NGỌN
HẢI ĐĂNG
(Tác
giả: Nguyễn Diệu Anh Trinh)
Chủ Nhật 21-6 là Fathers Day 2015. Xin mời
đọc bài Viết Về Nước Mỹ đầu
tiên của Nguyễn Diệu Anh Trinh. Bài viết cho thấy
cách viết và cách nghĩ tử tế và chừng mực hiếm
có. Tác giả sinh năm 1959 tại Đà Nẵng; Cựu nữ
sinh NTH Hồng Đức ĐN từ 1969- 1975. Đến
Mỹ năm 1994 diện HO cùng ba và các em định cư
tại tiểu bang Georgia. Hiện là nhân viên công ty in
Scientific Games tại Atlanta, tiểu bang Georgia, thỉnh thoảng
cô có bài viết cho các trang web trường xưa, đặc
san Sông Thu Georgia.
* *
*
Hôm nhận được thư của
bác Phùng, bạn học của ba thuở chung trường
Công Chánh Liên Khu 5, ba săm se hoài. Trong thư bác Phùng kể,
bác đă bỏ công đi kiếm ba tôi nhiều năm, cuối
cùng bác t́m về lại xóm cũ, cái địa chỉ duy
nhất mà bác biết là xóm Thuận Thành, gần trường
Đào duy Từ tức là trường Hoàng Diệu ngày nay,
nơi gia đ́nh tôi sống trước 1973. Một chú xe
thồ tốt bụng biết sơ qua họ hàng gia
đ́nh tôi, ông đă chở bác Phùng đến nhà ông chú ruột
tôi, từ đó bác mới có số phone và địa chỉ
của ba tôi ở Mỹ nên viết thư tay gởi
thăm.
Thư đi thư lại đôi lần,
kỷ niệm xưa như hiện về trong tâm trí ông lăo
tám mươi, ba tôi kể lể đủ thứ chuyện
về người bạn này. Tôi th́ chỉ nhớ, ngày
xưa mỗi khi gặp tôi bác hay bắt tôi gọi bác là
"Ba Phùng". Nghe đâu lúc mới lập gia đ́nh, hai
bác có sanh được một anh con trai đầu ḷng, ít
lâu sau má tôi có bầu, hai gia đ́nh có hứa sẽ trở
thành thông gia nếu má tôi sanh ra con gái. Đứa bé ra đời
là tôi, Bác cho đó là điềm duyên nợ nên khăng
khăng đ̣i ba má tôi phải giữ đúng lới hứa.
Thời chiến tranh, gia đ́nh bác ở
Quảng Ngăi làm ăn rất khá giả. Tôi c̣n nhớ những
lần hai bác ra Đà Nẵng thăm gia đ́nh tôi, ở lại
chơi vài hôm, bác trai thường xoa đầu tôi và nói:
"Con dâu của ba, ṿng tay thưa, rồi ba cho kẹo!".
Tôi chỉ nghe tới kẹo là vâng dạ liền, đâu có
hiểu chuyện dâu rể, nợ duyên ǵ cho mệt.
Năm 1975, nghe đâu gia đ́nh Bác
di tản vào Sài G̣n rồi lại về Quảng Ngăi mở
hăng nước đá Kim Cương, làm ăn khá lắm.
Năm 1977, tôi vào Quảng Ngăi thi đại học Tài chính
th́ đă không t́m được gia đ́nh hai bác, sau đó
nghe tin bác có cho mấy người con vượt biên, định
cư đâu tận Canada. Gia đ́nh tôi th́ sa sút dần,
không có chỗ thở trong xă hội mới. Má tôi vất vả
lo cho chồng con, anh em tôi bước những bước
chân vào đời trong bấp bênh. Lời hứa năm
xưa không ai buồn nhắc nhớ, cũng lặng lẽ
trôi vào quá khứ.
