TẾT VIỆT TRÊN ĐẤT MỸ
(Nguyễn Thị Hữu Duyên)
Tác giả sinh năm 1957, cư dân Santa Ana,
đă nhận giải Viết Về Nước Mỹ với
những bài viết cho thấy t́nh thương yêu và ư chí của
một gia đ́nh Việt Nam trên đất Mỹ. Sau
đây là bài viết mới nhất.
* * *
Đứng trước bầu không khí nhộn
nhịp của khu chợ hoa Phước Lộc Thọ
ḷng Thi bồi hồi, nao nao, cảm giác của một
người như đă xa nhau lâu lắm bỗng dưng gặp
lại người yêu cũ nơi đất khách. Chợt
nhớ đến mấy câu thơ của Nguyễn Du tả
cảnh Kim Trọng gặp lại Thúy Kiều sau mười
lăm năm lưu lạc với kiếp sống nơi lầu
xanh mà sắc đẹp vẫn hơn xưa:
"Trời
c̣n để có hôm nay,
Tan sương đầu ngơ vén mây giữa
trời.
Hoa tàn mà lại thêm tươi,
Trăng tàn mà lại hơn mười rằm
xưa."
C̣n Thi sau bảy năm rời Cali nay trở
về mọi thứ đều đổi thay nhiều,
sinh hoạt cộng đồng tốt đẹp hơn
ngày trước, bảy năm chứ ít ǵ!
Ngỡ ngàng và thân quen ḥa quyện vào nhau thật
khó tả. Ôi! Sao giống như đang đứng giữa
vườn hoa Nguyễn Huệ và chợ Bến Thành, chị
bấm máy tự chụp ảnh, tự cười, tự
sung sướng một ḿnh.
Thi bước dần ra phía đường
để quay video clip khu chợ Tết với con
đường mang tên "Sài G̣n".
Ngă tư Bolsa - Sài G̣n
là ngă tư đường Bolsa và con đường nhỏ
mang tên Sài G̣n cắt ngang rẽ vào khu Thương xá Phước
Lộc Thọ, bên kia là Asian Village có chợ Á Đông và các cửa
hàng, dịch vụ do người Việt làm chủ giống
như bên khu Phước Lộc Thọ. Con đường
được đổi tên "Sài G̣n" chỉ mới mấy tháng nay chứng tỏ
sức mạnh của tiếng nói cộng đồng dân
Việt ở thành phố này. Sài G̣n, con đường
không dài lắm gợi nhớ về một thành phố của
những năm tháng trước 30/4/75 đă từng
được mệnh danh là "Ḥn ngọc
viễn đông". Thi xuyến
xao trong dạ, đóng máy quay nh́n ngẩn ngơ hai chữ
Sài G̣n mà ḷng rưng rưng muốn khóc. Bên tai, ai đó
đang reo lên:
- Hả, nh́n ḱa, đường Sài G̣n nè mẹ
ơi.
Thi quay nh́n cô gái độ mười bảy
đang chỉ lên bảng tên đường mặt hí hửng
như vừa gặp được người quen giữa
nơi xa lạ. Mẹ cô lấy kính đeo để nh́n
cho rơ, chị cũng không dấu được sự ngạc
nhiên trong tiếng kêu:
- Wow, đường Sài G̣n.
Chị ấy im lặng một chút rồi
lấy khăn giấy chậm hai giọt lệ vừa rỉ
ra nơi khoé mắt. Nh́n quanh Thi thấy từng nhóm người
đứng ngẩn ngơ nh́n bảng tên đường
Sài G̣n mặt mày vui buồn lẫn lộn, chỉ chỉ
trỏ trỏ, họ quay phim, chụp h́nh tiếng bấm
máy lia lịa. Không chỉ riêng Thi mà ai cũng xúc động
khi nh́n thấy tên đường Sài G̣n trên đất
khách.
Hội chợ Xuân được mở từ
ngày 15/1/2016. Hôm nay thứ bảy, mọi người đi
chợ Tết tấp nập, Thi ngồi xuống ghế
đá bồi hồi nhớ về những mùa xuân thời
niên thiếu ở quê nhà. Ngày ấy, cứ đến độ
xuân về nhà nhà, người người đều hân
hoan đón mừng năm mới. Người Việt có
truyền thống trân trọng ngày Tết, nên gia đ́nh nào
cũng phải lo đón tết từ hai mươi ba tháng
chạp. Nghèo cũng ăn Tết, giàu cũng ăn Tết,
nghèo ăn theo nghèo, giàu ăn theo giàu hầu như nhà nào cũng
có nồi thịt kho với trứng vịt. Giàu th́ nồi
to c̣n nghèo th́ nồi nhỏ; giàu th́ muối dưa cả cái
khạp lớn, nghèo th́ muối một hủ nhỏ, dầu
giàu hay nghèo cũng không thể thiếu hai món đậm
đà hương vị quê hương đó. Nhà Thi thường
có thêm nồi canh khổ qua dồn thịt vừa nhai th́
đắng khi nuốt vào lại ngọt lịm nơi cuống
họng và hũ dưa kiệu to trắng phau do mẹ khéo
làm đặt cạnh hủ tôm khô đo đỏ nh́n thấy
đă chảy nước miếng ừng ực.
