Những gịng thơ của
chị Dương Liễu sưu tầm (chẳng biết
tác giả là ai ) đến với tôi đúng vào lúc
đời tôi nghèo lắm. Nghèo ôi chao là nghèo. Nghèo t́nh.
Nghèo tiền. Nghèo cả sức khỏe phù du. Trong khi
dịch cúm đang tác oai, tác quái nơi xứ Mỹ năm
nay, cùng với những thiên tai (động đất,
hurricane, tornado, lụt lội, băo tuyết), hỏa hoạn
(có thể là do sự bất cẩn hoặc thù hận sân
si cá biệt), gây thiệt hại nhân mạng, nhà cửa,
của cải hàng tỷ đồng trở lên, chưa
kể những mất mát kỷ niệm vô giá . Và đâu ít
ỏi ǵ, những con người sống sót mà KHÁNH TẬN
tột cùng !!!
***
Một năm sau ngày Bố mất (hơn
37 năm về trước), chắc chắn là vào dịp
Giáng Sinh Rạch Giá, Bạn đă tặng cho Nàng một
tấm thiệp có h́nh ông già Noel với bộ râu trắng
xóa và áo quần đỏ, nón đỏ viền trắng,
đang quảy trên vai vô số là quà, vô số tặng
phẩm tuyệt vời cho trẻ con. (Ông già Noel có cho
người lớn quà không nhỉ ? Sao chưa nghe nói
tới bao giờ ?)
Tấm thiệp với h́nh
ảnh ông già Noel ấy, cho đến bây giờ Nàng
vẫn c̣n giữ, c̣n dán trong tập Album ảnh dầy
cộm của Nàng.
Bạn đâu có biết rằng,
tặng phẩm của Bạn đă gieo vào tim óc Nàng một
niềm vui kỳ thú khác nữa về một t́nh yêu bao la
huyền diệu của một người đàn ông,
một ông già "độc đạo kỳ thân": Má
đỏ au. Môi luôn luôn mỉm cười. Cánh mũi to
ngợp khí trời khoáng đăng. Râu tóc trắng xóa.
Người chắc nịch. Bụng to ơi là to .. (Dù Nàng
chúa ghét đàn ông bụng bự, nhưng nếu ông già Noel
mà bụng thon nhỏ như lực sĩ điền kinh
th́ nó làm sao ấy nhỉ ???)
Ông luôn luôn quảy trên vai một
cái túi nhiệm mầu. Nhỏ thôi nhưng không hề
thiếu quà tặng cho hết thảy những đứa
trẻ khắp bốn biển năm châu. (Cũng y như
cái niêu cơm thần của Thạch Sanh, rất bé, mà
cả một đạo quân "ăn như rồng cuốn,
uống như rồng leo" khôngthiếu một mảy may nào). Ông ban tặng cho
hết thảy trẻ con không phân biệt giàu nghèo, sang hèn,
da đen, da trắng, da vàng, da đỏ ... Không phân
biệt thành thị, thôn quê, hang cùng, ngơ hẻm. Điều
tuyệt vời nhất là ông đă đến với toàn
thế giới này với khuôn mặt tṛn phúc hậu, nhân
ái, vui tươi, với tấm ḷng rộng mở
đến bát ngát địa cầu !!!
Ông là biểu tượng của
"TRAO TẶNG VÔ BIÊN". Trao tặng không cần đáp
trả. Trao tặng không cần biết ơn. Ông đi và
ông đến, lặng lẽ, bất ngờ. Hiểu
thấu tận cùng tim óc, tận cùng những ước mơ.
Ông gieo rải niềm vui, niềm hoan lạc thần
kỳ cho khắp khắp trẻ thơ -những Tiên
đồng, Ngọc nữ; những Thiên Thần rạng
rỡ của đời !!!
