LẨM
CẨM SÀI G̉N THIÊN HẠ SỰ
(VĂN QUANG)
Tảng
băng ngầm trong xă hội VN
Sài
G̣n, ngày 27.8.2011. Đây là câu trả lời thứ
ba của tôi về "hội chứng bất trị ở
VN" và là vấn đề chính của xă hội VN hiện
nay. Nó chẳng có ǵ mới, song nó tồn tại dai dẳng
gần như bất trị làm điên đảo đời
sống của đa số người dân. Đó là vấn
đề tăng
lương và lạm phát. Bỏ ra ngoài một
số "đại gia", cậu ấm cô chiêu, con ông
cháu cha và những người buôn gian bán lận, bán cẳng
dài, cho thuê thân xác, lănh lương nhà nước nhưng
không cần đến lương mà cần đến một
thứ lương khác không sổ sách .. Họ sống
đế vương trên những cái khố rách áo ôm của
người lao động thật sự.
Chụp
giựt đă thành một lối sống c̣n.
Khi đồng tiền càng mất
giá th́ xă hội càng hỗn loạn, khi xă hội càng hỗn
loạn th́ càng có nhiều cơ hội mở ra cho những
kẻ ăn trên ngồi trước. Tuyệt đại
đa số người dân Việt đang chịu ảnh
hưởng nặng nề bởi lạm phát và tăng giá,
ngày càng gia tăng chứ không bớt đi. Mặc dầu
từ quốc hội đến nhà nước và các chuyên
viên kinh tế hàng đầu, hàng đuôi đang ra sức
kiềm chế, mang hết bộ óc thông minh có giới hạn
ra "hiến kế", thảo luận tơi bời
hàng ngày. Nhưng kết quả cụ thể mang lại là
ǵ? Vẫn chưa có đáp số.
Đời sống ngày càng khó
khăn hơn, chụp giựt từng cơ hội nhỏ
khiến t́nh nghĩa chỉ c̣n là chuyện "cổ
tích". Có thể nói cuộc sống hiện nay của hầu
hết mọi người là chụp giựt từng
cơ hội nhỏ. Từ những gia đ́nh trước
đây được gọi là trung lưu đến những
nhà tiểu thương buôn bán có cửa hàng cửa hiệu
hay buôn thúng bán bưng cũng đều phải lao theo
cơn sóng thần lạm phát và cơn băo giá nhảy múa.
Không thể trách họ được, họ cần phải
sống, phải có thêm "thu nhập" mới giữ
được mái ấm gia đ́nh.
Những người lao động
chân tay, những sinh viên học sinh nghèo phải lao đi kiếm
việc làm thêm. Cả đến những bà nội trợ
xót cảnh chồng con vất vả cũng t́m thêm việc
làm. Tất nhiên không thể tránh được những cạm
bẫy ŕnh rập quanh sự nghèo đói, túng thiếu. "Đói ăn vụng, túng
làm liều" là chuyện không thể
tránh khỏi. Những chuyện đó ở xă hội nào cũng
có, nhưng ở VN ngày nay càng nhiều hơn.
Ngoài những chuyện trên bề
mặt như mọi người đều biết
như những gia đ́nh tan vỡ, những cậu trai mới
lớn, những cô gái mới vào đời chỉ v́ một
chút cám dỗ nhỏ nhoi cũng đành sa chân xuống bùn
đen. Những trọng tội cướp của giết
người ở lứa tuổi 15-16, những cảnh lừa
t́nh, bẫy t́nh, bẫy cả thầy giáo của lứa tuổi
"ô mai", những cảnh buôn người do những
"tú bà tuổi teen" nhan nhản trên các trang báo, các toà
án.
Chuyện
không thể kể cùng ai.
