 |
 |
|
DANH TẶC (Người viết: Trần Quốc Sỹ) Tác giả Trần Quốc Sỹ sanh năm 1952
tại * Lời tác giả: "Identity
Theft" hay "Ăn Cắp
Dữ Kiện Cá Nhân" là đề
tài của bài viết này. Tác giả đã loay
hoay suy nghĩ một thời gian khá lâu nhưng vẫn
không biết phải đặt tựa bài viết
này như thế nào ? Vì đem hai chữ
"Identity Theft" của tiếng Anh dịch ra tiếng
Việt thì chẳng có chữ nào nghe
xuôi tai cả. Chẳng
lẽ lại dùng "Ăn Cắp Dữ Kiện
Cá Nhân" cho tựa đề một bài viết
? Vì thế, tác
giả xin được tạm dùng hai chữ "Danh Tặc" làm tựa cho bài viết
này. Mời các bạn
đọc. Một buổi sáng vào khoảng giữa
năm 2005, tôi nhận được một phong
bì vàng gởi tới bởi phòng an ninh của
công ty nơi tôi đang làm việc. Mở ra, bên trong là một
xấp tài liệu viết bằng Anh Ngữ với
tiêu đề "Identiy Theft - When Bad Things Happen To Your
Good Name" (Danh Tặc - Khi Điều Xấu Xảy Ra
Cho Cái Tên Tốt Của Bạn"). Tập tài liệu
dài hơn một chục trang, đề cập tới
những vấn đề liên quan tới sự ăn
cắp dữ kiện cá nhân của người
khác bởi những kẻ gian và dùng những
dữ kiện này vào những mưu đồ bất
chánh để trục lợi. Tập tài liệu cũng
trình bày về những hậu quả tai hại
về tài chánh và pháp lý của
người bị ăn cắp dữ kiện cá
nhân, những phương cách để giải
quyết và những lời khuyên hữu ích hầu
trong tương lai có thể tránh được
tệ nạn này trong tương lai. Sau khi đọc lướt qua một vài trang,
tôi đã định quăng tập tài liệu
này vào sọt rác vì nghĩ nó chẳng
liên quan gì đến mình và tôi cũng
không nghĩ là chuyện này sẽ xảy ra
cho tôi. Nhưng, bỗng
có một cái gì đã loé sáng
lên trong đầu, tôi đã dừng lại
suy nghĩ vài giây và sau đó thay vì
quăng cái phong bì màu vàng vào sọt
rác, tôi đã cất nó vào tủ hồ
sơ. Chuyện cái phong bì vàng qua đi
vào quên lãng. Vào cuối năm 2005, vào một buổi tối,
tôi đang ngồi xem Tivi trong phòng gia đình
thì tiếng của Hồng trong phòng làm việc
vọng ra hỏi: -Anh Sỹ, anh mới xin thẻ tín dụng tại
Best Buy hả ? Tôi đáp: -Không. Anh xin thẻ
Best Buy làm gì? -Đây nè, họ gởi thẻ tín dụng
cho anh nè. Tôi cười: -Ờ, chắc họ gởi thơ dụ mình
đó mà. Em biết
rồi, họ làm chuyện này hoài. Hồng từ phòng làm việc đi ra,
trên tay cầm một phong thơ và một
cái thẻ tín dụng, nghiêm giọng
nói: -Đây không phải là thơ chiêu dụ
cấp thẻ mà là họ gởi thẻ tín
dụng với tên của anh đàng
hoàng. Anh coi nè. Tôi nhận lấy cái thẻ tín dụng
của Best Buy và lá thư từ tay Hồng. Cái thẻ tín dụng
mới toanh với tên của tôi còn lá
thư thì đại ý chúc mừng tôi
cùng những điều linh tinh khác. Đọc xong lá thư, tôi bảo Hồng: -OK, để mai anh gọi cho Best Buy hỏi cho ra lẽ
và bảo họ huỷ cái trương mục
tín dụng này. Hôm sau, tôi gọi điện thoại cho Best
Buy để xin huỷ bỏ trương mục. Trên điện thoại,
người nhân viên của Best Buy cho biết
là "chính tôi", tuần trước,
đã đến tiệm mua hàng và đồng
thời "chính tôi" cũng đã mở
một trương mục tín dụng. Số tiền mà