(Dù Nàng rất biết những món
quà mà các đứa trẻ mở ra một cách hăm
hở, háo hức kia là của Bố Mẹ chúng dành cho. Dù
Nàng rất biết những niềm vui ngây ngất ấy
đến từ những thành viên trong gia đ́nh hoặc
thân thích họ hàng , bạn bè trao tặng. Đôi khi được
đánh đổi bằng máu, mồ hôi và nước
mắt để có được nụ cười ngà
ngọc trẻ thơ. Nhưng xin cảm ơn Đời
và Huyền Thoại. Xin đừng giết chết
những mộng mơ. Xin đừng giết chết những
Thần Thoại đẹp đẽ, tuyệt vời... )
Gia đ́nh tôi không phải là Công Giáo, cũng không
phải đạo Tin Lành
Gia đ́nh tôi không phải là Công Giáo, cũng
không phải đạo Tin Lành. (Đây là lư do v́ sao măi
đến năm 18, 19 tuổi đầu, tôi mới có món
quà Noel đầu tiên trong đời như thế. Với
lại, mẹ tôi già nua, quê mùa đâu có biết Giáng Sinh,
đâu có biết ăn "Rề-vay-dông" (Réveillon) với gà Tây
quay hoặc nướng thơm lừng. Với những
cái bánh bông lan h́nh que củi, h́nh tṛn to tướng, phết
đầy kem, đầy mứt, bắt bông, bắt hoa,
trang trí đẹp ơi là đẹp; ngon ơi là ngon; sang
ơi là sang. Chỉ có dân Tây, dân nhà giàu mới tổ
chức. Sức ǵ mà Mẹ Con tôi mơ thấy nổi.
Đă thế. Đối với Má, chỉ có Tết
mới mang một ư nghĩa trọng đại, thiêng liêng
nên cũng chả háo hức ǵ !)
Bố Mẹ tôi cũng không theo
đạo Phật. Nhưng không có nghĩa là Vô Thần. Má
tôi vẫn thường thắp nhang cầu nguyện
những đấng thiêng liêng và tưởng nhớ Ông Bà
Tổ Tiên, Tiên Tổ hàng đêm. Nhưng rất ít khi đi
đến chùa v́ bận buôn buôn, bán bán nuôi ..tôi! (C̣n Bố
tôi ấy hả, ông giang hồ lăng tử suốt và
đến khi về già, chim trời mỏi cánh, ông về
ở chung với anh chị tôi hết miệt Ông Tạ,
rồi lại Bà Chiểu, chắc ông chả thờ
Phật bao giờ)
Riêng tôi, từ hồi học trung
học Nguyễn Trung Trực, chẳng hiểu cơ duyên
nào đă dẫn dắt tôi đến chùa Phổ Minh lễ
Phật, rồi sinh hoạt Gia đ́nh Phật Tử,
rồi có Pháp Danh, rồi ngày Rằm đến chùa tụng
kinh sám hối (dù chưa biết rơ ḿnh đă phạm
những tội lỗi ǵ từ tiền căn, tiền
kiếp!), vẫn thành tâm cầu nguyện để
đủ Đại Hùng, Đại Lực, Đại
Từ Bi mà sống trong cuộc đời rất
đỗi vô thường này. Cái cuộc đời mà
cuộc chiến tranh liên miên dai dẳng : "Một ngàn
năm đô hộ giặc Tàu, một trăm năm đô
hộ giặc Tây, ba mươi năm nội chiến
từng ngày" (TCS) đă làm cho tôi thành "nhà thơ, nhà báo...
