ĐÊM GIAO THỪA

 

Trường chúng tôi dạy học là một ngôi trường tiểu học không lớn, có tất cả 10 lớp buổi sáng và 10 lớp buổi chiều. Sau tháng Tư năm 1975 trường được điều hành bởi một chị Hiệu Trưởng còn trẻ cỡ tuổi chúng tôi và một chị Hiệu Phó lớn hơn chúng tôi chừng mười tuổi.  Chị Hiệu Phó này rất độc ác và là hung thần của chúng tôi nên chúng tôi thường nói riêng với nhau, gọi lén chị ta là "bà phù thủy".

 

Ngay từ tuần lễ đầu chị về trường, chúng tôi nhiều người đã không thích chị. Chị là người miền Nam. Tôi có nghe người ta nói rằng người miền Nam phần nhiều hiền lành, thật thà và nhân hậu. Nhưng chị Hiệu Phó này thì ngược lại. Chị cao, thân hình lép và lỏng chỏng. Chị có gương mặt dài, hơi gẫy, xương xẩu và một màu da thâm xám. Mắt chị sâu hoắm và nhanh như mắt diều hâu.  Chị ghê gớm, hiểm ác như con sói.  Chị theo dõi chúng tôi từng giờ, từng phút. Những lúc học trò ra chơi, chị luôn luôn đi dạo ở hành lang, dòm vào từng lớp xem cô nào đến lớp nào và ai hay nói chuyện với ai. Nhất là những cô giáo có chồng tù cải tạo thì chị ghét ngay ra mặt và luôn tìm lúc bất ngờ, làm cho luống cuống, khó xử trước mặt mọi người.  Chị kiểm soát giáo án gắt gao, thấy chữ nào bẻ được là chị bẻ ra làm nhiều mảnh vụn theo sự suy diễn một chiều của chị để làm chúng tôi lo sợ. Chị dự giờ liên tục và hay bới móc để hỏi những câu hóc búa về tư tưởng chính trị thật bất ngờ.

 

Chúng tôi, phần lớn là giáo viên lưu nhiệm từ chế độ cũ nên ai cũng ngán và sợ chị bởi chị rất có uy quyền. Đôi khi chúng tôi có cảm tưởng uy quyền của chị đã lấn át cả chị Hiệu trưởng từ ngoài Bắc được bổ nhiệm vào. Chị có chồng nằm vùng chức Huyện Ủy. Mười mấy năm trong nghề giáo, chị đã cùng chồng nằm vùng. Chữ Nằm Vùng được chúng tôi hiểu theo nhiều kiểu. Theo kiểu xã hội chủ nghĩa mà chúng tôi được cán bộ vừa tốt nghiệp bình dân học vụ giảng giải trong những buổi học tập chính trị thì những gia đình như gia đình chị là một mẫu gia đình có công lớn với cách mạng vì chị đã hy sinh nhiều công sức và tiền của trong thời gian "đánh Mỹ cứu nước." Nhưng theo kiểu Ngụy của chúng tôi thì chị là người phản bội lại cái chế độ đã cho chị no cơm, ấm áo, cái chế độ đã cho chị được sống bình yên, có cơ hội ăn học để chị thành Hiệu Phó của cái xã hội chủ nghĩa hôm nay. Để có được cho chị và chồng chị những ngày yên lành vui sống đó, tài sản của chị được nguyên vẹn và giàu có hơn lên đó thì ở những phần đất nào trên quê hương máu những người chiến sĩ đã đổ, những mảnh đời còn xanh đã bị bom đạn cướp đi mà chị không hề biết ơn và đau xót. Nghĩa là, chị đã ăn cơm Quốc Gia, thờ ma Cộng Sản. Chị đã phản bội lại nguồn ơn đó bằng việc nuôi dưỡng, giấu giếm, cung cấp tin tức của miền Nam và tiếp tế tiền bạc, thuốc men cho những người theo Việt Cộng ở bưng.

 

Chị giàu. Rất giàu nên chị không bao giờ biết được những khó khăn về vật chất mà người dân của chế độ cũ như chúng tôi đang nhận chịu sau khi miền Nam được chị và các đồng chí của chị giúp công "giải phóng. "

 

Chị là giai cấp thống trị nên chị không hiểu được những nỗi đau tinh thần của người bị trị. Chị đứng vào hàng ngũ của kẻ "chiến thắng" nên chị không biết thế nào là nỗi đau khổ của người bị bức bách đầu hàng. Chị vui mừng trước tai họa của đất nước nên chị không có tâm trạng đau thương của hận quốc vong. Chị không biết thế nào là giọt nước mắt tủi nhục xót xa của người vợ đi thăm chồng tù cải tạo.

 

Chị lại không có con, vì thế, chị không bao giờ biết thông cảm và tội nghiệp cho chúng tôi, những người mẹ trẻ có con nhỏ, nuôi con một mình và còn nuôi chồng tù cải tạo trong một tình huống rất cô đơn và cực kỳ khó khăn của cả hai mặt tinh thần và vật chất. Bởi vậy, cô nào có con đau, xin nghỉ để săn sóc con là khốn khổ với chị. Chị bảo là tắc trách, không làm tròn và không coi trọng chức năng của người "kỹ sư tâm hồn". Chị tìm mọi cách từ chối và ngầm hăm dọa để chúng tôi hiểu là sự việc có thể sẽ được báo cáo lên Phòng Giáo Dục và như vậy có nghĩa là chúng tôi sẽ có thể không được vào biên chế. Lúc đó, hai chữ "BIÊN CHẾ " với chúng tôi như liều thần dược, như lá bùa hộ mạng mà những người vợ Ngụy như chúng tôi cần hai chữ đó như cái phao của kẻ bị đắm tàu. Không được vào biên chế đồng nghĩa với có thể bị cho nghỉ việc và tương lai là đi kinh tế mới. Bọn giáo viên chúng tôi, phần lớn có con nhỏ và không biết làm ruộng, nên ai nấy nghe thấy ba chữ Kinh Tế Mới đều kinh hoàng sợ hãi. Vì thế, ngoài việc phải gặp chị có chuyện cần, các giáo viên đều tránh chị. Tôi cũng ở trong trường hợp đó.  Có lần giáo viên đi học tập chính trị, con tôi đau, không có ai coi sóc, tôi phải ẵm thằng con đang sốt nóng đi theo. Chị nhìn tôi cười cười đắc ý khi thấy gương mặt thiểu não, hốc hác của tôi, bồng đứa con đang đau, đặt nằm trên một bàn học trống trong phòng rồi vội vã ngồi vào bàn hội thảo. Cuối cùng, chị và chúng tôi là hai thế giới mà không bao giờ có thể gần gũi và thông cảm được nhau.

 

Chung đụng và gặp gỡ nhau dưới một mái trường hằng ngày, chúng tôi vẫn phải gượng gạo chào hỏi chị nhưng nếu vô tình phải gặp chị trong những buổi sinh hoạt khác như đám cưới đám hỏi của đồng nghiệp hay tất niên chẳng hạn, chúng tôi thường ngồi túm lại với nhau và chị ngồi trơ trọi một mình. Thấy thế, chị càng căm chúng tôi.

 

Một lần tất niên, nếu tôi nhớ không lầm thì vào năm 1978, ban giám hiệu bảo chúng tôi góp tiền chung nấu một nồi bún măng giò heo để làm tiệc. Nhà trường dưới chế độ XHCN thật là ưu việt và sáng tạo, vì thế, khi có tiệc, giáo viên chúng tôi mỗi người phải tự đem một cái tô, một đôi đũa, một cái muỗng theo mà .. ăn tiệc! Mai, một cô giáo mới về trường, chiều hôm ấy cô đến nhà tôi chơi để sau đó cùng đi dự "tiệc" cho vui. Cô còn trẻ lắm, bố chết, mẹ bị tê liệt, nhà đông em nên cuộc sống lại càng thêm eo hẹp. Sau khi tôi khóa cửa lại, dặn dò bày con xong, cô vừa đi bên cạnh tôi vừa giơ cái túi vải trong tầm mắt, nhìn tôi cười như mếu:

 

- Chị ạ, em phải đem theo cái tô lớn để ăn được nhiều!

 

Tôi nghe, cảm thấy buồn tê tái. Thương cô và cũng thương tôi ghê lắm nhưng tôi không hỏi cái tô lớn cỡ nào. Đến khi nhập tiệc, mỗi người cầm tô của mình ra chỗ nồi bún, múc một tô, bỏ thêm chút ớt rồi tìm chỗ ngồi vừa ăn vừa trò chuyện cho đúng nghĩa một buổi tiệc. Cô bưng tô bún đến ngồi bên tôi, mới cho vào miệng được gắp bún thứ hai thì giọng nói của chị Hiệu Phó reo lên như bắt được vàng phía sau lưng:

 

- Ô, Coi kìa, cái tô của cô Mai gì mà bự dữ thần không. Ăn gì mà khoẻ quá trời quá đất!

