PHÙ VÂN 29
Home | PHÙ VÂN 2 | PHÙ VÂN 4 | PHÙ VÂN 7 | PHÙ VÂN 21 | PHÙ VÂN 22 | PHÙ VÂN 23 | PHÙ VÂN 24 | PHÙ VÂN 25 | PHÙ VÂN 26 | PHÙ VÂN 27 | PHÙ VÂN 28 | PHÙ VÂN 29 | PHÙ VÂN 30 | PHÙ VÂN 31 | PHÙ VÂN 32 | PHÙ VÂN 33 | PHÙ VÂN 34 | PHÙ VÂN 35 | PHÙ VÂN 36 | PHÙ VÂN 37 | PHÙ VÂN 38 | PHÙ VÂN 39 | PHÙ VÂN 40 | PHÙ VÂN 41

colorbar.gif


HẠT LỆ NHƯ SƯƠNG

 

Tôi treo ngay ngắn cái áo dài màu nâu đỏ (lấp lánh những hạt kim tuyến hoa văn) lên vách, vuốt cho hai vạt áo dài thẳng thớm, rồi ngồi xuống ngắm nghía nó, chiêm ngưỡng nó .. Chả biết khi nào tôi sẽ mặc áo này, nếu năm 2006 tôi không có dịp để đi HỘI NGỘ Thầy Cô và Bạn Bè Rạch Giá-Kiên Giang ..

 

***

 

Lần đầu tiên được vào Trung Học, sau nỗi mừng vui hớn hở v́ sắp được làm người nhớn, th́ bộ đồng phục áo dài trắng, là cả một vấn đề . V́ mẹ con tôi phải đi lựa vải nào vừa rẻ, vừa khỏi phải tốn công quạt than ủi áo, ủi quần toát cả mồ hôi hột (dạo ấy nhà tôi chưa có bàn ủi điện). Hàng lụa th́ sang lắm, quí phái lắm, nhưng eo ơi, lúc ủi th́ chỉ có mà thác. V́ phải rảy nước vào, đừng có ướt nhẹp quá mà cũng đừng có khô ráo quá. Rồi lúc mặc vào th́ cứ là phải gượng nhẹ, nưng niu, đố có được tốc cả hai vạt lên, cột lại thành chùm ngang hông đặng nhảy c̣ c̣, hoặc ngồi bệt xuống chơi chiền chiền. V́ sau cái lúc quên béng cả trời lẫn đất đó, cởi cái túm buộc đó ra, th́ mới hỡi ơi ơi v́ hai cái vạt áo (công tŕnh ủi ẻo cả nửa buổi trời) chả khác nào cái nắm giẻ lau, nhàu nát thấy ghê !!!

 

Măi đến năm đệ ngũ, đệ tứ, th́ cái áo dài mới trở thành một vũ khí lợi hại của phe con gái th́ phải. V́ tụi tôi đă có những biến đổi đột ngột từ cơ thể tới tính t́nh. Th́ dậy th́ đó mà, th́ trổ mă đó mà. Đă vậy sau hai năm vật lộn với quạt than, rảy nước, công tŕnh ủi ẻo của phe ta đă trở thành điêu luyện, nhuyễn nhừ rồi. Lại c̣n biết ḿnh hàng nào đẹp mà bền. Rẻ mà nhiều khi khỏi phải ủi. Cứ giặt đừng vắt nước đến khô cong, găy nát áo, rồi giũ ra máng lên cho nước tự do ṛng ṛng nhỏ giọt độp độp xuống. Khi áo khô là có thể lười lĩnh mà mặc vào trường những ngày ủ dột, lâm ly, sau khi khoác ngoài một cái áo len dày cộp.

