QUÁN
CƠM CHỈ
(BẢO TRÂN)
Chiều Chủ nhật, tôi bỗng
dưng nổi cơn lười không muốn vào bếp nấu
cơm nữa. Tôi nói Thảo ghé ngang quán hàng bán bánh ḿ,
cơm chỉ gần góc đường Bolsa và Brookhurst (Quận
Cam, California, nơi rất đông người Việt - BT)
để mua hai phần bánh xèo về ăn, tiện thể,
tôi cũng muốn mua vài cái bánh tiêu ăn thử, xem món bánh
tiêu của quán hàng này ngon như thế nào mà cô em của Thảo
nói là "phải" ghé mua mỗi lần đi xuống
Little Sài G̣n.
Tôi đặt mua hai phần bánh xèo
trước, rồi quay sang quầy hàng thức ăn ngọt
để mua bánh tiêu. Đă có một người khách đứng
ở quầy hàng trước tôi, và bà đang bảo bà bán
hàng gói cho bà "tất cả" những cái bánh tiêu nằm
trong khay bánh. Tôi hấp tấp hỏi bà bán hàng c̣n bánh tiêu
không th́ bà bảo là hết rồi. Tôi buồn t́nh buông hai tiếng
- "Thế à!", rồi đứng qua một bên, không
xếp hàng nữa. Thấy vậy, người khách hàng
đang "gồm thâu" hết mười mấy cái
bánh tiêu trong khay quay lại hỏi tôi:
- Chị
muốn mua mấy cái?
Tôi trả lời: - Tôi chỉ muốn hai cái thôi.
Bà khách, mà tôi quên hỏi tên, nên tôi tạm
gọi là "bà khách bánh tiêu", nói với bà bán hàng: - D́ để lại cho chị
này hai cái đi.
Tôi quay sang cười với bà khách
hàng, nói: - Cám ơn chị. Tôi nghe cô em chồng quảng cáo
bánh tiêu ở đây ngon nên muốn thử cho biết.
Bà khách bánh tiêu cũng cười:
- Chị không thấy tôi mua hết
nguyên khay sao?
Bà khách bánh tiêu nh́n qua quầy hàng thức
ăn mặn nói: - Cho con hai hộp lớn sườn
ram, một hộp canh khổ qua, và đổ cho con thêm hai
phần bánh xèo.
Bà bán hàng ngoái cổ vào phía nhà bếp
gọi lớn trước khi bước sang quầy hàng
cơm chỉ: - Hai phần
bánh xèo nữa Tám ơi.
Sau khi mua xong thức ăn rồi,
bà khách bánh tiêu cũng đứng vào một góc quán hàng, gần
tôi, chờ bánh xèo. Bà nói:
- Bánh
tiêu ở quán này ngon nhất vùng Little Saigon đó. Để
qua đêm nướng lại ăn cũng c̣n ngon.
Vừa lúc đó có một người
Mễ và một người Việt Nam bước vào. Ông
Mễ chậm chạp với cái gậy chống trên tay,
nhường bước cho người Việt Nam đứng
xếp hàng trước. Anh chàng Việt Nam này c̣n rất trẻ,
chắc khoảng chừng trên dưới ba mươi tuổi,
nhưng ăn mặc bê bối luộm thuộm và dơ dáy
làm sao. Anh gọi mua một hộp cơm phần ba món, có cả
canh, một hộp cơm rang, thêm mấy món mặn nữa
để riêng. Bà bán hàng vừa múc thức ăn vào hộp
vừa nói với anh:
- Nhiều
quá ăn sao hết.
Nhưng người khách hàng không
đếm xỉa ǵ đến lời nói của bà bán hàng,
anh chạy sang tủ nước lấy mấy lon coke lạnh
đưa cho bà. Anh có vẻ vội vă như sắp phải
đi ngay. Bà bán hàng vừa gói thức ăn vừa nói
như phân bua với tôi và bà khách bánh tiêu:
- Mấy người này là vậy
đó, có ai cho th́ mua lung tung, mua nhiều quá hổng biết
làm sao ăn hết.
Tôi ngạc nhiên nh́n bà bán hàng, rồi
nh́n bà khách bánh tiêu như thầm hỏi: "Ai lại bán
hàng mà phàn nàn là khách mua nhiều bao giờ". Bà khách bánh
tiêu có vẻ hiểu ư tôi nên th́ thào giải thích:
- Anh chàng này là một trong những
người homeless (vô gia cư, không nhà cửa. BT) đó, họ
cứ đứng xớ rớ trước cửa mấy
tiệm bán đồ ăn chờ xem có ai cho ǵ không.
