SU'U TÂ`M 24

Home | SUY NGÂM~ | SUY NGÂM~ [tt] | SUY NGÂM~ 1 | SUY NGÂM~ 2 | SUY NGÂM~ 3 | SUY NGÂM~ 4 | SUY NGÂM~ 5 | HU'U~ ÍCH | NHÂN QUA? | NHÂN QUA? [tt] | BÀI VIÊ'T | BÀI VIÊ'T [tt] | BÀI VIÊ'T 1 | BÀI VIÊ'T 2 | BÀI VIÊ'T 3 | TA.P GHI | TA.P GHI tt | TA.P GHI 1 | TA.P GHI 2 | TA.P GHI 3 | TA.P GHI 4 | TA.P GHI 5 | TA.P GHI 6 | TA.P GHI 7 | TA.P GHI 8 | TA.P GHI 9 | TA.P GHI 10 | TA.P GHI 11 | TA.P GHI 12 | TA.P GHI 13 | TA.P GHI 14 | TA.P GHI 15 | TA.P GHI 16 | TA.P GHI 19 | TA.P GHI 17 | TA.P GHI 18 | TA.P GHI 19 | TA.P GHI 20 | TA.P GHI 21 | TA.P GHI 22 | TA.P GHI 23 | TA.P GHI 24 | TA.P GHI 25 | TA.P GHI 26 | TA.P GHI 27 | TA.P GHI 28 | TA.P GHI 29 | TA.P GHI 30 | TA.P GHI 31 | TA.P GHI 32 | TA.P GHI 33 | TA.P GHI 34 | TA.P GHI 35 | TA.P GHI 36 | TA.P GHI 37 | TA.P GHI 38 | TA.P GHI 39 | TA.P GHI 40 | TA.P GHI 41 | TA.P GHI 42 | TA.P GHI 43 | TA.P GHI 44 | TA.P GHI 45 | TA.P GHI 46 | TA.P GHI 47 | TA.P GHI 48 | TA.P GHI 49 | TA.P GHI 50 | TA.P GHI 51 | TA.P GHI 52 | TA.P GHI 53 | TA.P GHI 54 | TA.P GHI 55 | TA.P GHI 56 | TA.P GHI 57 | CHUYÊ.N CÔ? | CHUYÊ.N CÔ? [tt] | CHUYÊ.N CÔ? 1 | VA(N VUI | VA(N VUI [tt] | VA(N VUI 1 | VA(N VUI 2 | VA(N VUI 3 | A?O THUÂ.T + TÀI T̀NH | THÚ VI. | THÚ VI. [tt] | THÚ VI. 1 | PHIM HAY | LINKS | CU'̉'I CHÚT CHO'I | TIÊ'U LÂM | SU'U TÂ`M TÊ'U

BÀI VIÊ'T [tt]

 

Dân tộc thông minh nhưng .. lận đận

(Hiu Minh)

 

Bất kỳ một dân tộc nào khi được hỏi là họ có thông minh th́ câu trả lời luôn là "có" chẳng có ai thừa nhận ḿnh dốt. Nhưng tại sao có quốc gia này lại hơn quốc gia kia? Có người thông minh làm nên nghiệp lớn, có kẻ chữ nghĩa đầy người nhưng suốt đời lận đận.

 

Viết bài này, tôi nhớ một bạn nước ngoài khi qua đường ở Hà Nội. Thấy dân ta chen lấn xô đẩy, xe máy phóng bừa băi, mạnh ai nấy đi, chẳng có thứ tự, anh thốt lên: "Đây không phải là đất nước thông minh như tôi đă từng nghe như thời chiến tranh". Nghe mà nhói trong ḷng.

 

Thời tôi là sinh viên lười học nhưng thường mong ước, giá được như người Do Thái v́ họ thông minh nhất thế giới. Rồi chúng tôi xếp hạng người Đức vừa thông minh vừa có kỷ luật. Người Mỹ không thông minh nhưng khi một nhóm ngồi lại với nhau th́ độ thông minh tăng lên gấp bội. Việt Nam ta cũng giỏi giang, nhưng cứ hai người trở lên là th́ tiềm năng trí tuệ giảm đi một nửa. Chả hiểu có đúng không?

 

Muốn nói hươu vượn ǵ th́ nói, dân tộc Việt Nam không được như chúng ta thường nói "thông minh, cần cù, chịu khó, có truyền thống hiếu học .." Đại loại chúng ta không dốt nhưng cũng chẳng thông minh. Nói tới đây là HM lo chuẩn bị sọt để nhặt đá do bạn đọc ném.