Buổi chợ ngày ba mươi ở quê
Thi thường kéo dài đến quá trưa, sau đó ai nấy
đều thu dọn các sạp chợ quét rửa sạch
sẽ v́ chợ cũng được nghỉ tết. Bà
góp chợ có nhiệm vụ cúng cho thổ địa của
chợ, bà dán vào mỗi sạp một miếng giấy
đỏ gọi là "ĺ x́". Chiều ba mươi khu chợ hoàn toàn sạch
đẹp để chuẩn bị ăn Tết.
V́ cái Tết quan trọng như thế nên
nhà nhà đều phải lo "ăn Tết". Nếu không có tiền th́ vay mượn
v́ cho rằng ngày ba mươi rước ông bà về mà
không lo chu đáo để đăi đằng ông bà ba ngày Tết
th́ là "Bất
hiếu nhân". Vả
lại nhân dịp Tết các thành viên trong gia đ́nh dầu
ở đâu cũng phải về nhà để sum họp,
kẻ có chồng có vợ ở xa, kẻ đi làm, đi
mua bán xa tất cả tề tựu về dưới mái ấm
gia đ́nh. Vui chơi, ăn uống với nhau mà không có thịt
kho, bánh mứt th́ không phải Tết.
Ngày ba mươi nhà nào cũng quây quần
gói bánh tét, bánh ít. Bánh tét đ̣n lớn, đ̣n nhỏ với
nhân đậu xanh thịt ba rọi hay nhân chuối hoặc
nhân đậu xanh ngào đường hay đậu xanh mặn
dành cho những ai ăn chay. Bánh ít nhân dừa hoặc nhân
đậu xanh mặn hay ngọt tuỳ theo khẩu vị
từng người. Thường các loại mứt đă
được làm trước một, hai tuần nào: mứt
bí (bí đỏ, bí đao), mứt
gừng, mứt dừa, mứt tầm ruột, mứt măng
cầu, mứt khoai lang, mứt hạt sen, tóm lại là thứ
ǵ ăn được th́ người Việt làm mứt
được ngoại trừ cá thịt. Nghĩ đến
đây Thi hé một vệt cười trên khóe môi khiến
người đàn ông đang đi tới tưởng Thi
cười với ḿnh nên chậm bước cười
đáp lại, Thi quê quá lảng đi chỗ khác.
Bảy năm qua từ ngày ông xă về với
Chúa, Thi theo người bạn thân về miền Đông
sinh sống. Ở nơi ấy mùa Tết âm lịch vẫn
c̣n là mùa đông, tuyết phủ ngập đến đầu
gối, tuyết vùi dập
từng ngọn cây đọt cỏ, tuyết bám víu lên những
cành khô trụi lá tạo nên những cây tuyết thật
đẹp nhưng băng giá như giai nhân với
gương mặt lạnh lùng. Người Việt không
thích ở nơi xứ lạnh, t́m đỏ mắt mới
thấy vài người, tết không bao giờ thăm viếng
miền Đông v́ ngày tết Việt Nam mọi người cũng vẫn đi
làm b́nh thường.
Người Mỹ họ đâu biết
cái ngày truyền thống đó họ chỉ ăn tết
dương lịch thôi. Không trách họ được chỉ
thương thân ḿnh; bánh tét bánh ít chợ Việt nam cũng
có bán nhưng là hàng đông đá. Năm ngoái có bánh do dân Việt
địa phương làm bán, bạn Thi phải đặt
trước một tuần mới có, bánh tét nhân đậu
xanh thịt heo ăn cũng tạm, bánh nhân chuối th́ khỏi
nói, dở chưa từng thấy v́ không có chuối Xiêm (c̣n
gọi là chuối sứ) chín ngon nên dùng tạm chuối Mễ
nhân vừa cưng cứng, vừa chan chát, trắng chứ
không đỏ au tươm mật như đ̣n bánh tét chuối
bên Việt nam. Mọi người dễ dăi cho qua nói cũng
c̣n hơn bánh đông đá, ai cũng lải nhải lời
ca: "Có c̣n hơn không, có c̣n hơn không" nghe cũng phải ph́ cười
thương cho thân phận dân kiều ngụ.
