CÁM ƠN, XIN LỖI
(Tác giả: Tân Ngố)
Tác giả tên thật Nguyễn Viết
Tân, đã góp cho giải thưởng Việt
Báo nhiều bài viết giá trị và
đã nhận Giải Danh Dự Viết Về Nước
Mỹ đợt II năm 2001. Ông Tân hiện
cư trú tại Nam Cali. Công việc: làm
lanscaping cho các xa lộ tại Nam-Bắc Cali. Tác
phẩm đã xuất bản: Chuyện Miền
Thôn Dã. Bài ông góp thêm lần
này là hai lá thư bàn về việc mấy
chữ “cám ơn”, “xin lỗi”
lâu nay hiếm thấy tại Việt Nam.
*
Thư cho Chung
Cách đây khoảng hơn 10 năm, anh
có đọc một bài viết ngắn của một
người Bắc (Di Cư 54) từ Mỹ về thăm
Hà Nội, ông ta nói rằng khi cho quà
cáp hay tiền nong, người miền Bắc
không hề nói câu cám ơn.
Thấy kỳ quái quá nên trước
khi vào Saigon, ông ta mới
hỏi nhỏ người bạn thân từ hồi
còn thơ ấu, anh bạn mới trả lời
như sau:
-Mấy mươi năm nay có ai cho ai cái
gì đâu mà cám ơn. Câu cám
ơn hầu như đã biến mất trong ngôn
ngữ hàng ngày rồi !
Anh cho rằng cái ông tác giả này
có ác cảm với người dân VN,
nên đặt điều quá đáng. Hà
Nội là nơi chốn ngàn năm văn vật,
lẽ nào lại có sự ấy.
Năm 2000 anh về thăm nhà, có gia
đình Lam Mỹ về cùng, gặp cha con cậu
Đông từ Bắc vào chơi, thằng Lam biếu
mỗi người 50 đô la, ông ấy mở tờ
giấy bạc ra coi một cách chăm chú rồi
bỏ vào túi, thằng Lam tưởng ông
chưa bao giờ có tiền đô nên mới
giải thích:
-Đây là tờ 50 đô la Mỹ
đó ông, tờ này đổi ra tiền Việt
được khoảng 700 ngàn.
Không thấy ông ấy nói gì,
nên thằng Lam quê quá, lỉnh đi chỗ
khác, lát sau gặp anh nó bảo:
-Hình như ông Cậu chê ít hay sao
mà không nói với cháu câu nào (?)
Anh đành giải thích cho nó hiểu
-theo cái bài mà ông Việt Kiều kia
đã viết - Thằng Lam ái ngại mà
lòng cũng không tin cho lắm, nó cứ lẩm
bẩm "Sao kỳ dzậy".
Năm anh Đức ở ngoài Huế bị bịnh
mà chết, O Điểm khóc sưng cả mắt
nên hôm sau vào sở người ta hỏi,
thì O nói là anh trai mình mới mất
đêm qua, họ đi góp tiền phúng điếu
được mấy trăm, O gửi về phụ lo
đám tang và một cái thư, dặn mấy
đứa cháu nên viết một cái thơ,
cám ơn những người trong hãng của
cô, đã có lòng giúp các
cháu.
Đến bây giờ giỗ mãn tang
đã lâu lắm rồi, mà cái thư
không thấy đâu !
Gần đây nhất, khi cơn bão Con Voi
đổ vào Miền Trung làm nhà tan cửa
nát, ông Bảo và ông Nam có ghé
nhà thăm hỏi và gửi tiền cứu trợ
cho gia đình O Điểm ngoài Huế, anh cũng
góp thêm được tổng cộng 1200$. O
Điểm có gọi phone về nói chuyện với
con Tài Vân (đã tốt nghiệp Đại
Học Sư Phạm) là lần trước các
cháu làm cô mất mặt quá, lần
này hãy viết một cái thư, ngắn cũng
được, cám ơn hai chú Bảo, Nam
đã có lòng ưu ái với gia
đình mình. Bây giờ đã hơn 1
tháng rồi, tiền chắc đã tiêu hết
rồi mà thư cũng không, email cũng
không, dù chỉ là một vài giòng !
Việc giúp đỡ Học Sinh Sinh Viên
Kinh 5 quê nhà, nhất là những người
được nhận học bổng (mà Học bổng
cao nhất là 700 usd) để phát cho những học
sinh ưu tú, nhưng chỉ có cha Thận lên
tiếng cám ơn (mà cha là người
không được thụ hưởng). Còn các học sinh
không em nào viết lấy được một
câu cám ơn. Học sinh giỏi không phải
chỉ là làm toán hay, là nhớ bài
trong sách vở, mà còn phải là người
hiểu biết trước sau, biết sống sao cho phải
ở đời, sao thành người con ngoan...
Không phải người bỏ tiền ra họ cần
câu nói cám ơn, vì đã có những
người đóng tiền hỗ trợ đề
là Vô Danh, nhưng đám học sinh ưu
tú mà hành xử kiểu này thì
làm sao coi được.
Từ ngày các anh rời xa quê
hương, mới hơn 20 năm thôi chứ
đâu có lâu lắc gì, mà văn
hoá hai bên đã có quá nhiều
cách biệt.
Hồi trước
75, cái câu đầu môi là "xin lỗi"
và "cám ơn" được nghe mọi
nơi mọi chỗ; khi qua đây thì mở miệng
ra là:
- Excuse me.