"tôi" đã mua và nợ trong
trương mục là hơn năm ngàn
đô la. Tôi
nói với người nhân viên này
là từ vài tháng nay tôi chưa đến
Best Buy, không xin thẻ tín dụng và cũng
không mua gì đến hơn năm ngàn
đô la cả. Sau
hơn mười lăm phút điện đàm,
cuối cùng, tôi mới vỡ lẽ ra là tuần trước, đã có
người nào đó dùng tên, tuổi, số
bằng lái xe và cả số an sinh xã hội
của tôi để mua hàng và mở một
trương mục tín dụng với Best Buy. Đến chiều về đến nhà, mở
hộp thơ thì tôi mới tá hoả tam tinh
khi nhận được thêm hai thẻ tín dụng
nữa, một từ Comp Bàng hoàng, sững sờ trước sự
việc xày ra, chưa biết phải giải quyết
thế nào thì tôi bỗng sực nhớ ra
cái phong bì màu vàng và tập
tài liệu về Danh Tặc mà nửa năm
trước đó tôi đã định
quăng vào thùng rác. Mở tủ hồ sơ, lấy
cái phong bì vàng và lôi tập tài
liệu ra, tôi đọc thật kỹ những tin tức,
dữ kiện, những điều phải làm
và những phương cách hành động
và đề phòng chuyện này tái diễn. Theo sự hướng dẫn của tập tài
liệu, việc
đầu tiên là tôi gọi cho sở cảnh
sát địa phương để tường
trình nội vụ. Sở
cảnh sát Sau hai tháng khai báo với cảnh sát,
khai báo với FTC, mỗi ngày trên điện
thoại hằng giờ với các công ty bán
lẻ, thư đi, thư về, cuối cùng
thì tôi cũng thoát khỏi chuyện rắc rối,
không phải trả một đồng xu nào
và những vết xấu trong hồ sơ tín dụng
của tôi đã được hoàn toàn
tẩy sạch. Qua kinh nghiệm trên, tác giả xin được
trình bày nơi đây những gì mà
chúng ta cần biết, cần làm, trong trường
hợp không may bị danh tặc, để sau này
khỏi phải trả những món nợ không do
chúng ta tạo nên, và cũng để bảo
vệ hồ sơ tín dụng của chúng ta cho
được hoàn hảo và nhất là
để tránh chuyện không may này xày
ra lần thứ nhì. Dưới đây là những câu hỏi
và trả lời liên quan đến vấn đề
danh tặc. Những dữ
kiện này tác giả đã sưu tập từ
những thông tin trên mạng lưới internet. * Danh tặc là gì ? Danh tặc xảy ra khi một người nào
đó dùng dữ kiện cá nhân như
tên, tuổi, địa chỉ cư ngụ, số bằng
lái xe hay số an sinh xã hội, số thẻ
tín dụng, v.v..., của chúng ta làm điều
bất chánh để trục lợi cho cá
nhân họ. Những kẻ làm chuyện phi pháp này
có thể là một cá nhân, làm việc
đơn độc, nhưng cũng có thể
là một tổ chức với hằng trăm người,
có đường dây hoạt động
không những chỉ tại Hoa Kỳ mà còn
trên khắp thế giới nữa. * Làm thế nào kẻ gian
có thể ăn cắp dữ kiện cá nhân
của tôi ? Kẻ gian có thể dùng nhiều
phương tiện, đơn giản hay phức tạp,
để ăn cắp dữ kiện cá nhân của
bạn. Những thí dụ
điển hình mà kẻ gian thường
làm gồm có: 1. Họ lấy dữ kiện
cá nhân của bạn từ những công ty bán lẻ, ngân hàng, hay các công
ty tín dụng bằng những cách sau: - Ăn cắp hồ sơ chứa dữ kiện
cá nhân của bạn từ những nhân
viên làm cho các công ty tín dụng. - Toa rập với nhân viên nhận
đơn tại các tiệm bán lẻ hay
các nhân viên có thẩm quyền cứu
xét và cấp thẻ tín dụng, để lấy
dữ kiện cá nhân của bạn (tác giả