Chân đă bước đến trước
gian hàng bánh mứt, Thi buộc miệng "Wow" với
những hộp bánh mứt đẹp mắt được
chưng bày khéo léo trên các sạp. Thi thích thú bấm máy lia liạ,
tiếng mời chào ơi ới xen lẫn tiếng chúc mừng
năm mới, tiếng cám ơn và những nụ cười
chân thành của chủ hàng với khách mua thân thiện quá.
Đượm t́nh thắm nghĩa ở nơi xứ
người, thật ấm ḷng cho những kẻ cô thân
như Thi. Cứ tưởng ḿnh đang đứng giữa
ḷng đất quê nhà.
Các loại bánh tét, bánh chưng với lá
xanh và câu chúc xuân đỏ thắm dán bên ngoài cái bánh trông vô
cùng bắt mắt. Các loại kẹo mứt như: kẹo
đậu phụng, kẹo mảng cầu, mứt dừa, mứt
bí, măng cầu, hạt sen, mứt khoai được sản
xuất tại Mỹ nên về an toàn thực phẩm đảm
bảo cho người tiêu dùng.
Hôm qua Thi vào Facebook thấy báo động về
các loại bánh mứt ở Việt Nam mà xót xa cho bà con ḿnh
bên ấy, có cả cà phê gói độc hại nữa. Trái
cây th́ bị nhúng hóa chất cho tươi màu, cho mau chín.
Bánh mứt sản xuất mất vệ sinh, mất an toàn;
giá cả th́ trên trời dưới đất không biết
ra sao, đừng tưởng "tiền
nào của nấy" mà lầm.
Có khi tiền cao nhưng của dỏm, của độc,
c̣n tiền rẻ mà lại an toàn v́ không có tẩm ướp
hóa chất nguy hiểm.
Thịt th́ khủng khiếp quá, lấy thịt
heo hư tẩm ướp thành thịt ḅ. Tôm mực bằng
nylon, nước ngọt bằng hóa chất đa số
được tuồn vào từ Trung Quốc, quy tŕnh sản
xuất mất vệ sinh không đảm bảo tiêu chuẩn
vệ sinh tối thiểu như: ruồi nhặng, gián, kiến, chuột bọ,
đất bụi, nước không sạch
v .. v ..
Nghĩ đến đây Thi cảm thấy
mệt mỏi nên vào bên trong t́m khu vực ăn uống gọi
một ly nước mía tinh khiết, uống vào mát cả
ruột gan, tỉnh cả người, tươi cả mặt.
Bảy năm trước muốn uống ly nước
miá như thế này thật khó t́m được. Đi qua
một ṿng Thi thấy hầu như không thiếu thứ
ǵ, muốn chi có nấy, ẩm thực ba miền hiện
diện đầy đủ với đặc sản phở
Bắc, bún ḅ huế miền Trung, bún mắm miền Nam và
các món ăn chơi khác đua nhau phục vụ đồng
hương cho thỏa ḷng ao ước.
Trở lại khu bán hoa và cây kiểng Thi ngạc
nhiên hơn với những loài hoa tết chen nhau khoe sắc.
Các cửa hàng hoa mai, đào, cúc không chịu thua với thời
tiết khắc nghiệt trong năm cố vươn nụ
trổ hoa để kịp đón xuân về, để
mang nguồn vui đến cho mọi người. Lại
nhớ đến mấy câu thơ mà ông xă thường hay
đọc mỗi khi hai vợ chồng đi chợ hoa:
"Hồng
tươi sắc thắm hoa đào,
Vàng thanh màu nắng ngọt ngào hoa mai.
Muôn hoa áo ngắn áo dài,
Ngày Xuân trẩy hội tựa vai nhân t́nh".
Những ngày tháng ấy bây giờ c̣n
đâu nữa khi anh đă bỏ Thi, bỏ trần gian lắm
bụi bi ai này ! Nỗi đau nào cũng nguôi ngoai theo thời
gian nhưng kỷ niệm th́ khó phai mờ trong tâm trí,
đôi lúc chúng kéo về lũ lượt, hăm hở gặm
nhắm trái tim côi. Có khi lại như ḍng sông hiền hoà gợn
nhẹ li ti những con sóng nhỏ bởi sự khuấy
động đôi mái chèo khua
trên mặt nước ôm ấp, vỗ về tâm hồn quạnh
hiu giá lạnh của cô phụ.
Thi chặc lưỡi xuưt xoa trước
gian hoa lan với những gị lan treo
lủng lẳng vươn những nhành lan ngắn, dài
như những cánh tay vẫy chào đón khách. Những chậu
lan được gói, bọc sẵn sàng để làm quà thật
đẹp. Thi xin phép bấm máy nào là lan Vũ Nữ, lan Vảy
Rồng, lan Ngọc Điểm, lan Hạc Vỹ .. ôi! Nhiều loại lan sang trọng và quư
phái quá.