 

Không thông minh - Nếu thông minh th́ tại sao GDP b́nh quân mới đạt 1,000$/người sau 35 năm ḥa b́nh? Thử hỏi các quốc gia như Đức, Nhật, Ba Lan, Tiệp Khắc bị tàn phá thảm hại sau chiến tranh thế giới thứ 2 nhưng sau 35 năm họ đă thành cường quốc kinh tế, thu nhập b́nh quân đạt trên 10.000$/người/năm. Người thông minh phải biết t́m ra con đường phát triển ngắn nhất và tối ưu nhất cho dân tộc ḿnh, quê hương ḿnh và gia đ́nh ḿnh. Người thông minh không nên chờ đợi một lư tưởng từ trên trời rơi xuống.

 

Nếu dân tộc ấy thông minh th́ tại sao sau 35 năm vẫn c̣n chia rẽ v́ cuộc chiến tranh, vết thương vẫn chưa lành, cho dù vài thế hệ đă được sinh ra và lớn lên. Người Mỹ và người Nhật với chiến đẫm máu, nhưng ngay sau chiến tranh đă biết bỏ qua quá khứ đau thương, biến kẻ thù thành đồng minh, hợp tác cùng phát triển. Người Đức và Châu Âu cũng thế. Xóa bỏ hận thù để hướng tới tương lai và là cách nghĩ của những người giầu trí tuệ.

 

Quốc gia thông minh đương nhiên lănh đạo không thể kém. Nếu cách lựa chọn lănh đạo được làm một cách thông minh th́ sẽ t́m ra người thông minh biết dẫn dắt quốc gia.

 

Trong chuyến về quê mùa hè (tháng 7, 2010), tôi có dịp đi một số miền đất quanh Hà Nội, nơi xa nhất là Thanh Hóa, cách thủ đô 160km. Đập vào mắt là đâu đâu cũng là nhà xây cao, trên có chóp, motive giống nhau đến kỳ lạ, dù miếng đất to hay nhỏ, dài hay ngắn, nhưng nhà xây trên miếng đất đó nhất thiết phải h́nh ống. Người thông minh không thể bắt chước nhau một cách đơn điệu và cũng không thể lười suy nghĩ đến thế.

 

Người bạn bảo tôi, đó là tầm nh́n của người Việt, không có khả năng khai phá những miền đất lạ. Họ rất sợ đi xa, t́m nơi lạ như dân Châu Âu. Dân ta t́m được miếng đất cắm dùi, xây được cái nhà yên ổn, dù h́nh ống, mặt tiền 3 mét, chiều sâu 10m, là quá lư tưởng cho một tổ ấm của 4-5 con người sống trong đó.

 

Kiến trúc đă thế th́ giao thông cũng chả hơn ǵ. Dân tộc thông minh không thể là một dân tộc mà mạnh ai nấy chạy trên đường, vô kỷ luật. Thấy đèn đỏ vẫn vượt, bóp c̣i vô tội vạ. Tắc đường lập tức leo lên vỉa hè, lấn cả sang làn trái, đi ngược chiều. Dân tộc đầy trí tuệ không ai xả rác ra đường, không ai nhổ bậy, đái bậy, chửi thề, nói tục. Đến lễ hội không bẻ hoa, chà đạp lên cái đẹp. Họ phải là quốc gia giầu truyền thống văn hóa. Xây nhà nhỏ, h́nh ống, chen chúc nhau v́ người Việt không thích đi xa, ít mở mang với thế giới bên ngoài. Nếu đi xa cũng chỉ vừa phải trong khu vực, mở bờ cơi không mang tầm chiến lược và có tầm nh́n xa.

 

Trong lịch sử Việt Nam, có ông Nguyễn Hoàng v́ sợ anh rể Trịnh Kiểm giết, được Trạng Tŕnh Nguyễn Bỉnh Khiêm khuyên "Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân" nghĩa là "Dải Hoành Sơn có thể dung thân lâu dài". Nguyễn Hoàng nghe theo và lập được nghiệp lớn, truyền cho con cháu từ đất Thuận Hóa, bắt đầu miền Nam của nước ta từ đó. Bản thân Nguyễn Hoàng không nghĩ ra chuyện khai phá.

 

Đường tơ lụa mở mang ra thế giới bên ngoài đă giúp cho Trung Hoa có nền văn minh rực rỡ. Những cuộc thập tự chinh của La Mă, Ai Cập, Ba Tư đă làm nên những nền văn minh v́ họ biết vượt ra khỏi lũy tre làng. Cách đây 500-600 năm, người Hà Lan, người Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha đă giương buồm đi khắp thế giới để thám hiểm những miền đất lạ, không sợ hiểm nguy. Mới hiểu tại sao lại có những đảo xa tít tắp ở giữa Thái B́nh Dương lại thuộc một quốc gia ở Châu Âu. Và tại sao người Âu lại đi trước người Á như hiện nay.