 

Chúng tôi không ai bảo ai, như một phản xạ, đều nhìn về phía Mai .  Mai ngưng ăn, đôi đũa trên tay bất động. Mặt Mai đỏ gay rồi chuyển sang màu tái .  Mai nhìn xuống tô bún, ánh mắt lóe lên một nỗi đau thương. Tôi quay nghiêng người lại, ngước nhìn vào gương mặt người vừa thốt ra lời đó. Nhìn cặp môi mỏng của chị cười cười và nét mặt hân hoan tự mãn, tôi có cảm nghĩ rằng chị phải vui lắm vì vừa nói được một câu mà chị cho là đầy tính "đạo đức cách mạng".  Bỗng nhiên, tôi thấy thật là tội nghiệp cho bề ngoài sang trọng của chị: mái tóc vừa được cắt uốn gọn ghẽ, bộ quần áo may bằng vải đắt tiền và đôi bông hột xoàn to như hai hạt bắp lấp lánh trên tai .  Tôi vốn chậm chạp ứng phó, không biết phải nói gì cho Mai bớt ngượng thì may quá, thày Tài lên tiếng:

 

- Đáng lẽ tất cả mọi người phải đem theo một cái tô to như thế để ăn mới đúng. Tôi sẽ ăn hai tô . Bún  nấu ngon quá các cô các thày ơi ...

 

Tuy có câu nói đỡ đòn của thày Tài nhưng không khí buổi tiệc tất niên của nhà trường XHCN hôm ấy vẫn không thể "ưu việt " được thêm. Chúng tôi yên lặng ăn cho xong và cùng đi về sớm hơn dự định.

 

Qua Tết, chúng tôi lại đến trường tiếp tục công việc "trồng người", cái việc trồng tỉa lạ lùng có những bài tập đọc không đúng sự thật. Nói trắng ra, chúng tôi phải làm bổn phận của "người giáo viên nhân dân trong nhà trường cách mạng", "người kỹ sư tâm hồn" là nhồi nhét vào đầu óc trong lành của những em bé Việt Nam những huyền thoại và những chuyện phong thần.

 

Thế mà 17 năm sau tôi lại gặp chị Hiệu Phó của nhà trường XHCN tại Hoa Kỳ, xứ sở của đế quốc Mỹ, kẻ thù số một của bọn chị. Gặp tôi, chị còn ngờ ngợ nhưng tôi thì nhận ra ngay đôi môi mỏng, gương mặt xương, hơi gẫy và dài . Duy chỉ có cặp mắt hoắm sâu độc ác là thất thần khác với khi xưa .

 

Cứ mỗi cuối năm, cộng đồng Việt Nam tị nạn CS ở tiểu bang chúng tôi lại tổ chức Tết để giữ tập tục cổ truyền là lì xì cho các em thiếu nhi đồng thời tạo cơ hội cho đồng hương họp mặt. Tôi đã gặp lại chị trong ngày đó. Chị đi với một gia đình tôi quen, anh chị Khang. Khi chị Khang và tôi chào nhau thì chị Hiệu Phó của XHCN giương đôi mắt đờ đẫn, thất thần nhìn tôi ngờ ngợ, e dè:

 

- Có phải .. cô là .. cô Phương không ? ... cô Phương xưa dạy ở trường Tân Bình phải không ?

 

Tôi nhìn chị mỉm cười:

 

- Thưa đúng. Chào chị Hiệu Phó. Không ngờ lại gặp chị ở đâỵ

 

Chị Khang ngạc nhiên:

 

- Ủa, thế ra hai bà quen nhau à ?

 

Tôi lại cười:

 

- Không dám. Nói quen thì phạm "đạo đức cách mạng" của nhà nước ta mất thôi .  Khi xưa, tôi làm việc dưới quyền chị Hiệu Phó đấy. Ngày ấy, có nhiều kỷ niệm lắm. Kỷ niệm nào cũng rất khó quên.

 

Hiểu ý, chị Hiệu Phó thở dài, nhìn xuống như lẩn tránh ánh mắt của tôi, giọng chị thật buồn:

 

- Tất cả đã hết rồi .  Tha lỗi cho tôi, cô Phương.

 

Nghe chị nói, dù không hiểu rõ câu "tất cả đã hết rồi" ý nghĩa ra sao nhưng tôi cảm được sự ân hận trong giọng nói như  nghẹn ngào của chị và tôi không hỏi gì thêm.

 

Hôm sau chị Khang điện thoại cho tôi và hỏi:

 

- Ngày xưa, bà làm việc chung với bà Thanh hả ?

 

- Vâng.

 

- Gia đình cách mạng đấy. Giàu và ghê gớm bất nhân lắm. Nhưng nay thì sáng mắt ra rồi.

 

Rồi không đợi tôi hỏi, chị Khang nói luôn một mạch:

 

- Tên Tư Công, chồng bà ấy, giàu có lắm nhưng lại rất bạc ác tham lam. Hắn ta được bọn đàn anh XHCN của hắn phong cho chức Giám Đốc một cơ sở tơ sợi gì đó nhưng mục đích là để cho hắn có điều kiện thụt két, tham nhũng, ăn cắp tài sản nhà nước chia nhau. Nhưng hắn xử không đẹp với đồng bọn sao đó nên bị bọn đàn em nó tố. Khi hắn ta bị tù và sắp đến ngày ra tòa lấy cung thì lại bị bọn đàn anh chơi đểu . Bọn này sợ hắn ta khai thật thì chết cả lũ nên vội đưa hắn ra tế thần bằng một phiên tòa đặc biệt, kết quả là hắn bị án tử hình. Bà thấy bọn Việt Cộng ghê không. Khi không còn dùng hắn được nữa, bọn nó giết hắn bịt miệng bà ạ.

 

- Bởi vậy bọn mình mới phải rời bỏ quê hương mà đi chứ. Nhưng làm sao bà Thanh sang đây được, chị ?

 

- Thì sau khi chồng bị tử hình, tài sản từ bao lâu bị bọn Cộng Sản tịch thu sạch hết, bà ta hết yêu XHCN nữa mà lại thù đến xương đến tủỵ Bà ta làm đơn tính tố bọn đàn anh kia thì đơn viết vừa xong, chưa kịp gởi đi, bả đã bị bắt bỏ tù. Trong tù, uất ức quá, bà ta bị điên. Thấy bả điên, bọn nó thả ra. Gia đình bả lo thuốc men chạy chữa mãi mới tỉnh. Tỉnh xong, bả vượt biên.

 

- Bà Thanh quen hay bà con với chị ?

 

- Bả là bạn học cũ của bà chị mình. Tết, thấy bả một mình tội nghiệp quá, bà chị mình đón về ăn tết.

 

Tôi chúc gia đình chị Khang có một năm mới bình an và gác máy điện thoại. Lòng không vui không buồn, tôi nghĩ đến Mai và những tháng năm kinh hoàng khốn khổ mà chúng tôi đã trải qua trong ngôi trường XHCN của chị Thanh. Tôi nghĩ đến buổi tiệc tất niên và tô bún của Mai. Tôi thương Mai quá. Cũng như mẹ con tôi, Mai đi tìm tự do nhưng bến bờ lại xa tầm tay với. Mộng ước của Mai đã bị hải tặc Thái Lan vùi sâu trong lòng biển.

 

Tết năm ấy cúng giao thừa, sau khi lễ tổ tiên, tôi đã thủ thỉ với Mai:

 

- Mai ơi, em có linh thiêng thì chắc em đà biết chuyện bà Thanh phù thủy rồi chứ. Bà ấy đã và đang trả giá một cách đau đớn cho sự nghiệp cách mạng của bà ta.  Mong em tha thứ cho bà. Cầu xin linh hồn em được bình an và siêu thoát.

 

 

NGÔ MINH HẰNG
(THI ĐÀN VIỆT NAM chuyển)

From sonytran :

 

ĐI CÂU CÁ, ĐI BẮT CÁ

Kim N. C.

 

 

Tác giả Kim N.C. cư dân Anaheim, đã viết "Vui buồn nghề Nails," "Người đẹp Hà Thành và nước Mỹ" và Nước Mỹ Đủ Chuyện. Sau đây là bài viết mới của bà.

 

Chị Ba thuộc típ người bình dân học vụ, ăn to nói lớn, thấy gì nói nấy, cũng có khi nói trúng và cũng có khi nói trật lất. Tuy bình dân học vụ nhưng chị Ba cũng phải công nhận nước Mỹ quả thật là cả một thiên đường. Thiên đường không có nghĩa là buổi sáng thức dậy đi bộ nhặt đôla rớt đầy đường như chuyện TV chạy đầy đường ngoài Hà Nội sau 75. Cũng không phải nhà nào ở Mỹ cũng có cây đèn thần như trong truyện Aladin, cứ gõ một cái là thần đèn hiện ra xin cho con bữa nay trúng lớn ở ... bicycle. Xứ Mỹ cũng không phải như trong truyện cổ tích, sờ tay vào đâu là thứ ấy biến thành "dzàng" 24 karat. Dù vậy, nhiều chuyện nhỏ nhặt góp lại đủ cho chị Ba khẳng định là được sống trên đất nước Hoa Kỳ là một điều may mắn.