có thể đã bị trường hợp
này). - Hối lộ nhân viên có thẩm quyền
giữ hồ sơ chứa dữ kiện cá nhân
của bạn tại các công ty hay ngân
hàng. - Lường gạt nhân viên có thẩm
quyền gìn giữ hồ sơ của bạn. - Xâm nhập máy điện toán (hacking)
của các công ty bán lẻ, các công
ty tín dụng, các công ty địa ốc,
các công ty bán điện thoại viễn
liên, hay ngân hàng để đánh cắp
dữ kiện cá nhân của bạn. - Đánh cắp máy điện toán
xách tay của nhân viên có chứa dữ
kiện cá nhân của bạn. 2. Họ moi, bới lục các thùng
rác nhà của bạn,
thùng rác của các công ty hoặc những
nơi đổ rác để tìm dữ kiện
cá nhân của bạn. 3. Họ xin hồ sơ tín dụng có chứa dữ kiện cá
nhân của bạn từ những công ty tín dụng
bằng cách giả làm chủ nhà, chủ
đất, nhân viên ngân hàng, hay những
nhân viên có thẩm quyền duyệt xét hồ
sơ của bạn. 4. Họ ăn cắp thẻ số
thẻ tín dụng của
bạn và những dữ kiện cá nhân bằng
một dụng cụ đặc biệt gọi là skimming device, bán khoảng 50 đô (hành động
này gọi là "skimming", người
làm chuyện này gọi là
"skimmer"). Skimming
thường xảy ra tại các nhà
hàng. Sau khi dùng bữa, bạn móc bóp lấy
thẻ tín dụng đưa cho người hầu
bàn. Anh ta đi
vào trong và một lúc sau trở lại với
hoá đơn cho bữa ăn của bạn. Những thành phần bất
hảo mua chuộc hay toa rập với những người
hầu bàn và người này chỉ cần
"cà" thẻ của bạn vào một
cái máy nhỏ, bán khoảng 50 đô,
thì những dữ kiện trên thẻ của bạn
sẽ được thu vào máy. Sau đó, họ bán
lại những dữ kiện thu được cho kẻ
gian. Thẻ tín dụng
của bạn cũng bị "cà hai lần" khi bạn đi mua sắm tại
những tiệm bán lẻ bởi những nhân
viên bán hàng không lương thiện. Tại nhà hàng Outback ở Charlotte, North
Carolina, hai người hầu bàn tên Benjamin Gadson
and Juan Canales, đã bị câu lưu vì nghi ngờ
đã dùng skimming device để "cà"
hơn 650 thẻ tín dụng của khách
hàng, sau đó đã bán lại với
giá 25 đô cho mỗi số thẻ. Đôi khi, kẻ gian cũng cài cái
máy này vào những máy lấy tiền
(ATM) đặt trong những thương xá. 5. Họ ăn cắp ví hoặc
xách tay có dữ kiện
cá nhân của bạn trong đó. 6. Họ ăn cắp thơ của bạn, gồm cả những
thơ từ ngân hàng, các công ty tín dụng
hay từ sở thuế. 7. Họ ra bưu
điện, điền mẫu đổi địa chỉ của bạn, để thư từ của bạn
được gởi tới một địa chỉ
khác. 8. Họ lấy dữ
kiện cá nhân của bạn bằng cách
lường gạt những người nhẹ dạ, dễ
tin. Họ có thể
làm một trong hai việc sau đây: - Gọi điện
thoại và giả làm nhân viên của ngân hàng, nhân
viên công lực hay nhân viên công ty
tín dụng. Họ cho
bạn biết trương mục trong ngân hàng của
bạn đang có người xâm nhập,
trương mục của bạn thiếu tiền, thẻ
tín dụng của bạn đang có vấn đề,
trương mục của bạn không tiền bảo
chứng, bạn đang nợ họ, v.v... và họ cần
những dữ kiện cá nhân của bạn để,
điều tra, hồi phục hay điều chỉnh - Gởi thơ điện
tử (email) và giả làm ngân hàng, công ty tín dụng
(trên thơ có các nhãn hiệu như thật
