứng trên ngọn cây cao chót vót hót gọi bạn. Hình ảnh đó gợi cho Điệp nhớ đến con chim mà nàng thường thấy nó bay đến trong vườn cây sau nhà, đậu vắt vẻo trên một cái cành khô, chốc chốc há mỏ nhả ra một tiếng kêu nghe như than vãn. Có lúc, Điệp đã đem con chim ví với phận mình, cái khác biệt giữa chim và người tưởng chừng như giống nhau y hệt.

- Điệp đang nghĩ gì thế.

Nghe tiếng Kiệt hỏi, Điệp giật mình. Không tiện đem cái ý nghĩ của mình mới nghĩ nói ra với Kiệt, Điệp nhanh trí bắt qua chuyện khác để trả lời:

- Từ đêm nay trở đi, Loan chính thức đã có người bạn đời chung sống cùng nhau. Và cũng từ đêm nay trở đi, trong số bạn gái của Điệp lại có một người từ bỏ cuộc chơi.

- Rồi theo vòng quay, Điệp cũng như Loan sẽ lên xe hoa về nhà chồng.

- Và anh cũng thế nữa chứ.

Lúc đầu, cả hai nói năng vừa phải chừng mực trong tính cách thận trọng giữ kẽ, đến bây giờ, có lẽ đã bắt được tình thân và tin nhau, họ chuyện trò râm ran cởi mở và đậm đà thắm thiết hơn. Nghe xong câu nói của Điệp "và anh cũng thế nữa chứ", thì Kiệt vỡ ra một tiếng cười. Anh ta chẳng cần phải suy nghĩ nên có câu trả lời ngay:

- Dĩ nhiên đúng là như vậy. Ngặt một điều tôi như một con bướm bay trên những bông hoa, mà thực tình chưa có một bông hoa nào muốn cho tôi đậu xuống.

- Có thể giản dị là, Điệp cười trong khi đôi mắt nhìn thẳng vào mắt Kiệt. Chỉ có thể giản dị là anh kén chọn quá kỹ đấy thôi. Chứ hoa, có khối hoa trong thế giới loài hoa mà anh.

- Đúng và không đúng như thế đâu. Hoa quả thật có nhiều, nhưng chọn được một bông hoa hay bông hoa ưng chọn một con bướm lại là chuyện khác đấy Điệp ạ. Chuyện đó xem ra dễ mà đôi khi không dễ như mình tưởng đâu.

 

Đánh vòng vòng như quả cầu lông của cuộc đối thoại giữa hai người tung bắt cứ thế liên tục hết chuyện xa rồi gần. Hình như đó là sợi dây vô hình cuốn chặt hai người càng lúc càng khít chặt. Trước lúc bữa tiệc đêm tân hôn kết thúc, và sau màn cắt bánh, bánh được bưng ra bàn, đấy là lúc đã có người đứng dậy ra về. Kiệt quá giang xe của một người bạn, thấy người bạn ghé tai nhắc nhỏ, chàng biết đã tới giờ rời nhà hàng, thì Kiệt vội vã quay sang Điệp nói:

- Đây là số điện thoại của tôi. Hi vọng sẽ nghe thấy tiếng Điệp trên đường dây nói nếu như Điệp còn muốn nhớ đến người trong buổi tối này.

Kiệt lấy một tờ "napkin" để trên mặt bàn, móc túi áo lấy cây bút, rồi ngoáy lên đó những con số. Đưa cho Điệp xong, Kiệt nghiêng người xuống phía dưới bàn, tay mò tìm cái gì đó nhưng tìm mãi vẫn không thấy.

- Để Điệp giúp anh. Anh muốn lấy cái gì vậy.

Ngần ngừ một lúc, Kiệt mới buông một câu ngắn và cụt:

- Cái nạng.

