CÁCH
NÀO HIỂU ĐƯỢC CƠN MƯA
(Tản văn NGUYỄN NGỌC TƯ )
"Giữa
tháng Chạp rồi mà c̣n mưa, hiểu không nổi ông trời", bạn chép miệng giả bộ nói bâng
quơ, thật ra là muốn gạ chuyện cho đỡ
chán. Mưa kiểu này c̣n lâu mới tạnh. Đụt
mưa dưới mái che của một tiệm thời
trang, ngoài bạn c̣n có một cặp bồ mặc đồng
phục học tṛ, người đàn ông ngoài ba mươi
ngoài ôm đứa nhỏ đang ngủ thiếp trong tay. Và
chính anh đă đỡ lấy lời bạn không để
nó tan vào bụi mưa trắng xoá :
- Nhưng đâu chỉ ḿnh ông trời, thời
này ǵ cũng hiểu hổng nổi.
Câu này ḿnh nghe ở đâu rồi, bạn
nhớ, ờ là thằng em hay sắm sách của những
tác giả được tặng Nobel, nhưng đọc cuốn được
cuốn không. Nó than khó hiểu, tiếc tiền. Lúc đó bạn
kêu thằng nhỏ tập chấp nhận cho quen, chuyện
ta không thể hiểu hết mọi thứ trên đời.
Thứ ǵ không hiểu được, th́ cảm, nhưng
đến cảm mà cũng không xong, tự an ủi ấy
không dành để cho ḿnh. Người ta hay khen cái tranh
đẹp ghê dù chẳng hiểu ǵ, đâu hẳn là khen xạo.
Lư thuyết nghe hay vậy, nhưng bạn
thôi đọc báo, cũng v́ nhận ra trên đó đầy
những chuyện ḿnh không hiểu nổi. Một cái tin nhỏ
viết về cuộc căi nhau khiến hai người trọng
thương, bạn nghĩ cả buổi, thấy không lư
nào chỉ v́ thằng bạn nhậu ăn gian mà nện găy
be sườn nó được. Lư do đơn giản
đến mức khó mà nghĩ ra. Cũng như sớm qua
ngoài chợ bàn rần phiên toà xử một thằng nhỏ
thảm sát cả nhà bồ cũ, cô bán rau cũng ngẩn
ngơ, hiểu không ra người ta với nhau sao tệ
được, ḿnh thấy máu vịt chảy mà c̣n ghê.
Vậy mà giờ ḿnh vừa đ̣i hiểu
ông trời, sao lại mưa tầm tă khi mùa dứt lâu rồi,
chướng đă thổi. Bạn thầm cười
chính ḿnh có quởn quá không. Đứa nhỏ trên tay anh nọ
vừa thức, nó khóc tỉ t́ ti, chắc tư thế ngủ
không thoải mái, đầu đau chân mỏi. Hỏi
đi đâu mà xách lủ khủ như vầy, anh nọ
nói về bên bà già ruột gửi đứa nhỏ, rảnh
tay đi làm. Hỏi mẹ đứa nhỏ đâu, anh
cười mếu máo, "cặp
với con thợ uốn tóc nên rủ nhau bỏ trốn rồi,
vậy đó". Ǵ kỳ
vậy ? Vừa hỏi th́ xe bus đă trờ tới, nuốt
gọn cha con anh cùng mấy cái giỏ tḥ cả quần trẻ
con ra ngoài.
Nhưng nếu anh c̣n ngồi lại chút nữa,
chắc ǵ đă có câu trả lời thấu đáo, chính anh
cũng có hiểu đâu. Như ông cậu của bạn, một
lăo nông sành sơi coi trời, ngó cục mây bay qua mà đoán trúng
phóc chuyện nắng mưa trong vài ba ngày tới, một bữa
nh́n bức tường cao vượt đầu người
mà thằng con xây làm ranh đất, tự hỏi con ḿnh kia
hay không phải. Thằng nhỏ mà ông từng cơng băng
qua mấy công đất cày đi t́m bác sỹ khi nó bị
sốt cao đến làm kinh, thằng nhỏ ông đă trút ống
gửi lên Sài G̣n cho ăn học, thằng nhỏ ông thuộc
ḷng từng vết sẹo, nó đă tuyệt t́nh cha con với
ông bằng một bức tường, chỉ v́ không lấy
được mấy thước đất vốn để
dành làm nhà mồ.
- Coi trời dễ hơn coi người,
mậy.
Ông cậu nói vậy, lúc bạn ghé thăm.
Bức tường đổ bóng xuống một trẻ một
già, nhuộm cả hai trong bóng tối.
Nguyên thuỷ chỉ cần nắm bắt
được lửa, hiểu quy luật thiên nhiên, thuộc
ḷng dấu chân thú dữ đă mừng, giờ người
hiện đại phức tạp hơn, đến
người đang nằm cạnh ḿnh, vừa ôm ḿnh xong,
c̣n không hiểu hết. Hồi bồ bạn c̣n sống, bạn
nhiều lần nh́n anh ta ngủ với nụ cười
bất chợt nở ra trong giấc mơ, một kiểu
cười măn nguyện và trẻ thơ mà bạn chưa từng
thấy lúc anh chồng thức, tự hỏi ḿnh biết về
người này được mấy. Khoảnh khắc ấy,
những chuyện hay làm rộn tâm trí bạn, như núi lửa
hoạt động ra sao, cách nào làm quan chức giàu nhanh vậy,
sao chổi được cấu tạo bằng ǵ, bỗng
không c̣n ư nghĩa nào nữa.
Cứ nghĩ lơ mơ, đôi trẻ học
tṛ đă bỏ đi từ hồi nào, như thể tụi
nó khẽ chui vào màn mưa, biến mất sau cú vén khẽ
khàng. Né bên lề của cơn mưa chỉ c̣n bạn với
mấy tượng cao su mặt kiêu kỳ, se lạnh. Cô chủ
tiệm buồn t́nh ra đứng dựa cửa, nói, thằng
cha hồi năy có khi là quân bắt cóc, buôn bán con nít, không chừng.
Sau cơn ớn lạnh, bạn nghĩ
ḿnh chắc không thể ngồi đây chờ đến
khi mưa tạnh, nơi mà vừa năy có một người
đàn ông tóc râu tua tủa, nâng niu ủ giấc ngủ của
đứa nhỏ trong ḷng, mà ai nh́n cũng nghĩ ngay là cha
con. Anh ta kể bạn nghe chuyện tan hoang đời ḿnh
chỉ bằng một câu, bằng gỉ mũi đóng vành
quanh mũi đứa nhỏ, rồi đi mất. Bạn
c̣n đang tội nghiệp cảnh gà trống nuôi con, th́ có
người nhắc nhở rằng những ǵ bạn vừa
chứng kiến, biết đâu chỉ là có - vẻ vậy
thôi.
Hàng xóm thấy bạn lững thững quẹo
vô nhà, đầu cổ ướt ngoi, hỏi sao không chờ
mưa tạnh hăy về. Bạn cười, nói hiểu không
được ông trời, th́ cảm coi sao. Rốt cuộc
th́ ông muốn ǵ đây, đă chạp rồi mà vẫn
mưa như tháng sáu. Kiểu này mai chưa kịp lặt
lá đă trổ bông, v́ cây chẳng hiểu nổi đây là
mưa tháng mấy. Đến con người có cả một
trăm tỉ nơ-ron thần kinh mà nhiều khi chẳng
biết đây thời hiện đại rồi hay vẫn
đang dưới triều vua Nguyễn vua Lê.
NGUYỄN NGỌC
TƯ
(T.T.K.D sưu tầm và chuyển)