tường" bất chợt. Cũng như là chứng nhân
hết sức t́nh cờ của những cuối cùng chết
chóc, tử vong (Bởi nhà tôi ở xóm biển
đường Hoàng Diệu, mà cuối đường qua
khỏi trường NTT cũ, là nhà để xác của
bệnh viện Phó Cơ Điều. Hồi đó, coi
vậy mà tôi chẳng sợ ma chắc, v́ tôi hay lang thang vào
đó lắm, dù chẳng có anh em, bà con đi lính tráng ǵ. Xác
người nằm la liệt, nhiều khi trên
giường, nhiều khi nằm sắp lớp trên sàn tráng
xi măng v́ không c̣n đủ chỗ. Không có bỏ vào hộc
ướp lạnh như ở Mỹ hiện nay. Đôi
khi có tấm ra trắng đắp lên. Đôi khi chỉ là
cái chiếu. Vào những khi đụng trận lớn, nhà
xác ấy bỗng trở nên nhỏ bé và chật chội vô
cùng):
-Buổi sáng
soi gương
đếm vết
nhăn u buồn trên trán
đếm tia nh́n
ngơ ngác trong mắt
và mỉm cười
ngây ngô.
Hôm qua, hôm nay rồi
ngày mai
những con số
giờ loan tin chiến sự
dửng dưng
như không.
-Buổi trưa
ngang qua nhà chứa xác
vào thăm bè bạn
người thân sơ
để
nước mắt tự do lăn trên môi
lao xao lời kêu rêu
sỏi đá
kể lể với
trời xanh lá me
nỗi hờn thân lau
sậy.
Xin thắp cho
người giọt nến lệ rớt rơi
Xin thắp cho
người nén hương thơm t́nh người
Xin thắp cho
người leo lét ngọn đèn đưa lối
rồi xin làm dấu
chia xa.
Xin được
vuốt mặt cho anh
người không
mẹ già, không em dại
nằm trơ vơ
mắt trắng, ngậm ngùi.
Xin được
canh xác cho người
làm tên t́nh nguyện
mang vành khăn tang
trắng trong tim
rồi xin làm dấu
nguyện cầu.
-Buổi đêm
lịm đi trong
cơn mê thiếp
thấy ḿnh cầm
dao đâm người
tỉnh dậy dơ
tay t́m ṭi vết máu
và bật cười
ngất ngư ..
(một ngày như
một đời suốt cuộc sống hèn mọn
Rạch Giá 68)
Tôi may chiếc áo dài màu lam bằng chính đồng
tiền kèm trẻ của tôi
Tôi may chiếc áo
dài màu lam bằng chính đồng tiền kèm trẻ của
tôi. Và đeo huy hiệu đóa sen tám cánh mỗi khi
đến chùa. Nhưng ở nhà, ăn chay rất ít v́ má
bảo: "Mày đă xanh xao gầy c̣m, ăn chay vào càng không
khỏe con à, không đủ sức để học
với hành đâu !"
(Dĩ nhiên, tôi
cũng có biện bạch đủ thứ đó chứ.
Đem ông này, bà kia ăn chay trường mà vẫn béo
tốt, phương phi nè. Anh chị Huynh Trưởng
của con, vừa đi làm, vừa đi học, vừa
công tác xă hội, ăn chay trường mà vẫn khỏe
mạnh, hồng hào...nè. Nhưng má tôi vẫn lơ đi hà.
Đành chịu chứ biết làm sao !!!)
Tôi năng nổ và xông
xáo tham gia công tác xă hội, thiện nguyện, ngay cả
trong hội HỒNG THẬP TỰ nữa. Tôi cũng có ư
nguyện đi tu, nhưng không cương quyết mấy
v́ ḷng trần chưa dứt, v́ má tôi chỉ có một ḿnh
tôi là lẽ sống, là hơi thở, tôi không thể
đoạn đành .. cắt ái ly gia, như bố tôi đă
đành đoạn bỏ đi từ khi tôi c̣n lẫm
đẫm tập đi.
Với tuổi
trẻ, giàu mơ ước và lăng mạn, tôi không muốn
giam ḿnh trong bất cứ một ṿng tay tŕu mến nào, nên
tôi không hề có bồ bịch trai gái ǵ. V́ vậy tôi thường
được gán cho cái tội ỷ đẹp, học
giỏi, sinh ra phách lối, kiêu kỳ ..Những
lưỡi dao đâm, những nhát kéo xỉa, suốt
dọc đường thanh xuân hơ hớ của tôi:
-Ê ! Tụi bây, coi con
nhỏ đó ḱa. Sao hổng biết mỏi cổ héng !