 

NGUYỄN TRUNG DŨNG

(/O-O/ sưu tầm)

 

BÁN THÂN
Truyện ngắn của Zhou-hua (Trung Quốc)

 

1. Hắn vốn là người siêng năng, nhưng số phận hắn - như người ta hay nói - đen như mõm chó. Nợ nần lút đầu. Thân thể hắn gầy nhom, nước da xanh mét, mắt lờ đờ. Bộ mặt lúc thì cau có, gắt gỏng, lúc thì im ỉm như đưa đám, trông bệ rạc chẳng khác cái nhà của hắn - nếu có thể gọi là "nhà" bởi vẻ lụp xụp tối tăm, ẩm thấp của nó.

Bữa nọ, đi đâu về trông hắn tươi tỉnh hẳn. Vợ hắn thấy lo, bởi khi nào trông hắn vui vẻ là sắp có "chuyện lớn", ít nhất cũng là đi khất nợ hoặc mượn nợ để mua rượu đổ vào mồm hắn.

Thế nhưng sự việc lại ngoài dự đoán. Hắn nói với vợ: "Nếu cảnh này cứ tiếp tục, cả nhà mình cũng sẽ chết thôi. Tao nghĩ, cách hay hơn hết, mẹ mày nên cho thuê cái thân mẹ mày đi!", "Gì? Bán cái xác của tôi à?". Người vợ đang cho đứa con trai mới lên 3 tuổi ngậm vú thảng thốt nói với giọng run rẩy. Căn chòi tranh im lặng hoàn toàn. Sau khi đã thở ra một hơi dài thật nặng nề, người đàn ông nói tiếp: "Hôm qua tao gặp bà Lưu. Bà ấy bảo, có lão Triệu đã ngoài lục tuần rồi mà chưa có con. Ông ấy muốn mua thêm một tì thiếp, nhưng mụ vợ không chịu. Mụ vợ chỉ bằng lòng cho lão ấy thuê một nàng hầu trong vòng vài ba năm thôi. Lão đã nhờ tìm cho một người đàn bà khoảng ngoài 30, đã qua sinh nở đôi lần, nhưng phải thành thực và siêng năng làm việc, nhất là phải biết phục tùng, lễ phép với bà vợ cả. Họ sẽ trả năm trăm lượng. Nếu trong thời gian đó đẻ được cho họ một đứa con trai thì họ sẽ tăng gấp đôi số tiền. Tao thấy vợ mày được lắm. Mày tính sao? Ôi, một ngàn lượng bạc! Cả gia tài đấy mẹ mày ạ. Có nó nhà mình sẽ đổi đời. Tao đã nhận lời bà Lưu rồi. Mẹ mày chịu thiệt vậy!".

Người đàn bà nghe chồng kể nín thinh chẳng nói lời nào. Tâm trí của chị như bị tê tiệt. Chị đau đớn hỏi chồng: "Tại sao không cho tôi biết trước?", "Cần gì, mẹ mày nghĩ coi, nếu không cho thuê mẹ mày đi, cả nhà này chỉ còn chờ chết đói. Giờ chỉ còn chờ ký tên vào giấy giao kèo thôi. Mà mẹ mày sao vậy, tao là chồng mà còn chịu được, mẹ mày có gì mà sợ !", "Trời ơi, sao tôi khổ thế này. Cha mày có nghĩ gì đến thằng cu Chít nhà này không? Nó mới lên 3 tuổi. Không có mẹ nó sống sao được?". Cu Chít là tên thằng bé trai mà chị đang ẵm trong lòng - nó là đứa con trai duy nhất của chị. "Trời ơi, số phận tôi sao mà cay đắng thế này!?". Đột nhiên chị rên lên khiến thằng cu Chít ngạc nhiên nhả vú ra và kêu: "Mẹ! Mẹ!"...

2. Đêm trước ngày phải rời chồng con, chị ngồi im một mình trong một góc nhà. Chiếc đèn dầu leo lét treo trên bếp, tỏa một đốm ánh sáng yếu ớt như con đom đóm. Chị ẵm thằng cu Chít trong lòng và cúi gục đầu trên tóc của nó. Trong lúc ấy đầu óc của chị phiêu diêu tận đâu đâu. Nhưng hơi thở của đứa trẻ đã kéo chị về với thực tại. Chị khẽ gọi tên con một cách trìu mến: "Cu Chít của mẹ ơi, mai mẹ phải đi xa rồi con!".