 

Thương thuở học tṛ dáng dịu dàng

Những lần tan lớp bước lang thang

Lá vàng từng cánh xoay trong gió

Áo trắng hai tà lay nhẹ nhàng

(NHƯ LY)

 

Cái nịt ngực cũng là  điều hết sức khổ tâm cho bà mẹ nhà quê, nhà mùa, và cho chính bản thân tôi. V́ bất ngờ có cái thông báo của trường, vào từng lớp, nêu rơ ràng về cái chuyện phải mặc chuối chiên (Soutien) bên trong áo lót, v́ không được để hai cái g̣ bồng đảo nó cứ tưng tưng trêu gan mấy ông thầy hoặc làm tḥ lơ mắt phe đực rựa. Má tôi hồi nào tới giờ có biết cái chuối chiên ra làm sao đâu. Cái thời con gái của má th́ yếm thắm, váy sồi (ngoài Bắc), hoặc quần đen, áo bà ba (Rạch Giá) . C̣n những dịp trọng đại th́ cũng áo dài phủ ngoài áo bà ba  là đă lịch sự lắm rồi. Ai đời mà phải mặc để nịt, thực sự là để khoe hai cái đỉnh .. gió hú như vậy bao giờ. Xấu hổ chết ! Sau này lên Sài G̣n, chắc má cũng biết chuyện độn ngực, độn mông của các ca sĩ, đào chiếu bóng. Bà chỉ biết chép miệng lắc đầu. Nếu bà c̣n sống và đang ở cái xứ phồn thịnh nhất thế giới này th́ chắc là bà sẽ phải chép miệng và lắc sái cả đầu v́ những bịch Silicon, v́ những cái Wonder Bra, Water Bra của các bà các cô đă được những trung tâm sửa sắc đẹp lắp ráp vào, hoặc hăng Victoria Secret quảng cáo ầm ĩ .. Ối giời ơi. Th́ Nam Tu, Nữ Nhủ mà lị !!! Nhưng coi chừng nhá, các bác có máu Tề Tuyên, thời đại tân tiến này, có NHỦ mà vẫn là NAM chính cống bà lang trọc à !!!

***

***

 

Thôi đừng soi nữa lược gương

Thôi đừng rẽ nữa con dường phù du

Đẹp như con nước mùa thu

Trăm năm rồi cũng rối bù em ơi

(NGUYỄN ĐỨC NHƠN, Thư Quán Bản Thảo tập 12)

 

Khi chấm dứt cái thời áo dài trắng suốt 6, 7 năm trung học, có người tiếp tục lên Đại Học, hè về lại nhà (v́ Đại Học thường ở Cần Thơ hay Sài G̣n). Hoặc bay qua Sư Phạm Vĩnh Long. Có bạn lấy chồng đẻ con. Có đứa đi làm công sở. Có đứa đăng lính, làm Sĩ Quan. Riêng tôi đă vĩnh biệt Xóm Biển Rạch Giá để lên Sài G̣n tiếp tục con đường chữ nghĩa và mộng công danh. Vĩnh biệt luôn cái áo dài thơ ngây trong trắng, hồn nhiên ..

 

Áo trắng giờ đây hết trắng rồi

Vướng bùn, vướng bụi tháng ngày trôi

(NGỰA HOANG)

 

