CHỜ HOÀI NÀNG TẤM

 

Đó là cái chuyện hết sức tầm phào của con nít, con nôi.

 

Nhất là con nít, con nôi của một bà mẹ già mồ côi mồ cút , thân lập thân từ thuở bé con .. Một người mẹ luôn chấp chới giữa ước mơ phong phú, thừa thãi với thực tế đói nghèo, lầm than, cơ cực. Cũng may là nhờ bà cứ muốn với tới điều tốt lành như vậy mà ít khi bà thở ngắn than dài, sướt mướt, tỉ tê. Và tôi đã may mắn thừa hưởng cái tính khí biết điều này nên lớn lên tôi cũng bèn hiếm bận thở than.

..

.

Cũng muốn lên gân để hét lớn với mọi người

Rằng tôi chẳng sợ rất chịu chơi

Nhưng khổ đau dần tôi tím mặt

Thế là thôi

Đành nhé -- cuộc đời !

.

Rồi người ta bảo mình bi quan

Không có mặt trời, lý tưởng với .. vân vân

Dạ thưa người

Tôi xin thú thực

Vì rất biết điều

Tôi ráng nhịn thở than

(Bài Chợ Quán)

 

Tôi đã kiêng khem, đã nhịn nhục, đã lặng lẽ như tờ như thể đó là bản tính của mình. Như là một đứa cù lần. Khù khờ. Đần độn. Dở hơi. Nhưng thực tình tôi không phải vậy đâu. Tôi ồn ào lắm. Dữ dội lắm. Dị hợm lắm. Cũng như là một thứ ngựa chứng chứ chẳng phải vừa đâu. Nhưng tất cả những điều hắc ám này đều được tôi bọc cẩn thận vào một vuông khăn đen ngòm và niêm phong cẩn mật rồi đem chôn dấu trong thâm cung bí sử tâm hồn mình và cố lãng quên đi.

 

Vậy mà, không hiểu sao, tất cả lại quay về. Cái con bé con quạnh hiu của một bà mẹ hiu quạnh đã nằm chờ biết bao lâu .. Chờ hết ngày dài. Chờ hết đêm thâu. Chờ suốt một thời bé con. Chờ hết mùa biển động. Chờ hết lần trăng tròn trăng khuyết. Chờ mấy lượt nắng chói chang. Chờ mấy lần mưa lũ. Chờ gì ??? - Chờ nàng Tấm trong trái thị hiện ra !!! Nàng sẽ cùng tôi làm bầu làm bạn. Nàng sẽ là chim Vàng Ảnh, Vàng Anh lảnh lót hót ca. Nàng sẽ dạy tôi dệt lụa, dệt tơ trời đâu la miên, dệt những sợi tơ giăng đầy hồn thi sĩ. Nàng sẽ dạy tôi leo trèo, dạy tôi leo cây cau hái quả biếu cha. Nàng sẽ dạy tôi nuôi cá bống, Bống bống bang bang, Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta, Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người .. Nàng sẽ dạy tôi biết thương người già cả, biết thương kẻ ăn xin độ nhật mà hiện ra dọn nhà dọn cửa sạch sẽ tinh tươm, nấu cơm lành canh ngọt, chờ bà. Rồi Nàng sẽ gặp lại Hoàng Tử của nàng. Và tôi sẽ gặp Hoàng Tử của riêng tôi ..

 

Tôi đã lặng lẽ chờ như vậy. Không một ai hay biết. Kể cả má tôi. Có nhiều khi, giữa đêm, giữa hôm, tôi mò dậy, khe khẽ mở cái hộp giấy, bên trong là cái hột thị đã được mài tỉ mỉ, tẩn mẩn, lộ cái lõi trắng ngà có cái hình người -- thì nàng Tấm đó thôi ! Tôi ngó kỹ càng, nín thở, cái đèn pin rọi vào hạt thị, chênh chếch, (sợ làm lóa mắt nàng), tôi săm soi cái thể tích hạt thị xem nó có nhích lên, nở ra được tí nào không ? Xem nàng có lớn lên chưa ? Có thể xuất đầu lộ diện được chưa ?