Thằng nhỏ ậm ừ không trả lời, chỉ cố rúc đầu vào sâu trong ngực mẹ. Dường như nó chẳng hiểu gì lời mẹ nó vừa than thở. "Mẹ đi lâu lắm. Mẹ đi mãi 3 năm sau mẹ mới trở về con ạ!". Chị vừa nói với con vừa gạt nước mắt. Thằng bé ậm ừ có vẻ không bằng lòng, rồi lại gục đầu vào ngậm vú mẹ. Chị cố nuốt nước mắt dặn dò tiếp: "Con phải ở nhà với cha. Cha sẽ lo cho con. Cha sẽ ngủ với con và đưa con đi chơi. Con phải ngoan ngoãn nghe lời cha...". "Cha đánh con! - thằng bé làu bàu. "Cha sẽ không đánh con nữa đâu" - chị dỗ dành con. Nhưng mắt chị không rời cái sẹo nhỏ còn in rõ nét bên má phải của đứa bé. Đó là dấu vết của trận đòn mà chồng chị đánh con khi đang say rượu.

Chị còn muốn nói với con nhiều hơn nữa, nhưng chồng chị đã đẩy cửa bước vào. Hắn ta đi thẳng đến chỗ chị ngồi, thảy ra bọc giấy nhỏ và nói: "Tao đã nhận được một nửa số tiền rồi. Số còn lại người ta sẽ trả nốt khi mẹ mày đến nơi. Thôi, cứ yên tâm, việc nhà đã có tao lo". Không khí im lặng hoàn toàn.

3. Vừa bước vào nhà mới, chị biết cuộc đời của chị kể từ nay sẽ không phải đói rét nữa, ít nhất cũng được vài năm. Nhà cửa và ngay cả người đàn ông đã thuê chị về làm tì thiếp cũng đều hơn hẳn những gì chị vừa bỏ đi. Ông Triệu rõ ra là một người đàn ông đàng hoàng, nói năng từ tốn, khoan thai. Còn bà vợ thì cũng tỏ ra là một người đàn bà không đến nỗi độc ác lắm. Ngay buổi đầu tiên bà đã đem kể hết chuyện gia đình của bà cho chị nghe. Bà kể chuyện từ ngày hai vợ chồng mới lấy nhau, từ cái đám cưới linh đình, trọng thể cho đến nay đã 30 năm .. cho chị nghe.

15 năm về trước, bà ta đã cho ông một đứa con trai rất kháu khỉnh dễ thương, nhưng chẳng may khi đứa trẻ mới đầy năm thì nó chết. Kể từ ngày đó, bà không còn sinh nở gì nữa. Chính vì vậy bà rất lo sợ. Bà sợ ông sẽ cưới vợ khác để có con nối dõi tông đường. Mãi đến thời gian gần đây ông vẫn không tỏ ý muốn lấy vợ khác. Có thể ông còn yêu bà hay là thế nào thì bà cũng không biết rõ. Nhưng có điều chắc chắn là ông rất nóng lòng sớm được có con. Bởi thế bà phải lo tìm người sinh con đẻ cái, nối dõi tông đường cho ông và làm cho ông vui lòng không nghĩ đến chuyện lấy vợ khác ..

Chị nghe bà vợ cả kể chuyện thì cũng cảm thấy vui vui trong lòng, vì dù sao mình cũng đang đóng một vai trò cần thiết trong cái gia đình này. Cuối cùng, bà vợ cả nói toạc ngay ước vọng của bà với chị, khiến chị không khỏi đỏ mặt ngượng ngùng: "Dù sao cô cũng đã sinh nở vài lần rồi, chắc chắn là cô kinh nghiệm về đường sinh nở hơn tôi". Nói xong câu ấy bà ta bỏ đi chỗ khác.