Ba đưa tôi đọc lá thư
mới nhất của bác Phùng viết cho ba:
" .. Phùng đi t́m Tân nhiều
năm, nhiều lần nhưng chẳng biết gia đ́nh
Tân ở đâu cả. Dạo Tân đi cải tạo, Phùng
có t́m ra Đà Nẵng thăm một lần. Lúc đó hoàn cảnh
gia đ́nh Tân bi đát quá, nhà bị trưng thu, chị và
các cháu ở trong một căn pḥng chật chội ở
ngă ba Cai Lang. Hôm đó chị về quê nên Phùng không gặp,
chỉ để lại một ít quà ..
Nay t́m được bạn xưa,
Phùng mừng hơn được trúng số lô độc
đắc. Bạn già chung lớp thuở xưa nay chẳng
c̣n mấy người .."
Nét chữ của bác Phùng c̣n đẹp,
ngay ngắn rơ ràng. Ba tôi nói những người học
trường kỹ thuật ngày xưa đều có nét chữ
thẳng thớm, đẹp như in vậy đó. Tôi
đọc lá thư và cảm động cho t́nh bạn thâm
niên giữa bác và ba tôi vô cùng. Bác tha thiết mời ba má tôi
sang Canada thăm chơi.
Thấy ba hơi ngần ngừ, tôi
đùa "Bác Phùng lớn hơn ba hai tuổi chắc là yếu
hơn rồi, ba phải đi thăm đại ca chớ!"
Nói vậy mà khi mua vé cho ba rồi ḷng tôi không yên.
Đưa ba lên phi trường, hoàn
tất việc gởi hành lư, căn dặn ba đủ
điều trước khi nhân viên của phi trường
đến phục vụ đưa ba vào máy bay. Trên đuờng
trở về nhà, ḷng tôi ngổn ngang trăm mối. H́nh ảnh
ba lo âu mở ra, xếp vào tấm vé máy bay do tôi in ra từ
computer ở phi trường, ánh mắt, tia nh́n đầy
bất an của ba đă theo tôi suốt đoạn
đường về. Ba tôi, một ông lăo đă hơn tám
mươi với đầy đủ những căn bệnh
của người già, năm bảy loại thuốc phải
uống thường xuyên hằng ngày đang một ḿnh
trên chuyến bay đi Canada thăm người bạn già
hơn bốn mươí năm chưa gặp mặt, làm
sao tôi không lo cho đuợc?
Gần đây, sức khỏe của
ba giảm đi thấy rơ, làm việc ǵ cũng mau mệt.
Thời tiết chưa kịp thay đổi là ba đă ho
hen, sổ mũi, đau lưng, nhức ḿnh. Uống thuốc
tây ba hôm, chưa nhúc nhích ǵ ba đ̣i đi thăm thầy
thuốc bắc. Đem thuốc bắc về, uống một
hai hôm ba chê thuốc bắc chậm ŕ, đ̣i đưa ba
đi châm cứu .. Ai cũng biết, đó là bịnh ..
già, đâu có thuốc nào chữa được?
Tôi thường an ủi ba, "Mấy
người cùng cỡ tuổi ba, con thấy ba là ngon lành,
nhất rồi! Sơ sơ trong xóm này, từ Mỹ đen
Mỹ trắng, Mễ, đến Việt Nam ta, ba đều
đứng nhất!". Tuy vậy, tận trong thâm tâm, tôi
biết ba tôi đă yếu đi nhiều, nói như mấy
người già hay nói là cuộc sống chỉ tính bằng
ngày chứ không tính bằng năm, nghĩa là sống ngày
nào hay ngày đó.
Ba thích mua vé số, tuần nào cũng
nộp vào quỹ "kiến thiết quốc gia" chừng
hai chục đồng, ba muốn xây một ngôi chùa nơi
quê nội. Mỗi buổi tối ḍ vé số không trúng đồng
nào, ba chẳng tiếc, ngày mai lại vui vẻ, tiếp tục
đi bộ ra cây xăng, ba nói là đi mua "hy vọng".