 

Như mọi người mới tới định cư trên đất Mỹ, muốn sống còn thì phải chịu khó cày, vợ chồng chị Ba cày như điên, cày ngày không đủ tranh thủ cày đêm, cả hai không mơ màng mơ tưởng gì đến chốn ăn chơi đèn xanh đèn đỏ, anh Ba muốn nghe "dạc dẹ cho đỡ dớ dà" (nhạc nhẹ cho đỡ nhớ nhà) thì cứ việc bấm cái nút của máy CD là nghe đủ thứ từ giọng ca vàng đến giọng ca bạc, muốn mờ mờ ảo ảo romantic thì tắt hết đèn đóm đi. Muốn cà phê ư ? Sao lại tốn tiền đi Star Buck mà chị Ba gọi là cà phê fom buck, gần 4 đô la một ly cà phê uống vô đứt ruột. Sao lại tốn tiền tốn thì giờ cà kê dê ngỗng ở cà phê neon mờ chi cho nhức đầu nhức mắt vì mấy bộ bikini. Cứ Vina Cafe, 2 đôla 24 gói uống mệt nghỉ, vừa ủng hộ đồng hương, vừa đậm đà hương vị Ban Mê rồi mở TV ra mà coi và quên đi mấy em mặt mini-bikini cực kỳ hấp dẫn lượn tới lượn lui ở cà phê Dĩ Vãng hoặc mấy em ở cà phê Lú mặc áo dài trong suốt như chẳng mặc gì.

 

Vợ chồng chị Ba cày miệt mài cho đến khi nhà cửa, xe cộ đầy đủ, con cái học hành thành tài lấy vợ gả chồng xong thì thở một cái phào. Hai đứa, à không, 2 ôn mệ già ngồi ngó nhau trong căn nhà mênh mông là buồn thì mới giật mình tuổi thanh xuân nay còn đâu, và chợt "nhìn lại mình đời đã xanh rêu" (TCS). Chị Ba bèn nảy ra ý kiến vô cùng độc đáo mà rẻ tiền:

- Anh à, mình kiếm cái gì giải trí đi, để em đi Target mua 2 cái cần câu, thùng đồ nghề rồi cuối tuần 2 ôn mệ đi biển giăng câu.

Anh Ba lẩm bẩm mà không dám để chị Ba nghe:

- Giăng câu mà đi với em thì còn làm ăn được cái quái gì được.

 

Nói vậy, chứ anh ba hăng hái đồng ý với chị ba, nhưng anh cũng phải cẩn thận nghe đồn đi câu cá cũng phải mua license nữa, lạng quạng mà đi câu không có "bằng" là bị ăn ticket nữa. Anh Ba thăm dò ý kiến với ông bạn già đi câu chuyên nghiệp. Anh Tư Bốn Xị (vì uống đúng 4 xị là xỉn) gào lên:

- Ối giời! Đi câu mà dẫn vợ đi thì có mà câu không khí, đàn bà rất nặng vía, ông tin tôi đi. Mỗi khi đi câu tôi dặn kỹ bà xã tôi rằng: Hễ thấy tôi dậy sớm cuối tuần tức là đi câu, bà không cần phải lè nhè hỏi: anh đi câu hả? Cứ hỏi thế là toi, ngày đó xách cần câu về không. Ông ơi, đi một mình đi, giời ơi nhìn nhau cả tuần chưa chán à mà còn đòi dẫn vợ đi câu nữa hở giời.

 

Anh Ba nghe cũng chột dạ nhưng chẳng lẽ giờ lại nói chị Ba đừng đi câu nữa, cá nó kỵ đàn bà nó khoái đàn ông, mà không chừng lại nghe chị Ba ca cải lương cho cả tháng.

 

Thứ bảy, 2 vợ chồng già chuẩn bị chu đáo cho buổi đi câu đầu tiên, chị ba còn cẩn thận đem theo đủ thứ gia vị, mắm muối bánh tráng, rau sống đề phòng "cá cắn câu biết đâu mà gỡ" thì 2 ôn mệ có bữa cá nướng ngon lành.

Anh chị ba vác cần câu ghế xếp, thùng đá đi ra cầu Huntington Beach, sáng sớm mà đã có đông đảo người đi câu và không thiếu chi đồng hương. Theo lời anh Tư bốn xị, mùa này có loại cá không cần tốn mồi , chỉ cần móc mồi giả thôi. Anh Ba quăng giây rung đùi ngồi chờ ... cá, chị Ba ngó quanh quất góc kia có mấy ông Mỹ già câu cá đang la lối với mấy ông già Việt Nam.

- Hey, mấy you phải thả con cá này xuống nó chưa đủ lớn để bắt.

Mấy ông già Việt Nam thì tiếc của lẩm bẩm:

- Mẹc xà lù, cá ở biển cỡ nào mà chả được. Đây là xứ tự do mà.

Thế là các cụ cứ từ từ gỡ cá cho vào thùng.

 

Một lát sau cảnh sát tới, mấy ông Mỹ chỉ chỏ về phía các cụ ta. Ở Mỹ tự do có thiệt nhưng luật là luật. Cảnh sát buộc các cụ phải thả con cá về biển chờ nó lớn còn không là bị phạt tiền. Nhờ đi câu chị Ba mới biết thêm một điều, đi câu là để giải trí thôi chứ không được câu quá số cá ấn định. Nhưng người mình thì thừa thông minh để lọt qua cái luật đó, họ câu được 10 con thì xách ra xe bỏ vô thùng đá để quay vào câu tiếp, có khi được nhiều họ đem ra chợ bán bớt.

 

Anh Ba thấy 2 cần câu trĩu xuống thì la lên kêu chị Ba tới phụ, bầy cá đen nhánh, mập ú trông giống cá nục bơi lang thang vướng vào mấy cái lưỡi câu. Anh Ba kéo lên thấy cá toàn là bị lưỡi câu móc vào bụng, chị Ba vui quá đỗi là vui, anh Ba thì nhủ thầm: cá nó đâu có kỵ đàn bà.

 

Tới xế trưa chị Ba thấy càng đông mấy ông đồng hương trung niên cũng có, xồn xồn cũng có, già chát cũng có, vác cần ra gần cuối cầu thì dừng lại buông dây câu. Xong họ đeo kính đen vào quay lưng lại ngắm mấy kiều nữ Hoa Kỳ thơm như múi mít, em nào em nấy như thần vệ nữ trong mấy bộ bikini cực kỳ nhỏ xíu, mấy em lạng phía nào thì mấy anh phe ta quẹo cả cần cổ về phía đó, cho dù mấy ảnh có đeo kiếng đen như mấy ông coi bói ngồi ở Lăng Ông, chị Ba cũng thấy mấy con mắt láo liên dòm gái muốn lòi tròng của mấy ảnh. Trời càng nóng mấy em càng bò ra cầu càng đông, báo hại cần cổ của mấy ảnh làm việc nhiều hơn, mắt thì hoa lên, mồm thì há hốc ra xém rớt cả răng giả. Tới chiều mấy em bikini vãn tuồng thì mấy ảnh xếp cần câu lại, chị Ba thấy cần câu chẳng có cái lưỡi câu nào.

 

Bữa đi câu đầu tiên, anh ba câu được 8 con cá bự, chị ba đem cá ra vòi nước làm ruột sạch sẽ (ở Mỹ đã thiệt, đã làm cầu cho câu cá, rồi thì chỗ làm cá, toi le te cho dân đi câu, quán cà phê kế bên cạnh), xong chị ướp xả tỏi hành muối tiêu gói sẵn vô giấy bạc. Trong khi đó, anh Ba bốc phone ơi ới gọi mấy cặp vợ chồng già, hẹn nhau ra cái lò nướng có sẵn trên bãi cát dưới chân cầu. Chị Ba chạy ra xe đem than, chén dĩa giấy, anh Ba chạy và đi mua thêm nước uống, chị Ba nhúm than lên lửa đỏ hồng.

 

Cá mới câu tươi rói, mùi xả tỏi hành bay lên ngào ngạt. Chị Ba quả là người nội trợ đảm đang tính trước đủ thứ chuyện. Chị lôi trong thùng đá ra nào mắm nêm pha sẵn, bánh tráng, rau thơm, đủ cho một cuộc nhậu dã chiến. Anh Ba cắc cớ hỏi chị: "Lỡ bữa nay không câu được con cá nào thì sao?" chị trả lời: "Thì dzìa ghé chợ mua cá về nhà nướng".

 

Thế rồi đám bạn già của vợ chồng chị Ba tới, gió mát trăng thanh, cá tươi ngọt lịm, mắm nêm thơm phức, ớt sừng trâu xứ Huế cay giòn. Chỉ tiếc là không được uống bia ở biển, những câu chuyện giòn tan cũng đủ lãng quên đời di tản, chị Ba nói nước Mỹ là thiên đường đâu có sai, như giờ đây chị Ba thấy mình đang hưởng một thứ hạnh phúc khó tả với biển trời mênh mông mà quên đi "đời là bể khổ, tu là cõi phúc, tình là giây ... thun".

