Hứng
(Tác giả : SONG THAO)
Tôi ở ngay
Montreal mà cũng không biết là nhạc sĩ Lê Trạch Lựu
cùng ở chung thành phố với tôi. Cho tới khi đọc
được bài viết về ông trên báo Thanh Niên Online ở
trong nước tôi mới biết ông là đồng .. tỉnh
với tôi! Ông là tác giả của bản nhạc "Em Tôi"
mà hầu như mọi người đều biết. Ấm
ớ về nhạc như tôi mà lúc nào cũng có thể
nghêu ngao em tôi ưa đứng
nh́n trời xanh xanh / mang theo đôi mắt buồn
vương giấc mơ được.
Hứng từ
nàng .. nhạc nào đă khiến ông sáng tác được bản
nhạc bất hủ này vào năm 1953? Ông kể với kư
giả H.Đ.N.: "Mùa hè năm 1946, hướng đạo
sinh Hà Nội gồm nhiều "đạo" (phiên
đội) cả nam lẫn nữ tập trung ở ga Hàng
Cỏ để đáp tàu đi dự trại hè tại biển
Sầm Sơn (Thanh Hóa). Tôi bỗng để ư thấy trong
đoàn có một cô gái xinh xinh, dáng người phong nhă và
đặc biệt có đôi mắt tuyệt đẹp. Nếu
bảo rằng có "tiếng sét ái t́nh" th́ quả thật
tôi đă bị "đánh một quả" đến
choáng váng. Đến nơi, đoàn tôi gặp may là
được ở trong những biệt thự nh́n ra bờ
biển của khu nghỉ mát do người Pháp vừa rút
khỏi. Phía sau ngôi nhà bọn tôi ở có một giếng
nước và không hiểu vô t́nh hay cố ư mà trưa nào tôi
cũng thấy cô gái ấy ra giếng giặt áo. Lúc nào tôi
cũng ngồi bên cửa sổ ngắm cô ấy. Thỉnh
thoảng cô ấy ngước mắt nh́n về phía tôi, mỉm
cười khiến tôi xuyến xao quá đỗi .. Trở
về Hà Nội, gần như ngay lập tức tôi đi
t́m nhà cô ấy. Hóa ra chúng tôi ở khá gần nhau. Và ơn trời,
tôi phát giác ra: thằng Mỹ - đứa "đệ tử"
vẫn đi theo tôi bấy lâu nay lại chính là em ruột của
nàng. Qua thằng Mỹ, tôi biết nàng tên là Phượng. Từ
đó, mỗi chiều, tôi thường xuất hiện
trước cổng nhà nàng với một lư do rất ư
chính đáng: rủ chú Mỹ đi chơi. Và như hiểu
được t́nh cảm của tôi, những buổi chiều
nàng cũng thường ra hiên nhà hóng mát hoặc rũ tóc
bên thềm. Tôi nảy ra ư định viết thư cho
Phượng, nhưng nghĩ đến t́nh huống nàng cầm
bức thư và .. xé tan tành, hoặc quẳng xuống đất
th́ có mà .. độn thổ ! Cách đơn giản nhất
là nhờ chú Mỹ làm "giao liên". Vậy là suốt 70
ngày, mỗi ngày một bức thư được Mỹ
chuyển đến cô chị, nhưng tuyệt nhiên chẳng
có hồi âm. Tôi nghi Mỹ "giếm" những bức
thư đi, nó thề "bán sống, bán chết"
đă chuyển rồi, c̣n tại sao không có thư trả lời
th́ "anh đi mà hỏi chị Phượng". Tôi
đau khổ, hoang mang .. Cho đến một chiều
trước ngày Toàn quốc kháng chiến một tuần, Mỹ
háo hức t́m tôi với bức thư hồi âm đầu
tiên của nàng. Tôi run run mở bức thư có những con
chữ tṛn tṛn, đều đều. Trong thư Phượng
nói là cũng đă "để ư" tôi từ hôm gặp
đầu tiên. Sở dĩ nàng không hồi âm là muốn thử
xem tôi có phải là người đứng đắn không.