Tôi c̣n nhớ ngày năm cha con tôi lên
máy bay đi Mỹ năm 1994. Đi xuất cảnh theo diện
H.O mà lê thê lếch thếch như người ta dắt díu
nhau đi kinh tế mới. Sợ những ngày đầu
nơi xứ lạ không có đồ dùng trong nhà, ba tôi chuẩn
bị đầy đủ từ cái nồi cơm điện,
cái b́nh thủy chứa nước sôi cho đến những
gói bột ngọt hiệu "Vifon". Có người quen
cho biết, Atlanta GA, tiểu bang chúng tôi sắp định
cư là một thành phố đang bắt đầu xây dựng,
nhất là ngành đường sá, để phục vụ
cho Thế Vận Hội Olympic mùa hè 1996 sắp tổ chức.
Không biết ba nghĩ sao mà đi sắm cho mỗi đứa
con một cái kiếng đen, để pḥng bụi bặm.
Mấy cha con dừng chân ở trạm
trung chuyển là phi trường Hồng Kông, lơ ngơ
như những chú hề thời cổ lỗ sĩ. Ba lô,
giỏ xách lỉnh kỉnh, nồi cơm điện lủng
lẳng đeo bên lưng và .. mỗi em có một đôi kính
đen chễm chệ trên khuôn mặt. Tánh chu đáo quá mức
của ba đă biến chị em tôi trông giống như một
đàn hiệp sĩ mù giữa phi trường Hồng Kông
tráng lệ, hơn hai mươi năm về trước!
Ba tôi lúc nào cũng ước ao phải
cho con ăn học đến nơi đến chốn,
nên sau khi đám con đă thất cơ lỡ vận v́ gia cảnh,
không được bước vào cổng trường
đại học nơi quê nhà, sang đây, ba tôi dệt nên
những mơ ước cho tương lai các con thênh thang,
ngàn lối ..
Trong mấy tháng đầu
được hưởng trợ cấp của chính phủ
Hoa Kỳ, hằng ngày chúng tôi đến trường học
nghe, học nói, học cách giao tiếp với người
bản xứ. Hết quyền lợi ưu tiên đó, ba
đứa lớn nhất nhảy ra kiếm việc làm.
Chưa có xe hơi nên chúng tôi phải đón xe bus, đi tàu
điện hoặc may mắn hơn là nhờ người
quen làm cùng chỗ chở đi làm rồi trả tiền
xăng lại. Mấy chị em đều đi làm, đứa
ca sáng đứa ca chiều, buổi tối về đến
nhà mệt mỏi đă có ba lo cơm nước. Món ăn
bổ dưỡng và dễ nấu nhất là "trứng
gà bảy món" và "soup ḿ gói", những ai mới
đến Mỹ đều rành.
Sau này ba tôi mới thố lộ:
"Ngày đó, thấy mấy chị em cặm cụi
đi làm, toàn là những công việc nặng nhọc, nhiều
buổi sáng nh́n mấy đứa con lục đục dậy
sớm bới cơm, lội tuyết đón xe đi làm ba
cứ tự hỏi, không biết ḿnh đưa các con sang
đây có phải là một quyết định sai lầm
hay không, ḷng ba áy náy lắm!".
Cuộc sống hối hả
phương này khiến chúng tôi phải quay cuồng, ba
băn khoăn là phải. Cả nhà chỉ có đứa con
gái út là đến trường, mấy đứa lớn
phải đi làm để lo tiền nhà, tiền xe, tiền
chi phí linh tinh... Chưa kể đến những khoản
tiền phải gởi về để trả nợ lúc sắm
sửa cho chuyến đi của mấy cha con. Dần dần,
thằng con trai cũng vừa đi làm vừa đi học,
kiếm đuuợc cái chứng chỉ về kỹ thuật,
tiền lương được cao hơn một chút và
công việc đỡ nặng nhọc, ba mừng.