 

Dân tc ta có tr thành thông minh? Câu trả lời là có v́ từng có nhiều nhân tài xuất hiện. Ngô Bảo Châu vừa nhận giải Fields là một ví dụ rất sống động. Trong lịch sử Việt Nam, Trạng Tŕnh Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trong những người thông minh nhất. Ông có khả năng tiên đoán được biến cố xảy ra 500 năm sau, được người Trung Hoa tặng "An Nam lư số hữu Tŕnh Tuyền" và là "nhà tiên tri" số một của Việt Nam. Ông đă cho ra đời hàng loạt những lời tiên tri cho hậu thế mà người đời gọi là "Sấm Trạng Tŕnh". Tương truyền, ông là người đă đưa ra lời khuyên giúp các nhà Nguyễn, Mạc, Trịnh, Lê tồn tại vài thế kỷ. Ngoài chuyện khuyên Nguyễn Hoàng như đă nói ở trên, nhà Mạc sắp mất cũng sai người đến hỏi ông, ông khuyên vua tôi nhà Mạc "Cao Bằng tuy thiển, khả diên số thể" (tức Cao Bằng tuy nhỏ, nhưng có thể giữ được). Nhà Mạc theo lời ông và giữ được đất Cao Bằng gần 80 năm nữa. Họ Trịnh mượn tiếng thờ nhà Lê nhưng nắm thực quyền điều hành chính sự, c̣n nhà Lê nhờ họ Trịnh lo đỡ cho mọi chuyện chính sự, hai bên nương tựa lẫn nhau tồn tại tới hơn 200 năm. V́ Trạng tŕnh đă nói: "Lê tồn Trịnh tại". Đó là sự tiên tri vượt qua không gian và thời gian mấy trăm năm.

 

Kể ra danh sách rất dài, nhưng đất nước ta vẫn .. nghèo. Thông minh mà để nghèo th́ chưa phải thông minh. Người ta cho rằng, người Bắc uyên thâm, giỏi sách vở nhưng không thích thử thách. Anh Bắc Kỳ đủ tiền mua 3 tivi. Trước khi mua hỏi bạn bè chán chê, xem giá cả, soi catalog, mới quyết mua một chiếc. Sự uyên thâm rất cần cho hàng ngũ nghiên cứu, giảng dạy và lănh đạo. Nhưng cẩn thận quá mức cần thiết đôi khi trở thành bất cập. Người miền Trung chịu thương chịu khó v́ miền đất khô cằn. Các cuộc cách mạng thường nổ ra ở đây v́ ư chí vươn lên, muốn thay đổi số phận. Nhưng nghèo quá, chí không thể vượt đi xa. Đưa con thuyền ra biển lớn cần có cả tri thức, mạo hiểm. Duy ư chí thường làm hỏng mọi chuyện. Anh hai Nam Bộ sống trong thiên nhiên ưu đăi, thích mạo hiểm, ưa ǵ là làm luôn. Ra cửa hàng thấy có tivi đời mới, nếu thích, bê luôn một chiếc, dù trong nhà đă có tới 3 cái. Người mạo hiểm rất cần cho phát triển kinh tế, nhưng mạo hiểm và ăn chơi như công tử Bạc Liêu cũng đáng sợ.

 

Một người Việt khó mà có tất cả những tố chất trên: uyên thâm, cần cù có ư chí vươn lên, ưa mạo hiểm. Ba "Nam" của ba miền ngồi lại với nhau đă làm cho độ thông minh của quốc gia này giảm đi .. rất nhiều. Không phải bỗng nhiên người xưa đă đúc kết "tam nam bất đồng hành" rồi "tam nam bất phú". Cơ cấu "tam nam" chưa chắc đă phải là tốt trong lựa chọn lănh đạo hiện nay.

 

Theo bn, chúng ta làm thế nào để Vit Nam "sánh vai vi các cường quc năm châu" ???. Ra đường, không ai vứt rác bừa băi, nói bậy, chửi thề, chen lấn xô đẩy trong giao thông như người bạn nước ngoài đă nh́n thấy tại Hà Nội, hay cần lớp lănh đạo có tâm và có tầm. Hay v́ dân tộc ấy quá thông minh theo cách riêng của ḿnh nên .. lận đận suốt đời?   

 

 

HIU MINH

 

(Huôn Trinh sưu tm và chuyn)

 

   

website counter