Bà bán hàng cầm mấy cái túi thức
ăn và nước để trên mặt quầy nhưng
chưa giao cho người khách homeless, bà nói: - "Hết
thảy $17.5" -, rồi chờ
thâu tiền. Tôi cũng đứng nh́n xem anh homeless này có chừng
bao nhiêu tiền mà dám tiêu nhiều như vậy cho một bữa
cơm chiều. Nhưng không có dấu hiệu ǵ chứng tỏ
là anh sẽ lấy tiền ra trả. Bà bán hàng nói lớn,
trống không:
- Ai trả
tiền cho "nó" đây?
Tôi nh́n quanh quất không biết bà hỏi
ai, v́ ở trong quán hàng này, ngoài bà bán hàng, có tôi, bà khách bánh
tiêu, và ông Mễ, th́ đâu c̣n ai nữa. Bà bán hàng nh́n người khách
homeless đang giơ tay chờ đợi giao hàng, rồi
nh́n sang bà khách bánh tiêu:
- Cô trả
cho "nó" hả?
Bà khách bánh tiêu lắc đầu nói
không, rồi quay sang tôi nói nhỏ:
- Tôi mới cho anh ta tiền hồi
năy.
Ông Mễ, tay cầm một tờ
$20, năy giờ đứng yên lặng trước quầy
hàng, thấy ồn ào nên lên tiếng hỏi:
- What
are you guys saying? I don't understand. (Các vị đang nói chuyện
ǵ vậy? Tôi không hiểu. BT)
Bà bán hàng lặng im, bà không biết
phải trả lời ông Mễ ra sao, bà đưa mắt
nh́n bà khách bánh tiêu như nhờ bà nói giúp. Bà khách bánh tiêu quay
sang ông Mễ giải thích:
- We are
talking about this man. He bought too much food, but he has no money to pay.
What can we help you, sir? Do you need to buy anything? (Chúng tôi đang
nói về anh chàng này. Anh ta lấy quá nhiều đồ
ăn nhưng không có tiền trả. Chúng tôi có thể giúp
ǵ, thưa ông. Ông có cần mua ǵ không ạ?. BT)
Ông Mễ lắc đầu:
- No, I
don't need anything. I promised to buy this man dinner. Just give him the food
he wants. I will pay. (Không, tôi không cần mua ǵ. Tôi đă hứa
sẽ mua bữa tối cho anh này. Bà hăy đưa đồ
ăn cho anh ấy. Tôi sẽ trả tiền. BT)
Bà khách bánh tiêu quay lại nói với
bà bán hàng:
- Ông Mễ
nói ổng trả tiền cho người này.
Bà bán hàng há hốc miệng nh́n
người khách Mễ, nhưng vẫn chưa chịu
đưa mấy gói thức ăn cho người khách
homeless. Bà khách bánh tiêu nhắc lại:
- Ông Mễ
nói d́ đưa đồ ăn cho người ta, ổng
trả tiền.
Bà bán hàng luống cuống thả
hai gói thức ăn và bịch nước trên quầy.
Người khách homeless nhanh tay chộp lấy rồi phóng
nhanh ra cửa.
Tôi ngạc nhiên nh́n ông Mễ, người
đă rộng ḷng chia chén cơm chiều nay cho người
homeless. Ông chừng khoảng trên dưới bốn
mươi tuổi thôi, khuôn mặt trắng trẻo, thân
h́nh thon gọn, mạnh khỏe, nhưng h́nh như là
hơi bị tật ở chân, v́ ông phải nhờ vào chiếc
gậy chống trên tay trong mỗi bước đi khập
khễnh. Ông vừa cầm tiền thối lại vừa
cau mày hỏi:
- What is
going on? Why was there so much commotion in here? Why didn't she give the food to the customer?
(Có chuyện ǵ đang xảy ra vậy. Sao ồn ào thế? Sao bà ta không đưa thức
ăn cho khách?. BT)
Một lần nữa bà khách bánh tiêu
phải trả lời giúp bà bán hàng:
- Because
the saleswoman did not know who would pay for the food. That man is homeless,
you know. (Bởi v́ bà ấy không biết ai sẽ trả tiền
đồ ăn. Anh chàng này là dân lang thang mà, ông thấy
đấy!. BT)
Tôi thêm vào:
- That
man ordered too much food for one person to eat. The saleswoman was just afraid
that the homeless man was taking advantage of the people who were trying to
help him. (Anh ta yêu cầu quá nhiều
đồ ăn mà một người có thể ăn
được. Bà bán hàng e ngại ông ta lợi dụng những
người có ḷng tốt. BT).