Rồi đứa em gái út cũng tốt
nghiệp đại học, đứa kế lập gia
đ́nh. Tôi th́ theo lời khuyên và sự hướng dẫn
của ba cũng trở lại trường, vừa đi
làm vừa đi học. Mười tiếng đồng hồ
làm việc ở xưởng xong, lật đật chạy
xe cho kịp đến trường học thêm bốn tiếng,
về đến nhà là đă nửa khuya. Nhưng gian nan rồi
cũng có được đền bù xứng đáng. Khi
có cơ hội thay đổi công việc làm trong công ty từ
những khâu nặng nhọc sang công việc nhẹ nhàng mà
cần có chút kiến thức.
Công ty tôi làm nâng cấp, mở mang
qui mô hơn, tôi có được hai chọn lựa, hoặc
trở thành thư kư lo việc sắp đặt giấy tờ
hồ sơ của pḥng Kiểm Nghiệm; hoặc sẽ
là một kỹ thuật viên, chuyên đọc bản vẽ,
kiểm tra h́nh ảnh màu sắc cũa những bản in
trước khi làm thành film đưa qua khâu ất loát. Ba
đă cho tôi lời khuyên là nên chọn việc ǵ có chút kỹ
thuật th́ mới bền bỉ. Và như một định
mệnh gắn liền với đời sống của
tôi hai mươi năm nay đó là công việc đọc bản
vẽ ở một nhà máy in lớn, kỹ thuật cao.
Công ty tôi làm chuyên về việc
design, viết chương tŕnh và in những loại vé số
cho nhiều nước trên thế giới, một tṛ
chơi, một môn giải trí có tính kỹ thuật. Nếu
không có ư kiến hướng dẫn của ba th́ chắc
tôi không có sự chọn lựa đúng đắn như thế.
Tôi yêu thích và an ḷng với công việc
này, niềm đam mê nghề nghiệp chính là ch́a khóa giúp tôi
đứng vững vàng giữa một xă hội đầy
bất trắc này trong thời kỳ kinh tế suy thoái trên
toàn cầu. Bởi v́ khi làm ăn càng sa sút, người ta
càng thích mua vé số, nói như ba tôi, mua hy vọng. Có ai mà
không mong bỏ ra một đồng để được
trúng một triệu?
Khi việc làm ăn của tôi đă
ổn định, nhà cửa vững vàng, ba hướng dẫn
tôi tham gia sinh hoạt cộng đồng, làm việc từ
thiện, khuyến khích tôi viết lách, món ăn tinh thần
mà ba biết tôi đam mê từ bé. Chính ba là người
đă góp ư với tôi từng câu văn, giải thích từng
từ ngữ Hán Việt đă mai một trong đầu óc
tôi kể từ dạo rời trường xa lớp .. và
chính ba đă cặm cụi sửa cho tôi từng lỗi
chính tả, nhắc nhở tôi từng dấu chấm, dấu
phẩy .. không phải từ những ngày tôi mới chập
chững bậc tiểu học mà măi đến bây giờ,
tôi đang là một phụ nữ trung niên, ba vẫn
đang bên cạnh, bày vẽ tôi từng ly từng tí. Gia
đ́nh tôi có niềm đam mê thể thao, văn nghệ, Ba
cũng đă là người cùng tôi hô hào, b́nh luận những
trận World Cup đầy kịch tính, hấp dẫn.