Sau đó gia đ́nh nàng tản cư về Hà Đông. Hai hôm
sau, tôi đi bộ từ Hà Nội đến thăm nàng.
Ngạc nhiên trước "nhiệt t́nh" của tôi, bố
mẹ nàng đă cho phép tôi đi chơi suốt một buổi
dọc bờ sông Nhuệ (dưới sự giám sát của
.. Mỹ!). Đó là một lần bên nhau duy nhất, một
ngày hạnh phúc ngập tràn. Chỉ một điều khiến
tôi ân hận đến măi bây giờ là đă không dám cầm
tay Phượng, dù chỉ một lần".
Cái tay ở
gần kề mà không biết cầm khiến nhạc sĩ
Lê Trạch Lựu mất luôn .. vợ! Bởi v́ sau đó
chiến tranh bùng nổ nên đôi người đôi ngả.
Ba năm sau, năm 1951, ông đi Pháp và từ ngày đó tới
nay chưa hề trở về Việt Nam. T́nh vào cuối
thập niên 1949 chay tịnh như vậy. Có cái tay mà
cũng không dám rớ tới. Qua thập niên 1950, t́nh h́nh mặt
trận yêu đương đă sáng sủa hơn nhiều.
Nhà thơ Trần Dạ Từ, khi yêu, đă biết mi
người t́nh, tuy cái mi c̣n như .. hết hồn. Lần đầu ta ghé môi hôn / Những
con ve nhỏ hết hồn kêu vang. Từ thập niên 1960, t́nh yêu
đă luồn lọt đến mọi khe hở. Nếu
nhạc sĩ Lê Trạch Lựu yêu trong thập niên này th́
t́nh h́nh chắc đă khác. Nhưng nếu "em tôi" trở
thành "madame Lê Trạch Lựu" th́ thiệt hại vô
số, giới thưởng thức nhạc chắc sẽ
chẳng có "Em Tôi". T́nh dang dở mới là nguồn
hứng để các văn thi nhạc sĩ sáng tác. Nếu
vẹn câu thề rồi th́ chỉ lo sản xuất các
công dân cho tổ quốc, thơ thẩn nhạc nhiếc ǵ
nữa.
Chuyện
t́nh của các ông thi sĩ nhạc sĩ ngày xưa cứ lửng
lơ con cá vàng như vậy cả. Có hai chàng nhạc
sĩ xứ Quảng là Vũ Đức Sao Biển và
Đynh Trầm Ca, cùng thầm yêu một cô gái tên Hồ Thị
Thu. Khoảng thập niên 60, Thu khoảng mười tám
đôi mươi, nữ sinh trường Trung học Tiểu
La, Thăng B́nh, Quảng Nam. Nàng có mái tóc dài, khuôn mặt trái
soan, làn da trắng hồng. Hai chàng nhạc sĩ lúc đó đều là học tṛ
chân đất, bạn thân với nhau. Có lẽ họ cùng ấp
úng như nhau. Nàng Thu đi lấy chồng sớm. Chồng
của nàng là trai thời loạn, một Trung Úy Pháo binh tên
Trần Đ́nh Ái. Kể về cuộc t́nh này, anh Hồ
Luân, anh rể của cô Thu và là bạn của cả Vũ
Đức Sao Biển lẫn Đynh Trầm Ca cười
hô hố: "Thằng Mạc
Phụ (tên thật của Đynh Trầm Ca) quen con Thu là qua
tui. Dạo đó tui để ư cô chị tên Liên. Liên bị
bệnh, tui muốn đến thăm nhưng đi một
ḿnh th́ hơi run, bèn rủ thằng Phụ đi theo. Ai dè,
tới nhà Liên, hắn gặp cô em, đâm ra như mất hồn!