Rồi mới hỏi; rồi mới cầm lấy;
rồi mới vượt qua người đang đứng
gần mình v v.....Thấy người ta mở cửa
ra vào giùm là nói thank you. Mình mua
hàng rồi, tuy phải trả tiền đấy chứ
nhưng cũng nói cám ơn, vì người
bán hàng vừa cám ơn mình đã
mua đồ trong tiệm của họ. Tóm lại
đây là cách hành xử có lễ
độ và tôn trọng nhau, không phải
vì mình quị luỵ hay khiêm tốn mới
nói những câu đó. "Lời nói chẳng
mất tiền mua". Cám ơn nhau rồi, ra về
ai nấy trong lòng đều vui vẻ.
Còn ở VN bây giờ, nói ra càng
thêm buồn. Anh có mấy người quen về
thăm nhà, họ đều than phiền rằng khi
cho quà, cho tiền, chỉ thấy người ta nhận
rồi bỏ vô túi, coi như sự cho tiền là bổn phận
đương nhiên của Việt Kiều; không
cho mới là đáng trách, còn cho
thì việc đếch gì mà phải cám
ơn.
Than ôi, nền văn hoá bốn ngàn
năm văn hiến đã đi đâu mất rồi.
Tân
Thư cô Nụ Trả Lời:
Bác Tân ơi,
Bài viết này sắc sảo và
chí lý lắm, bác cứ post lên Web Kinh 5
đi, đừng ngại ngùng gì hết vì
đây cũng là ý nghĩ của nhiều
người.
Em nghĩ giá mà mình còn ở lại
VN, sống trong môi trường như thế thì
cũng nhược ra y hệt con cá sống trong
nước phù sa thì có màu vàng,
trong nước ao tù thì có màu đen,
mà nhốt trong cái lu khạp chật chội
thì ngáp ngáp.
Cuộc sống mà ít có được
lúc nào thảnh thơi, lúc nào cũng phải
lo cái ăn cái mặc, tiền sách vở, tiền
học, tiền xe cho con, tiền quan hôn tương tế
v v.. chẳng còn tâm hồn đâu để
lo chuyện cao xa, chuyện hay ho gì nữa cả ! Cuộc
sống hối hả, nếu không lọc lừa
thì lại sợ người ta lừa lọc
mình, ganh ghét, đạp lên đầu
lên cổ mình mà tranh sống. Kết quả
là số đông con người sẽ phản ứng
chậm chạp với điều tốt, có
nhìn thấy họ cũng không còn tin vào
điều tốt nữa. Khi gặp ai có hành
động tốt, thí dụ như cho tiền chẳng
hạn, họ không biết phản ứng làm sao
cho phải; trở nên ngượng ngập, rồi
để cho qua phà luôn. Sự thực khi
được giúp đỡ họ cũng mừng, cũng
cảm động đấy
chứ, nhưng đồng thời cũng mặc cảm nữa.
Anh không tin thì cứ thử hỏi anh Chung
hay Năm Tèo đi, đó là những người
có của ăn của để đấy, nhưng
liệu họ có thoát được mặc cảm
đối với những người từ nước
ngoài về không (?) Nếu không, thì
dù họ có thành công hơn những
người VN khác, và nhất là họ chững
chạc hơn rất nhiều so với các em học
sinh, sinh viên kia, chắc họ cũng sẽ gặp sự
lúng túng khi phải giao tiếp, qua lại với
những Việt Kiều (dù là thân nhân).
Ngược lại, đa số dân chúng
đã nhìn, đã nghe thấy quá nhiều
điều xấu xa, và bị giao thoa với những
tiêu cực này, rồi dần dần có những
thói quen đánh đập, cãi cọ, chửi
bới ... có nhiều khi đối với ngay những
người thân yêu của mình. Tệ hơn
nữa là họ rụt vòi, tự co cụm lại,
bất cộng tác với người khác,
đôi khi miệng lưỡi, nói trơn như mỡ,
cám ơn cám huệ rối rít mà lại
chửi sau lưng. Ngơi ra là gian manh, coi lương
tâm không bằng lương tháng; lương
tháng không bằng lương "lẹo" !
Bác đừng tưởng rằng em đang
nói xấu người còn ở VN, dân
mình khối người qua đây khá lâu
rồi mà vẫn có những tính xấu
đó chứ đâu phải ai cũng tốt. Họ
không theo kịp sự tiến hoá của nếp sống
văn minh nên có phản ứng chẳng hay ho
gì. Ngay cả người Mỹ cũng có những
trường hợp cá biệt. Em đang làm việc
ở Shelter nên đã từng phải đối
phó những chuyện như thế này rồi.
Khi hoàn cảnh khó khăn quá, tệ hại
quá thì con người dễ trở nên
"khô khốc" như thế. Như vậy, suy
cho cùng thì em thấy mình nên dùng kế
sách "Mưa lâu thấm đất". Khi
nước đã thấm nhiều thì nước
sẽ tràn đầy lên tạo thành sông
thành suối, dần qui tụ lại thành
giòng lớn rồi xuôi ra biển cả.
Phú quí sinh lễ nghĩa". Chữ
phú quí bao gồm cả vật chất lẫn
tinh thần. Nếu trong chúng ta, có nhiều
người còn nghĩ đến quê hương
bản thổ, thì nước VN mình sẽ
có ngày phú quí, tươi sáng
hơn lên.
Chắc chắn thế, bác ạ.
TÂN NGỐ
(Sưu Tầm Liên Mạng chuyển)