C̣n vô số những tảng
băng ch́m đang âm ỷ chảy trong ḷng xă hội từ
thành thị tới thôn quê. Giả dụ như một cô
sinh viên ở tỉnh lên thành phố trọ học. Mọi
thứ đều leo thang, từ giá thuê nhà đến tiền
ăn, tiền học, tiền xe và hàng chục thứ khác
cấp bách hàng ngày đều đắt đỏ, cô phải
đi kiếm việc làm thêm. Làm gia sư đă là may
nhưng gặp cậu chủ đ̣i "chiều tí đỉnh",
có cô phải cắn răng chịu trận. Làm bồi bàn
buộc phải chiều khách "xoa nắn" cũng là
chuyện thường t́nh. Những bà nội trợ đi
làm thêm, đôi khi bị dụ dỗ cũng gật đầu
v́ nghĩ "chẳng mất ǵ" mà lại có thêm
"thu nhập" giúp chồng con. Những "chuyện
vặt" ấy nếu không kể th́ chẳng ai biết,
nó cứ âm thầm diễn ra dưới muôn h́nh vạn trạng.
Có khi là những nỗi đau âm thầm, nỗi đau
"muôn đời" không thể chia sẻ cùng ai, sống
để dạ, chết mang theo mà thôi. H́nh ảnh ấy
mô tả sự bi đát của tảng băng ngầm
trong xă hội VN bây giờ là như thế.
Đấy là chưa kể
đến những cô, những bà không bị ép buộc, chỉ
v́ thèm khát muốn "lên đời" nên sẵn sàng cam
tâm t́nh nguyện đi t́m "con mồi" đáp ứng
những nhu cầu của ḿnh như câu chuyện bại hoại
thuần phong mỹ tục, đạp đổ luân
thường đạo lư ở một làng quê hẻo lánh
như tôi đă nhắc đến trong bài trước. Nh́n
những hiện tượng ấy bạn nghĩ ǵ? Ai giải
được mă số của bài toán này?
Lạm
phát cao nhất Đông Nam Á.
Không cần phải diễn tả
thêm, bạn đọc hẳn đă rơ t́nh trạng lạm
phát của VN hiện nay ra sao. Xin dẫn lời một quan
chức VN về lạm phát:
Bàn về t́nh h́nh thực hiện
phát triển kinh tế - xă hội và ngân sách nhà nước
6 tháng đầu năm 2011, Bí thư Thành ủy Hà Nội
Phạm Quang Nghị cho rằng "lạm phát ở VN
đang cao nhất châu Á, nh́ thế giới". Ông Trần
Hoàng Ngân (TP.Sài G̣n) nêu số liệu cụ thể trung b́nh
suốt năm năm vừa qua lạm phát của VN ở
mức hai con số.
So với cuối năm 2010
th́ chỉ số giá tiêu dùng tháng 7-2011 tăng 14,61% và tăng
22,16% nếu so với cùng kỳ năm trước.
Nước đứng thứ
hai là Indonesia 7,4%. Trong khi hiện nay Trung Quốc lạm phát
6,4%, Thái Lan 4%, Philippines 4,7% ..
Khách quan, nh́n chung t́nh h́nh thế
giới, ở đâu cũng
thấy giá cả leo thang. Không một quốc
gia nào giữ được mức sống như vài
năm trước. Tổng thống Pháp cũng đă phải
kêu gọi người dân thắt lưng buộc bụng.
Tuy nhiên sự lạm phát và giá cả leo thang của các
nước trong phạm vi người dân có thể chấp
nhận được, bớt đi một cuốc xe
hơi, một chuyến du lịch nhỏ là mức sống
có thể yên b́nh. Nhưng ở một nước nghèo
như VN th́ khác. Giá cứ tăng vùn vụt, mỗi ngày một
giá. Thắt lưng buộc bụng cũng chẳng đủ.
Phải ăn thiếu đi, chưa đói nhưng mọi
tiện nghi đều hạn chế đến mức tối
đa.
Lạm phát kéo theo nhiều chuyện
cười ra nước mắt. Trong những ngày cuối
tháng 8 này, giá vàng nhảy múa đến nỗi người
ta gọi là "điên loạn".
Sáng
chen chúc nhau đi mua vàng
Cuộc chạy đua hở
đâu chụp giựt đấy rơ ràng hơn bao giờ hết.