C̣n con Thu có t́nh cảm chi với Vơ Hợi (tên thật của
Vũ Đức Sao Biển) không th́ tui không rơ. Nhưng mà
tui thấy nhiều khi người ta hư cấu màhay quá
trời, đến nỗi ḿnh là người trong cuộc
mà c̣n ngẩn ṭ te nữa đó!".
Người
trong cuộc chính cống là nàng Thu. Hỏi th́ nàng kể rất
vui: "Dạo đó tôi với
anh Đynh Trầm Ca cũng có t́nh cảm nhưng chỉ là
t́nh cảm tuổi mới lớn. Hồi quen anh ấy tôi
mới học lớp Đệ Lục trường Trung Học
Tiểu La, nhưng rồi không duyên nợ. Tôi lấy chồng
năm 1966, chồng tôi người gốc Hà Nội".
Tới đây th́ tôi muốn dấu một nụ cười.
Không dấu th́ tên Hà Nội là tôi chắc sẽ khốn với
các ông bạn gốc Quảng như các ông Luân Hoán, Phan Xuân
Sinh, Lưu Nguyễn tài hoa rất mực. Dù sao, mối t́nh
ấm ớ của hai chàng nhạc sĩ Quảng với một
người đẹp cũng cho giới thưởng ngoạn
lời được hai bản nhạc rất nổi tiếng:
"Thu, Hát Cho Người" của Vũ Đức Sao
Biển và "Ru Con T́nh Cũ" của Đynh Trầm
Ca. Ḍng sông nào đưa người
t́nh đi biền biệt / Mùa thu nào cho người về
thăm bến xưa / Hoàng Hạc bay, bay măi bỏ trời
mơ / Về đồi sim ta nhớ người vô bờ.
Đó là tâm sự của ông Vũ Đức Sao Biển.
C̣n ông Đynh Trầm Ca thở than: Ba năm qua em trở thành thiếu phụ / Ngồi
ru con như ru t́nh buồn / Xin một đời thôi tiếc
thương nhau / Xin một đời ngủ yên dĩ văng.
Nhà thơ Phạm
Thiên Thư, nửa đời nửa tu, nhưng cửa Phật
rộng mở cho những bóng hồng bước vào. Dù chỉ
là những chiếc bóng thoáng qua trước cửa chứ
chưa vào tâm hồn ông. Bài thơ "Vết Chim Bay"
ông làm năm 24 tuổi được gợi hứng từ
một cô nữ sinh thường vào sân chùa để học
bài. Nàng đẹp thánh thiện như ánh sáng của Quan Thế
Âm Bồ Tát. Nhà tu họ Phạm tới làm quen. Mới
được một tuần, t́nh chưa bén, bóng nàng
đă khuất. Nhà tu si t́nh ngồi ở sân chùa đợi
mong bóng dáng nho nhỏ của người đẹp trở
lại. Nhưng bóng chim tăm cá khuất nẻo. Nàng chẳng
bao giờ về lại chốn cũ. Mười năm
sau, khi trở lại chùa xưa, leo lên gác chuông, nét phấn
trắng ghi tên hai người vẫn chưa phai, ḷng bâng
khuâng chuyện cũ, chàng đề thơ.
Ngày xưa anh đón em
Nơi gác chuông chùa nọ.
Con chim nào qua đó
C̣n để dấu chân in
..
Anh một ḿnh gọi nhỏ
Chim ơi biết đâu
t́m.