 

Từ đấy, cứ cuối tuần là vợ chồng anh Ba đi câu, nay biển này mai biển khác. Tuần rồi anh Ba rủ chị ba đi câu ở Newport Pier. Trong khi anh ba chờ cá, thì chị ba thả bộ ra phía mấy đứa đang chơi trượt nước, chị thấy có một dải đất trải đá tảng dôi ra bờ biển. Chị Ba quay lại cầu rủ anh Ba xách cần ra bờ đá may ra có nhiều cá và phong cảnh hữu tình. Nửa giờ sau chị ba thấy 2 ông cảnh sát Mỹ đi về phía vợ chồng chị mới thả câu họ nói năng xí xa xí xô rồi ra hiệu cho vợ chồng chị theo họ trở vào bờ cát. Tới bãi cát, cảnh sát chỉ vào tấm bảng tiếng Mỹ, tiếng Việt đề huề "No Fishing", "Cấm câu cà" (cà, xê a ca huyền cà, chứ không phải cá, xê a ca sắc cá). À, thì ra chỗ này không được câu cá. Vậy mà chị ba vốn gốc dân Quảng Nam hay cãi, tiếng anh thì nói như gió tiếng có tiếng không, cũng múa tay nói với ông cảnh sát:

- Sir ơi là sir, me câu cá chứ không câu cà.

Ngài cảnh sát thì gầm gừ:

- No Fishing right here, OK

Chị Ba cứng đầu cứng cổ, chạy lại cái bảng chỉ chỏ

- Sir, you see, cà là cà, me câu cá.

Cảnh sát thì vò đầu bứt tai, chị Ba thì mặt cứ thộn ra như bà cả thộn, may thay có cô nhỏ người Việt Nam chạy bộ ghé lại coi sự gì xảy ra, cổ phì cười vì cái bảng viết sai chính tả, cổ nói với chị Ba đi về phía cầu mà câu đi, chỗ này cấm câu cá. Thế là 2 ôn mệ dắt nhau trở về cầu Newport vừa đi vừa phá ra cười, chị Ba nói:

- Bữa nay xui quá, đi về ghé vô Đà Lạt Bistro ăn cá nướng xả xui.

 

Một thứ bảy khác, chị Ba bàn với chồng, đi mua một chiếc xe đạp để khi anh Ba thả câu thì chị Ba đạp xe lòng vòng và anh ta tha hồ mà ngắm mấy nhân ngư mặc 2 mảnh. Chị Ba tuy già chứ cũng còn hăng lắm, đạp xe từ Newport tới tận Sunset Beach rồi mới quay trở lại. Buổi sáng sớm không khí trong lành trên còn đường mòn (trail) dành cho người đi bộ và xe đạp, chị gặp nhiều cụ già Việt Nam đi tà tà thanh thản, quả là một buổi sáng tuyệt vời, chị ba thấy mình sống trong thiên đàng.

 

Khi đạp xe qua khỏi cầu Huntington chị Ba thấy một bãi biển dành cho chó, có tấm bảng bằng đá thật to đề chữ "Welcome to Huntington Dog Beach". Hèn chi mà đủ thứ loại chó nô đùa chạy lung tung dưới nước, chưa hết. Thiệt là nước Mỹ hết chỗ nói, họ chu đáo đến độ chị Ba thấy mấy cái thùng to như thùng thư có đề bảng "Here dog bags", đây rồi cờ tây, à không phải, "đây này, bao hốt phân cho chó". Rồi thì chị Ba thấy mấy ông bà Mỹ chủ nhân của đám chó đang "èn doi" dưới nước, họ đứng trên bãi cát, tay cầm khăn, tay cầm lược gọi chó cứ rối rít cả lên, nào là:

- Shushi lên bờ ngay kẻo lạnh, honny.

- Ti, ti, come here, không tắm nữa, I miss you, baby.

Rồi thì họ ôm chó hôn hít như hôn con nít, chị Ba ngẩn người ra làm thơ:

"Kiếp sau xin chớ làm người
Làm chó ở Mỹ cho đời lên hương"

 

Ngắm chó đã đời rồi chị Ba chạy tới Seal Beach ngắm mấy đám chơi trượt nước. Khi đạp xe ra khỏi Seal Beach chị ba nhìn ra khơi thấy những tàu chiến có súng cà nông màu xám ngắt, nhìn xa trông giống như những hòn đảo ở Vịnh Hạ Long bên Việt Nam làm chị ba chạnh lòng nhớ quê hương vô kể. Bên kia bờ là quê nhà mà sao đạp xe hoài không thấy tới.

 

*

 

Có buổi tối bạn anh Ba gọi phone ơi ới:

- Tối nay cá lên bờ đẻ, chuẩn bị đi bắt cá nha, tui đọc báo Mỹ đàng hoàng, họ nói ở biển Seal Beach đúng 11 giờ đêm nay, mà nhớ nhen không được bắt bằng rổ hay lưới mà chỉ được bắt bằng tay thôi.

 

Chu cha, chưa bao giờ chị Ba thấy biển đêm mà đông đảo người đồng hương VN như vầy. Bà con ơi ới gọi nhau ầm lên cả một vùng biển làm chị ba tưởng đâu mình đang ở biển Vũng Tàu.

 

Mà thiệt ngộ đúng 11 giờ cá theo những ngọn sóng dạt vào bờ, ngoáy cái đuôi xuống cát để đẻ trứng xong theo sóng trôi ra biển, đứa nào chậm chân thì bị phe ta tóm cổ. Thực sự thì cũng không dễ bắt, chị Ba thấy cá đập vào cả chân mình rõ ràng, chị chụp cả 2 tay tưởng đâu 2 con cá ai dè toàn là cát không. Không khí bắt cá tưng bừng nhộn nhịp, mỗi lần cá lên bờ là la hét khan cả cổ, cho đến quá nửa đêm vợ chồng chị ba mới đi về.

 

Có bữa chị ba tính đi câu ở Dana Point thì mấy đứa bà con của anh Ba gọi tới rủ đi câu ở đâu xa lắm, anh Ba an ủi vợ:

- Tuần này em ở nhà, bọn thằng Bình mới mua cái canô nhỏ, anh sẽ mang nhiều cá về cho em tha hồ mà nướng.

 

Câu cá ngoài khơi đâu chẳng thấy chỉ thấy chiếc xe truck kéo chiếc canô chở anh Ba và đám đàn ông chạy tót qua biên giới Mễ phía San Diego, anh Tư bốn xị, giờ này toét miệng ra giải thích:

- Bữa nay mình đi câu ở Mexicô bảo đảm cá tôm đầy thuyền.

 

Tối đó đám đàn ông Cali vui chơi thỏa thích trong khu phố Tijuana đèn xanh, đèn đỏ, đã đời rồi cả bọn lái xe vô thêm 4 giờ nữa mua cá tôm dấu vào thùng xe rồi dọt lại về Cali, an toàn trên xa lộ, chị Ba ở nhà sốt ruột vì qua đêm mà chưa thấy chồng về, cell phone thì anh Ba đã tắt lấy đâu mà gọi. Sáng sớm chị Ba đã ra trước sân ngóng, tay bấm phone lia lịa gọi từ nhà này qua nhà khác, chiếc xe truck của thằng Bình vừa dừng trước cửa, anh Ba bước xuống với một thùng cá tôm, chị Ba lúc này đâu có tơ tưởng gì đến lũ cá lũ tôm đó, chị nhìn chăm chăm vào chiếc canô khô khốc không thấm một chút nước nào, để cho chắc ăn chị bước tới nhìn chiếc tàu cho rõ, quay lại bên cạnh anh Ba chị hỉnh hỉnh mũi đánh hơi thấy mùi nước hoa là lạ. Chị Ba vừa chống nạnh vừa quắt cặp mắt lên, tính la toáng lên thì bọn thằng Bình bèn cứu bồ anh Ba đang đứng đờ ra như cột đèn, nó ngồi trên xe chỏ miệng xuống.

- Xin lỗi chị Ba, tụi em đi câu xa quá nên về trễ, thông cảm nhe bà chị.

 

Chị Ba te te đi vô nhà đóng cửa một cái rầm, anh Ba đi vòng ngõ sau xách tôm cá vô nhà. Anh Ba giả bộ con nai vàng, giả lả nói với chị Ba:

- Có chuyện gì dậy em cưng ? anh về trễ chút xíu mà.