của ngân hàng hay công ty tín dụng. Loại thơ này gọi
là "spoofs"). Họ
cho bạn biết trương mục trong ngân
hàng của bạn đang có người xâm
nhập, trương mục của bạn thiếu tiền,
thẻ tín dụng của bạn đang có vấn
đề, trương mục của bạn không tiền
bảo chứng, bạn đang nợ họ, v.v... và
họ cần những dữ kiện cá nhân của
bạn để, điều tra, hồi phục hay điều
chỉnh (hành động gởi thơ loại
này gọi là "phishing". Tác giả hiện
đang lưu giữ hàng chục "spoofs" emails
loại này). * Ai có quyền giữ và xem hồ
sơ tín dụng hay dữ kiện cá nhân của
tôi ? Bất cứ một cá nhân hay công ty
nào được xem là "có thương
vụ chính đáng" đều có quyền
vào và xem hồ sơ tín dụng của bạn. Những cá nhân hay
công ty này bao gồm: 1. Những công ty phát hành hay cấp thẻ
tín dụng cho bạn. 2. Chủ đất. 3. Công ty bảo hiểm. 4. Công ty sắp sửa mướn bạn (với
sự đồng ý của bạn). 5. Ngân hàng. 6. Công ty bán xe. 7. Những công ty xem xét đơn xin việc
của bạn với chính phủ. 8. Cơ quan chính phủ chuyên lo về việc
cấp dưỡng con cái. 9.Cơ quan an ninh của chính phủ. 10. Các công ty đòi nợ. * Nếu bị danh tặc, hậu quả
sẽ ra sao? Qua phần trình bày ở trên về
trường hợp của tác giả, các bạn
cũng có thể thấy được hậu quả
như thế nào. Khi
kẻ gian lấy được dữ kiện cá
nhân của bạn, họ sẽ: 1. Đi mua sắm thả giàn với số hoặc
thẻ tín dụng của bạn (họ có thể
làm giả thẻ căn cước hay bằng
lái xe). Họ mua những
món đồ đắt tiền như computers, nhẫn
kim cương, hay những thứ mà họ có thể
dễ dàng bán lại. 2. Họ có thể mở một loạt
trương mục tín dụng, xin thẻ tín dụng
dưới dữ kiện cá nhân của bạn
và mua sắm thả giàn những món
hàng đắt giá, dễ bán lại
(đây là trường hợp của tác giả). Sau đó, họ sẽ
không trả tiền và bạn sẽ lãnh số
nợ đó. Hồ
sơ tín dụng của bạn sẽ bị ảnh
hưởng. 3. Sau khi họ đổi địa chỉ của bạn
tại bưu điện, thơ sẽ không về
nhà bạn, do đó bạn sẽ không biết
là bạn đang bị danh tặc. Phải một thời gian
sau, sau khi bạn biết được điều
này thì họ đã cao bay xa chạy (theo lời
người cảnh sát thẩm vấn tác giả,
tệ nạn này rất khó truy lùng, các
công ty thường chịu lỗ và lấy lại
bằng cách cộng vào giá hàng. Cuối cùng, người
thiệt thòi vẫn là người tiêu
dùng). 4. Mượn tiền nhà băng hay đi mua xe mới
dưới tên của bạn. 5. Mở đường dây điện thoại
nhà hay điện thoại di động dưới
tên của bạn. 6. Làm giả ngân phiếu, thẻ tín dụng
và rút hết tiền trong trương mục của
bạn. 7. Khai khánh tận dưới tên của bạn
để khỏi trả nợ. 8. Đưa tên tuổi của bạn khi bị
cảnh sát chận hỏi. Nếu họ được
thả và sau đó không ra hầu toà, bạn
sẽ là người bị trát truy nã (arrest
warrant). * Làm sao tôi biết được
rằng tôi là nạn nhân của danh tặc ? Những dấu hiệu cho thấy bạn đang hay
đã bị danh tặc gồm có: 1. Trương mục trong ngân hàng của bạn
bị mất mát hay dọn sạch. 2. Tự nhiên bạn không nhận được
thư, hoá đơn hay báo cáo hằng
tháng của ngân hàng hay các công ty
tín dụng.