Ông Mễ lắc đầu nói:
- It's
ok. We still have jobs, we still have money.
It is good that we can share with the less fortunate. We do whatever our heart says. How people act is their business. Don't judge
them if we don't know their circumstances.
Maybe he got more food because he wanted to save some for tomorrow, or
perhaps to share with those who are in the same boat. (Không sao mà. Chúng ta vẫn
c̣n có việc làm. Chúng ta vẫn c̣n có tiền. Chia sẻ cho
những người có số phận không may là điều
tốt. Chúng ta làm những điều mà trái tim mách bảo.
C̣n họ cư xử thế nào đó là việc riêng của
họ. Đừng kết tội họ nếu ta không biết
rơ t́nh trạng người ta thế nào. Có thể anh ấy
lấy nhiều đồ ăn v́ muốn để dành
cho ngày mai hoặc có thể để chia cho những
người cùng cảnh ngộ. BT)
Nói xong, ông Mễ chống gậy chậm
chạp bước khỏi quán hàng. Tôi, bà khách bánh tiêu, và bà bán hàng,
đứng yên không nói được lời nào. Sự im lặng bao trùm lấy
chúng tôi măi đến mấy phút sau, khi bà bếp đem mấy
phần bánh xèo ra để lên quầy hàng trước mặt,
chúng tôi mới hết nỗi bàng hoàng.
Tôi với tay lấy túi thức
ăn của ḿnh, trả tiền rồi chào bà khách bánh tiêu
đi ra xe. Tôi kể cho Thảo nghe chuyện người Mễ
trả tiền cơm cho người homeless Việt Nam. Thảo
gật gù khen:
- Ông Mễ đó thiệt hay nghen.
Suốt một quăng đường
về tôi im lặng nghĩ lại chuyện vừa xảy
ra trong quán hàng cơm chỉ.
Tôi cảm thấy có chút hổ thẹn v́ ḿnh đă
không có được một tấm ḷng quảng đại
như ông Mễ đó, một người khác chủng tộc
đă giúp đỡ người đồng hương của
tôi. Tôi đă không nghĩ đến cái việc nhỏ nhoi
tôi có thể làm là mua cho người đồng
hương khốn khổ đó một phần cơm.
Không những thế, tôi c̣n có những ư nghĩ coi thường
người khách homeless v́ .. trẻ mà không chịu t́m việc
đi làm, chỉ biết sống nương nhờ vào
người khác, v́ .. người ǵ đâu mà ..
Tôi ngượng ngùng khi nhớ lại
thái độ của ḿnh khi đă cố t́nh bước lùi
xa thêm một chút nữa, để "rộng chỗ"
cho người đồng hương homeless khỏi
"đụng chạm" vào tôi trong lúc anh lăng
xăng chạy từ quầy hàng sang tủ nước. Ừ
nhỉ, tại sao tôi lại nông nổi đến thế?
Tôi không nghĩ được như ông Mễ: "Đừng
xét đoán người khi không biết rơ hoàn cảnh của
họ".
Tại sao tôi không băn khoăn tự
hỏi, biết đâu những người homeless này có những
cái khó khăn mà họ đang phải phấn đấu
để vượt qua?
Tại sao tôi không nghĩ là có thể
v́ một lư do nào đó nên họ không có cơ hội để
t́m kiếm, giữ vững được công việc làm?
Cũng có thể v́ tuổi trẻ lầm lỡ, nên họ
đă vướng mắc vào ṿng lao lư, rồi v́ cái quá khứ
đen tối đó đă đưa họ vào t́nh cảnh
hôm nay? Cũng có thể v́ thất
cơ lỡ vận nên họ mới trở thành homeless,
không có một chốn nương thân, không biết ngày mai
có ǵ ăn để sống?!
Ông Mễ tôi gặp chiều nay cao
thượng quá, có một trái tim to lớn quá. Ông giúp
người mà không cần biết là có bị lợi dụng
hay không. Ông cũng chẳng quản ngại là cái người
được ông giúp không cùng chung một quê hương, xứ
sở với ông . Tôi cũng cầu mong cho người
homeless Việt Nam trẻ đó có thể thoát qua cơn
đói nghèo hôm nay và sau này anh cũng sẽ bắt chước
ông Mễ ngày nào, đem bát cơm Phiếu Mẫu chia cho những
người bất hạnh hơn anh.
BẢO TRÂN
(tngnvrg
sưu tầm, V. Hai chuyển)