 

Chị Ba xù lông, xù cánh dữ tợn như con gà mái mẹ sẵn dàng xông trận đá lộn với địch thủ gà trống, chị gầm lên:

- Nè, bọn anh đóng tuồng dở quá, giờ trả lời cho tui biết. Cá tôm mua ở chợ nào? Đêm qua câu được mấy con "ghẹ"? "ghẹ" gốc nào mà biết xài nước hoa nồng nặc như mùi nước hoa Chợ Lớn của mấy ông thợ cạo vỉa hè. Anh Ba gãi đầu, gãi tai

- Em nói năng gì mà linh tinh quá đỗi, anh đi câu rõ ràng, em không tin thì hỏi ..
Chị Ba rít lên như tiếng gió bão Evan

- Hỏi ai, hỏi ông cai bến đò à ... Tui truyền đời báo danh cho mà biết, kể từ rày sắp lên, biểu bọn thằng Bình, Tư Bốn Xị đừng hòng qua mặt gái già này, đi câu gì mà tàu bè khô rốc, hộp mồi còn nguyên. Đi câu gì mà áo quần nồng nặc mùi thơm điếc mũi. Đi câu gì mà ...

Chị Ba tiến tới gần anh Ba, kéo ra một sợi tóc nâu dài óng ả (điều này không thể chối cãi vì chị Ba cắt tóc demi garcon) chị dí sợi tóc vào mặt anh Ba:

- À, há, cá này loại gì mà tóc dài dữ vậy, hay là ông lặn xuống thủy cung gặp được người cá ?

 

Rồi thì máu Hoạn Thư nổi lên, chị Ba nhéo lỗ tai anh Ba như hồi nhỏ thầy giáo nhéo tai học trò, chưa hết chị chạy bay vô bếp lấy con dao chặt xương (dao này chị Ba đem từ Saigon qua làm bằng sắt đường rầy) rồi sẵn tay chị chụp cây búa. Thế là tay dao tay búa chị phang tới tấp vô thùng đồ nghề và cái cần câu vô tội vạ, hú hồn tưởng đâu phen này anh Ba bỏ mạng ở Ô Cầu Giấy.

 

Thế là chiến tranh lạnh âm ỉ cả tháng. Rồi anh Ba thú thiệt mọi điều chị Ba mới nguôi ngoai nỗi hận Đồ Bàn. Từ đó cuối tuần, 2 ôn mệ chỉ còn cách ra vườn, ngó lũ cá vàng tớp tớp cái mỏ không nói ra lời. Chị Ba vốn nóng nảy nhưng mau quên, nhớ lời má dạy trước khi đi Mỹ rằng: sống là phải biết "forget and forgive", chị thấy chồng lủi thủi với lũ cá vàng hoài cũng tội, chị bèn xách xe chạy lên Target sắm lại đồ nghề đi câu, trở về nhà chị chất ghế, thùng đá, thức ăn lên xe. Anh Ba đang nằm dài mơ tưởng tới mấy người đẹp da nâu ở miệt Tijuana. Chị Ba tới bên khều khều:

- Ông già gân, dậy mau đi câu với mệ.

Anh Ba bật dậy nhanh như chớp:

- Câu thì câu, sợ gì ...

 

KIM N. C.

(SONY TRẦN sưu tầm, Vntvnd chuyển)

sonytran wrote:

 

TÙ - NGHÌN TRÙNG XA CÁCH 
(Trần Chi Liên)

 

Tác giả Trần Chi Liên, hiện là một công chức tiểu bang, đã dự Viết Về Nước Mỹ từ năm đầu, với bút hiệu Thiên Ân, truyện "Nửa Dòng Máu Việt". Sau đây là bài viết mới nhất của bà.

 

Kể từ năm 77, 78 khi người Việt hải ngoại bắt liên lạc được với người thân nơi quê nhà, chính là lúc tôi bắt đầu nghe đến ba chữ "Tù Cải Tạo" và bao nhiêu chuyện thương tâm của người tù cũng như gia đình họ.

 

Trước năm 1975, gia đình nào cũng có ít nhất một người đàn ông trong quân ngũ, mỗi gia đình đều có nỗi đau riêng nhưng tất cả đều đầy nước mắt. Câu chuyện bắt đầu từ những lá thư trong nước kể lại trường hợp của chính người viết cho thân nhân nơi hải ngoại, sau đó là những bài viết trên báo chí do những người được nghe kể lại, cuối cùng chính nạn nhân viết lại đoạn đường gian nan đã qua trong các trại tù tập trung cộng sản. Không có cái khổ nào hơn cái khổ người tù đã phải gánh chịu. Không còn cảnh nào tệ hơn cảnh vợ con tù lũ lượt gồng gánh đi thăm nuôi chồng, cha. Mỗi một địa danh thuộc vùng rừng thiêng nước độc khắp nơi trong nước là một trong những nhà tù giam hãm cả một thế hệ đã hy sinh tuổi thanh xuân chiến đấu cho lý tưởng tự do. Mỗi một người tù là một câu chuyện tình với kết thúc đẹp như một bài thơ hay bi thảm như chính thân phận tù đầy của họ.

 

Sau mỗi lần đọc xong một câu chuyện, tôi lại bâng khuâng. Tôi không biết phải cho mình là người vợ tù "cải tạo" may mắn hay bất hạnh khi ôm đứa con hơn năm tháng theo gia đình rời khỏi quê hương trước ngày chồng vào nhà tù cộng sản lớn nhất thế giới của Việt Nam. Dẫu rằng may mắn hay bất hạnh tôi vẫn được gọi là "vợ tù" như những người đàn bà khác và chúng tôi đều có một mẫu số chung: Mỗi người vợ - dù ở bất cứ nơi đâu, tại quê nhà hay hải ngoại - đều có những băn khoăn, trăn trở, đau khổ, suy tư riêng, cùng nuốt vội nước mắt để lo cho cuộc sống còn của chồng con trong tháng năm chàng chịu trăm cay ngàn đắng trong ngục tù và cách nào chăng nữa cùng chịu cảnh "nghìn trùng xa cách".

 

Ngày ôm con, trong ánh mắt trông theo của chàng, vội vàng cùng cha mẹ và gia đình bỏ lại tất cả sau lưng ra đi, tôi không thể nghĩ đến hay tưởng tượng ra nổi những chuyện sẽ xẩy ra sau ngày đổi đời. Chàng có thừa điều kiện vượt thoát nhưng số mệnh vẫn là số mệnh. Chàng có số tù đầy nên không thoát khỏi cảnh tội tù cho dù chàng hứa chắc như bắp rằng:

-Em ôm con đi trước, anh về lo cho đơn vị xong anh sẽ đi sau. Anh nằm trong phi trường, đi lúc nào chả được.

Tôi đã dùng lời hứa này đến hàng nghìn hàng vạn lần để tự yên ủi mình trong những lúc thất vọng vì tin tức về chàng quá là mơ hồ và mong manh còn hơn sợi tơ hồng đã cột chúng tôi lại với nhau hơn hai năm trước.

 

Điều may mắn của những người vợ tù nơi hải ngoại là không phải vất vả tung mình vào dòng đời đầy hỗn loạn, giành dựt kiếm sống, không phải đối diện với những khuôn mặt chẳng phải người bỗng dưng xuất hiện để hành hạ, làm nhục những người mang danh "Ngụy Quân, Ngụy Quyền" và gia đình họ. Những người đàn bà chưa từng chân lấm tay bùn hay bon chen cho cuộc sống còn bỗng một ngày thành lọ lem. Chuyện xưa, cô bé Lọ Lem biến thành bà Hoàng. Chuyện nay - thời cộng sản, tiểu thư, học trò, cô giáo biến thành nô ... lệ (thuộc vào thái độ thù hằn của chế độ mới). Cuộc sống của mẹ con ở nhà có khó khăn thiếu thốn vẫn phải nhịn ăn nhịn mặc nhịn đủ thứ, chắt chiu dành dụm để có tiền khăn gói lặn lội vượt rừng lội suối đi thăm nuôi chồng trong tù. Trầy da tróc vẩy đến nơi còn bị chửi mắng trên đầu mà vẫn phải dạ thưa để được gặp chồng. Nhìn hình hài tưởng như không phải của chồng trước mặt mà sao như nghìn trùng xa cách; muốn khóc mà nào dám khóc; muốn ôm nhau tỏ chút lòng nhớ thương mà chân vẫn như chôn chặt một chỗ; thời gian một hai tiếng đồng hồ gặp mặt không đủ cho bao tháng năm dài mòn mỏi đợi chờ. Làm sao dám nói, làm sao dám tỏ trước ánh mắt soi mói của cai tù?