Nhưng nàng
thơ nổi tiếng nhất của nhà thi sĩ cửa
chùa này là Hoàng Thị Ngọ trong bài thơ "Ngày Xưa
Hoàng Thị Ngọ". T́nh yêu kiểu nhà tu là t́nh yêu chỉ
phớt qua da. Phớt qua mà cũng .. hứng ra ǵ. Chẳng
ǵ cái tên Ngọ rất tầm thường đă được
nâng lên thành thơ, rất thơ. Đó là cô bạn cùng lớp
lại là hàng xóm của nhà thơ, người gốc Hải
Dương. Hai lần gần gũi như vậy tưởng
mối t́nh dễ bộc lộ. Nhưng không, Phạm Thiên
Thư c̣n tệ hơn Lê Trạch Lựu. Yêu ở trong ḷng
nhưng mồm miệng bị đóng khằn không mở
ra được. Yêu trong thập kỷ 1970 mà cái miệng
c̣n vướng víu như vậy th́ chán thật. Hàng ngày, khi
xếp hàng vào lớp, nàng đứng ở đầu hàng
bên nữ, nổi bật với mái tóc dài xơa trên bờ vai mỏng.
Chàng thi sĩ của chúng ta chỉ biết nh́n trộm. Khi
tan trường, Hoàng Thị Ngọ một ḿnh lẽo
đẽo trên đường, nhà thơ lại chỉ lẽo
đẽo theo sau. Tệ! Vậy mà c̣n kể: "Cô ấy ôm cặp đi
trước, tôi đi theo nhưng không dám lên tiếng. Trong
bóng chiều tà, ánh nắng hắt qua hàng cây, cô ấy lặng
lẽ bước, gây cho tôi những cảm xúc bâng khuâng khó
tả. Cứ thế, tôi chỉ biết lặng lẽ
đi theo sau cô ấy hàng ngày, giấu kín những cảm
xúc của ḿnh không cho bất cứ ai biết". Tôi
chán ông này quá. Nhưng cứ t́nh câm như vậy văn học
lại có được một bài thơ hay.
Em tan trường về
Đường mưa nho
nhỏ
Con chim giấu mỏ
Dưới cội hoa vàng
Bước em thênh thang
Áo tà nguyệt bạch
Ôm nghiêng cặp sách
Vai nhỏ tóc dài
Anh đi theo hoài
Gót giầy thầm lặng
Đường chiều
úa nắng
Mưa nhẹ bâng khuâng
Cứ theo
suông như vậy th́ em có đi lấy chồng là chuyện
dĩ nhiên. Em đi theo người, anh ôm mối t́nh si. T́nh
nở thành thơ. Thơ cũng như rượu, để
lâu mới ngấm. Mười năm sau (lại mười
năm, ông nhà thơ này coi bộ khoái con số mười
của thời gian!), trở lại đường
xưa, thơ mới da diết.
Mười năm rồi
Ngọ
T́nh cờ qua đây
Cây xưa vẫn gầy
Phơi nghiêng dáng đỏ
Áo em ngày nọ
Phai nhạt mấy màu
Chân theo t́m nhau
C̣n là vang vọng
Đời như biển
động
Xóa dấu ngày qua
Được
Phạm Duy phổ nhạc, Hoàng Thị Ngọ trở nên
quen thuộc với cả nước. Theo nhà thơ th́ nhan
đề của bài thơ khác bản nhạc. Không phải
"Ngày Xưa Hoàng Thị" mà là "Ngày Xưa Hoàng Thị
Ngọ". Không hiểu sao khi phổ nhạc, nhạc
sĩ Phạm Duy lại cắt bớt đi như vậy.
Phải công nhận là cái tên Hoàng Thị Ngọ bay cao đến
như vậy là nhờ nhạc sĩ Phạm Duy. Có thể
nói là Phạm Thiên Thư tạo ra Hoàng Thị Ngọ
nhưng Phạm Duy tô son trát phấn cho nàng. Chỉ một
bóng hồng nhưng gợi ra được hai cái hứng
cho hai nghệ sĩ, bên thơ bên nhạc.
Phạm Thiên
Thư ỡm ờ trong t́nh yêu. Phạm Duy chắt hết
t́nh yêu. Ông chắt hơi kỹ với vụ mà báo chí thời
cuối thập niên 1950 gọi là vụ "ăn chè Nhà Bè".