Suốt một thời Văn Khoa màu khói lam và màu nâu là hai màu áo dài tôi ưa thích nhất. Tôi ẩn trong hai màu áo ấy để tụng bài, gạo chữ, để tai ngơ mắt lấp trước những thú vui tưng bừng rộn rịp của Kinh-Đô-Ánh-Sáng Sài G̣n. Y chang như một đứa con gái lạc hậu, nhà quê, chân mang guốc gỗ, áo dài lam, túi xách quàng vai, ngày ngày đi học. Ngày ngày đi qua những con hẻm ồn ào. Đi qua những hàng quà hấp dẫn. Đi qua những tiệm áo dài tủ kính rực rỡ đầy những chiếc áo dài mẫu lộng lẫy, huy hoàng. Đi qua những hàng giày dép, phấn son. Đi qua những quyến rũ, mê hoặc chết người mà giả bộ như không chàng ràng, không ham muốn. H́nh như suốt một thời con gái, con lứa, tôi rất ư là kín mít. Tôi như một gian pḥng bừa bộn, tối và chồng chất đầy những hỗn mang chi sơ. Đă thế tôi luôn bị đời nh́n hoặc nh́n đời bằng hai cái đít ve chai dầy cộp. Cái độ cận của tôi càng ngày càng tỷ lệ thuận với mảnh bằng cố công theo đuổi.  Nên dù thấy cái thằng cha này dễ thương quá đi mất mà biết  thương chẳng dễ: Bồ của thằng chả ôi chao, đến ḿnh mà c̣n mê th́ bảo sao .. Cái thằng cha kia chán mớ đời, tán đào mà khoe cái chuyện nuôi heo đặng kiếm tiền cưới em.  Trời ơi là trời, đúng là dân Vai u, thịt bắp, mồ hôi dầu, Lông nách một nạm, chè Tầu một hơi (Ca dao). Tôi cứ léo nhéo như vậy trong bụng lép kẹp của ḿnh, c̣n ngoài mặt th́ cứ ra tuồng bay bổng và chả bao giờ thấy phân chó đầy đường đi !!!

 

Rồi cũng tới ngày tên mọt sách, gă học gạo, là tôi, công thành danh toại. Tôi lại đi tiếp con đường Bảng đen, phấn trắng, phượng hồng. Chỉ khác một chỗ ngồi và màu áo. Tôi gặp lại tôi ngày nào trong những tà áo trắng học tṛ tôi. Cũng những cái mụn dzô dziên trên khuôn mặt dậy th́. Cũng những đôi chân bắt đầu dài hơn trổ mă. Cũng những cái áo nịt làm bực bội bờ ngực thanh xuân sung măn. Cũng là cái chất mộc mạc, chân thành của gái quê tỉnh lẻ, của trai tráng mạch sống phơi trên luống cày, nói năng hiền lành như thóc với khoai  (nhạc PD).. 

Nhưng đến một ngày, có một số thóc khoai không nói năng hiền lành nữa

Nhưng đến một ngày, có một số thóc khoai không nói năng hiền lành nữa. Mà lạnh như tiền. Mà đeo băng đỏ ở cánh tay Quân Quản. Thầy Cô bị lùa đi cải tạo. Hoặc ra ngồi chợ trời . Ai là gốc sĩ quan th́ thời gian đày ải càng đằng đẵng mịt mù hơn ..

 

Xin lỗi em cô gái Sài G̣n

Đă v́ ta mà xa giảng đường, thư viện

Xa thời mộng-mơ-lưu-luyến

Để hóa thành cổ tượng giữa trầm luân

V́ áo cơm mà em ra chợ

Một hồn buồn giữa cơi rau xanh

Ngày văng tục trên miệng người láu cá

Mà em th́ líu lưỡi bởi không quen ..

(TRẦN DZẠ LỮ, Thư Quán Bản Thảo tập 3)

 

Tôi không phải là cô gái Sài G̣n đó để được tác giả xin lỗi hết sức yêu thương, hết sức chân t́nh. Tôi cũng không v́ áo cơm mà ra chợ, mà hóa thành cổ tượng giữa trầm luân. Tôi là giáo viên lưu dụng ! Vẫn đồng nghiệp đó. Vẫn trường đó. Nhưng đổi tên thành trường cấp hai. Và chúng tôi bị hạ tầng công tác là cái chắc rồi. Từ Giáo Sư dạy Triết, dạy Văn đệ nhị cấp, tôi trở thành Giáo Viên cấp hai tỉnh bơ, sau khi được cho đi học tu nghiệp xuống cấp với ơn mưa móc: LƯU DỤNG !!! Thế phải thế, thế thời phải thế.  Chứ biết làm ǵ hơn. Buôn bán dở ẹc từ khuya rồi. Mánh mung th́ lại càng bất khả. Hồi nào tới giờ có nghề ngỗng ǵ đâu ngoài cái chuyện đi học và dạy học. Tam thập lục kế chỉ c̣n bấm bụng bấm gan làm người Lưu Dụng. Làm người Lưu Dụng để có tem phiếu. Để có bo bo. Để có gạo mối mọt ḅ lúc nhúc. Để đứng xếp hàng chầu chực giữa trưa nắng, mặt đỏ gay, đầu váng vất, cố mua giành mua giật tí thịt bầy nhầy, bạc nhạc về cúng ông bà ngày tư ngày Tết. Để được mấy mét vải may quần áo cùng một màu, làm cả xóm, cả làng, người nào người nấy như là mấy đứa ở Cô Nhi Viện cả lũ.