 

Sự bất hạnh lớn nhất vợ tù nơi hải ngoại phải chịu chính là sự trông ngóng, đợi chờ trong vô vọng - đợi chờ ngay từ giờ thứ nhất khi rời xa nhau. Chúng tôi không biết điều gì đã và đang xẩy ra cho chồng mình bên kia nửa quả địa cầu. Nghìn lẻ một điều có thể xẩy ra chúng tôi đều nghĩ đến nhưng không có đến một điều được xác định rõ ràng. Sự chờ đợi không chỉ trong một vài ngày hay một vài tháng. Ngay từ khi đến trại tỵ nạn, hàng ngày tôi ôm đứa con còn trong lòng ra trạm xe buýt, đếm từng chuyến xe đổ người mới đến nhập trại, đến từng dẫy lều tạm trú tìm xem có chàng hay không. Đợi chờ và hy vọng mỗi ngày vơi đi theo từng tin tức nhận được:

- 28 tháng Tư phi trường Tân Sơn Nhất bị pháo kích
- Tối 28 anh rời phi trường chạy ra ngoài
- 29 tháng Tư anh vẫn còn lăng quăng ở nhà chưa tìm được đường đi
- 30 tháng Tư Sài Gòn thất thủ
- Mồng 1 tháng Năm, Sài Gòn đổi tên. Chính phủ Hoa Kỳ ngưng chuyển vận người tỵ nạn.
- Bạn bè đi theo những chuyến bay cuối cùng cũng như trong các chuyến tầu của Hải Quân hoặc tư nhân sau ngày đổi đời, gặp lại cho biết không hề thấy chàng

 

Sau những tháng kéo dài cảnh đợi chờ trong trại tỵ nạn với hy vọng mong manh là nghe được tin chồng, hoặc may mắn hơn được đón chồng, từ những người mới đến, chúng tôi đành phải chấp nhận sự thật là từ nay "nghìn trùng xa cách" - không chỉ là cảm tưởng vì còn được thấy chàng bằng xương bằng thịt trước mặt; phải tự mình bắt đầu cuộc sống mới nơi xứ người.

 

Tôi cùng gia đình gồm cha mẹ và các em đến một tiểu bang miền đông nam Hoa Kỳ với sự bảo trợ của một nhà thờ. Chị em chúng tôi sống đùm bọc lẫn nhau. Cha mẹ và các em thương mẹ con tôi bỗng dưng thành mồ côi chồng, mồ côi cha nên hết lòng lo cho mẹ con tôi đầy đủ. Chị em chúng tôi vừa đi làm vừa đi học lại để tìm tương lai. Cô em gái mười lăm tuổi sau giờ học làm trong nhà hàng, cậu em trai mười bẩy gánh thay cho chị, bỏ học leo lên những bồn xăng cao ngất trời sơn sơn phết phết trong cái lạnh cắt da của mùa đông. Tôi và cô em gái lớn đi bộ cả tiếng đồng hồ dưới cái lạnh không độ "C" để làm công việc chưa bao giờ nghĩ đến - sửa quần áo. Cuộc sống nơi xứ người không là chốn thần tiên như bao người mơ tưởng. Tuy những người bảo trợ sẵn lòng giang tay giúp đỡ, nhưng lúc đó người Việt mình vẫn còn mang lòng tự trọng luôn có trong huyết quản, vẫn rất ngại ngùng khi lên tiếng nhờ vả, nên chi cứ thế mà tự mình dọ dẫm đường đi trong cuộc sống mới. Bao nhiêu lần vấp ngã rồi lại đứng lên, bao lần và vội miếng cơm chan nước mắt ... thê thảm!

 

Người vợ Việt Nam thời Cộng Hòa, một số không nhỏ, là một thứ ký sinh trùng nương nhờ vào đồng lương và sự bương chải của chồng. Đến xứ lạ quê người, không một chữ lận lưng, không một nghề chuyên môn, không một chút kinh nghiệm sống lăn lóc trong đời, người vợ tù hải ngoại cũng phải lăn vào giòng đời mưu sinh. Tuy chúng tôi không gặp những cảnh bóc lột, bắt bớ vô cớ, nhưng trong thời gian đầu chúng tôi là những người có đồng lương thấp nhất trong xã hội vì không hội đủ điều kiện làm việc. Cho dù chính phủ có luật lệ bảo đảm cho công nhân được hưởng mức lương tối thiểu, nhưng chủ nhân ông nào cũng có đủ mánh khóe để cắt đầu nọ, bớt đầu kia.

 

Tôi không biết những gì xẩy ra tại các quốc gia khác nên chỉ dám kể những sự việc tại Hoa Kỳ mà thôi.

 

May mắn cho những người được tạm dung tại các tiểu bang giầu có được hưởng thêm trợ cấp của tiểu bang, cuộc sống của họ đỡ chật vật hơn. Phần lớn các tiểu bang khác, trợ cấp của chính phủ lệ thuộc vào sự tài trợ của liên bang, làm sao những người vợ tù không thân nhân với đàn con năm bẩy đứa còn nhỏ dại có thể tự mình mưu sinh! Đó cũng là một trong nhiều nguyên nhân đẩy người vợ tù vào vòng tay người đàn ông khác sau vài năm chờ đợi trong vô vọng để nhờ họ cùng nuôi sống đàn con mình. Ai dám nói họ không đau lòng khi phản bội lại người chồng hương lửa bao năm để có đàn con đông đúc như thế! Đau lòng và bị lương tâm dằn vặt hơn khi nhận được tin bên nhà về người chồng cũ còn lao đao khốn đốn trong tù. Biết làm gì hơn là công khai hoặc giấu diếm người chồng hiện tại để gửi tiền về giúp đỡ chồng cũ. Họ sống trong tâm trạng của người phạm tội khi phải che dấu việc bước đi bước nữa của họ với thân nhân bên quê nhà. Nói thế nào để người thân yêu của mình hiểu? Hai cuộc sống quá khác biệt và ai cũng nghĩ đất Mỹ là thiên đàng hạ giới với nhà cao cửa rộng, xe cộ hào nhoáng

 

Những người chồng mới chưa chắc được hưởng hạnh phúc trọn vẹn bên vợ (người ta) của mình khi biết lòng vợ mình vẫn còn hình bóng người xưa cũng như vẫn tiếp tục "thăm nuôi" bằng cách này hay cách khác. Dẫu cho đại lượng, quân tử đến mấy đi nữa cũng không thể tránh được cảnh nồi niêu soong chảo đụng nhau, đay nghiến nhau, hằn học nhau. Cuối cùng đàn con ở giữa, tuy vật chất tương đối tạm ổn nhưng tinh thần thì sao? Mẹ nào không thương con! Cũng chính vì thương con mà mẹ đành lòng bỏ người đầu ấp tay gối đang bị tù đầy bên nhà tìm nơi nương tựa khác cho các con. Họ là những người đáng thương hay đáng trách đây?

 

Đau khổ nhất cho cả ba khi người tù được thả, tìm đường vượt biên, đến nước thứ ba chờ ... vợ bảo lãnh qua đoàn tụ. Giai đoạn này mới chính là lúc thảm cảnh xuất hiện. Người vợ đứng trước ngã ba đường - bỏ bên nào, giữ bên nào? Bỏ cũng khổ mà giữ cũng không xong. Hoàn cảnh của mỗi người có thể viết thành một trang tình sử dài không có đoạn kết vì "hậu quả" vẫn còn kéo dài cho đến hiện tại. Chuyện Kim Kiều tái hợp, dĩ nhiên, buồn nhiều hơn vui. Người lớn xử sự không khéo, sẽ làm tổn thương đàn con và vết thương nào cũng để lại vết sẹo dù to hay nhỏ.

 

Khi tấm màn nhung kéo xuống kết thúc bi kịch, người đàn bà và đàn con vẫn là những người chịu thiệt thòi nhất. Hai người đàn ông, nào ai biết họ nghĩ gì? Ai cũng cho mình được quyền chiếm hữu những gì thuộc về mình. Anh có công sinh, tôi có công dưỡng. Anh thương vợ thương con, tôi cũng thương không kém gì anh. Ít có người chịu bỏ tự ái và cảm tưởng mất mát của mình để tạo cho những người mình thương có một đời sống mới trong một tâm hồn thanh thản.

 

Bao năm qua, tôi mới chỉ nhìn được vài gia đình có một kết thúc đáng cho mọi người kính nể. Chỉ cần một chút bao dung của hai người đàn ông, người vợ và đàn con sẽ hạnh phúc biết là bao!

 

Tôi xin được kể lại câu chuyện cho tôi dấu ấn sâu đậm nhất. Chị mang đàn con năm đứa qua Mỹ. Chị lấy chồng trong giữa niên khoá lớp đệ Nhất trung học (lớp 12 bây giờ). Làm vợ ông Trung Úy lên đến Thiếu Tá, chị chỉ biết ở nhà lo cho đàn con. Nơi đất khách quê người với học lực Tú Tài một, sinh ngữ Pháp, làm được việc gì để nuôi đàn con năm đứa. Anh có nghề nấu bếp từ bên Việt Nam, anh đề nghị mở một nhà hàng nhỏ cùng làm việc để nuôi đàn con. Chị từ chối vì không muốn phản bội chồng. Anh lại đề nghị chị viết thư về hỏi chồng và sẵn sàng trả lại chị khi nào chồng chị sang đoàn tụ với vợ con.

 

Chồng chị bị tù đầy tận miền Bắc xa xôi không thể liên lạc. Bố mẹ chồng không còn và gia đình chồng thất lạc khắp nơi. Chị gửi thư về hỏi ý kiến mẹ ruột, mẹ bảo rằng tùy ý chị. Sau một thời gian chờ đợi, chị đành chấp nhận lời anh nhưng vẫn bảo khi nào nhận được tin chồng chị sẽ ra đi. Anh đồng ý.