Thấy giá vàng lên vội vàng vội chạy đi mua để
ḥng kiếm lời trong vài ngày sắp tới. Nhiều
người mua, giá lại vọt lên cộng với giá vàng
thế giới tăng chút đỉnh đẩy giá cao
hơn. Chính phủ can thiệp bằng cách cho mua thêm 5 tấn
vàng, giá xuống chút đỉnh, lại đổ xô xếp
hàng rồng rắn đi bán. Vừa bán xong, giá vàng lại
lên cao ngất ngưởng. Có ông mang cả bao tải tiền
đi mua vàng.
Chiều
xô đẩy nhau đi bán vàng
Nhưng chỉ từ sáng
đến chiều, giá vàng lại xuống cả triệu
đồng một lượng. Trong vài ngày gần đây
nhất, giá vàng đang từ hơn 49 triệu đồng
một lượng, sáng 25-8 bỗng xuống hơn 4 triệu
đồng. Có người mua 49 triệu đồng, nay lại
cấp tốc đem bán với giá 45 triệu đồng
v́ sợ giá c̣n xuống nữa. Cứ thế, cuộc
đua "ăn xổi ở th́" chẳng bao giờ có
hồi kết. Nhiều chủ hiệu vàng tại Sài G̣n có
chung nhận định, trong lịch sử buôn bán vàng,
đây là lần đầu tiên họ chứng kiến cảnh
"điên cuồng của giá vàng". Giá xuống, lên
đều như trận cuồng phong. Tiền chui vào túi
ai? Thật ra giới kinh doanh vàng đang ra sức lũng
đoạn thị trường bằng những mánh lới
tạo ra cung cầu giả, ép giá từng giờ, từng
ngày. Thế nên khôn cũng chết, dại cũng chết, nhanh
cũng chết, chậm cũng chết.
Cuộc
chạy đua giữa các ngân hàng.
Các ngân hàng th́ đua nhau
tăng lăi suất cả đầu vào đầu ra.
Người có tiền gửi ngân hàng sẽ được
thỏa thuận ngầm. Lời 14% một năm theo quy
định của nhà nước chỉ c̣n là con số ảo,
chẳng có khách hàng nào chịu chấp nhận. Người
gửi tiền đi "khảo giá", tất nhiên là
"khảo giá ngầm" ở vài ngân hàng, chọn
nơi nào có lời nhất mới gửi. Ít nhất là 17%
trở lên. Có ngân hàng mạnh tay cạnh tranh cho thân chủ
lăi suất đến 18-19%. Gửi càng nhiều, lời
càng lớn.
Trong khi các doanh nghiệp è cổ
ra vay lời đến 23-25% mà vẫn phải vay. Không có tiền
th́ đóng cửa, công nhân thất nghiệp. Các doanh nghiệp
chuyên mua bán đất, làm nhà nhiều tầng cho thuê, nếu
không đủ vốn đành bỏ dở công tŕnh xây dựng.
V́ thế phải "cố đấm ăn xôi",
đành cứ phải vay ngân hàng với giá cắt cổ.
Nhà chưa xây xong hoặc xây xong chưa cho thuê hay chưa bán
được, lại è cổ ra trả nợ ngân hàng.
Vay ngân hàng cũng khó khăn, lại
đưa ra chiêu gạ các "thân chủ" góp vốn. Lại
phát sinh ra những nhà cho thuê tư nhân, cho vay lời nhiều
hơn. Đến khi doanh nghiệp không có khả năng trả
nợ th́ "biến", thế là lại tay trắng. Có
khi doanh nghiệp chạy cửa sau, thế chấp một
tài sản cùng lúc cho hai ba ngân hàng, có "quan chức"
ngân hàng nhận đút lót cho vay văng mạng, không cần
xác minh tài sản. Lại ở tù.
Cái ṿng luẩn quẩn ấy
cứ xoay tít mù. Chẳng cơ quan nào có thể can thiệp
hiệu quả vào thị trường này. Cứ mặc
người dân và ngân hàng "đối phó" với
nhau. Sự hỗn loạn của thị trường vàng,
ngân hàng và tỉ giá đô la chẳng thể biết trước
được điều ǵ sẽ xảy ra. Đó là vài hệ
quả của t́nh trạng lạm phát.