Chuyện không tốt đẹp đă trở thành chuyện
thương tâm cho nhạc sĩ Phạm Đ́nh
Chương. Ngày nay hai nạn nhân của vụ ăn chè
này, hai chị em Phạm Thái Hằng và Phạm Đ́nh
Chương, đă ra người thiên cổ. Hầu
như chúng ta đều biết chuyện lùm xùm này nên chẳng
cần nhắc lại, chỉ xin trích một câu trong cuốn
Hồi Kư III của Phạm
Duy:"Dù chưa đến
độ lúc nào cũng đấm ngực thùm thụp
để nhận cái tội gốc của những người
mang số kiếp ṇi t́nh, tôi luôn luôn buồn rầu khi phải
nhắc lại mối t́nh cấm (amour défendu) mà tôi cả
gan đi vào khi tôi mới ngoài 30 tuổi. Tôi chỉ buồn
v́ đă làm buồn ḷng người vợ, người em.
Buồn v́ biết rằng những đổ vỡ này sẽ
không bao giờ có thể hàn gắn được".
Hậu quả
của vụ này là cuộc ly dị giữa Khánh Ngọc và
Phạm Đ́nh Chương. Một bài báo của Sông Lô trên
trang mạng DCVOnline mới đây đă ghi lại: "Nghe
nói, sau khi ly dị, nhạc sĩ Phạm Đ́nh
Chương phải chịu cảnh gà trống nuôi con, ông
cố gắng hát và sáng tác trở lại. Một đêm
trên một sân khấu đại nhạc hội, ông gặp
lại người cũ của ḿnh và ông đă bị từ
chối khi ngỏ ư muốn đưa nàng về nhà v́ trời
đang mưa. Quá đắng cay, ông lặng lẽ về
căn nhà với chập chùng kỷ niệm, nh́n mưa
rơi mà ḷng tan nát, tủi thương cho thân phận, ư
định t́m chết bỗng chớm trong ông, nhưng tiếng
khóc của trẻ thơ đă làm ông bừng tỉnh mà níu
ông lại! Nhạc phẩm "Nửa Hồn Thương
Đau" theo ư thơ Thanh Tâm Tuyền được ông
sáng tác cũng vào cái đêm mưa hôm đó".
Nhắm mắt cho tôi t́m một
thoáng hương xưa
Cho tôi về đường
cũ nên thơ
Cho tôi gặp người
xưa ước mơ
Hay chỉ là giấc mơ
thôi
Nghe t́nh đang chết
trong tôi
Cho ḷng tiếc nuối xót
thương suốt đời
Nhắm mắt ôi sao nửa
hồn bỗng thương đau
Ôi sao ngàn trùng măi xa nhau
Hay ta c̣n hẹn nhau kiếp
nào
Anh ở đâu? Em ở
đâu? Có chăng mưa sầu buồn đen mắt sâu
Tâm sự của
Phạm Đ́nh Chương nhưng thơ của Thanh Tâm Tuyền. Hai
người là bạn thân. Họ có cùng chung một hứng
cảm chăng? Nghệ sĩ là những người có con
tim mẫn cảm. Họ sống được trong tim
nhau. Và họ trải được ḷng ḿnh cho những
người thưởng ngoạn.
Phạm
Đ́nh Chương cùng quê Sơn Tây với nhà thơ Quang
Dũng. Có lẽ cùng sinh trưởng nơi miền Bất
Bạt nên họ đi vào ḷng nhau. Mối t́nh của Quang
Dũng với nàng thơ Akimi Nhật được ông cho
vào bài thơ "Mắt Người Sơn Tây"
được Phạm Đ́nh Chương hứng thú thắp
cao bằng nhạc. Chắc con tim của người
Sơn Tây có chung nhịp đập! Nàng thơ tên Nhật,
c̣n gọi là Akimi, là một thiếu nữ nhan sắc mà
Quang Dũng ca ngợi bằng bốn câu thơ.