 

Anh chị làm ăn vất vả để nuôi đàn con. Anh thương yêu và lo cho chúng không khác gì con mình. Bù lại đàn con cũng thương yêu anh, sau vài năm gọi bằng bác, chúng đã đổi thành ba và lúc nào cũng hãnh diện vì có hai người cha cùng thương yêu chúng. Chúng kể cho anh nghe những chuyện ngày xưa của chúng với bố ruột, rồi mấy ba con cùng cười nắc nẻ với nhau.

 

Gần mười năm sau, chị nhận được thư chồng từ bên đảo, chàng viết:

". Mẹ thường xuyên liên lạc với anh, gửi thư em viết cho mẹ, anh rất thông cảm và thương em nhiều lắm. Thành thử suốt mười năm qua anh không liên lạc với em để em yên lòng sống mà nuôi con. Gửi lời anh cảm ơn anh Quốc đã không quản ngại cưu mang vợ con anh. Anh được họ cho về sớm vì tưởng anh gần chết. Về nhà, mẹ lo săn sóc thuốc thang cho anh và tìm đường cho anh vượt biên. Mẹ bảo: "hoàn cảnh vợ con như vậy, mẹ để con tùy ý quyết định cũng như năm xưa mẹ đã để tùy vợ con quyết định". Em gửi giấy bảo lãnh cho anh. Khi nào anh đến, chúng mình sẽ tìm cách giải quyết cho êm đẹp Lúc nào anh cũng thương yêu em và các con .."

 

Trong khi chị băn khoăn bên tình bên nghiã, anh lại từ tốn khuyên chị lo bảo lãnh cho chồng càng sớm càng tốt. Cuộc sống vẫn trôi qua bình thường, anh không tỏ một vẻ gì buồn phiền hay đau khổ. Anh săn sóc chị nhiều hơn, tìm dịp để gần gũi với năm đứa con của chị nhiều hơn. Chị biết tuy không nói ra, nhưng lòng anh rất đau. Chị vẫn còn yêu chồng, nhưng chị không chối cãi là cũng rất thương anh. Tình cảm của anh dành cho chị ra sao, chị đều cảm nhận được hết. Mười năm tuy không hẳn là tình chồng vợ, nhưng cái nghiã nó nặng đến nghìn cân. Anh đã thay chồng, cha để lo lắng bảo bọc cho chị và các con, bây giờ phải chia tay lòng sao nỡ!!!

 

Ngày phải đến rồi cũng đến, ba mặt gặp nhau ở phi trường cùng năm đứa con có đứa đã cao lớn hơn bố. Chị gặp lại chồng mừng mừng tủi tủi, các con gặp cha cũng ôm cũng ấp nhưng ánh mắt chúng lại nhìn anh. Anh mỉm cười tiến lại, sau cái bắt tay của hai người đàn ông, anh nói:

 

- Đây là vợ con anh, tôi gửi lại cho anh, tự anh lo cho họ. Tôi để lại tất cả cho mấy mẹ con. Hai tiếng nữa tôi cũng lên máy bay qua Pháp "đoàn tụ" với cô con gái lớn của tôi. Nó mời tôi về hoài nhưng còn vướng mấy mẹ con này tôi chưa đi được.

 

Đọc lá thư anh gửi về từ bên Pháp kể lại đoạn cuối của cuộc tình tay ba, tôi khóc vì cảm động. Quân tử ngộ quân tử, quả thật chị là người đàn bà may mắn và hạnh phúc nhất trên trần gian. Gần hai mươi năm không còn nhận tin anh, nhưng tôi tin hai gia đình vẫn còn liên lạc với nhau vì trong lòng đàn con anh vẫn là ba của chúng. Tôi cũng tin hai người đàn ông vẫn một lòng tương kính nhau vì cả hai đều muốn người đàn bà mình yêu thương được vui vẻ, hạnh phúc.

 

Chuyện tình thứ hai tôi xin được dành lại vào dịp khác để còn có chuyện kể. Gần ba mươi năm qua, bao nỗi khổ đau, mất mát của những người tù và gia đình của họ đã là kỷ niệm. Chuyện đi hay ở không còn là điều đáng nói. Vết thương nào rồi cũng phải có ngày lành. Ai "bị" nghìn trùng xa cách thì cũng đã tạo dựng gia đình mới cho mình. Con cái ngày xưa đều đã lớn và đã có gia đình riêng. Nếu có nhớ lại, cũng chỉ còn là một thoáng ngậm ngùi mà thôi.

TRẦN CHI LIÊN

 

(SONY TRẦN sưu tầm, Vntvnd chuyển)

 

LONG ĐONG TÌM VIỆC TRÊN ĐẤT MỸ

Hoàng Lan Chi

Xưa các cụ nói Ngũ thập tri thiên mệnh nhưng tôi tự thấy mình đã Tri từ tứ thập. Sau bao dập vùi kể từ sau năm 75, truân chuyên từ nghề nghiệp đến việc ra nước ngoài, tôi tin người ta có số!

Có người đi nước ngoài ngon ơ. Ra bãi, lên đại, không tốn xu nào. Tôi thì vượt biên mãi không xong, đi chính thức cũng trầy vi tróc vẩy. Cứ ngỡ lên phi cơ từ 84 hay 90. Ai dè, qua thiên niên kỷ mới, vũ như cẩn (vẫn như cũ)!

Việc làm thì thay đổi tùm lum. Tôi thích Y nhưng thi rớt mà phải vào Khoa Học. Tôi không thích nghề dậy mà cuối cùng vẫn dậy! Sau 75, lại đổi nhiều nghề mà nghề "vinh quang" nhất là .. ngồi lề đường bán cà phê cóc và xôi! Sinh viên đi ngang, gặp cô vẫn kính cẩn chào và mua dùm cô gói xôi!

Qua Mỹ , tôi đã dự tính truớc .. là sẽ làm việc ở toilette Mỹ cơ đấy! Có gì đâu? Với tôi, không có nghề gì xấu! Huống chi, khả năng mình, mình tự biết. Mình qua muộn thì chấp nhận hết.

Đầu tiên tôi trông một em bé 4 tháng cho một cặp vợ chồng trẻ. "Job" này do tôi đọc báo. Chỉ tiếp xúc qua phone mà Thanh, cô chủ nhà, OK ngay vì "có nhiều người nói khó nghe quá. Cô thì nói dịu dàng, nhỏ nhẹ". Tôi tủm tỉm cười khi nghe Thanh nói vậy.

Tuổi già, làm việc trí óc từ 95 đến nay, bây giờ "lụ khụ" bồng em bé, tôi cũng có phần ngán. Nhưng có lẽ vì tính tôi thích trẻ con (thích cả người già) nên ráng làm. Số xui là bé này thuộc loại khó ăn khó ngủ. Cho ăn cả giờ và nhất là cứ ăn nửa bình là stop. Sau một giờ, cho ăn nửa bình tiếp theo không nổi. Thằng nhỏ dãy dụa. Sau một hồi đánh vật với tôi, khi mẹ bé cho thì OK! Có lẽ sau khi đánh vật với bà, mệt quá, đói bụng nên thằng Cu chịu bú tiếp? Tôi bảo Thanh "Cô sẽ cố thêm hai ngày. Nếu bé không ăn thì cô không làm đâu. Cô trông thì bé phải ăn đủ cữ". Chắc sợ "bà" hăm he nên sau đó bé ăn. Trông bé có cái cực là buổi trưa buồn ngủ quá nhưng nếu bé thức thì cứ phải chong mắt lên coi! Còn các vụ khác thì đối với tôi là... chuyện nhỏ! Tôi tắm cho bé gọn bân. Ru ngủ thì hết ca tân nhạc, ru con kiểu người Bắc "à ơi, cái cò cái vạc cái nông, sao mày dẵm lúa nhà ông hỡi cò" đến kiểu người Nam "Ví dầu tình bậu muốn thôi, bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu đi". Khi ru bằng bài thơ:

Em ơi nhẹ cuốn bức rèm tơ
Tìm thử chân mây khói toả mờ
Có bóng tình quân đang giong ruổi
Ngựa hồng tuôn bụi cõi xa mơ

Thì .. ông già tía của bé, mới 32 tuổi nhưng khoái thơ bèn hỏi "Phải thơ ông X không cô?"

Mẹ bé nuôi con, đứng ở 13 pounds mấy tuần lễ. Tôi nuôi mới hơn một tháng, bé cân 15 pounds. Coi như thành tích BabySeat của tôi OK!

Mới hơn một tháng thì cô em chồng của Thanh từ VN qua, phải ở nhà Thanh để ông anh lo mọi việc nên giao bé lại cho cô này. Tôi mất job! Cũng hơi buồn vì bé khó nuôi nhưng vợ chồng Thanh cư xử rất đàng hoàng, lễ phép. Đi làm đều thưa cô và coi cô như mẹ vì các cháu xem giấy tờ và biết tôi thuộc thành phần nào của chế độ truớc 75 ..