Giá
xăng dầu bất ngờ giảm có đáp ứng
được nỗi lo của người dân?
T́nh trạng băo giá vẫn
chưa có lối thoát. Chưa có mặt hàng nào xuống giá
dù chỉ là 1%.
Về mặt xăng dầu,
cứ khi nào giá dầu thế giới tăng là ở VN
đáp ứng ngay, tăng bất ngờ để tránh
đầu cơ khiến người dân bật ngửa.
Nhưng khi giá dầu thế giới xuống th́ ở VN
giá xăng dầu vẫn bất di bất dịch trong một
thời gian dài, không chịu xuống.
Đến nay, trước sức
ép của dư luận, giá xăng A92 giảm từ 21.300
đồng một lít xuống c̣n 20.800 đồng một
lít từ 9 giờ tối 26-8 theo thông báo của Bộ Tài
chính. Mức giảm 500 đồng được áp dụng
với các loại xăng, trong đó A92 c̣n 20.800 đồng
một lít, thay v́ mức kỷ lục 21.300 đồng áp dụng
từ tháng 3 tới nay.
Giới chuyên gia cho rằng dù
mức giảm 300-500 đồng chỉ mang yếu tố
tinh thần, song người tiêu dùng phần nào tin tưởng
rằng họ đă được ṣng phẳng hơn
trong chính sách điều hành. Sau bao lần tăng cao và
nhanh, dù là nhỏ giọt nhưng có thể thấy, nhà
điều hành đă nghe được tiếng nói của
dân.
Tuy nhiên vẫn có những
người dân chưa thể đồng ư với đợt
giảm giá này.
Anh Trung, nhà ở đường
Mễ Tŕ đang đổ xăng cho biết: "Không biết đợt giảm
giá lần này có phải là đà để cho đợt
tăng giá tiếp theo. Kinh nghiệm của tôi từ vài
năm nay, cứ đợt nào giảm một chút th́ y
như rằng lần sau lại tăng lên gấp đôi,
ba".
Anh Tuấn, nhà ở đường
Phan Văn Trường lắc đầu: "Giá mức giảm được nhiều
hơn 500 đồng th́ tốt, v́ lần nào tăng cũng
tăng mạnh, mà giảm th́ nhỏ giọt. Báo chí nói từ
cách đây cả tuần giá xăng dầu nên giảm,
nhưng giờ người tiêu dùng mới được
toại nguyện. Vậy mà, mức giảm chỉ 500
đồng, chẳng bơ"!
Một độc giả của
báo Dân Trí, anh Ngo Dong (alone2111@yahoo.com.vn) than thở:
"Nản
toàn tập. Lúc tăng th́ tăng mấy ngh́n liền. Lúc giá
xăng dầu thế giới giảm mạnh một thời
gian th́ chả có ư kiến ǵ cả ? Trước sức ép
của dư luận, xăng dầu đă giảm nhưng
giảm thế này th́ thà không giảm c̣n hơn. Cứ cái kiểu
độc quyền xăng, điện .. như hiện
nay, người dân c̣n khổ nhiều"!
Cũng trang báo này đă viết: "Việc giá xăng vừa
được Bộ Công Thương, Bộ Tài chính công bố
sẽ giảm từ 300 - 500đồng/lít trong tối 26/8
được nhiều người cho rằng là quá ít so với
số tiền lúc tăng và đặc biệt trong thời
kỳ kinh tế lạm phát th́ con số ấy quả thật
không thấm tháp vào đâu".
T́nh trạng độc quyền
xăng dầu bởi Petrolimex đang chiếm 60% thị phần
và chi phối thị trường bán lẻ. Tổng công ty
này cứ than lỗ 500 - 600 đồng/lít xăng nhưng
trong cáo minh bạch tài chính để lần đầu chào
bán cổ phần ra công chúng mới đây, Petrolimex báo cáo ..
lăi hàng ngàn tỉ đồng. Điều này cho thấy chuyện
các doanh nghiệp xăng dầu than lỗ là không thể tin
được, chẳng hiểu v́ sao các cơ quan quản
lư không làm rơ sự tù mù đó?
Tâm
lư sợ tăng lương!