Nhiều người nói tánh tôi rất
giống ba tôi, lúc nào cũng có những suy nghĩ thật lạc
quan, vui vẻ. Có lẽ chính điều đó giúp ba tôi
vượt qua được mười mấy năm khổ
ải nơi trại cải tạo sau năm 1975, giúp tôi
vượt qua được nhiều cay đắng truân
chuyên, bước thấp bước cao chênh vênh khi ra đời
với hai bàn tay trắng. Ngày nay, ba tôi đă già và chính tôi cũng
không c̣n trẻ, điều may mắn là tôi vẫn c̣n
được sống bên cạnh ba, chở ba đi
đây đi đó khi cần, nh́n thấy những chuyện
lẩm cẩm của ba hàng ngày, thỉnh thoảng nấu
cho ba vài món ăn mà ba ưa thích hay chịu khó ngồi nghe
ba kể đi kể lại những câu chuyện xưa
hơn trái đất. Tôi không cảm thấy nhàm chán mà c̣n học
được ở ba nhiều điều hay, nhiều
suy nghĩ nói ra th́ nghe rất đơn giản nhưng
đó chính là kim chỉ nam cho cuộc đời mà tôi may mắn
nhận được từ người cha kính yêu của
ḿnh.
Ba tôi không những là một người
cha gương mẫu mà c̣n là một mẫu người
cư xử với bạn bè chí t́nh chí nghĩa. Nh́n ba
săm se lá thư của bác Phùng, bữa ăn nào ba cũng
kể lể về những kỷ niệm thời đi học
của hai người, chúng tôi thật ngưỡng mộ
cho t́nh bằng hữu vong niên của ba và bác.
Chắc cần phải nói thêm, thành
công lớn nhất của cuộc đời một
người đàn ông mà ba tôi nên tự hào, trên cả sự
nghiệp đă dang dở theo vận nước: Ba là một
"đấng phu quân" tuyệt vời! Tôi đă nh́n thấy
được điều này trong cách má chăm sóc ba hàng
ngày, nhất là trong ánh mắt má tôi mỗi khi bà nói về
ông. Đă gần sáu mươi năm chung sống, gừng
cay muối mặn cũng đă từng chia sớt, vinh hoa
phú quí có rồi cũng như không. Giờ này ba má tôi c̣n
đây, ngày ngày hủ hỉ bên nhau. Trẻ thương nhan
sắc, già thương lụm cụm chính là ba má, hai chiếc
bóng mát của đời tôi.
Tôi thật không biết lời ǵ
để nói lên ḷng biết ơn ba, nhiều khi tôi thắc
mắc với lời ví von về công ơn sâu nặng của
người cha qua câu ca dao Việt Nam:
Công cha như
núi Thái Sơn
...
Ngọn núi Thái tận bên Tàu, dẫu
cao cách mấy th́ chắc cũng có thể khắc phục,
leo tới đỉnh, làm sao so sánh với công sanh thành, dưỡng
dục của người cha?
Trong ḷng tôi, ba là ngọn hải
đăng, soi đường cho những con tàu ra cửa
biển. Lúc c̣n nhỏ, h́nh ảnh ba là tấm gương
sáng cho chúng tôi noi theo. Chúng tôi ra đời, ba như ngọn
đèn sáng chỉ lối, hướng chúng tôi đi đến
nơi về đến chốn. Khi gặp giông băo trên
đường đời, khi lạc lối,.. nh́n về
hướng hải đăng chúng tôi sẽ biết chốn
quay về. Ba là mái hiên vững vàng che chở nắng
mưa, là ngọn gió làm mát dịu tâm hồn tôi những
trưa hè, là những câu văn tôi đọc hoài không chán,
là cả một cuộc đời mà tôi hạnh phúc có
được.
Tôi nguyện cầu sao cho ba má tôi có
những ngày xế bóng khoẻ khoắn, b́nh yên bên nhau để
chúng tôi c̣n có cơ hội chăm sóc đáp đền công
ơn trời biển của ba má.
Đêm đêm
thắp ngọn đèn trời
Cầu mong
cha mẹ sống đời với con
Happy Father's Day, Ba! Ngọn Hải Đăng của
đời con.
Atlanta
2015
NGUYỄN
DIỆU ANH TRINH
(Diễm Xưa sưu tầm
và chuyển)