Virginia không có báo hàng ngày như Orange County nên tôi phải chờ đến thứ sáu. Xem thì .. toàn 2 bé (trông không nổi) hay các cô làm Nail, phải trông đến 9 giờ tối (làm cũng không nổi)

Một chị bạn Gia Long giới thiệu việc trông cụ già đau tim. Thường thì tôi thích phone truớc, hỏi sơ cho biết một số điều, cảm thấy đuợc thì mới đến. Nhưng chị bạn nói "Chị có nói chuyện với Bà Du. Bà ta nói có vẻ tử tế lắm. Dân có học. Bả bảo, phải đến để xem phòng em ở ra sao, có tươm tất không..."

Giê-su ma, lạy chúa tôi! Khi đến bà Du, tôi ngã ngửa! Ngay khi mở cửa, bà Du trạc tuổi tôi, bà ta nhìn tôi bằng đôi mắt soi mói, không một chút thiện cảm! Đó là tôi mặc giản dị, không "điệu hạnh" đấy! Bà Du có vẻ "chảnh" và:

- Khi sang Mỹ, đi làm thì coi đó là cái job của mình. Đừng nghĩ rằng, ngày xưa mình là ông này bà nọ rồi bây giờ sao người khác lại sai mình!

Tôi hơi chưng hửng. Tôi chẳng nói gì về mình cả? Bà Du không biết, sau 75, tôi từng lê la bán cà phê cóc ở lề đường sao? Nhưng cái làm tôi thấy khó nhất là bà đưa đi coi phòng và nói:

- Ban ngày chị toàn quyền sử dụng phòng này nhưng vì thỉnh thoảng có người nhà tôi về nên đêm thì chị qua ngủ chung với cụ!

Trời đất! Coi bà cụ đau tim, không giờ giấc rõ rệt (cụ dậy giờ nào, phục vụ giờ đó, cụ ngủ giờ nào, ngủ giờ đó!). Tiền thì chỉ trả 600US/tháng mà lại còn toan tính đẩy việc coi bà cụ ban đêm cho tôi! Chỉ là nói tránh đi. Chứ bà Du hoàn toàn có thể nói: "Chị ở phòng này. Khi nào có người nhà về, thì chị chịu khó ngủ tạm với cụ" thì còn nghe đuợc! Đằng này, bảo ban ngày ở phòng đó, ban đêm ngủ với cụ! Cụ già sẽ ho, đi toilette... Làm sao ngủ được? Có khác nào bắt trông cả ban đêm! Tôi ngán ngẩm nói để trả lời sau vì .. Nhưng bà Du:

- Chị cứ cho biết chị có bằng lòng với mức lương đó không? Hay chị muốn đề nghị bao nhiêu thì cứ nói !

Tôi chẳng nói gì. Tôi thấy khó chịu, không muốn làm tí nào. Dù có trả gấp đôi, tôi cũng say No. Với tôi, hiện tại, tiền không là quan trọng. Buổi tối gọi phone, gặp ông chồng, tôi chỉ lịch sự :

- Tôi rất tiếc là tôi cũng đã già, khó ngủ nên nếu ngủ chung với cụ sẽ không ngủ được. Do đó không giúp anh chị đuợc. Xin lỗI ..

Chị bạn tôi cũng bất mãn. Chị nói rằng, trao đổi qua phone, thấy bà Du có vẻ được lắm. Khi gặp mới hỡi ôi! Tôi thắc mắc vì sao chị Du nói, theo kiểu "dằn mặt tôi", chị bạn "tại vì mình có nói cho Du biết cái background của bạn. Đã từng là Giảng Nghiệm Viên Đại Học Khoa Học Sài Gòn nên sẽ làm việc chăm sóc bà cụ tốt vì là người có học, hiểu biết". Trời đất, đâu ngờ "cái background" đó đã làm bà Du chỉnh tôi "đừng nghĩ truớc kia mình là .. mà bây giờ tự ái". Chán!

Tôi đọc báo thấy tìm người phụ việc nhà. Khi nói qua phone, chị bảo hai vợ chồng đi làm, cần người nấu ăn, làm việc nhà sơ sơ. Nhưng sau này, khám phá ra chị nói dóc vì vô tình tôi biết chị là suôi gia của chủ nhà nơi tôi đang ở tạm. Bà này cho tôi hay, ông chồng đau, ở nhà, chị cần người trông coi chồng nhưng nếu đăng báo, nói trông người bịnh thì .. mọi người chạy hết. Tôi hỏi kỹ, được biết ông ta cũng không nặng lắm, tôi OK làm thử.

Hai vợ chồng đến gặp tôi. Bà này hơn tôi ba tuổi. Bà nói ngay khi nhìn thấy tôi:

- Giá tôi gặp một người như chị Tám, tôi thấy thích hơn là chị!

Tôi hiểu ý chị nói, nhìn cái tướng tôi, có cảm tưởng .. không làm được việc nặng! Một sự đoán sai xa lắc xắc lơ! Chỉ với 30 phút, tôi đã thanh toán nhà bếp, toilette và hút bụi toàn bộ lầu 1 của chủ nhà nơi tôi ở! Tự ngày xưa, tôi đã tập làm việc nhanh và gọn! Những tháng năm đói khổ sau 75, tôi đã từng lê la vỉa hè bán cà phê thì làm sao tiểu thư được?

Bà chủ đi kiếm người làm này được mô tả là có học -con cái đều là Bác Sĩ, Duợc Sĩ. Bà ta hạch sách, hoạnh hoẹ đủ điều. Từ việc xem Passport đến việc cá nhân riêng tư. Lại chê VN ở dơ! Cứ như người từ VN mới sang là cũng phải ở dơ, quê mùa vậy! Bà nêu việc hút bụi các lầu. Tôi ngạc nhiên :

- Sao hôm nọ qua phone, không nghe chị nói ?

- Tôi quên. Nhưng hút bụi có gì đâu? Tôi rất active. Con người phải active mới khoẻ mạnh! Tôi không thích ngồi không, tôi luôn tìm việc mà hoạt động cho người không bịnh!

Tôi trố mắt. À, lại sổ tiếng Tây nữa cơ đấy. Vì từ nãy giờ, bà xúc phạm tôi khá nhiều nên lần này tôi bình thản:

- Dạ vâng, active thì rất đúng. Tôi cũng vậy. Ở nhà tôi cũng rất active. Nhưng khi ở với chị, tất cả những gì chị muốn tôi làm, chị nêu ra hết, tôi làm tròn trách nhiệm trên các việc đó là đủ. Căn cứ trên các việc chị giao, tôi sẽ thảo luận mức lương với chị. Thì giờ còn lại, tôi dành cho riêng tôi!

Bà ta hỏi tôi:

- Việc riêng của chị là việc gì?

Tôi -đến nước này- đành chịu không nổi:

- Tôi viết báo, thưa chị. Tôi thích viết vì đó là một hobby của tôi! Và đồng thời có vài tờ báo còn trả nhuận bút nữa. Một bài tôi viết có khi là 30 US!!

Bà ta ngạc nhiên. Bà chủ nhà (sau này cho tôi biết, bà cũng bực mình với bà này khi thấy bà ta hạch sách hoạnh hoẹ tôi đủ điều) đứng dậy vào phòng lấy tờ bán nguyệt san Tự Do ở Texas:

- Bài của cổ viết có đăng trong này nè?

Bà ta im lặng. Và vậy là tôi xong luôn cái hy vọng được bà ta mời trông coi ông chồng đau tim của bà!

*

Bạn vàng của tôi, anh VTH giới thiệu anh P. Anh có cơ sở thêu logo và lúc này công việc nhiều nên cũng cần người phụ. Tôi đến làm thử và bảnh lắm, tuyên bố :

- Em làm thử, học việc. Anh mất thời gian chỉ nên em làm free, không lấy tiền đâu.

Coi vậy, cũng có trục trặc. Đó là anh P yêu cầu tôi giúp anh! "Em nấu cơm cho em ăn thì em nấu dùm cho hai cha con anh" ! Trời đất, nhè tôi -nữ hoàng làm biếng về bếp núc (thời gian siêng là những năm ngoài 30. Giờ ngoài 50, rất làm biếng!) - mà bảo làm bếp cho ba người ăn! Tôi từ chối nhưng cuối cùng .. thì tôi cũng đành giúp nhưng với điều kiện nấu sao ăn vậy. Không đuợc chê ỷ eo! Và giờ làm bếp tính vào giờ làm việc!

Tôi bảo với VTH "Tôi còn đang muốn đi làm những nghề sau đây: Toilette công cộng Mỹ, phụ nấu bếp, quét rác đường, đứng coi cây xăng..." Nghề nào coi như "tệ hại" nhất của Mỹ, cũng muốn làm qua cho biết mùi Mỹ! Sá gì? Tôi -đã từng đứng vững suốt gần 30 năm qua ở VN- sá gì ba cái chuyện lẻ tẻ đó?

Long đong, lận đận từ thuở trẻ đến già. Âu đó là cái số! Số con rệp!

HOÀNG LAN CHI

(Vntvnd chuyển)