Theo một nghị định
mới nhất của chính phủ VN th́ từ ngày 1-10 đến
hết ngày 31-12-2012, lương tối thiểu không phân biệt
loại h́nh doanh nghiệp sẽ lên mức cao nhất là 2
triệu đồng áp dụng cho vùng một. Xin tóm tắt
là bảng lương mới này áp dụng đối với
tất cả người lao động làm việc tại
mọi loại doanh nghiệp, hợp tác xă, trang trại,
nhà kinh doanh cá thể, công ty có vốn đầu tư
nước ngoài ..
Theo Tổ chức Lao động
quốc tế, lương tối thiểu của một
số nước trong khu vực: Nhật 873 USD/tháng, Hàn Quốc
768 USD/tháng, Philippines 232 USD/tháng, Trung Quốc (Bắc Kinh,
Thượng Hải) 187 USD/tháng, Thái Lan (Bangkok) 177 USD/tháng,
Indonesia 145 USD/tháng, Lào 71 USD/tháng, Campuchia 68 USD/tháng.
Lương tối thiểu của Việt Nam mức cao nhất
là 2 triệu đồng/tháng (gần 100 USD), chỉ cao
hơn mức lương của Lào và Campuchia.
Đứng trước t́nh
h́nh được báo trước, lương chưa
tăng giá đă tăng, lương tăng th́ giá lại tăng nữa.
Cho nên nghe tăng lương cả nhà đều lo sốt
vó chứ không mừng. Từ anh công tư chức đến
người lao động chân tay đều kêu trời
như bọng. Theo một cuộc khảo sát của một
tờ báo ở VN với hơn 3.400 người cho thấy,
có tới hơn 1/4 số người được hỏi
cho biết, trong thời điểm băo giá hiện nay, họ
đă chọn về quê lập nghiệp và hy vọng cuộc
sống yên ổn hơn.
Tuy nhiên về quê cũng có nhiều
vấn đề nan giải. Ruộng đất không có,
làm ăn khó khăn, biết làm ǵ bây giờ? Trở ngại
cho việc học hành của con cái rồi c̣n các dịch vụ
về y tế, thông tin ... ở các vùng nông thôn c̣n có sự
chênh lệch lớn so với thành phố .. Cho nên đi cũng dở, ở không
xong.
Tôi chỉ nêu 3 ư kiến của
người dân trên các phương tiện thông tin đại
chúng để bạn đọc hiểu rơ về tâm lư sợ
tăng lương và thông cảm với người lao
động VN:
1- "Tôi
không cảm thấy mừng mà lại thấy lo v́ lần
nào tăng lương th́ giá cả lại leo thang đến
chóng mặt. Nếu đă tăng lương cho dân th́ hi vọng
Chính phủ cũng kiểm soát được giá cả thị
trường cho người dân đỡ khổ. Chứ
lương tăng 1 đồng, giá tăng 5 đồng
như hiện nay th́ thà không tăng lương c̣n
hơn". - Đặng Thị Minh Hiền
(dang_minh_hien@yahoo.com)
2- "Xin
đừng tăng lương các bác ơi, không th́ công nhân
viên chức bọn em không dám đi chợ nữa v́ giá thực
phẩm tăng c̣n kinh hơn. Chỉ cần làm sao thực
phẩm giảm giá mà lương chỉ cần vậy,
không cần tăng đâu" - Hồng Khuê:
(ngockhue2211@yahoo.com.vn)
3- Đúng
là một bài toán lẩn quẩn mà bao nhiêu bộ, ngành, chuyên
gia, lănh đạo giải măi không ra. Xin hăy b́nh ổn giá
trước khi tăng lương, chứ tăng
lương v́ giá, tăng lương lại là điều
kiện để giá tăng mà tăng gấp mấy lần
lương th́ bản thân tôi (và có thể là nhiều người
thu nhập thấp) sợ lắm ..".- Ngọc Lan:
(ngoclanlfc1611@gmail.com)
Chắc tôi không cần phải
lư giải nhiều hơn nữa.
Văn Quang
- 27-8-2011 -
(ROSE
KD sưu tầm và chuyển)