 

 Nếu má tôi rảnh rang hơn. Có trình độ hơn. Mà bắt gặp tôi làm cái trò dớ dẩn này, tin tưởng bá láp như thế thì chắc chắn bà đã gởi tôi đi bác sĩ tâm thần rồi. Vì làm sao mà cái hạt thị tí tẹo, cứng ngắc đó lại chứa được một con người, mà lại là một bà Chánh Cung Hoàng Hậu cơ chứ ???

 

Càng may mắn hơn nữa là tuyệt nhiên tôi không hề hở môi kể lể, khoe khoang với bất cứ một ai, dù mấy đứa hàng xóm, hay bạn học trường Nữ, mấy cái đứa ngay cả cái mụt ruồi nơi bẹn cũng thì thầm bật mí và thậm thụt vén cái quần-cụt-phồng giờ tập thể dục để khoe !!!

 

Rồi tôi vào Trung Học. Cái nỗi chờ đợi nàng Tấm của tôi xem ra không hề dớ dẩn, dở hơi tí ti nào vì cũng có người đã từng chờ người đằng đẵng hơn tôi. Chỉ hơi khác tí đỉnh là .. chàng chờ nàng theo lời ước hẹn : Giáng Kiều đã hiện ra từ bức tranh bằng xương bằng thịt, bõ công Tú Uyên từng ăn ngủ khóc cười, mơ mơ mộng mộng, thờ thẫn thẫn thờ như người ngây dại gấp mấy lần tôi ...

 

Thì tôi cũng gặp nàng Tấm của tôi bằng xương bằng thịt chứ bộ!!!

 

Nàng là cái con nhỏ bạn chí thân một thời Trung Học, đã từng thân ái dạy dỗ tôi phải chú ý tới cái ăn cái mặc. Đừng có điệu đàng quá mà đừng có bẩn thỉu quá. Nàng là hiện thân của sự dịu dàng, nhỏ nhẹ và chả có cái kiểu nói cười hăng tiết vịt, hoặc thảo luận chí chóe như tôi. Tóc nàng đen mượt như nhung. Mắt nàng đen mượt như nhung. Da mặt trắng thơm bông bưởi. Phúng phính gò má trẻ thơ .. Trời ơi, tôi nhìn nàng chằm chằm mà lòng tự hỏi nàng Tấm của tôi chắc cũng dễ thương như thế là cùng. Dĩ nhiên là tôi theo nàng như bóng với hình, theo nàng vào lớp, theo nàng ra chơi, theo nàng ra về, đạp xe qua chợ, qua phố, nhiều khi ghé vào Chợ Nhà Lồng thăm má nàng bán buôn ở đó, và được bà mua cho tô bún cá ăn ngon toát mồ hôi. Bà đã thương mà gọi tôi là con gái của bà. Đã vậy bà và má tôi cũng thân nhau luôn (dù má tôi là bà Bắc, còn bà là Nam Kỳ thứ thiệt). 

 

Cũng chả hiểu tại sao, tôi gặp nhiều nàng Tấm lắm suốt thời thanh xuân, ở cái  thị xã Rạch Giá đó.

Khi thì là nhỏ tóc dài, chải kẹp gọn ghẽ. Nhà lá của nhỏ nho nhỏ, nền đất nện kỹ và chà láng đẹp hơn cả nền xi-măng, mát lạnh chân trần, và mát lạnh toàn thân luôn những mùa hè đổ lửa. Nhỏ thương đám em bằng một tấm lòng chị cả đáng nể. Luôn luôn vì em trước tiên. Bản thân mình bất kể. Nhỏ kho cá bống kho tiêu ngon lắm nhưng hơi mặn, bảo là để ăn lâu lâu một chút. Đám xương cá bống để dành (không phải để cầu áo đẹp, hài xinh) mà để thưởng cho chú mèo tam thể siêng năng bắt chuột.