 

Làm người Lưu Dụng để b́nh luận thơ văn theo giáo án của Bộ đề ra. Để khen cái bài, hoặc cái đoạn mà ḿnh không muốn sờ tới v́ nó xạo sự quá. Để lên gân khuyên các em phải yêu cái này cái nọ, toàn những điều ḿnh cứ muốn ộc ra v́ lợm giọng, buồn nôn. Làm Giáo Viên Lưu Dụng để có một ngày, có một em học sinh giỏi hỏi tôi bằng một câu th́ thào mà cứ như những lằn roi báng bổ quất vào mặt tôi nhức nhối cho đến hôm nay: Sao bài nào cô cũng khen hay hết vậy cô ???

 

Đêm đó tôi thức trắng. Nếu cô không khen th́ cô sống thế nào hở em để nuôi mấy miệng ăn ??? Nếu cô không đóng đúng vai tṛ một người trên bục giảng mà họ là đạo diễn không chỉ một màn, một tuồng mà với thâm ư đày đọa trọn một đời trí thức (thua cục phân) này th́ cô sẽ về đâu ???

 

Đêm đó cũng là đêm tôi tự hứa với ḷng ḿnh CHỈ NÓI HAY KHI L̉NG M̀NH THỰC SỰ TIN LÀ HAY !!! Bằng không tôi sẽ tḥng thêm cái câu của tác giả nào đă phẩm b́nh hay dở. Nhưng đâu có được yên thân. V́ trong một buổi họp Phê và Tự Phê của Hội đồng Giáo Viên toàn trường, cá nhân tôi đă bị kiểm thảo tưng bừng hoa lá v́ cái luận điệu khen-phải-chăng rất-chiếu-lệ này. Thế rồi, tôi bị bắt buộc phải ngựa quen đường cũ, nếu không lăo xà ích sẽ quật nát mông luôn !!! Cũng liều nhắm mắt đưa chân, Để xem con tạo xoay vần đến đâu (ND). Cũng đành: Trói thân Kỳ, Kư cho vào rọ, Rút ruột tang bồng trả nợ cơm vậy thôi.

 

Người xưa thất chí lui về ẩn

Cần trúc buông câu Lă Vọng chờ

Ta nay cơm áo phờ râu tóc

Về vườn sống để đỡ bơ vơ

(PHAN NHỰ THỨC, Thư Quán Bản Thảo tập 3)

 

Tôi đâu có đủ khí tiết để lui về ẩn, hoặc đủ mạnh để về vườn cày sâu cuốc bẫm, trồng cây hái quả mà sống đoạn tháng qua ngày. Tôi bệnh hoài, bệnh hủy, nhiều khi vào nhà thương nằm điều trị cả nửa tháng trời mà bác sĩ vẫn không t́m ra căn nguyên, đành cho về nhà. Đây là cái lư do chính yếu làm tôi thờ ơ, lơ là với hết thảy mọi sự, v́ cái mạng ḿnh c̣n không biết cầm chắc được đến bao lâu .. ??? Tôi đă ơ hờ thả nổi đời ḿnh cầm bằng như bèo giạt, lục b́nh trôi ..

 

Đâu có ai muốn làm cây chùm gửi

Đâu có ai muốn làm hạt bụi bén chân anh

Đâu có ai muốn làm ḥn máu kết thành người vô tội

Vậy mà tôi lại là tôi

Run từ cội đến cành !