Tóc như mây cuốn, mắt
như thuyền
Khuấy nước kênh
đào sóng nổi lên
Ư nhị mẹ cười
sau nếp áo
Non sông cùng đắm giấc
mơ tiên
Bốn câu gợi
hứng từ vẻ đẹp thần kỳ của cô
hàng nước ngỡ là con dân xứ Phù Tang này đă
được Quang Dũng tự tay dán lên vách quán. Lúc
đó Quang Dũng là Đại Đội Trưởng
Trung Đoàn Tây Tiến đóng ở Ḥa B́nh. Mỗi lần
nghỉ phép về thăm gia đ́nh ở Phùng, nhà thơ
thường tạt qua chợ Đại thăm người
t́nh cũ tại quán cà phê của nàng. Cảm hứng từ
cô gái có cái tên Nhật Akimi đă cho chúng ta hai bài thơ "Mắt
Người Sơn Tây" và "Đôi
Bờ" bất hủ. Tôi nhớ
xứ Đoài mây trắng lắm / Em đă bao ngày em nhớ
thương. Khi phổ nhạc, Phạm Đ́nh
Chương đă ghép hai bài thành một "Đôi Mắt
Người Sơn Tây".
Khói thuốc xanh ḍng
khơi lối xưa
Đêm đêm sông Đáy lạnh
đôi bờ
Thoáng hiện em về trong
đáy cốc
Nói cười như chuyện
một đêm mưa
Xa quá rồi em người
mỗi ngả
Bên này đất nước
nhớ thương nhau
Em đi áo mỏng buông hờn
tủi
Ḍng lệ thơ ngây có dạt
dào?
Nói về hứng
khởi của người viết là nói chuyện vô cùng.
Có thể đó là một bóng dáng chưa dám cầm tay của
Lê Trạch Lựu, có thể là hai mối t́nh một chiều
ấm ớ của Vũ Đức Sao Biển và Đynh
Trầm Ca, có thể là mối t́nh câm của Phạm Thiên
Thư, cũng có thể đó là nỗi đau một đời
của Phạm Đ́nh Chương hay có thể là mối
t́nh chia ly của Quang Dũng. Hứng c̣n có thể là một
ánh mắt vu vơ, một bóng dáng nhạt nḥa, một cái vấp
nhẹ của con tim hay một mối t́nh vô vọng. Đối
với người sáng tác, cuộc đời ở mỗi
mảnh, mỗi chốn, mỗi giây phút đều là những
phút thần diệu của hứng khởi. Đúng lúc
đụng vào con tim là .. tóe ra thơ ra nhạc ra tranh ra
văn.
Đêm qua,
nghe văng vẳng mấy câu nhạc của những
người Sơn Tây, tôi, một người Sơn Tây bất
đắc dĩ, bỗng nổi hứng viết bài này. Phải
nói cho rơ tại sao tôi lại là người Sơn Tây .. dỏm.
Nguyên ông bà cụ thân sinh ra tôi là người Hà Nội. Nhà cửa,
gia đ́nh nội ngoại đều ở Hà Nội. Ông cụ
tôi bị đổi lên làm việc ở Sơn Tây và bà cụ
sanh tôi tại đây. Sanh tại Sơn Tây nhưng ông bà lại
về nơi chôn nhau cắt rốn khai sanh cho tôi ở Hà Nội,
đâu chừng mấy tháng sau đó. Việc di dời
nơi sanh đă khiến tôi bị thiệt tḥi: chẳng biết
ngày tháng sanh chính xác để nhờ ông Vơ Kỳ Điền
bấm cho lá số tử vi! Nhưng chẳng cần tử
vi tôi cũng biết số tôi là số con .. dă tràng. Cứ
miệt mài những chuyện không đâu! Thôi th́ lại miệt
mài vậy.