Đây là dấu hiệu kẻ gian
đã đổi địa chỉ của bạn. 3. Nhận được thẻ tín dụng từ
các công ty bán lẻ và công ty tín
dụng mà bạn không hay chưa hề làm
đơn xin (trường hợp của tác giả).
4. Bị từ chối khi mượn tiền hay mua
xe mà không có lý do rõ ràng. 5. Nhận được
điện thoại hay điện báo của công
ty đòi nợ hay công ty bán lẻ về những
món hàng mà bạn chưa hề mua. * Phải làm
gì sau khi bạn đã bị danh tặc ? Nếu không may bạn
khám phá ra rằng bạn đã bị kẻ
gian mượn tên làm những chuyện bất
chánh, điều đầu tiên là bạn phải
giữ bình tĩnh đừng hốt hoảng. Bạn nên làm ngay những
việc sau đây: 1. Gọi điện
thoại cho cảnh sát địa phương để
làm thủ tục khai báo. 2. Gọi cho Federal Trade Commision (FTC) để làm
thủ tục khai báo.1-800-FAIR
CREDIT (1-800-324-7273) 3. Gọi cho ba cơ
quan sau đây để khai báo, xin hồ sơ tín
dụng khẩn cấp và yêu cầu họ
khoá, cài đặt báo động hoặc
thông báo đến bạn những hành động
bất thường về hồ sơ tín dụng của
bạn. Theo luật, bạn
sẽ được một hồ sơ tín dụng
hoàn toàn miễn phí. - Equifax:
1-800-525-6285; www.equifax. com - Experian: 1-888-EXPERIAN
(397-3742); www.experian. com - TransUnion:
1-800-680-7289; www.transunion. com 4. Gọi cho từng
công ty bán lẻ mà kẻ gian đã mua sắm,
khai báo và cho họ biết là bạn là
nạn nhân của danh tặc và yêu cầu họ
đóng ngay trương mục tín dụng. Họ sẽ gởi cho bạn
một bản chứng thực không trách nhiệm
(Affidavit of Non-Liability) . Sau
khi nhận được bản chứng thực
này, bạn phải điền vào gởi trả
lại công ty ngay tức thời kèm theo hồ
sơ khai báo của cảnh sát và FTC. Nhớ làm một bản
sao cho hồ sơ của bạn. Mỗi công ty, sau khi điều
tra và nếu tin lời bạn, họ sẽ gởi
cho bạn một bức thư cho bạn biết là bạn
không phải chịu trách nhiệm cho món nợ
đó. 5. Theo dõi sự
chi tiêu trương mục tín dụng của từng
công ty cho đến khi mọi chuyện êm
xuôi. Theo dõi tất
cả các trương mục khác của các
công ty mà bạn đang có thẻ tín dụng. * Làm cách
nào để tránh không trở thành nạn
nhân của danh tặc? Đề phòng
và đề cao cảnh giác là phương
pháp hữu hiệu nhất để chống lại
danh tặc. Để
tránh trở thành nạn nhân, bạn nên
làm những việc sau đây: 1. Thường
xuyên theo dõi trương mục checking hay saving của
bạn. Để ý
đến những khoản chi tiêu khả nghi
không thể giải thích. Nếu có gì nghi ngờ,
gọi cho công ty tín dụng hay ngân hàng
ngay lập tức. 2. Không bao giờ
cho biết số an sinh xã hội, số trương
mục, số bằng lái xe của bạn qua điện
thoại hoặc qua internet, ngoại trừ khi bạn chắc
chắn là đường dây điện thoại
hoặc trang nhà trên internet hoàn toàn
được bảo vệ và an toàn (protected and
secured). Khi mua hàng
và cho dữ kiện cá nhân trên mạng, bạn
cần để ý đến địa chỉ trang
nhà của công ty bạn đang trả tiền. Nếu
địa chỉ trang nhà của công ty
đó có chữ https:// (có chữ s theo sau http), hoặc dưới cuối trang có hình ổ khoá,
dấu hiệu cho bạn biết trang nhà đó
được bảo vệ và an toàn. Nếu không có hai
điều này, đừng để lộ dữ kiện
cá nhân của bạn. 3. Cẩn thận khi
dùng thẻ tín dụng tại các nhà
hàng hay đi mua sắm.