Đêm hôm đó ông chủ nhà cũng kể nhiều chuyện về gia đình cho chị nghe. Chị ngồi bên cái rương gỗ sơn đỏ dành riêng cho chị đựng đồ đạc, một vật mà trong đời chị từ nhỏ đến lớn chưa từng dám một lần mơ ước đến. Chị đã mở to đôi mắt để nhìn cho rõ, để ngắm nghía cho thỏa lòng ưa thích cái vật quý báu ấy. Ông chủ nhà đến ngồi bên chị và hỏi: "Cô tên gì?". Chị bẽn lẽn ngượng ngùng, lắp bắp trả lời không rõ ràng và đứng lên đi về phía chiếc giường. Ông ta cũng bước theo và vừa cười vừa hỏi: "Cô ngượng ngùng à? Hay là cô cứ xem tôi như chồng cô!". Giọng nói của ông dịu dàng và ông ta kéo chị vào lòng: "Cô cũng đừng buồn. Tôi .. tôi ..". Ông ta đã không nói thêm, bỏ lửng câu nói, tủm tỉm cười và bắt đầu cởi quần áo .. Ngay lúc ấy chị nghe bên ngoài có tiếng bà chủ nhà đang lớn tiếng chửi mắng một người nào đó .. "Lại đây cô, mình đi ngủ!" nằm sẵn trên giường ông chủ gọi chị đến.

.. Rồi cũng tới ngày đứa bé sơ sinh được mở mắt nhìn đời trước ánh sáng mặt trời êm dịu của mùa thu. Nó được người mẹ đẻ săn sóc, thay tã lót và cho bú mớm. Bọn đàn bà con gái trong nhà và hàng xóm lúc nào cũng quây quần đông đảo chung quanh. Người thì khen cái mũi dọc dừa xinh xắn. Người thì nức nở ca ngợi cái miệng của đứa bé rộng và tươi, mai sau thế nào cũng trở nên đại gia. Có người lại khen cả cái dái tai, cho rằng dái tai to như tai Phật thế là sẽ rất trường thọ .. Còn bà vợ của ông Triệu thì càng tỏ ra nghiêm khắc hơn, chẳng khác nào bà mẹ chồng đối với nàng dâu. Bà thường la rầy chị không được để cho đứa bé khóc, mất sức khỏe. Đứa bé được đặt tên là Hạo Dân.

Hạo Dân càng ngày càng trở nên kháu khỉnh, dễ thương, suốt ngày cứ bám lấy mẹ. Thời gian cứ thế thấm thoát trôi qua, chẳng mấy lúc sắp đến ngày mãn hạn hợp đồng. Về phần chị, lúc này đầu óc của chị hoang mang rối bời giữa hai con đường. Tất cả đều xoay vần chung quanh mấy chữ "ba năm". Ngày xưa, khi rời chồng con, đem thân đến nơi xa lạ bán cả sức lao động lẫn thân xác chị thấy tiếng 3 năm" sau mà dài lê thê khủng khiếp. Nhưng đến bây giờ, không hiểu tại sao, chị lại thấy thời gian dường như đã mọc thêm cánh mà bay đi rất mau. Thời gian "3 năm" trôi qua vùn vụt, chẳng khác nào bóng câu qua cửa sổ. Trong tâm hồn chị, hai đứa con thằng cu Chít và thằng Hạo Dân đều là con của chị, do chị đã mang nặng đẻ đau, nên chị đều thương yêu chúng nó như nhau, mặc dù hoàn cảnh của mỗi đứa rất khác biệt. Nhiều lần ngồi ngoài sân cho thằng Hạo Dân bú, chị tưởng tượng giá như lúc ấy có thằng cu Chít ở đó. Chị sẽ đưa tay vẫy nó lại gần và nói chuyện cùng một lúc với cả hai anh em. Chị sẽ .. Nhưng đó chỉ là giấc mơ giữa ban ngày của chị mà thôi!

5. Mùa xuân đã đến. Bầy chim đã bắt đầu ca vang mừng mùa xuân sớm. Lúc này vợ chồng chủ nhà bắt đầu cho mời thầy đến, nhờ xem tuổi, bấm số, để định ngày làm lễ cho đứa trẻ .. xa rời vĩnh viễn người mẹ đẻ của nó!

