TIẾNG VIỆT TRONG SÁNG

 

* "Y THỊ, NỮ ANH HÙNG, KHẢ NĂNG ..."

 

- From anvihy :

 

Thưa chư vị,

Dưới đây là ý kiến của những  vị trên diễn đàn Siliconband bàn về các từ ngữ thường được dùng sai trái trong TIẾNG VIỆT hiện nay.

 

Hy vọng chúng ta có thể bắt đầu từng bước, trưng dẫn một ngày vài chữ hay vài ngày một chữ để góp ý giúp nhau cách sử dụng "TIẾNG VIỆT TRONG SÁNG".

 

Tuệ Quang Tôn-thất Tuệ

 

-HỎI From anvihy :

 

Kính các anh, chị,

Xin cám ơn các anh, chị đã góp ý làm sáng tỏ cách dùng một vài từ ngữ. Liệu trong phạm vi khiêm tốn này, chúng ta có nên thử tạo một luồng gió "LÀM SẠCH CHỮ NGHĨA" hay "LÀM TRONG SÁNG TIẾNG VIỆT" không ?

 

Tôi thắc mắc thấy có vài nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà sử ... viết :

 

- NGUYỄN Văn A. là một người không tốt, "Y THỊ" từng gian lận ...

- Cô TRẦN THI B. là một "NỮ ANH HÙNG"

- Sự việc đó có thể đưa tới hai "KHẢ NĂNG" ; hoặc sẽ cãi nhau, hoặc sẽ đánh nhau.

.. .. .. ..

Các chữ "Y THỊ, NỮ ANH HÙNG, KHẢ NĂNG ..." dùng như trên có đúng không ?

 

Trân trọng,

Tuệ Quang

 

- ĐÁP From tran1232 :

 

Kính thưa anh Tuệ Quang,

Xin được tán thành đề nghị của Anh. Mình cố gắng đốt lên một đốm lửa nhỏ. Có thể nó sẽ bị tắt ngúm, nhưng cũng có thể nó sẽ gặp may và cháy bùng lên. Tôi nghĩ là nhiều người trong anh em chúng ta rất khó chịu khi đọc thấy trên báo hay nghe trong radio những chữ được dùng một cách rất là lạ lùng ... Nếu được Anh, một bậc đàn anh và trưởng thượng, đứng ra hô hào, thì tôi nghĩ là sẽ có nhiều người trong quán hưởng ứng.

 

Và nhân tiện cũng xin góp ý với anh về mấy chữ anh nêu ra. Đây chỉ là ý kiến riêng, có thể đúng, có thể sai, và cũng mong có sự góp ý thêm của quý anh chị trong quán.

 

. Y thị : chữ này dùng để chỉ 1 người đàn bà, thay thế cho chữ chị ấy, người đàn bà ấỵ Chữ này được dùng nhiều trong các văn thư của Toà án. Nếu là đàn ông thì chỉ dùng chữ "Y" mà thôi.

. Nữ anh hùng: chữ này vì có nhiều người dùng thành ra mình thấy quen. Tuy nhiên, theo thiển ý, nếu chỉ người đàn bà tài giỏi... thì dùng chữ "anh thư" hay "liệt nữ" có vẻ đúng hơn. Chữ hùng tự nó đã chỉ người đàn ông (hay một cách chung hơn: giống đực). Chữ Nữ thường được dùng để phân biệt và trước một danh từ chỉ nghề nghiệp như: Nữ luật sư, nữ bác sĩ ...

. Khả năng: đây là chữ hiện đang được quý vị nhà báo và xướng ngôn viên dùng sai nhiều nhất với cái nghĩa là "có thể". Nếu tôi nhớ không lầm thì Khả năng là ability chứ không phải là possibility. Một trường hợp tương tự nghe rất khó chịu là họ dùng chữ "liên hệ" để thay thế cho chữ "liên lạc" !!!!

 

Vài hàng thô thiển hầu chuyện cùng Anh.

Kính,

TVL

 

- ĐÁP From DANG The-Kiet :

 

Kính các anh, chị,

Khả năng:

. Trước đây, từ này được hiểu là: Cái sức có thể làm được (capacité, capacity). (Xem HV Tự điển, Đào Duy Anh).

. Bây giờ, ở VN, hay dùng theo nghĩa : Cái có thể xuất hiện, có thể xảy ra, v.v.

 

Thực ra, cách dùng thứ hai này không có gì "sáng tạo", mà chỉ bắt chước cách dùng chữ của người Trung Quốc : might (happen)/possible/probable/ possibility/probability

 

http://www.mdbg.net/chindict/chindict.php?dss=1&wdqchi=%E5%8F%AF&wdqchim=3

 

ĐTK

 

- ĐÁP From anvihy :

 

Đúng vậy, thưa anh Đặng Thế Kiệt.

KHẢ : có thể 

NĂNG : tài, sức.

KHẢ NĂNG : tài hay sức có thể làm một việc gì đó.

 

Tôi thật buồn phiền nhiều khi đọc một tờ báo, thấy có những câu :

Khả năng Mỹ đánh Iran là không tưởng.

Trời hôm nay có khả năng mưa.

Một buổi văn nghệ rất ấn tượng.

 

Năm 1976, khi tôi còn ở trong nước, gặp một cụ già từ ngoài Bắc vào Nam thăm, cụ than thở với tôi : "Đồng chí ơi, nếu năm 1972 mà Đế Quốc Mỹ thả tiếp thêm một loạt bom nữa thì CÁCH MẠNG phải đầu hàng rồi. Tại sao Đế Quốc Mỹ ngưng lại ngang đó ??? Tiếc quá, tôi tưởng các đồng chí sẽ ra GIẢI PHÓNG chúng tôi, đâu ngờ lại để cho họ GIẢI PHÓNG các ĐỒNG CHÍ".

 

Các từ ngữ được Cụ già này dùng theo thói quen lâu ngày như Đồng Chí, Cách Mạng, Giải Phóng ... khiến chúng ta phải suy nghĩ đến tương lai của tiếng Việt. Cứ cái đà đó thi "ngôn ngữ, văn tự Việt" sẽ đi về đâu !

 

Tệ hơn nữa, từ một Nguyệt San Văn Hóa ở Cali, trong bài viết của một người ở hải ngoại có câu : Trạng Quỳnh "khẩn trương" nhìn qua khe cửa để "tranh thủ" ngắm nhìn người đẹp (ĐTĐ) ...

 

Chao ôi ! Đọc thấy vừa buồn vừa uất !!! Mong rằng mỗi người trong chúng ta sẽ đóng góp ý kiến về một số từ ngữ bị lạm dụng sai trái, bừa bãi để cùng nhau làm trong sáng lại phần nào ngôn ngữ Việt chính thống.

 

Tuệ Quang

 

 

(Còn tiếp)

 

QUỚI NHƠN chuyển