Bạn nên dùng một thẻ tín dụng
có mức giới hạn thấp để mua sắm,
ăn uống. Lỡ
có mất hay bị lấy dữ kiện của thẻ
đó, cũng đỡ. 4. Nếu ngôi
nhà của bạn là nơi thường xuyên
tiếp đãi bạn bè, bạn nên cất
những dữ kiện cá nhân vào tủ
khoá lại, đừng để chúng trên
bàn hay những nơi dễ dàng trông thấy.
5. Đừng mang theo
thẻ an sinh xã hội trong bóp hoặc ví
da. Cất nó ở
nhà vào chỗ an toàn. Bạn nên tập ghi nhớ
số anh sinh xã hội của mình, bằng
lái xe cùng những dữ kiện cá nhân
khác. 6. Thùng rác của
bạn là nơi dễ xâm nhập nhất. Bất cứ ai cũng
có thể vào thùng rác của bạn khi
bạn để chúng ở lề đường
vào ngày đổ rác. Không bao giờ vất dữ
kiện cá nhân, bản báo cáo
trương mục hay tín dụng hàng tháng
vào thùng rác.
Khi dọn dẹp giấy tờ, trước khi vất
những thứ có dữ kiện cá nhân, bạn
hãy dùng máy cắt (shredder) để cắt
chúng ra thành từng sợi nhỏ. 7. Luôn luôn
đề cao cảnh giác với những emails
báo cho bạn biết là trương mục của
bạn đang thâm thủng hay đang có vấn
đề (loại "spoof" emails). Không bao giờ trả
lời hoặc nhấn chuột vào đường nối
địa chỉ (links) trên những emails loại
này. Nếu nghi ngờ,
bạn nên gọi điện thoại trực tiếp
cho ngân hàng hay công ty tín dụng để
kiểm chứng. * Lời cuối: Khoa học kỹ thuật
ngày nay đem nhiều tiện lợi cho đời sống
của chúng ta. Nhờ
vào trương mục tín dụng và những
thẻ mà chúng ta có thể mua sắm, ăn
uống, mua xe hay mua nhà trả góp. Nếu không có
chúng, khó lòng mà chúng ta để
dành đủ tiền mua một chiếc xe để
đi làm, kiếm sống, hay mua một căn
nhà để ở, để che mưa, nắng. Tuy nhiên, kỹ thuật
dù tân tiến đến đâu cũng
có nhiều kẽ hở mà xã hội
ngày nay dẫy đầy những kẻ gian luôn
rình rập, lợi dụng những kẽ hở hay sự
nhẹ dạ của chúng ta để làm chuyện
bất chánh và trục lợi cho cá nhân
họ. Chúng ta phải
luôn đề cao cảnh giác và đề
phòng hạng người này để bảo vệ
cho chính chúng ta. Chúc các bạn
một ngày vui và nhớ hãy luôn kiểm
soát túi tiền của mình. TRẦN QUỐC SỸ (Bai Chuyen) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|