Rồi ngày chia ly cũng đến. Mặt trời đã lên cao, tiết trời quang đãng. Bé Hạo Dân vẫn không chịu rời người mẹ đẻ, khiến bà chủ nhà phải dùng sức để lôi nó ra. Đứa bé càng gào khóc dữ dội. Nó đạp bà ta vung vít bằng đôi chân nhỏ bé. Nó cấu xé và bứt tóc bà ta bằng đôi bàn tay nhỏ bé, yếu ớt của nó. Người đàn bà đẻ thuê nước mắt ròng ròng: "Xin bà làm ơn cho tôi ở lại, đến chiều tôi sẽ đi". Bà chủ quay ngoắt lại nhìn chị với cặp mắt giận dữ: "Thu xếp quần áo, rồi cút xéo nhanh lên!".

Tiếng khóc, tiếng gào thét của đứa bé như mũi xiên đâm vào tai chị. Chị đứng gói mớ quần áo tư trang lại mà cử chỉ cứ lơ mơ như người mất hồn. Bà lão Vương cũng luẩn quẩn bên chị để an ủi dỗ dành, nhưng thực ra là bà ta để ý dò la theo lệnh bà chủ xem chị ta đem theo những vật gì. Cuối cùng, chị ra đi vỏn vẹn với một gói quần áo cũ kẹp dưới nách. Khi chị ra khỏi cửa, tiếng gào khóc của bé Hạo Dân càng xé lòng. Chị phải cắn chặt môi mới đủ sức lê bước. Cả 10 phút sau tai chị vẫn còn nghe văng vẳng tiếng khóc của nó. Dường như tiếng khóc ấy muốn bám theo chị mãi mãi. Chị bước đi như người bị mộng du, mặc cho trời nắng, mặc cho sức đuối, thậm chí có lúc tưởng chừng không thể nào lê chân nổi nữa. Nhưng chị vẫn cố đi, cố chạy như bị ma đuổi ..

Cuối cùng thì chị cũng về đến đầu làng. Ngay cổng làng, chị ngồi phệt xuống bất động. Đôi mắt nhắm nghiền. Tai ù đặc. Thân thể rã rời. Đầu óc hoang mang rối bời. Trông chị phờ phạc như người ốm nặng. Người qua đường xúm nhau nhìn chị với vẻ tò mò. Lũ trẻ con đang nô đùa cũng bỏ cuộc chơi chạy tới xem, hò hét tưng bừng "bà khùng kìa chúng mày ơi. Lại đây xem nào, nhanh lên!". Trong đám trẻ con ấy có cả thằng cu Chít, con của chị - nó là một trong những thằng to tiếng nhất. Mệt nhọc, chị đứng dậy lê bước tiếp. Bọn trẻ bu theo đến trước cửa nhà chị - giờ cũng vẫn chỉ là một túp lều tranh, nhưng trông rách rưới hơn, tối tăm nghèo nàn hơn. Thằng cu Chít chạy vào nhà đứng ngó ra, lấy làm ngạc nhiên thấy chị đứng ngay trước nhà nó. Chị gắng sức kêu: "Chít con!".

Thằng bé sợ hãi, chạy vào kêu cha nó. Nhưng không nghe tiếng người đàn ông. Trong bóng tối của căn nhà ẩm thấp, tồi tàn, hắn - người mà chị gọi là chồng - vẫn ngồi yên bó gối không ngẩng đầu lên. Đến chiều, người đàn ông nói với con: "Cu Chít, đêm nay ngủ với mẹ!". Thằng bé đứng bên bếp thút thít khóc. Thấy thế chị đến bên con, cầm tay đứa bé nói: "Cu Chít! Con cưng của mẹ. Lại đây với mẹ!". Thằng bé ngó chị vẻ xa lạ rồi giằng mạnh tay ra, chạy vọt nép vào sau cánh cửa, lấp ló nhìn chị với vẻ sợ hãi.

.. Đêm hôm ấy chị thao thức ôm cu Chít trong lòng mà không sao chợp mắt được. Trong đầu chị lại nhớ tới thằng Hạo Dân với tiếng gào đứt ruột xé gan của nó ..

 

ZHOU HUA

(Sưu tầm liên mạng chuyển)