(Bài Chợ Quán)

 

Từ đó tôi làm cái ǵ, chuyện ǵ, cũng trong tâm trạng một người đóng tṛ, một con hát, một ả đào nương. Manh quần, tấm áo là trang phục để thủ diễn một vai tṛ nào đó. Khi cởi lớp này ra, mặc lớp khác vào, tôi lại bận bịu với một vai tuồng mới nữa.(Vai học tṛ, vai sinh viên, vai cô giáo, vai chót lưỡi đầu môi hoan hô, đả đảo, vai lên gân làm kẻ yêu nước bằng mồm, vai giám đốc, dám xúi mà ḿnh th́ bằng chân như vại, vai trung gian (vừa trung vừa gian), vai té giếng, vai Đồng Cô Bóng Cậu .. !!!!) Đă vậy, sau một tai nạn xe cộ, tôi tưởng trí nhớ ḿnh đă tiêu ma rồi. Cũng may. Rồi đâu lại vào đấy. Chỉ tiếc là h́nh th́ c̣n, mà bụng chết đ̣i nau.

***

***

 

Thời gian rót từng giọt buồn tê héo

Sự sống đi như hương bỏ hoa chiều

(XUÂN DIỆU)

 

Thời gian qua nhanh quá. Mới hồi nào, áo dài trắng hồn nhiên Rạch Giá. Mới hồi nào áo lam, áo nâu ch́m lỉm giữa giảng đường uy nghi Sài G̣n. Mới hồi nào áo dài tươi trẻ Nữ Giáo Sư đường bệ. Rồi chiếc áo dài buồn của cô giáo Lưu Dụng. Để đến bây giờ, chiếc áo dài nâu đỏ lóng lánh kim tuyến của một bà già lưu vong được máng trên vách để tuởng nhớ quê nhà.

 

Thời gian qua nhanh quá. Mới hồi nào đi đứng chạy nhảy như chân sáo tung tăng. Bây giờ mỗi lần trái gió trở trời các khớp xương hành hạ đau đớn. Cái lưng đau. Cái đầu gối nhức. Những ngón tay sưng cứng đờ ra những buổi sáng trời sương giá. Chưa kể tóc bạc, da nhăn, mắt mờ, tai điếc. Chưa kể: Bệnh hoạn cắn xương như rắn rúc (XD). Chưa kể  Mỡ Cao. Huyết Áp Cao. Đường cao. Chưa kể nỗi cô đơn quạnh quẽ âm thầm của những đời đơn lẻ:

 

Ganh với tha nhân, ḿnh lẻ bóng

Tủi cùng thiên hạ, họ song đôi

(NGÔ PHỦ)

 

Cái cơ thể này dường như càng ngày càng không c̣n là của ḿnh nữa. Nó phản phúc. Nó dở quẻ. Nó không cho phép được dự định một điều ǵ. V́ sẽ có một biến chứng ǵ đó sẽ xảy ra cho kẻ đang ở bến bờ tiếp giáp hư không.

 

Tôi nh́n cái áo dài của ḿnh, như nh́n lại đời ḿnh. Màu sắc đổi thay. Mẫu mă đổi thay. Cách trang trí hoa văn trên ngực áo đổi thay. Tà vạt dài ngắn, rộng hẹp tùy thời trang. Cổ cao, cổ thấp, cổ thuyền. Chít eo, để rộng thong dong .. Tất cả đều chỉ làm chiếc áo dài Việt Nam thêm duyên dáng, dịu dàng mà hấp dẫn vô ngần.  C̣n đời ḿnh th́ cũng đổi thay mà theo chiều nghịch đảo đau ḷng không thể tránh né: Trẻ đeo hoa, già đeo tật. Th́ tôi đang mang chứng tật lớn nhất của tuổi già đây: tật hay chảy nước mắt, những giọt nước mắt như sương, nhớ về những tháng ngày yêu dấu quê nhà.

 

 

 

 

Chớm thu 2004

 

 

colorbar.gif

website counter