-Sao mỏi cổ
mậy ?
-Cái mặt cứ vác
hất. Ngóng lên cao quá mà. Sao hổng mỏi cổ cho
được !
(Đâu có ai biết
nguyên nhân sâu xa nhất là chuyện Bố Mẹ tôi đă làm
tôi không c̣n có một chút hứng thú nào để lao vào ba cái
chuyện t́nh cảm lăng nhăng. Đâu có ai biết,
tôi phải mang vẻ mặt cao ngạo, lạnh lùng như
vậy để tự vệ, để đối phó với
những đôi mắt nhung êm, nụ cười
đầy ma lực, giọng nói, tiếng ca đầy
quyến rũ chỉ chực chờ hớp mất
hồn tôi, chực chờ làm sai nhịp đập trái tim
khờ khạo để tôi rơi tơm vào lưới t́nh
giăng bẫy, trói trăng. Đâu có ai biết, tôi
phải mang cái mặt lạnh như đồng như
vậy, để che dấu một ṇi t́nh rực lửa,
chỉ chực hỏa thiêu sựtrắng trong, trong một tích tắc dại khờ
!!!)
Tôi như một con
sóng hung hăn, cuồng nộ ngấm ngầm, thầm
lặng mặt trong. Âm ỉ xô tôi vào những phong ba, băo táp
tràn bờ che dấu, khiến tôi không thể chịu
đựng nổi những tẻ nhạt thường
ngày. Tôi không thể chịu đựng nổi đến
một ngày nào đó, lấy chồng, sinh con đẻ cái
rồi chết già với bếp núc, với lo toan cơm áo
gạo tiền. Tôi không thể chịu đựng nổi
nếu cứ đầu tắt mặt tối như
mẹ tôi, không có một ngày vui trọn vẹn cho riêng ḿnh.
Cái ǵ cũng cắc ca, cắc củm dành dụm, cất
dấu: "Tích cốc pḥng cơ, tích y pḥng hàn" (Dành lúa gạo
pḥng khi đói kém, dành y phục pḥng khi lạnh lẽo).
Quần áo đẹp không dám may. Có may cũng dám mặc. Có
mặc cũng không dám mặc hoài. Có món ăn ngon cũng
không dám ăn cho hết. Không dám tận hưởng cho
đến ngập ngụa chân răng, cuống
lưỡi, bầu diều v́: "Lộc bất khả hưởng
tận". (Bà đă hiểu chữ bất khả ở
đây như một sự cấm đoán răn đe, nên
trước bất cứ một thứ lộc-trời-cho
nào bà đều không dám theo cái kiểu "tiền lính, tính
liền" bao giờ)
Triết lư sống của mẹ tôi (ảnh
hưởng nặng nề của nạn đói 1945):
"Cơm ba bát, áo ba manh, đói không xanh, rét không chết"
Triết lư sống của mẹ tôi
(ảnh hưởng nặng nề của nạn đói
1945): "Cơm ba bát, áo ba manh, đói không xanh, rét không
chết". Bà sống đúng như vậy, măi măi, nên lúc làm
đám ma cho bà, tôi thấy giận mà càng thương. Ôi.
Toàn là quần áo đẹp. Mới toanh. Được
mẹ dè xẻn mặc. Nên bây giờ phung phí chôn theo.