 

Khi là con nhỏ lí lắc, nhà giàu có nhưng đến với bạn bằng tấm lòng hồn nhiên, chân thật. Và luôn luôn biết chia xẻ, cảm thông . Biết thương bạn nghèo khổ, bất hạnh hơn mình. Có món bánh ngon, kẹo quí  ở nhà, nhỏ đem vô lớp chia sạch. Mỗi lần có đóng góp ủy lạo, nhỏ đầu tiên làm người ma-róc (móc ra). Bạn nào thiếu tập vở, bút mực, nhỏ bê vào thân tặng. Nhưng nhỏ chả có bị dụ khị vào ba cái trò bao ăn, bao chơi đâu. Ngay cả quần áo, giày dép của nhỏ cũng chả có mô-đen gì. Đố ai biết nhỏ con nhà giàu có, danh giá. Nếu một bữa tình cờ, nhỏ không đi học, tôi cố tình ghé lại khu nhà nhỏ hỏi thăm. Sau một hồi tìm kiếm dáo dác, sau một hồi bấm chuông lâu lắc, cửa mở, một chị người làm thò đầu ra (cùng tiếng nhạc, tiếng cười nói ầm ĩ vọng ra) hỏi tôi tìm ai. Một lúc sau, nhỏ lí lắc kìa, tôi như người bị á khẩu: Nhỏ trong cái áo đầm đắt giá, tóc tai chải bới lộng lẫy, bông tai, chuỗi hạt ngọc trai, môi son, má phấn, rối rít mời tôi vào dự buổi tiệc sinh nhật của nhỏ ... Trời ơi, nhỏ sang trọng, diễm lệ như một nàng công chúa. Tôi ra về, sau khi đã kín đáo nhìn xuống đôi chân nhỏ tìm đôi hài, chỉ thấy đôi giày cao gót quá xinh !!!

 

Khi thì là những người mặc áo lam, vào chùa lễ Phật hàng tuần, hăng say làm công tác cứu trợ nạn nhân (chiến cuộc, bão lụt, hỏa hoạn .. ), luôn tâm niệm thương người như thể thương thân. Ngẫm thân phù thế mà đau. Bọt trong bể khổ, bèo đầu bến mê (Nguyễn Gia Thiều)

 

Khi thì là các bạn trong hội Hồng Thập Tự Kiên Giang, với lý tưởng nhân ái bao la không phân biệt chủng tộc, quốc gia, tôn giáo, chính trị. Hễ ai bị hoạn nạn, bị tai ương, bị lâm cảnh khốn khổ là bạn tôi xung phong cứu khổ, phò nguy.

 

Khi thì là những trái tim bọt bèo, những nhục thân bèo bọt nhưng luôn luôn hồi hướng công đức đến chúng sanh trong cõi cõi ta-bà:

 

Nếu con hướng về nơi non đao,

Non đao tức thời liền sụp đổ.

Nếu con hướng về lửa, nước sôi,

Nước sôi, lửa cháy tự khô tắt.

Nếu con hướng về cõi Địa Ngục,

Địa Ngục liền tự mau tiêu tan.

Nếu con hướng về loài Ngạ Quỉ,

Ngạ Quỉ liền được tự no đủ.

Nếu con hướng về chúng Tu La,

Tu La tâm ác được điều phục.

Nếu con hướng về các Súc Sanh,

Súc Sanh tự được trí huệ lớn

(Kinh Đại Bi Tâm Đà La Ni)

 

***

Bây giờ nhớ lại, tôi thấy sinh hoạt của tôi hồi thanh xuân thiếu nữ, chỉ ở trong cái vòng nhỏ nhoi, giới hạn của cái cù lao gọn lỏn giữa hai cây cầu (Cầu Quay và Cầu Đúc). Bên kia cầu Quay, là một thời 6 năm Trung Học dùi mài. Qua khỏi Cầu Đúc là những lần cắm trại cả trường ở Vườn Dừa, Rạch Sỏi. Là những khi sinh hoạt tập thể thoải mái (giữa trời xanh, cây xanh, lá xanh). Là những ngày chủ nhật mặc áo dài lam, đeo huy hiệu hoa sen 8 cánh thanh thản vào Chùa ... Cái cù lao này dường như càng ngày càng chật chội khi mình lớn lên, khi đôi chân dậy thì chợt dài ra (tuy chả thấm tháp gì so với đôi chân Phù Đổng), khi tầm mắt con gái được tô vẽ bằng những ước mơ, bằng những khát khao vẫy vùng, bay bổng. Rồi còn được dịp lên Sài Gòn để học hè, để học thi Tú Tài 2 (vì Rạch Giá không có lớp Đệ Nhất Ban C chả hạn). Thì tôi thấy nỗi chờ nàng Tấm, mong được gặp nàng Tấm và đã gặp nhiều nàng Tấm của tôi cũng bị hạn cục, và dù có nhiều bao nhiêu đi nữa cũng chả thấm là bao về sau, khi tôi lên Sài Gòn, xuống Long An dạy học, qua Phi, đến Mỹ ..