Có nhiều loại hoa mới xuất hiện
chen chúc khoe sắc thắm,
Thi đứng chụp với bác bán mai mấy tấm ảnh
giữa muôn hoa đua nở.
- Anh ơi, nhờ chụp giúp mấy bức
ảnh được không?
Thi mau mắn nhờ anh trung niên đang chọn
hoa bên cạnh. Anh bảo Thi đứng qua góc này rồi
quay lại góc nọ chụp với hoa mai, hoa lan, hoa cúc và
hoa đào.
- Cám ơn anh nhiều, chắc anh có học
lớp nhiếp ảnh hả?
Thi nh́n chăm người đàn ông tốt
bụng, giọng vui hẳn. Anh gật nhẹ cái đầu
trọc lóc cất giọng miền Nam rặt:
- Ta nói, về hưu rồi không làm ǵ nên
theo học chụp h́nh cho vui đó cô.
- Vậy là tôi may mắn quá nên được
nhiếp ảnh gia chụp h́nh cho, chúc mừng năm mới
và cám ơn anh nhiều.
- Cô cũng vậy nghen, vui hết ḿnh
đi, tết mà.
Thi dạ và theo ḍng người qua đến
gian hàng bán phụ liệu trang trí tết cho nhà như giấy
đỏ to, nhỏ để dán lên bàn thờ, cột, cửa,
cây; gian hàng cây kiểng cũng vô cùng phong phú với các chậu
kiểng và bon sai lớn nhỏ đủ loại, nhiều
giá khác nhau.
Chen chúc nhất là những gian hàng xanh đỏ
đủ màu với bao ĺ x́ và thiệp chúc Xuân, nhiều kiểu,
nhiều loại đa dạng và phong phú. Thi mua mấy xấp
ĺ x́ để ngày mai đến Hội Thánh ĺ x́ cho các cháu.
Không quên lựa vài chục thiệp chúc Xuân để tặng
bạn bè anh em trong nhà Chúa.
Lại một mùa Xuân đến trong đời,
Thi giật ḿnh, năm mươi mốt năm rồi sao?
Bao lần Xuân đi qua bỏ Thi ở lại, vui bao lần?
Buồn bao lần? Vui hay buồn Xuân vẫn là Xuân, Tết
vẫn là Tết vẫn là mùa hy vọng cho mọi người,
đoàn tụ cho mọi nhà, thái ḥa cho mọi nơi, đó
là bản chất của Xuân.
Xuân năm nay Thi có được niềm
vui một phần v́ ngoại cảnh, một phần v́ nhận
ra ḿnh trưởng thành hơn trong kiếp con người,
nhẵn nhụi hơn trong cây giũa của trường
đời. Cây giũa ấy không chỉ mỗi màu đỏ
hay hồng của hạnh phúc, màu xanh của hy vọng, màu
vàng của quyền uy, màu lục của thành công, màu lam của
an phận, màu chàm của bế tắc, hoặc màu tím của
u sầu. Thi hiểu rơ và tin quyết rằng các màu là để
tạo nên một cầu vồng sặc sỡ chứ không
riêng lẻ một ḿnh, cầu vồng ấy sẽ tô
điểm và bao phủ cuộc đời người nào
chấp nhận nó.
Thi ngước nh́n bầu trời xanh thẳm
và lắng nghe tiếng chim đang ríu rít đâu đây; ḷng
thầm tạ ơn Thượng Đế đă ban cho con
người muôn loài muôn vật để chiêm ngưỡng.
Thi nghĩ đến ngày sẽ được gặp lại
người chồng yêu thương nơi cơi vĩnh hằng
để cùng nhau đón Xuân cho đến miên trường.
Nơi mà "Ngài sẽ
lau sạch tất cả nước mắt nơi mắt
họ, sẽ không c̣n chết chóc, tang chế hoặc khóc
than hay đau khổ nữa .." (Kinh
thánh Tân ước, sách Khải thị đoạn 21 câu 4.)
Thi ao ước chóng đến ngày ấy.
Vang vang bên tai tiếng hát của cô ca sĩ
trên màn ảnh ti vi lớn nơi góc chợ:
"Xuân
đă đến rồi gieo rắc ngàn hồn hoa xuống
đời .."
Thi hát theo nho nhỏ: "Vui trong b́nh minh muôn loài chim hót vang mọi
nơi. Đẹp trong tiếng cười cho kiếp
người t́nh thương đắm đuối. Ánh xuân
đem vui với đời .."
Xuân Bính Thân,
2016
NGUYỄN THỊ HỮU DUYÊN
(Diễm Xưa sưu tầm
và chuyển)