Tôi hiểu bà đă hy sinh trọn
cả đời bà cho tôi, v́ tôi. Bà nhịn ăn, nhịn
mặc v́ tôi. Bà cắc ca, cắc củm v́ tôi. Để
"cái chữ nó đỡ cái thân" khẳng khiu tre miễu
của tôi. Cũng như bà chắt chiu nuôi tôi ăn học
thành tài, giành lấy hết mọi việc cơm
nước, chợ búa, giặt giũ, buôn bán, bán buôn. Bà quyết
lo cho tôi được mở mày, mở mặt với
đời. Không bị khổ sở như bà: bồ côi,
bồ cút từ tấm bé. Lớn lên lặn lội buôn gánh
bán bưng. Một đời tảo tần, tần
tảo. Làm thân c̣ lặn lội, năm nắng mười
sương, mười hai bến nước đoạn
trường. Ôi. Chân yếu tay mềm, một ḿnh một
nách nuôi hai đứa con thơ. Người chồng
như con bướm, con ong, con chuồn chuồn "Khi vui nó
đậu, khi buồn nó bay". Hễ mỗi lần đánh
hơi thấy có mùi tiền, là tận đẩu, tận
đâu quay về, giả say, đánh đập,
chưởi mắng hầu nă của, moi tiền. Rồi
lại bay xa, xa tít...Hănh diện, xênh xang với bộ mă
đẹp trai, lịch sự, hào hoa. Hào phóng với
tất cả mọi người trừ vợ ḿnh, con
ḿnh. Hay cũng là hào phóng với vợ nhà, mà là hào phóng
những cú đấm, cái thoi. Hào phóng những sự
phũ phàng, bội bạc !!!
***
Tôi nghe ra bạch hạc
Một lúc ôm ḷng
thiền
Cánh thiêu thân rách nát
Cố bay vào uyên nguyên
(B.C.D)
Má tôi là cánh hạc trắng phiêu
diêu hay má tôi là cánh thiêu thân rách nát ??? -Tôi chỉ biết Bà
như nước trong nguồn, rót vào đời tôi tràn
trề suối ngọt. Bà như tán lá biếc, xôn xao phe phẩy
trưa nồng. Bà như một đời trụ, là cái
giàn cao cho chị em tôi làm dây bầu, dây bí ḅ leo quấn quít.
Nẩy lá xanh um. Trổ rực sắc hoa vàng. Kết
trĩu cành nặng trái. Riêng tôi, bà đă tra vào chân tôi đôi
hia bảy dặm. Để hái về cho bà và cho cả chính
tôi những trái đời tươm mật. Đằm
hương ổi chín. Thoảng hương hoa
bưởi, hoa lài trong chén thạch trắng trong. Ngọt
môi. Thơm miệng. Mát ḷng. Những mùa hè cháy bỏng
thịt da
Má tôi là ông già Noel không có bộ râu
trắng xóa. Không có quần đỏ áo đỏ. Không có
nón đỏ viền trắng. Không có một túi quà nặng
trĩu trên vai. Mà ḷng bà chứa đầy những ngọc
ngà, trân châu, lưu ly, xa cừ, mă năo.
Má tôi là ông già Noel không phải
chỉ một ngày hay một mùa lễ lạc. Mà cả
đời bà hy sinh tận tụy v́ tôi, cho tôi. Tại sao bà
không ngắt véo một ít ǵ đó cho riêng bà, để tôi
thấy nợ bà ít hơn suốt kiếp này và cho cả
đến kiếp lai sinh ???
Bây giờ tất cả chỉ
c̣n là cổ tích. Tôi nghèo ơi là nghèo v́ thiếu t́nh và gia tài
của Má . Trong khi Tử Thần đang rượt tôi
trong từng nhịp thở, để giành giật chút
của cải cuối cùng: sức khỏe phù du !!!
May mắn thay : "Bạn bè tôi.
Đứa nhiều đứa ít. Vẫn là những
vầng mặt trời tỏa sáng quanh tôi .."
Ôi. Sẽ thiệt tḥi biết
mấy và khánh tận tột cùng, nếu chẳng may ta không
c̣n nữa bạn hiền thân quí, người ơi !!!
Noel 2003
Để xem DƯ ÂM CỦA PHÙ VÂN 18 , xin mời
nhấn vào đây