 

Tôi đã đến cùng em và tôi biết

Em cũng là như mọi người thôi

Nhưng chưa hết cuộc yêu tôi đã hiểu

Em ám ảnh tôi trọn một kiếp người

(HỒNG THANH QUANG)

 

Vâng. Nàng Tấm là nỗi ám ảnh trọn đời tôi, như Hồng Thanh Quang có em yêu ám ảnh tác giả trọn một kiếp người. Nàng Tấm là ước mơ mượt mà, xanh biếc thần thoại của tuổi con nít, con nôi, được một bà mẹ thất học, lam lũ, tảo tần nhưng đầy ắp một bụng những chuyện đời xưa, chuyện Kiều, Lục Vân Tiên .. cả một kho tàng ca dao, tục ngữ, mớm cho, rủ rỉ, rù rì truyền cho ngày ngày, tháng tháng, năm năm .. Nên tuổi thơ tôi tuy hiu quạnh đó, mà chập chùng nghìn triệu giấc mơ xanh:

 

Ngày xưa em cô Tấm

Anh Hoàng Tử hiền lành

Ước mơ đời trải thảm

Êm đềm em bên anh

 

Bỗng một ngày dậy sóng

Em chiếc lá quay cuồng

Anh cánh chim lạc hướng

Chúng mình mất quê hương

(KIỀU MỘNG HÀ-Thư Quán Bản Thảo 12)

 

Truyện xưa, nàng Tấm bị cái thế lực tàn ác (mẹ con nàng Cám) giết đi, giết lại, giết tái, giết hồi, nhiều kiếp, nhiều đời. Nhưng nàng Tấm của tôi vẫn được tái sinh, vẫn đẹp, vẫn xinh, vẫn được Hoàng Tử đón về vui hưởng vinh hoa, phú quí.

 

Truyện nay, những nàng Tấm Rạch Giá, Sài Gòn, Long An .. hay nói chung là nàng Tấm Việt Nam (sau 75) cũng bị đọa đày chợ trời, học đòi chuyện đầu môi chót lưỡi, buôn gian, bán dối, kiếm tiền nuôi con, nuôi chồng trong trại cải tạo,cho đúng điệu: Đi với Bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy. Có những nàng Tấm hãi hùng chết ngất vì sóng gió biển Đông, vì một lần ra đi là vĩnh biệt ngàn trùng. Có kẻ làm mồi cho cá mập. Có kẻ bầm dập một đời hoa vì bọn hải tặc dã thú. Có nàng trầy vi tróc vẩy cày 2 jobs ở bên này để nuôi con canh cánh bên mình, để nuôi chồng, nuôi người thân bên kia đang nghèo khổ đọa đày ..

 

Nàng Tấm Việt Nam thế kỷ 21, không náu mình trong quả thị để rơi bị bà già, nàng hiển hiện rực rỡ giữa thanh thiên bạch nhật, ở khắp mọi nơi trên thế giới, trong mọi từng lớp, trong mọi ngành nghề để mãi mãi tái sinh, để tỏa hương hoa nhân ái, đôn hậu, thủy chung.

 

Nàng Tấm của tôi là người tóc bạc. Có nàng còn trẻ trung. Và tôi là người vẫn chờ hoài nàng Tấm ấy, như NGUYỄN CÁT ĐÔNG suốt đời say trăng vậy:

 

Dù em là Nguyệt hay trăng

Ngàn năm em vẫn là Hằng Nga tôi

Cao sang em ngự cõi trời

Tôi tên tục tử suốt đời say trăng

(Thư Quán Bản Thảo tập 5)

 

Còn cái thế lực tàn ác, bao giờ cũng chỉ thịnh trị một thời. Vì má tôi đã từng bảo: QUAN NHẤT THỜI, DÂN VẠN ĐẠI con ơi !!!

 

 

 

 

Tháng 07 mưa ngâu hay bão tố

[2004]