Chuyện hứng
tới đây có thể chấm dứt được
nhưng tôi lại muốn tḥng thêm tí đuôi. Người
Sơn Tây Quang Dũng, khi .. đôi bờ với nàng thơ
Akimi, ông đă hỏi: Em đi
áo mỏng buông hờn tủi / Ḍng lệ thơ ngây có dạt
dào? Akimi đă đi rất xa. Năm 1954, nàng di cư vào
Sài G̣n, một thời là kiều nữ của nhà hàng Tự
Do. Năm 1975, theo vận nước, nàng di tản qua Mỹ
và hiện sống tại đây.
Tí đuôi nữa
mà tôi muốn thêm là chuyện t́nh của người cùng ở
thành phố Montreal với tôi, nhạc sĩ Lê Trạch Lựu.
Bài hát "Em Tôi" được ông sáng tác tại Pháp vào
năm 1953 trong một lúc nhớ về người yêu
cũ và gửi về cho nhà xuất bản Tinh Hoa ở Sài
G̣n. Và bản nhạc trở thành một hiện tượng.
Qua bạn bè c̣n ở Việt Nam, ông liên lạc được
với cậu Mỹ, em của người đẹp
Phượng. Nhạc sĩ họ Lê kể tiếp: "Cậu
ấy thư cho tôi 'chị
Phượng đợi anh suốt mấy năm mà anh vẫn
bặt tin. Tưởng anh đă chết, chị để
tang anh ba năm (nhiều người đi hỏi, chị
vẫn lắc đầu). Nhưng .. hôm qua là ngày cưới
của chị ấy, ba mẹ thúc giục mà chị ấy
đă 26 tuổi rồi'. Muốn cho nàng yên phận với
chồng con, từ đó tôi không c̣n liên lạc ǵ với quê
nhà". Cuối năm 2009, nhờ một người bạn
cũ, ông biết được số điện thoại
của Phượng ở Hà Nội. Ông vội gọi về.
Đầu dây bên kia, từ Hà Nội, bà Phượng trả
lời. Lê Trạch Lựu kể lại. "Tôi xưng
tên, cô ấy cứ nhắc đi nhắc lại ba lần:
anh Lê Trạch Lựu hả? như không tin là có thật. Khi
tôi xác nhận là tôi, cô ấy ̣a ra khóc .. Sau những ân cần
hỏi han, Phượng kể: Anh ấy đeo đẳng
Phượng trong bốn năm trời. Phượng nói
Phượng đă có người, anh ấy cứ đeo
đẳng. Phượng kể thật với anh ấy
chuyện Phượng và anh, anh ấy chịu là trong ḷng
Phượng có một người .. Rồi tôi hỏi:"Phượng
c̣n giữ những bức thư không?" Tôi muốn t́m hiểu
lúc 16 tuổi tôi viết văn ra sao, chắc lủng củng
lắm! Phượng bảo: "Em để vào một
chiếc hộp chung với tập ảnh chụp hồi
đó. Nó theo em đi tất cả mọi nơi, nhưng
chồng em thấy em lúc nào cũng buồn, nói với em nên
giấu nó vào một chỗ, lúc nào vui hăy mở ra. Thế
là ông ấy bỏ vào đâu không rơ. Mấy năm sau ông ấy
mất, t́m cái hộp khắp nơi mà không ra! Em nhớ anh
viết dài .. dài lắm. Hôm nọ muốn t́m cái h́nh anh ngày
đó mà chẳng thấy. Tủi thân, em lại ngồi
khóc, may mà con cháu bữa đó không có ở nhà .."
Thêm một
tí đuôi nữa: hiện nhạc sĩ Lê Trạch Lựu
sống với vợ là bà Danica, một phụ nữ Pháp gốc
Ba Lan. Họ vẫn c̣n hít thở cùng một thứ không khí
với tôi ở Montreal!
Song Thao
07/2011
(Thái Quang Đáng sưu tầm
và chuyển)